Bài giảng Tranh Đông Hồ_Thể loại tranh chúc tụng

Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Thể loại tranh chúc tụng
Cá chậu
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Ý nghĩa tranh Cá chậu
Bức tranh thể hiện thực trạng của người phụ nữ xưa.
Bức tranh thể hiện cuộc sống của người phụ nữ trong thời phong kiến. Người phụ
nữ khi đã đi lấy chồng như thể con cá trong chậu, con chim trong lồng. Đồng thời
bức tranh thể hiện khát vọng tự do của người phụ nữ. Hai bức tranh Chim Lồng,
Cá Chậu thường được treo cùng nhau.
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Thể loại tranh chúc tụng
Cá đàn
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Ý nghĩa tranh Cá đàn
Cá Chép là biểu tượng cho sự kiên trì, sung túc
Cá Chép là biểu tượng cho sự kiên trì, sung túc, vì vậy mà có nhiều huyền
thoại về cá chép được thể hiện ở những bức tranh như Cá Chép hoá rồng, Cá
chép chơi trăng, Cá vượt long môn….. Và ở đây ta lại bắt ngặp cảnh cá Chép
nhiều mầu vẫy đuôi đang quấn quýt bên nhau thể hiện sung túc, hạnh phúc
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Thể loại tranh chúc tụng
Chuột vinh quy
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Ý nghĩa tranh Chuột vinh quy

Giấy làm từ cây dó, màu đỏ từ gạch non, màu vàng từ hoa điệp vàng, màu đen
từ lá tre đốt, màu trắng được nghiền từ vỏ sò, ốc… Trên cơ sở những màu sắc
cơ bản ấy người dân đã tạo thêm nhiều màu sắc khác nhau từ việc trộn lẫn các
màu.
Mỗi năm, chợ tranh chỉ nhộn nhịp và tấp nập nhất vào tháng Chạp, họp 5 phiên
vào các ngày 6, 11,16, 21 và 26. Bà con, du khách thập phương đổ về mua
tranh đông vui, tấp nập. Hàng nghìn, hàng triệu bức tranh các loại được mang
ra xếp gọn lại bán cho những lái buôn, hoặc bán lẻ cho các gia đình mua về làm
tranh treo tết để mang phú quý, vinh hoa cho nhà mình. Sau phiên chợ tranh
cuối cùng (26/12 âm lịch) những gia đình nào còn lại tranh đều bọc kín đem cất
đi chờ đến mùa tranh năm sau lại mang ra chợ tranh bán. Đến chợ tranh làng
Hồ không chỉ có khách buôn và mua tranh, mà có cả những người hâm mộ
nghệ thuật tranh dân gian thích thăm thú, xem tranh và đi trảy hội mùa xuân.
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Thể loại tranh chúc tụng
Cóc múa kì lân
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Ý nghĩa tranh Cóc múa kì lân
Thường đội lân đánh trống vang xóm và nhà nào có treo thưởng thì đội lân sẽ
đến múa chúc vui, …
Đám múa lân thường gồm có một người đội chiếc đầu lân bằng giấy và múa
những điệu bộ của con vật này theo nhịp trống. Đầu lân có một đuôi dài bằng
vải màu do một người cầm phất phất theo nhịp múa của lân. Ngoài ra còn có
trống thanh la, não bạt, đèn màu, cờ ngũ sắc, có người cầm côn đi hộ vệ đầu
lân và quan trọng nhất không thể thiếu đó là ông Địa. Thường đội lân đánh
trống vang xóm và nhà nào có treo thưởng thì đội lân sẽ đến múa chúc vui, tiền
thưởng thường treo trên cao, có khi buộc trên cành tre cao, đội lân sẽ đôn
người lên cho lân há miệng ngoạm lấy (có khi làm thang là một cột thép dựng

đứng để lân leo). Thường phần thưởng càng lớn thì treo càng cao, đội lân càng
có nghề càng thích phần thưởng treo cao, xem như một thách thức các đội lân
khác, đồng thời qua đó chứng tỏ tài nghệ của đội để thu hút các gia chủ khác.
Nhưng trong nhà có người già thì phần thưởng lại được treo thấp dù có giá trị
cao, chắc tránh cho lân gặp phải nguy hiểm xem như gia chủ để phước. Ông
địa phải vào nhà vái chào người già, gia chủ, sau đến giỡn chơi hoặc làm hề
cho trẻ em vui, nếu gia chủ tỏ ý muốn mời thì đoàn lân sẽ vào, sau khi lân
ngậm được tiền, lân gục gặc đầu cảm tạ thì ông địa lại vái chào cảm ơn gia chủ
trước khi đoàn lân qua nhà khác.
Có nhiều kiểu múa lân.
"Độc chiếm ngao đầu" - Một con lân biểu diễn, thể hiện tài tả xung hữu đột, tiến
thoái nhịp nhàng, bộ pháp hùng dũng, nhảy cao, trèo giỏi, tượng trưng cho cái
uy, cái dũng của một mãnh tướng, một hảo hán, một vị anh hùng.
"Song hỉ" - Hai con lân cùng biểu diễn, thể hiện niềm hân hoan khoan khoái,
tâm đầu ý hợp như loan với phụng, như vợ với chồng, như đất trời và âm
dương tương hợp.
"Tam Tinh" - Ba con lân hợp múa với ba màu vàng, đỏ, đen, thể hiện những
điều cầu nguyện của mọi người đạt được điều lành, ba điều tốt là Phúc, Lộc,
Thọ.
"Tam Anh" - Ba con lân cùng múa, diễn tả Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi vừa
hùng dũng, vừa có chí lớn, vừa thương yêu, gắn bó với nhau hơn cả anh em
ruột thịt cho đến chết.
"Tứ Quý hưng long" - Bốn con lân cùng múa, gồm bốn đầu lân trắng, vàng, đỏ,
đen (hoặc xanh), tượng trưng cho bốn mùa, bốn phương, bốn hiện tượng trong
trời đất, diễn tả sự sung mãn, trường thọ, mạnh khỏe và hạnh phúc.
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Thể loại tranh chúc tụng
Đám cưới chuột
Tư liệu st từ tranhdongho

.com.vn
Ý nghĩa tranh Đám cưới chuột
Chuột được nhân hóa thành người, thể hiện thực trạng của người khá giả trong
thời phong kiến.
Trạng Chuột ơn vua cưới vợ làng,
Kiệu son lộng lẫy lọng hoa vàng !
Nàng dâu xứ chuột chân đi đất,
Ngón nhỏ bùn non vẫn dính chân !
Đám cưới rất trang trọng, mang đậm cái hình ảnh ngựa anh đi trước, kiệu nàng
theo sau. Chàng xênh xang trong bộ áo gấm xanh. Nàng mặc áo màu gụ. Họ
được rước đi, rạng rỡ trên con đường làng màu son nhạt với những vạt cỏ màu
mạ. Chuột Trạng hoặc chuột chú rể được che lọng tía tượng trưng cho vinh
quang, danh vọng lớn. Chuột cô dâu dịu dàng trong chiếc kiệu bát cổng có nhiều
hoa văn trang trí kiểu cổ. Bốn chú chuột hầu hạ, ghé vai khiêng. Đám rước còn
có biển đỏ, dàn nhạc. Hai chú chuột thổi hai chiếc kèn có cung bậc khác nhau:
kèn pha và kèn đại. Trang phục các chú chuột “điểu đóm” là một loại gần như
lòe loẹt, tinh nghịch gợi người xem liên tưởng tới kiểu trang phục của các anh
hề ở gánh xiếc. Bức tranh tưng bừng về màu sắc, hài hòa về nhân vật, sinh
động, rộn lên vẻ đùa giỡn, giễu cợt, trào lộng.
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Thể loại tranh chúc tụng
Đàn gà mẹ con
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Ý nghĩa tranh Đàn gà mẹ con
Bức tranh Đông Hồ có cảnh đàn gà con quây quần quanh mẹ là lời chúc bình an
vô sự
Tranh: Trong dịp Tết, người ta cũng thường tặng nhau tranh dân gian. Bức tranh
Đông Hồ có cảnh đàn gà con quây quần quanh mẹ là lời chúc bình an vô sự,

con đàn cháu đống của người tặng.Người ta thường tặng cho vợ chồng mới
cưới để chúc họ sớm có con
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Thể loại tranh chúc tụng
Em bé ôm cóc
(Tranh nhân
nghĩa)
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn
Ý nghĩa tranh em bé ôm cóc
Bức tranh bé trai ôm cóc với ngụ ý cầu chúc em bé sẽ học hành hiển đạt.
Tranh Nhân nghĩa vẽ hình em bé ôm cóc. Trong văn chương truyền miệng Việt Nam,
chắc cũng chưa ai quên hình ảnh con cóc trong truyện “Cóc kiện trời”, hoặc câu ca dao:
Con cóc là cậu ông trời
Ai mà đámh cóc thì trời đánh cho
Ông Trời – chúa tể của vũ trụ – linh thiêng là thế, uy vũ là thế, mỗi khi con người gặp
chuyện gì không vừa ý lại kêu trời. Vậy mà cóc còn là cậu của ông trời mới oai chứ!
Đúng là “oai như Cóc”. Tranh có chú thích chữ "nhân nghĩa" ấy chính là lời cầu chúc
cho các cháu bé được tặng tranh có được cái Nhân, cái Nghĩa như con cóc tía trong
truyện cổ: mình mẩy tuy có thể xấu xí, bé nhỏ song dám lên kiện cả ông trời để đòi mưa
cho dân làng. Chính vì vậy tranh vẽ hình em bé ôm con cóc một cách trìu mến. Không
có sự giải thích nội dung tranh sẽ trở nên khó hiểu vì ai mà bồng bế một con cóc bao
giờ.
Tranh Nhân nghĩa vì vậy còn được gọi là tranh "Trai tài ôm cóc tía", đối xứng với tranh
"Gái sắc bế rùa xanh".
Tranh treo tết thì bao giờ cũng mang một nội dung là cầu chúc cho những gì tốt đẹp.
Những bức tranh chính là những câu chúc cho gia chủ một năm phát tài phát lộc.
Tư liệu st từ tranhdongho
.com.vn

Em bé ôm mèo
Thể loại tranh chúc tụng