Chuyên đề Cấu tạo của mắt về phương diện quang học môn Vật Lý 11 năm 2021

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>CẤU TẠO CỦA MẮT </b>

<b>VỀ PHƯƠNG DIỆN QUANG HỌC </b>

<b>I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT </b>

<b>1. Các bộ phận: Bộ phận chínhcủa mắt là một thấu kính hội tụ, trong suốt, mềm, gọi là thể </b>
thuỷ tinh (5). Độ cong của hai mặt thuỷ tinh thể có thể thay đổi được nhờ sự co gain của cở
<b>vịng đỡ nó. </b>

<i>a. Trạng thái nghỉ : </i>

* Là trạng thái cong tự nhiên bình thường của thuỷ tinh thể nên trạng thái nghỉ của mắt còn
gọi là trạng thái chưa điều tiết .

+ Thuỷ tinh thể của mắt bình thường ở trạng thái nghỉ có tiêu cự là f  15mm có thể thấy
được vật ở vơ cực . Vì vật này cho ảnh thật trên võng mạc .

<i>b. Trạng thái điều tiết của mắt : </i>

+ Do khoảng cách từ thuỷ tinh thể đến võng mạc không đổi , để mắt trông rõ được các vật ở
những vị trí khác nhau , phải thay đổi tiêu cự của thuỷ tinh thể .

Nghĩa là : Đưa vật lại gần , độ cong thuỷ tinh thể phải tăng lên ,
Đưa vật ra xa độ cong thuỷ tinh thể phải giảm xuống .

Như vậy : Sự thay đổi độ cong của thuỷ tinh thể để làm cho ảnh của vật cần quan sát hiện rõ
trên võng mạc gọi là sự điều tiết( là hoạt động của mắt làm thay đổi tiêu cự của mắt bằng cách
thay đổi độ cong của thủy tinh thể để ảnh của vật luôn hiện ra trên màn lưới.)

(1) Giác mạc: lớp màng cứng trong suốt.
(2) Thủy dịch: chất lỏng trong suốt

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

+ Khi mắt không điều tiết (f<b>Max  DMin</b>): tiêu cự của mắt lớn nhất, thủy tinh thể dẹt
nhất.

+ Khi mắt điều tiết tối đa (f<b>Min DMax</b>): tiêu cự của mắt nhỏ nhất, thủy tinh thể
phồng tối đa

* Khi mắt nhì thấy vật nào thì trên võng mạc hiện lên ảnh thật, ngược chiều và rất nhỏ của vật
đó.

* Điểm cực cận Cc là vị trí của vật gần nhất trên trục chính của mắt mà mắt còn thấy được khi

mắt đã điều tiết tối đa . Lúc đó tiêu cự thuỷ tinh thể nhỏ nhất fmin = Om V (Chóng mỏi mắt )

- Khoảng cách từ quang tâm của mắt đến điểm cực cận Cc Gọi là khoảng cách nhìn rõ ngắn

nhất Đ = Om Cc

+ Đối với người mắt khơng có tật thì điểm Cc cách mắt từ 10cm → 20 cm

+ Tuổi càng lớn thì Cc càng lùi xa mắt

+ Để quan sát lâu và rõ người ta thường đặt vật cách mắt cỡ 25 cm

* Điểm cực viễn Cv là vị trí xa nhất của vật trên trục chính của mắt được mắt nhìn thấy ở trạng

thái nghỉ , tức là trạng thái bình thường , chưa điều tiết . Nên quan sát vật ở điểm cực viễn

(nhìn lâu khơng thấy mỏi) . Lúc đó tiêu cự thuỷ tinh thể lớn nhất fmax = Om V

- Mắt bình thường , thấy được vật ở vô cực mà không cần điều tiết , nên điểm cự viễn Cv ở vô

cực

OmCv = 

* Phạm vi thấy được của mắt là khoảng cách từ điểm cực cận đến điểm cực viễn
(còn gọi là giới hạn nhìn rõ của mắt ) .

<b>Khoảng nhìn rõ của mắt: là khoảng cách từ cực cận C</b>c đến cực viễn Cv.

+ Khoảng nhìn rõ ngắn nhất: Đ = OMCc

• • OM

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i><b>Góc trơng vật và năng suất phân li của mắt: </b></i>

+ Góc trông vật: tanα = AB
OA

+ Năng suất phân li của mắt: là góc trơng vật nhỏ nhất của mắt mà mắt vẫn còn phân
biệt được 2 điểm trên vật .

-4
min

ε = α = 1' = 3.10 rad

<i><b>Hiện tượng lưu ảnh của mắt: là hiện tượng mà trong thời gian 0,1s ta vẫn còn thấy vật mặc </b></i>

dù ảnh của vật khơng cịn tạo ra trên màn lưới.
<b>II. VÍ DỤ MINH HỌA </b>

<b>Ví dụ 1: Mắt có thể phân biệt được 2 điểm A và B khi. </b>
A. A và B đều ở trong giới hạn nhìn rõ của mắt

B. Góc trơng vật phải lớn hơn năng suất phân ly của mắt.

C. A và B phải đủ xa để các ảnh A’ và B’ ít nhất phải nằm trên 2 tế bào nhạy sáng nằm cạnh
nhau trên võng mạc.

D. Cả A, B, C đều đúng.

<b>Giải </b>
Đáp án: D

Mắt có thể phân biệt được 2 điểm A và B khi A và B đều ở trong giới hạn nhìn rõ của mắt, góc
trơng vật phải lớn hơn năng suất phân ly của mắt hoặc A và B phải đủ xa để các ảnh A’ và B’ ít
nhất phải nằm trên 2 tế bào nhạy sáng nằm cạnh nhau trên võng mạc.

<b>Ví dụ 2: Trong các trường hợp sau đây, ở trường hợp nào mắt nhìn thấy ở xa vơ cực? </b>
A. Mắt khơng có tật, khơng điều tiết.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

B. Mắt cận thị, không điều tiết.
C. Mắt viễn thị, không điều tiết.

D. Mắt khơng có tật và điều tiết tối đa.

<b>Giải </b>
Đáp án: A

Mắt khơng có tật, nhìn được vật ở vô cực khi không điều tiết
<b>III. BÀI TẬP VẬN DỤNG </b>

<b>1/ Bộ phận của mắt giống như thấu kính là </b>
A. thủy dịch. B. dịch thủy tinh.

C. thủy tinh thể. D. giác mạc.
<b>2/ Con ngươi của mắt có tác dụng </b>

A. điều chỉnh cường độ sáng vào mắt.

B. để bảo vệ các bộ phận phía trong mắt.

C. tạo ra ảnh của vật cần quan sát.
D. để thu nhận tín hiệu ánh sáng và truyền tới não.
<b>3/ Sự điều tiết của mắt là </b>

A. thay đổi độ cong của thủy tinh thể để ảnh của vật quan sát hiện rõ nét trên màng lưới.

B. thay đổi đường kính của con ngươi để thay đổi cường độ sáng chiếu vào mắt.
C. thay đổi vị trí của vật để ảnh của vật hiện rõ nét trên màng lưới.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>4/ Mắt nhìn được xa nhất khi </b>
A. thủy tinh thể điều tiết cực đại.

B. thủy tinh thể không điều tiết.

C. đường kính con ngươi lớn nhất.
D. đường kính con ngươi nhỏ nhất.

<b>5/ Để ảnh của vật hiện ra ở điểm vàng V thì: </b>

A. Khi vật đặt tại điểm cực cận thì tiêu cự của mắt phải nhỏ nhất ( fmin).

B. Khi vật đặt tại điểm cực viễn thì tiêu cự của mắt phải lớn nhất (fmax) .

C. Khi vật đặt tại 1 điểm trong khoảng CcCV thì tiêu cự của mắt trong khoảng từ fmin đến fmax.

D. Tất cả đều đúng.

<b>6/*Khi mắt không điều tiết thì ảnh của điểm cực cận được tạo ra: </b>
A. Trước điểm vàng.

B. Tại điểm vàng.

C. Sau điểm vàng.

D. Khơng xác định được vì khơng có ảnh.

<b>7/*Khi mắt điều tiết tối đa thì ảnh của điểm cực viễn được tạo ra : </b>

A. Trước điểm vàng. B. Sau điểm vàng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông minh, nội </b>
<b>dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi </b>
<b>về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh </b>

tiếng.

<b>I. </b> <b>Luyện Thi Online </b>

- <b>Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng </b>

<b>xây dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và </b>
Sinh Học.

- <b>Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các </b>

<i>trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường </i>
<i>Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức </i>
<i>Tấn. </i>

<b>II. </b> <b>Khoá Học Nâng Cao và HSG </b>

- <b>Tốn Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho các em HS </b>

THCS lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt
điểm tốt ở các kỳ thi HSG.

- <b>Bồi dưỡng HSG Tốn: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp </b>

<i>dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh </i>
<i>Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc </i>
<i>Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia. </i>

<b>III. </b> <b>Kênh học tập miễn phí </b>

- <b>HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả </b>

các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư
liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- <b>HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi </b>
miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và
Tiếng Anh.

<i>Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai </i>

<i> Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90% </i>

<i>Học Toán Online cùng Chuyên Gia </i>

</div>

<!--links-->