Phân tích bài ca dao Thân em như tấm lụa đào - Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (624.35 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

VĂN MẪU LỚP 10

PHÂN TÍCH BÀI CA DAO

THÂN EM NHƯ TẤM LỤA ĐÀO

PHẤT PHƠ GIỮA CHỢ BIẾT VÀO TAY AI

Phân tích bài ca dao Thân em như tấm lụa đào - Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai mà 
Học247 giới thiệu dưới đây sẽ giúp các em thấy được thân phận khổ nhục, bé nhỏ của người
phụ nữ xưa trong xã hội phong kiến xưa. Đồng thời, dàn bài chi tiết và bài văn mẫu này sẽ
giúp các em định hướng được cách phân tích một bài ca dao. Mời các em cùng tham khảo! 
A. SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý

B. DÀN BÀI CHI TIẾT 
1. Mở bài

- Nói đơi nét về thân phận người phụ nữ xưa trong xã hội phong kiến cũ (Họ là những con
người tài năng và xinh đẹp nhưng lại phải chịu những bất hạnh, đau đớn hơn là khơng có
quyền được là chủ cuộc đời của chính mình).

- Giới thiệu về câu ca dao

Thân em như tấm lụa đào 
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

tay ai?”
2. Thân bài
- Giải thích

+ Tấm lụa đào được xem là một trong những thứ hàng xa xỉ thời trước. Nó đẹp từ chất liệu,
dáng vẻ đến màu sắc bởi được dệt từ loại tơ tằm tốt nhất. Lụa đào hay những loại lụa nói
chung đều có đặc điểm là nhẹ, mềm và rất mát. Và khi mặc vào thì người đẹp hẳn lên, cha
ơng ta cũng từng đúc kết “Người đẹp vì lụa”.

+ Lụa màu hoa đào vừa đẹp vừa quý nhưng khi đem bán thì cũng phải bày ra giữa chốn
“trăm người bán, vạn người mua”, đủ loại người có người sang kẻ hèn, người tốt và có cả
những kẻ xấu, khơng biết sẽ vào tay ai?

+ Hình ảnh tấm lụa đào gợi lên vẻ thanh xuân mơn mởn, tràn đầy sức sống của một cô gái
đương thì, nhưng hình ảnh tấm lụa đào phất phơ giữa chợ lại gợi như có một cái gì đó thật
trớ trêu, tội nghiệp.

-> Dường như nỗi đau xót của nhân vật trữ tình trong lời than thân trên chính là ở chỗ khi
người con gái bước vào cái tuổi đẹp nhất, hạnh phúc nhất của đời mình thì nỗi băn khoăn lo
lắng về thân phận lại ập đến ngay với họ. Quả là hoàn cảnh khách quan chi phối rất nhiều, có
khi quyết định số phận cả một đời người. Sự đối lập giữa hai dịng thơ đã khiến ta thấm thía
nỗi đau đó.

- Phân tích

+ Bài ca dao khơng chỉ nói lên thân phận bị phụ thuộc của người phụ nữ mà cịn là tiếng nói
khẳng định giá trị, phẩm chất tốt đẹp của họ.

+ Thân phận người phụ nữ trong chế độ phong kiến xưa dường như đã chịu rất nhiều thiệt
thòi và bất hạnh.

-> Những người phụ nữ trong xã hội cũ tủi nhục, khổ và cam chịu đó thường than thân trách
phận qua những lời ca tiếng hát của mình “Thân em” là các mở đầu quen thuộc trong ca dao
xưa là bởi vậy. “Thân em” như đã nói, gợi mở về thân phận nhỏ bé của người phụ nữ trong
xã hội cũ, và họ so sánh họ với rất nhiều hình ảnh và các sắc thái khác nhau. Và hình ảnh:
+ Lời than thân đó nghe chứa chan nước mắt và mỏng manh như khói tỏa vào khơng gian,
như thân phận ngưòi phụ nữ vậy.

+ Hai từ “Thân em” như khắc khoải đến nghẹn lời, từ thân gợi nên một cảm giác nhỏ nhoi,
yếu đuôi. Người con gái khi được tự giới thiệu về chính mình cũng rụt rè, khiêm nhường
thốt lên hai tiếng “thân em”.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

- Dải lụa đào là một hình ảnh mà tác giả dân gian lựa chọn so sánh thật thanh cao, thật mềm
mại nhưng quấn trong đó một nỗi niềm nặng trĩu. Vì thế câu tiếp theo là tất cả tâm trạng
đau khổ vắt ra mà thành:

+ Dải lụa đào lại ở giữa chợ, giữa cảnh xô bồ kẻ bán ngưịi mua. Liệu ai có con mắt xanh để
biết giá trị của tấm lụa đào. Từ phất phơ khơng có hướng cố định cũng như “hoa trơi man
mác biết là về đâu”. Bị số phận đưa đẩy đến như vậy mà nữ nhi lại không đủ sức, không thể
chủ động định được một hướng đi cho mình để rồi đêm ngày tự hỏi cuộc địi mình sẽ vào
tay ai.

- Câu hỏi được người phụ nữ buông ra biết vào tay ai thật tinh tế và khéo léo, nó tạo cho
người đọc một cảm giác xót xa. Câu hỏi đó có lẽ đã bám suốt cuộc địi ngưịi con gái.

-> Tồn bộ câu ca dao có thể dễ nhận thấy đó là một lời than.

- Với cách so sánh, ví von thật linh động và cũng rất gần với đời thường, câu ca dao đã tạo ra
một hình ảnh gây nhiều cảm xúc.

3. Kết bài

- Khẳng định lại một lần nữa bài ca dao như gói ghém lại được những tâm trạng phức tạp
của người phụ nữ trong xã hội trước.

+ Họ là những người có tài sắc nhưng lại không định đoạt được số phận của mình

- Tác giả dân gian thật tinh tế lựa chọn một hình ảnh đẹp ví von để diễn tả tâm trạng của

người phụ nữ xưa.

C. BÀI VĂN MẪU

Đề bài: Phân tích bài ca dao:

Thân em như tấm lụa đào 
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai

Gợi ý làm bài:

Trong số lượng khổng lồ các bài ca dao, dân ca thì có một phần trong đó là các bài ca dao
phản ánh về hình ảnh người phụ nữ từ vẻ đẹp tới thân phận. Trong số các bài ca dao về hình
ảnh người phụ nữ có một phần thường bắt đầu bằng từ “thân em”. Một trong những bài ca
dao mà tơi rất quen thuộc, đó là:

Thân em như tấm lụa đào 
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai

Số phận và vẻ đẹp người phụ nữ là nguồn cảm hứng của mọi nhà văn nhà thơ và kể cả nhân
dân lao động sáng tạo văn học dân gian. Đặc biệt, văn học dân gian thường nói về người phụ
nữ thơn q với thân phận nhỏ bé và số phận chuân chuyên nhưng vẫn có nội tâm giàu đẹp.

“Thân em như củ ấu gai

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

“Thân em như giếng giữa đàng 
Người khôn rửa mặt người phàm rửa chân”

“Thân em như hạt mưa sa 
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày”

Trong bài ca dao trên, vấn đề thể hiện cũng nằm trong nội dung này.
Bài ca dao bắt đầu bằng mô-tuýp “thân em” quen thuộc:

Thân em như tấm lụa đào

Từ “thân” được đẩy lên đầu câu để nhấn mạnh đến vẻ đẹp bên ngoài hoặc thân phận người
con gái. Tác giả dùng từ “em” để đại diện cho những người phụ nữ nói chung. Người phụ nữ
được đưa ra so sánh với “tấm lụa đào”. Lụa là loại vải có giá trị, được đánh giá là một trong
những loại vải tốt bởi đặc trưng mềm, mỏng, nhẹ, thoáng mát. Màu “lụa đào” gợi cảm giác
rất thắm, rất đậm sắc. Khi so sánh như vậy, tác giả muốn nhấn mạnh rằng người phụ nữ Việt
Nam có vẻ đẹp duyên dáng, yêu kiều, đằm thắm, mặn mà. Mặt khác, hình ảnh dải lụa cũng
gợi liên tưởng tới thân phận nhỏ bé, cuộc đời mỏng manh, bèo bọt, bất định của người phụ
nữ.

Câu thơ sau nhấn mạnh hơn về dụng ý đang ám chỉ:

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai

Hơn cả phản ánh vẻ đẹp, dường như nhân dân đang hướng nhiều hơn tới số phận người
phụ nữ. Từ láy “phất phơ” đứng đầu câu thơ là tính từ bổ nghĩa cho chủ từ “thân em” và
danh từ “tấm lụa đào”. Phất phơ tức là thứ rất mỏng, nhẹ, chuyển động qua lại hoàn toàn
phụ thuộc vào lực tác động. Hình ảnh tấm lụa phất phơ gợi cảm giác như đang bị chi phối
bởi những cơn gió, hồn tồn khơng được tự do chủ động. Tấm lụa được đặt trong không
gian “giữa chợ”. Chợ vốn là nơi đơng đúc, phức tạp, dịng người xa lạ qua lại mỗi ngày, tranh
mua tranh bán, lo sợ thiệt hơn. Từ “giữa” lại càng thể hiện sự lạc lõng, bơ vơ. Một tấm lụa
đẹp là thế nhưng cuối cùng vẫn chỉ là một món hàng, bị đem ra cân đo giá cả, chẳng biết rồi
ai sẽ trở thành chủ nhân của nó. Khi so sánh “thân em” với thân phận của dải lụa, ta mới
thấu hiểu được hết cái tủi hờn của người phụ nữ. Người phụ nữ lạc lõng giữa cuộc đời xô bồ,
chẳng thể làm chủ được mình, chẳng có quyền tự do quyết định cuộc đời mình dù cho họ có
đẹp đến đâu. Thật vậy, chưa bao giờ người phụ nữ xưa được làm chủ cuộc đời mình. Họ bị

ràng buộc bởi lễ giáo và tư tưởng như như “xuất gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử
tịng tử, tử tử tịng tơn”, “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”, “trọng nam khinh nữ”…

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội dung 
bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến 
thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây 
dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học. 
- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên 
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần 
Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt 
thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các 
môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn 
phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.