Tài liệu bia sang kien kinh nghien thiet bi

Đổi mới tổ chức hoạt động và quản lý ĐDDH tại PHBM Vật lý
MỞ ĐẦU
Đất nước ta đang bước vào thi kì cơng nghiệp hóa, hiện đại hố, xây dựng
xã hội cơng bằng, dân chủ, văn minh. Với mục tiêu sớm đưa nước ta trở thành một
nước cơng nghiệp phát triển theo hướng hiện đại, ngành Giáo dục đã và đang đứng
trước u cầu mới: cần phải đào tạo con người mới năng động, có kiến thức, có năng
lực tư duy, có khả năng cơ bản cần thiết đáp ứng cho u cầu đổi mới đất nước. Để đạt
mục tiêu đó, nhiệm vụ quan trọng là phải đổi mới phương pháp giáo dục trong hệ thống
giáo dục phaỉ thơng qua đổi mới sách giáo khoa, đổi mới phương pháp dạy học tất cả
các mơn học - trong đó có mơn Vật lí.
Với sự quan tâm của Sở giáo dục Đăk Nơng đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cho trường
DTNT Krơng Nơ, các thiết bị, đồ dùng dạy học được cấp phát tương đối đầy đủ, nên từ
năm học 2008 - 2009 nhà trường đã đưa vào sử dụng một số phòng bộ mơn như: Phòng
Đa năng, Phòng Tin học, Phòng Âm nhạc - Tiếng Anh, Phòng Thư viện, Phòng Vật lý -
Cơng nghệ. Riêng phòng Hóa - Sinh được lấy từ phòng thư viện cũ của nhà trường. Các
PHBM đều được trang bị hệ thống bàn ghế, hệ thống điện nước, ánh sáng phù hợp với
từng mơn học. Từ khi có phòng học Bộ mơn nhà trường đã đẩy mạnh việc khai thác sử
dụng thiết bị dạy học một cách triệt để. Giáo viên cũng tích cực sử dụng giáo án điện tử,
trình chiếu bằng máy chiếu, sử dụng Đồ dùng dạy học và thực hành thí nghiệm, làm cho
hiệu quả giờ dạy được nâng lên, học sinh dễ tiếp thu bài và hiểu bài nhanh hơn.
Đội ngũ giáo viên được chuẩn hố, có trình độ chun mơn vững vàng, say mê và gắn
bó với nghề. Số học sinh u thích các mơn học Tự nhiên ngày càng tăng trong đó có bộ
mơn Vật lí. Vấn đề tơi đề cập ở đây là chun sâu vào việc khai thác sử dụng phòng học
bộ mơn Vật lý . Bởi đây là mơn học tự nhiên có liên quan đến nhiều loại ĐDDH, liên
quan đến vấn đề tổ chức thực hành, thí nghiệm. Bên cạnh đó thí nghiệm đòi hỏi phải có
độ chính xác cao thì mới khẳng định được tính đúng đắn, tính chân lý của lý thuyết.
Vật lí là bộ mơn khoa học thực nghiệm cung cấp những kiến thức vật lí phổ thơng cơ
bản, có hệ thống và tương đối tồn diện về những hiện tượng trong cuộc sống thường
ngày. Để các em học sinh học tốt mơn vật lý và úng dụng vào thực tiễn thì ĐDDH đóng
một vai trò khơng nhỏ tác động đế nhận thức của các em thơng qua các thí nghiệm để
tìm ra ngun nhân, tìm ra cách xư lí các tình huống, các thơng tin, ghi nhớ kiến thức

và vận dụng vào thực tế. Có như vậy tiết học mới phong phú và chất lượng. Qua đó
rèn luyện khả năng tư duy chính xác, rèn luyện trí thơng minh, có sáng tạo, tính cần
cù và phương pháp làm việc khoa học cho lớp người làm chủ tương lai.
Trên tinh thần ấy với cương vị là Cán bộ phụ trách thiết bị tơi mạnh dạn đề xuất vài suy
nghĩ của mình về việc “Đổi mới tổ chức hoạt động và quản lý đồ dùng dạy học tại
phòng học bộ mơn Vật lý tại trường PTDT Nội trú Krơng Nơ” để q thầy cơ kiêm
nhiệm cơng tác thiết bị cũng như cán bộ phụ trách thiết bị các trường THCS cùng trao
đổi, góp ý, xây dựng nhằm góp phần tạo dựng cho PHBM Vật lí ngày càng hồn thiện
hơn.
Nguyễn Đức Hàn_ Trường PTDT Nội trú Krông Nô 1
Đổi mới tổ chức hoạt động và quản lý ĐDDH tại PHBM Vật lý
NỘI DUNG
A/ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VIỆC ĐỔI MỚI THỰC HIỆN TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
VÀ QUẢN LÝ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC TẠI PHBM VẬT LÝ
Vật lý là mơn khoa học thực nghiệm. Hầu hết các sự vật, hiện tượng trong tự
nhiên đều liên quan đến mơn học Vật lý, chẳng hạn hiện tượng về vật lý như: Vận
chuyển vật liệu xây dựng lên nhà cao tầng bằng ròng rọc, dùng đòn bẩy và con lăn để di
chuyển các vật nặng… các hiện tượng về tự nhiên như: tại sao có gió, mưa, chiếc lá
rơi…Để học sinh học và ứng dụng tốt mơn khoa học này vào cuộc sống đòi hỏi người
giáo viên phải có phương pháp truyền thụ tốt về kiến thức, ngồi lý thuyết ra thì thí
nghiệm vật lý đóng một vai trò khơng nhỏ để khẳng định chân lý khoa học. Chính vì
vậy việc giảng dạy mơn Vật lý ở trường THCS phải được tiến hành thơng qua việc sử
dụng rộng rãi thí nghiệm , học sinh phải được tự làm thí nghiệm nghiên cứu , tự quan
sát , mơ tả hiện tượng, nhận xét và rút ra kết luận
Đối với học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số, họ thường quen với cuộc
sống thường ngày là dựa vào thiên nhiên, khai thác từ thiên nhiên để phục vụ cho nhu
cầu cuộc sống, họ thường bằng lòng với cuộc sống hiện tại, cho nên việc tiếp thu kiến
thức về khoa học đối với học sinh trường PTDT Nội trú xem ra có phần hạn chế so với
mặt bằng nhận thức chung.
Để giúp các em đạt được những kiến thức nhất định về khoa học, các em có sự

hiểu biết ngang tầm với mặt bằng chung thì phương pháp truyền đạt phải dễ hiểu, trực
quan, sinh động thơng qua các thí nghiệm thật. Do đó ĐDDH, thiết bị thí nghiệm đóng
một vai trò rất quan trọng , nó vừa là nguồn cung cấp tri thức , vừa là phương tiện giúp
học sinh thực hiện các hoạt động tìm tòi tri thức mới, tác động đến sự nhận thức của các
em trên mọi phương diện. Giúp các em từ chỗ chưa biết đến hiểu biết, đến kỹ năng, kỹ
xảo và vận dụng vào thực tiễn. Ngồi ra ĐDDH còn giúp các em học sinh tự khám phá,
chiếm lĩnh được kiến thức, kích thích phát triển trí tuệ, phát huy được tính tích cực của
học sinh trong học tập, giúp cho học sinh tăng hiệu suất tiếp thu bài học và giáo dục
nhân cách cho học sinh.
Để làm được điều này cần phải có sự kết hợp giữa giáo viên bộ mơn và cán bộ
thiết bị. Người cán bộ thiết bị cũng phải có một sự hiểu biết nhất định về bộ mơn Vật lý,
Nguyễn Đức Hàn_ Trường PTDT Nội trú Krông Nô 2
Đổi mới tổ chức hoạt động và quản lý ĐDDH tại PHBM Vật lý
phải thường xun nghiên cứu tài liệu, phải cơ bản nắm được kiến thức từng bài học
trong chương trình SGK và phải làm thành cơng được thí nghiệm đối với các bài có thí
nghiệm. Phải bám nắm lịch báo giảng, thời khóa biểu. Từ đó mới có thể làm tốt được
cơng tác cấp phát thiết bị cũng như việc bảo dưỡng, bảo quản thiết bị một cách tốt nhất.
Tuy nhiên, khi sử dụng nhiều lượt đồ dùng dạy học, thiết bị thí nghiệm thì sẽ mau
hao mòn và các Thầy, Cơ thường ít quan tâm sắp xếp đồ dùng dạy học, thiết bị thí
nghiệm , qn quan tâm nhắc nhở học sinh sử dụng đúng cách nên thiết bị dạy học
nhanh chóng hư hỏng.
Để tiết kiệm kinh phí cho trường, để đỡ phiền phức khi tìm thiết bị dạy học chuẩn
bị cho tiết dạy và đỡ lúng túng khi làm thí nghiệm khơng thành cơng do thiết bị thí
nghiệm hỏng hóc, ta phải biết cách bố trí phòng học cho khoa học, phải sử dụng và
hướng dẫn sử dụng thiết bị dạy học sao cho hiệu quả, phải bảo quản thiết bị dạy học để
chất lượng đồ dùng dạy học được bền lâu .
B/ THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VÀ QUẢN LÝ ĐỒ DÙNG
DẠY HỌC TẠI PHBM VẬT LÝ TRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ KRƠNG NƠ.
Đồ dùng được cấp phát tương đối đầy đủ song chất lượng còn chưa đáp ứng
được u cầu của bài học. Qua 8 năm sử dụng ĐDDH đã bị xuống cấp, một số bộ thí

nghiệm bị hư hỏng một vài chi tiết nên khơng thể thực hành được. Hơn nữa trong một
thời gian dài từ năm 2002 đến nay nhà trường chưa được cấp phát bổ sung thiết bị.
Trong q trình sử dụng thiết bị dạy học thường bị hư hỏng do chất lượng khơng
bảo đảm hoặc bị rơi, vỡ và mất mát do ý thức học sinh còn thấp và trách nhiệm nhiều
Thầy Cơ chưa cao trong việc nhắc nhở học sinh bảo quản thiết bị trong khi sử dụng.
Thiết bị thí nghiệm hư hỏng khơng được bổ sung hoặc sửa chữa khơng kịp thời,
sẽ gây ảnh hưởng đến chất lượng việc dạy học của những năm học sau.
Trong thực tế, đồ dùng dạy học mơn Vật lí đã được trang bị cho cả cấp học
song chất lượng một số đồ dùng rất kém, một số lại khơng phù hợp. Ví dụ :
- Thang giá trị ghi trên lực kế khơng đúng với giá trị đo.
- Thiết bị cho thí nghiệm về lực điện từ khơng thực hiện được.
- Máy biến thế thực hành khơng đúng điện áp thứ cấp ghi trên máy.
- Một số nhiệt kế đặt trong phòng, nhiệt độ ban đầu khơng như nhau trong cùng
một điều kiện.
- Các kim nam châm khơng chỉ đúng hướng Bắc - Nam khi để ở trạng thái tự do.
- Bề mặt một số gương phẳng, gương cầu bị mờ khơng quan sát được ảnh…
- Bộ thí nghiệm giãn nở vì nhiệt của chất rắn khi nung hòn bi sắt dưới đèn cồn
thì khơng đủ nhiệt độ để hòn bi sắt giãn ra.
Nguyễn Đức Hàn_ Trường PTDT Nội trú Krông Nô 3
Đổi mới tổ chức hoạt động và quản lý ĐDDH tại PHBM Vật lý
Để có một tiết thực hành hiệu quả thì Cán bộ thiết bị phải mất rất nhiều thời gian
chuẩn bị đồ dùng cho giáo viên làm các thí nghiệm để kiểm tra mức độ thành cơng
trước khi cho học sinh tiến hành.
C/ CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CƠNG TÁC
QUẢN LÝ THIẾT BỊ
Để sử dụng thiết bị dạy học hiệu quả thì từ việc sắp xếp, bố trí phòng thí nghiệm
đến việc hướng dẫn học sinh thực hành và bảo quản đồ dùng sau mỗi tiết học đều đóng
vai trò quan trọng.
1. Tổ chức, sắp xếp phòng học :
Từ năm 2008 Trường PTDT Nội trú đã đưa vào sử dụng PHBM, việc dạy và

học Vật lí tại PHBM Vật lý được duy trì và có nề nếp tương đối ổn định. Để tập trung
sự chú ý của học sinh vào cơng việc học tập, yếu tố đầu tiên cần quan tâm là khâu tổ
chức bố trí phòng học sao cho khoa học.
Thiết bị dạy học đặt trong tủ kính nhiều ngăn ở cuối phòng học. Mỗi lớp được
trang bị một tủ 04 ngăn, mỗi ngăn được bố trí thiết bị theo từng nhóm theo ngun tắc
“dễ tìm, dễ thấy, dễ lấy”
Ngồi ra, trong q trình làm thí nghiệm, do chất lượng thiết bị và do sử dụng
nhiều lần nên một số linh kiện nhỏ như ốc, vít, chốt nối dây …. bị rơi ra đều được thu
gom đặt chung trong một chiếc hộp nhỏ để cùng nhóm thiết bị dùng chung tiện lợi cho
việc sửa chữa, thay thế thiết bị hư hỏng.
Việc sắp xếp này tạo điều kiện thuận lợi và dễ dàng chuẩn bị, lựa chọn đồ dùng
tốt nhất cho tiết học, vừa dễ kiểm tra về số lượng, và thuận lợi cho việc cất giữ, bảo
quản, góp phần làm cho khung cảnh phòng học trở lên rộng rãi, ngăn nắp.
Bàn ghế học tập của học sinh được xếp thành hình chữ U, khi thực hành thì học
sinh di chuyển về 02 dãy bàn đơi.
Cuối phòng học có kê sẵn một bàn chuẩn bị thiết bị, thiết bị soạn ra được đặt
trên bàn, sau đố Cán bộ thiết bị chia thành từng nhóm bày sẵn trên bàn học sinh. Cuối
tiết thực hành học sinh thu dọn thiết bị về bàn chuẩn bị để cán bộ thiết bị cất giữ vào tủ.
SƠ ĐỒ BỐ TRÍ PHỊNG HỌC BỘ MƠN VẬT LÝ
Phòng học và thí nghiệm Phòng làm việc CB Thiết bị
Nguyễn Đức Hàn_ Trường PTDT Nội trú Krông Nô 4
Đổi mới tổ chức hoạt động và quản lý ĐDDH tại PHBM Vật lý



Ghi chú: Bàn học sinh

Bàn chuẩn bị thiết bị, bàn làm việc của giáo viên
Tủ thiết bị
PHỊNG HỌC BỘ MƠN VẬT LÝ

BỐ TRÍ BÀN HỌC BỐ TRÍ TỦ CHỨA THIẾT BỊ
2. Sử dụng và quản lý thiết bị, đồ dùng dạy học :
Để sử dụng đồ dùng đạt hiệu quả, cán bộ thiết bị phải chuẩn bị chu đáo cho tiết
học, phải dành thời gian cho việc lắp ráp, kiểm tra độ chính xác cũng như vấn đề thiết bị
có bị hư hỏng gì khơng? trước khi giáo viên vào làm thí nghiệm thử.
a/. Đăng ký mượn đồ dùng dạy học: (Ghi vào sổ theo dõi sử dụng thiết bị treo tại
phòng Chun mơn)
Họ và tên giáo viên: …………………………….Tổ :………………….
Ngày
mượn Tên đồ dùng
Số
lượng
Chất
lượng
Đ D
khi
mượn
Dạy
tiết
theo
PPCT
Lớp
dạy
Kí
tên
Ngày
trả
Chất
lượng

ĐD
khi
trả
…………………………
…………………………
Nguyễn Đức Hàn_ Trường PTDT Nội trú Krông Nô 5