Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T: 098 1821 807 Trang | 1

<b>VĂN MẪU LỚP 11 </b>

<b>ĐỀ BÀI: PHÂN TÍCH GIÁ TRỊ NHÂN ĐẠO TRONG TRUYỆN NGẮN CHÍ PHÈO CỦA </b>

<b>NAM CAO </b>

<b>A. SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý </b>

<b>B. DÀN BÀI CHI TIẾT </b>
<b>1. Mở bài </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T: 098 1821 807 Trang | 2
- Dẫn dắt vào vấn đề: giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao

<b>2. Thân bài </b>

- Khái quát chung

• Xuất xứ: Nam cao đặt tên cho tác phẩm này là Cái lò gạch cũ, 1941 đổI lạI là Đôi lứa
xứng đôi, 1945 sửa lạI là Chí Phèo, in trong tập Luống cày.

• Tóm tắt:

• Chủ đề: Qua số phận của nhân vật Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã lên án sâu sắc xã
hội tàn bạo, chà đạp lên nhân phẩm con người đồng thời thể hiện tình thương yêu
sâu sắc và niềm tin vào bản chất lương thiện của con người.

• Giá trị nhân đạo: là giá trị cơ bản nhất của tác phẩm văn học chân chính, được tạo
nên bởi niềm cảm thông sâu sắc đối với nỗi khổ đau của con người, sự nâng niu,
trân trọng những nét đẹp trong tâm hồn con người; đồng thời tác phẩm cũng đã
đứng về phía các nạn nhân mà lên án những thế lực tàn bạo chà đạp lên hạnh phúc,

quyền sống và phẩm giá của con người.

- Phân tích

• Tư tưởng nhân đạo của Nam Cao ở đây trước hết được biểu hiện ở chỗ đã khám
phá ra nỗi khổ bị đày đọa, lăng nhục, bị cự tuyệt quyền làm người của người lao
động lương thiện. Nam Cao bày tỏ niềm cảm thông sâu sắc với nỗi khổ đó.

• Qua tấn bi kịch và số phận bi thảm của Chí Phèo, Nam Cao đã cất lên tiếng kêu cứu
thảm thiết và đầy phẫn uất cho người lao động lương thiện: Làm thế nào để cho
con người được sống một cuộc sống xứng đáng trong cái xã hội vùi dập nhân tính
ấy; hãy tiêu diệt hồn cảnh phi nhân tính, hãy làm cho hồn cảnh trở nên nhân đạo
hơn.

• Tư tưởng nhân đạo của Nam Cao trong tác phẩm Chí Phèo cịn thể hiện qua thái độ
lên án gay gắt những thế lực tàn bạo đã gây nên tấn bi kịch đau thương cho người
lao động (bọn thống trị độc ác; nhà tù thực dân; những thành kiến, định kiến vô
nhân đạo).

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T: 098 1821 807 Trang | 3
o Những vẻ đẹp ở Chí Phèo

✓ Chí Phèo vốn là người nơng dân lương thiện:

▪ Khỏe mạnh về thể xác (anh canh điền khỏe mạnh), lành mạnh về tâm
hồn:

▪ <i>Giàu lịng tự trọng, biết “khơng thích cái gì người ta khinh”; biết phân biệt </i>
<i>giữa tình yêu cao thượng và cảm giác nhục dục thấp hèn. Những lần “bà </i>
<i>ba, cái con quỷ cái” bắt hắn làm những việc khơng chính đáng “hắn thấy </i>

<i>nhục, chứ yêu đương gì”. </i>

▪ <i>Hắn đã từng mơ ước rất bình dị: “Có một gia đình nho nhỏ, chồng cuốc </i>
<i>mướn cày thuê, vợ dệt vải”, nuôi một con lợn để làm vốn liếng. “Khá giả </i>
<i>thì mua dăm ba sào ruộng làm”. </i>

✓ <i>Bị nhà tù xã hội thực dân phong kiến biến Chí thành “con quỷ dữ làng Vũ </i>
<i>Đại”, nhưng dưới đáy sâu tâm hồn hắn vẫn lấp lánh ánh sáng nhân phẩm. </i>
▪ <i>Khát khao tình u hạnh phúc lứa đơi: biết u thương, biết “say sưa”, </i>

<i>“rưng rưng” và “bẽn lẽn” nhận ra hương vị cháo hành “Trời ơi mới thơm </i>
<i>làm sao!”. Đó là hương vị của tình người, của tình yêu chân thành, của </i>
hạnh phúc giản dị và thấm thía lần đầu tiên Chí Phèo được hưởng. Chí
<i>Phèo muốn được sống với Thị Nở: “Giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ?”. Và </i>
<i>khi bị “cắt đứt mối tình”, Chí biết tiếc, biết buồn, biết khóc vầ uất ức, giận </i>
dữ.

▪ <i>Khát khao được làm người lương thiện. Chí Phèo “muốn được làm người </i>
<i>lương thiện”! “Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hịa với mọi </i>
<i>người biết bao!”. “Thị Nở có thể sống yên ổn với hắn thì sao người khác lai </i>
<i>không thể được. Họ sẽ lại nhận hắn vào cái xã hội bằng phẳng… của những </i>
<i>người lương thiện”. Điều đó đã có lúc khiến Chí Phèo hồi hộp hi vọng. </i>
▪ Có tinh thần phản kháng: Khi bị Thị Nở cự tuyệt và nhận ra mọi ngỏe

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T: 098 1821 807 Trang | 4
Dựng lên một hình tượng người nơng dân bị tha hóa, “một con quỷ dữ của làng
Vũ Đại”, Nam Cao khơng hề có ý định bôi nhọ người nông dân, trái lại đã dõng dạc
khẳng định nhân phẩm của họ, trong khi họ đã bị rách nát cả hình hài lẫn tâm hồn.
Điều đó chứng tỏ con mắt nhân đạo của Nam Cao rất sâu sắc, mới mẻ và “tinh đời”.
o Những vẻ đẹp của nhân vật Thị Nở: Tư tưởng nhân đạo độc đáo và mới mẻ của

Nam Cao trong tác phẩm Chí Phèo cịn được biểu hiện ở việc phát hiện ra vẻ
đẹp của nhân vật Thị Nở.

✓ Dưới ngòi bút của Nam Cao, Thị Nở đã trở thành người phụ nữa rất giàu tình
<i>thương. Đằng sau cái bề ngồi xấu xí và tính khí “dở hơi” cịn ẩn chứa một trái </i>
tim nhân hậu. Khi Chí Phèo bị ốm, Thị Nở đã chăm sóc tận tình… Với bàn tay
dịu dàng, ấm nóng nhân tình của người phụ nữa, Thị đã mang đến cho Chí một
<i>bát cháo hành cịn “bốc khói”. Chính bát cháo hành ấm nóng tình người ấy đã </i>
đánh thức dậy nhân tính của Chí Phèo.

✓ Cũng như những người phụ nữ khác, Thị Nở rất khao khát tình yêu và hạnh
phúc. Cuộc gặp gỡ của hai kẻ khốn khổ đã tạo nên sự đồng cảm và Thị Nở đã
yêu Chí Phèo, ước ao được sống chung với Chí. Tình u đã làm cho người đàn
<i>bà “xấu đến nỗi ma chê quỷ hờn” ấy biến đổi một cách kì diệu: “Trơng thị thế mà </i>
<i>có duyệt. Tình u làm cho có dun”. Phát hiện ra điều đó chứng tỏ cái nhìn </i>
nhân đạo của Nam Cao có chiều sâu hiếm có.

<b>3. Kết bài: </b>

- Những nhận xét, đánh giá chung về vấn đề

- Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ và liên tưởng của mỗi cá nhân
<b>C. BÀI VĂN MẪU </b>

<b>Bài văn mẫu 1 </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T: 098 1821 807 Trang | 5
Cảm hứng nhân đạo của Nam Cao thể hiện ở sự thông cảm sâu sắc của tác giả đối với
con người Chí Phèo. Ở nhân vật xấu xí và nhếch nhác đến tuyệt vọng này tác giả vẫn nhìn
nhận phần nhân tính cịn lại: Sau đêm âu yếm với Thị Nở chúng ta thấy một Chí Phèo

khác. Thị Nở đã khơi dậy bản năng sinh vật ở gã đàn ơng tình u thương mộc mạc đã
thức dậy ở Chí Phèo những tình cảm nhân tính sơ đẳng nhất. Lần đầu tiên Chí Phèo mắt
<i>ươn ướt "tiếng cười nghe thật hiền". Lần đầu tiên sau bao nhiêu năm Chí Phèo mới lại </i>
nghe thấytiếng chim hót vui vẻ tiếng cười nói của mấy người đi chợ về tiếng anh thuyền
chài gõ mái chèo đuổi cá…Những âm thanh ấy bỗng vang đọng sâu xa trong lịng Chí Phèo
như là tiếng gọi tha thiết của cuộc sống.

Chí Phèo là một kiệt tác của xi hiện đại Việt Nam ở tác phẩm này một bút pháp
hiện thực xuất sắc được kết với một cảm hứng nhân đạo sâu sắc và đây là một vấn đè
then chốt của văn học lớn mọi thời đại.

Khởi đầu thực sự của câu chuyện Chí Phèo là hình ảnh biểu tượng chiếc lị gạch cũ
và kết thúc cũng bằng hình ảnh – biểu tượng đó hiện thống trong tâm trí Thị Nở. Chí
Phèo bởi thế có kết cấu đóng. Tính chất đóng kín là là một hằng số nghệ thuật của truyện
ngắn này. Nó chẳng những đổ bóng vào khơng gian và thời gian truyện hằn dấu trên số
phận của nhân vật mà cịn khớp đúng với hồn cảnh của làng xã Việt Nam nhất là ở đồng
bằng và trung du Bắc bộ trước Cách mạng tháng Tám năm bốn nhăm.

Nam cao kết thúc truyện ngắncủa mình bằng cái chết của Chí Phèo và sự lặp lại hình
ảnh của chiếc lị gạch cũ. Nhưng khơng vì thế mà Chí Phèo của ông gây ấn tượng là câu
chuyện của một người cụ thể ở một làng cụ thể. Bởi lẽ Chí Phèo tuy chết nhưng vẫn để lại
<i>một Chí Phèo con một sự "tre già măng mọc" theo nghĩa trực tiếp mặc khác quan trọng </i>
hơn là sự phổ biến của chiếc lò gạch ở một làng quê – một yếu tố tượng trưng cho sự lặp
lại của cấu trúc làng xã. Hơn nữa Việt Nam xưa là đất nước của những người nông dân
bởi sự áp đảo tuyệt đối của họ về dân số và diện tích trên địa bàn cư trú đối với các thành
thị phương Đông tiền tư bản chủ nghĩa thường chỉ là nơi đầu não hành chính cho nên cơ
sở kinh tế của nó làlà nền kinh tế tiểu nơng cấu trúc xã hội của nó là cấu trúc làng xã.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T: 098 1821 807 Trang | 6
phát triểntheo chiều kích quy mơ trên hình tượng Chí Phèo cịn phát triển theo chiều

hướng kích vĩ mơ. Nó thu nhỏ lại từ diện mạo cụ thể đến vô diện mạo từ hữu hình đến vơ
hình. Nó tạo thành một cái gọi là chất Chí Phèo gia nhập họ hàng với những AQ chất
Ơblơmơp chất Đơng Kisốt…lẩn quất đâu đó trong mỗi con người mà đơi khi trong những
điều kiện nhất định người ta thống nhìn thấy thống nghe thấy một hình dáng một hành
vi một sự ăn nói kiểu Chí Phèo…Chí Phèo sống với chúng ta sống giữa chúng ta sống trong
chúng ta là vậy.

<b>Bài văn mẫu 2 </b>

Nam Cao được biết đến trong lịch sử văn học Việt Nam là một nhà văn hiện thực
xuất sắc. Ổng để lại nhiều tác phẩm văn học có giá trị trên cả hai đề tài về người trí thức
tiểu tư sản và người nơng dân nghèo. Nhưng tên tuổi của ông vẫn gắn liền với tác phẩm
Chí Phèo- Một kiệt tác của Nam Cao, một tác phẩm mang đậm giá trị nhân đạo sâu sắc,
đồng thời cũng phê phán cái xã hội thối nát bấy giờ.

Xây dựng nên hình tượng người nơng dân bị tha hóa trong xã hội thực dân trước
Cách mạng tháng Tám là một sáng tạo mới trong nền văn xi nước nhà nói chung và của
Nam Cao nói riêng. Nhà văn đã cảm nhận được cái vẻ đẹp chất phác, bình dị ẩn chứa trong
cái vẻ bề ngồi thơ ráp, xù xì của họ, mà tiêu biểu là nhân vật Chí Phèo- một điển hình
nghệ thuật về người nơng dân bị xơ đẩy chà đạp đến mức tha hóa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net T: 098 1821 807 Trang | 8
<i>từ “giọng nói rất sang”, lối nói ngọt ngào đến cái cười Tào Tháo…Vì sự hờn ghen vớ vẩn </i>
của hắn đã đẩy Chí vào con đường tù tội. Chốn lao ngục ấy của bọn thực dân đã tiếp tay
cho lão cường hào thâm độc để giết chết phần người trong Chí Phèo, biến Chí thành Phèo,
biến người nơng dân lương thiện thành quỷ dữ. Sự tha hóa ấy khơng chỉ có Bá Kiến, nhà
tù thực dân gây ra, mà còn những người dân sống ở làng Vũ Đại mà tiêu biếu nhất là bà
cô của Thị Nở - Con người đã tạo ra bức tường vơ hình ngắn cách Chí đến với cuộc sống
đích thực của một người lương thiện. Kết thúc câu truyện là một tình tiết đầy ngụ ý, biết
<i>đâu lại chẳng có một “Chí Phèo con” bước ra từ cái lò gạch cũ vào đời để “nối nghiệp bố”. </i>

Hiện tượng Chí Phèo chưa thể hết khi xã hội tàn bạo vẫn không cho con người được sống
hiền lành, tử tế, vẫn còn những người dân lương thiện bị đẩy vào con đường lưu manh,
tội lỗi. Sức mạnh của tác phẩm là vạch ra được cái quy luật tàn bạo, bi thảm này trong cái
xã hội tối tăm của nông thôn nước ta thời đó.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc 1

<b>Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, </b>
<b>nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh </b>
<b>nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các </b>
trường chuyên danh tiếng.

<b>I. </b>

<b>Luyện Thi Online</b>

- <b>Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây </b>
<b>dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học. </b>
- <b>Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các </b>

<i>trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên </i>
<i>khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn. </i>

<b>II. Khoá Học Nâng Cao và HSG </b>

- <b>Toán Nâng Cao THCS:</b> Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho các em HS THCS
lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- <b>Bồi dưỡng HSG Tốn: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho </b>
<i>học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần </i>
<i>Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt </i>

thành tích cao HSG Quốc Gia.

<b>III. </b>

<b>Kênh học tập miễn phí</b>

- <b>HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các </b>
môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- <b>HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn </b>
phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.

<i><b>Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai </b></i>

<i><b> Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90% </b></i>

<i><b>Học Toán Online cùng Chuyên Gia </b></i>

</div>

<!--links-->