VĂN HÓA DOANH NHÂN PGS.TS. Dương Thị Liễu Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

BÀI 4
VĂN HÓA DOANH NHÂN

PGS.TS. Dương Thị Liễu
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

v1.0014105222

1


TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG: Doanh nhân Phạm Nhật Vượng
Hiện nay ông đang là Chủ tịch HĐQT Vingroup, là tỷ phú đơ la đầu tiên của Việt Nam được
tạp chí Forbes vinh danh ở vị trí 974 thế giới với 1,6 tỷ USD. Để có được thành cơng như
ngày hơm nay ông đã phải trải qua rất nhiều khó khăn để tích lũy được vốn kinh nghiệm
quý giá cho bản thân. Khi đứng trước mọi khó khăn thì ơng khơng bao giờ bỏ cuộc. Chân
dung ông được khắc họa là một lãnh đạo hịa đồng. Ngồi ra, "tấn cơng ln tốt hơn là
phịng thủ" là ngun tắc được ơng áp dụng cho mọi việc làm của mình. Là một trong
những tỷ phú kín tiếng nhất làng doanh nhân Việt, ơng ít khi xuất hiện trước công luận, và
cũng chưa bao giờ tiết lộ con số thực về tài sản của mình...

1. Hãy phân tích và bình luận các nhân tố cấu thành văn hóa doanh nhân
Phạm Nhật Vượng.
2. Bài học kinh nghiệm rút ra từ sự thành công trong kinh doanh của ơng
cho các doanh nhân Việt Nam là gì?

v1.0014105222

2

MỤC TIÊU
•

Trình bày được các khái niệm doanh nhân, văn hóa doanh nhân;

•

Làm sáng tỏ được ảnh hưởng của văn hố doanh nhân tới sự phát triển của
doanh nghiệp;

•

Phân tích và lấy ví dụ minh họa về các nhân tố tác động đến văn hóa
doanh nhân;

•

Trình bày được các đặc điểm của các yếu tố cấu thành văn hóa doanh nhân;

•

Phân tích được các tiêu chuẩn đánh giá văn hóa doanh nhân.

v1.0014105222

3


NỘI DUNG
Khái niệm doanh nhân

Khái niệm văn hóa doanh nhân

Ảnh hưởng của văn hóa doanh nhân tới văn hóa doanh nghiệp

Các nhân tố tác động đến văn hóa doanh nhân

Các bộ phận cấu thành văn hóa doanh nhân

Hệ thống tiêu chuẩn đánh giá văn hóa doanh nhân

v1.0014105222

4


1. KHÁI NIỆM DOANH NHÂN
1.1. Doanh nhân
1.2. Doanh nhân là những người trực tiếp góp phần tạo sự phồn thịnh kinh tế cho quốc gia

v1.0014105222

5


1.1. DOANH NHÂN
•

Doanh nhân xuất hiện cùng với nền kinh tế
hàng hóa;

•

Doanh nhân là người làm kinh doanh, là những
người tham gia quản lý, tổ chức, điều hành hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp;

•

Doanh nhân Việt Nam hiện nay là một cộng
đồng xã hội gồm những người làm nghề kinh
doanh, gồm nhiều nhóm, nhiều người thuộc giai
tầng xã hội khác nhau.

v1.0014105222

6


1.1. DOANH NHÂN
Doanh nhân tiêu biểu

Vưu Khải Thành

Đặng Lê Nguyên Vũ
v1.0014105222

Trần Lệ Nguyên

Võ Quốc Thắng

Trương Gia Bình

Hồ Huy

Mai Kiều Liên
7


1.2. DOANH NHÂN LÀ NHỮNG NGƯỜI TRỰC TiẾP GÓP PHẦN TẠO SỰ PHỒN THỊNH
CHO NỀN KINH TẾ
•

Lực lượng chủ yếu làm ra của cải vật chất và
giải quyết công ăn việc làm cho xã hội;

•

Kết hợp và sử dụng các nguồn lực tối ưu nhất;

•

Sáng tạo sản phẩm, dịch vụ, phương thức sản
xuất mới;

•

Đóng vai trị quan trọng trong việc mở rộng thị
trường, thúc đẩy giao lưu kinh tế văn hố xã hội;

•

Giáo dục đào tạo cho những người dưới quyền,
góp phần phát triển nguồn nhân lực;

•

Tham mưu cho Nhà nước về đường lối sách
lược và chiến lược kinh tế.

v1.0014105222

8


2. KHÁI NIỆM VĂN HĨA DOANH NHÂN
Văn hóa doanh nhân
•

Là một hệ thống các giá trị, các chuẩn mực, các
quan niệm và hành vi của doanh nhân trong quá
trình lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp;

•

Là văn hóa của người làm nghề kinh doanh, là
văn hóa để làm người lãnh đạo doanh nghiệp;

•

Là văn hóa của người đứng đầu doanh nhân, văn
hóa của “thuyền trưởng” con thuyền doanh nhân;

•

Là chuẩn mực của hệ thống giá trị hội đủ bốn yếu
tố Tâm, Tài, Trí, Đức.

v1.0014105222

9


3. ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA DOANH NHÂN ĐẾN VĂN HĨA DOANH NGHIỆP
•

Văn hóa doanh nhân là hạt nhân, là bộ phận quan
trọng nhất của văn hóa doanh nghiệp;

•

Văn hóa doanh nghiệp là phản ánh văn hóa của
người lãnh đạo doanh nghiệp;

•

Doanh nhân là người tạo ra mơi trường cho các
cá nhân khác phát huy tính sáng tạo, là người góp
phần mang đến khơng gian tự do, bầu khơng khí
ấm cúng trong doanh nghiệp;

•

Doanh nhân có khả năng thay đổi hẳn văn hóa
của doanh nghiệp và tạo ra một sức sống mới, tạo
bước nhảy vọt trong hoạt động của doanh nghiệp.

v1.0014105222

10


4. CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VĂN HÓA DOANH NHÂN
4.1. Nhân tố văn hóa
4.2. Nhân tố kinh tế
4.3. Nhân tố chính trị - pháp luật

v1.0014105222

11


4.1. NHÂN TỐ VĂN HĨA
•

Là cái nơi ni dưỡng văn hóa doanh nhân;

•

Là điều kiện để văn hố doanh nhân tồn tại và

phát triển đồng thời là động lực thúc đẩy doanh
nhân hoạt động kinh doanh;

•

Có vai trị như một hệ điều tiết quan trọng đối
với lối sống và hành vi của mỗi doanh nhân;

•

Tạo ra đặc trưng riêng biệt cho mỗi doanh nhân
(do kết hợp văn hóa dân tộc, văn hóa tổ chức,
tính cách cá nhân).

v1.0014105222

12


4.2. NHÂN TỐ KINH TẾ
•

Văn hố của doanh nhân hình thành và phát
triển phụ thuộc vào mức độ phát triển của nền
kinh tế và mang đặc thù của lĩnh vực mà doanh
nhân hoạt động kinh doanh;

•

Hoạt động của các hình thái đầu tư cũng là một

trong những yếu tố kinh tế quyết định đến văn
hóa của đội ngũ doanh nhân;

•

Một nền kinh tế mở, thơng thống từ bên trong
và hội nhập với bên ngoài là động lực cho
doanh nhân hoạt động.

v1.0014105222

13


4.3. NHÂN TỐ CHÍNH TRỊ – PHÁP LUẬT
•

Các thể chế chính trị - pháp luật cho phép lực
lượng doanh nhân phát triển hay khơng, được
khuyến khích hay hạn chế phát triển.

•

Mơi trường kinh doanh lành mạnh được bảo vệ
bởi một hệ thống pháp lý rõ ràng, công bằng.

v1.0014105222

14

5. CÁC BỘ PHẬN CẤU THÀNH VĂN HÓA DOANH NHÂN
5.1. Năng lực của doanh nhân
5.2. Tố chất của doanh nhân
5.3. Đạo đức của doanh nhân
5.4. Phong cách của doanh nhân

v1.0014105222

15


5.1. NĂNG LỰC CỦA DOANH NHÂN
Trình độ chun mơn
•

Trình độ chuyên môn của doanh nhân bao gồm
bằng cấp chuyên môn, kiến thức xã hội, kiến thức
kỹ thuật nghiệp vụ, kiến thức ngoại ngữ;

•

Là tổng hồ những hiểu biết, nhận thức, kỹ năng và
khả năng giải quyết vấn đề của doanh nhân;

•

Là yếu tố quan trọng giúp doanh nhân giải quyết
vấn đề trong điều hành cơng việc, thích ứng và ln
tìm giải pháp hợp lý với những vướng mắc có thể

xảy ra;

•

Các doanh nhân ln phải nâng cao trình độ chun
mơn của mình.

v1.0014105222

16


5.1. NĂNG LỰC CỦA DOANH NHÂN
Năng lực lãnh đạo
• Doanh nhân khơng chỉ đưa ra đường
lối, mục tiêu mà cịn biết cách chỉ dẫn
những người làm theo cách của mình;

Trình độ quản lý
• Trình độ quản lý kinh doanh giúp doanh
nhân thực hiện đúng vai trò, chức năng,
nhiệm vụ quản lý doanh nghiệp mình.

• Doanh nhân là người đưa ra quyết định • Hoạt động quản trị kinh doanh của doanh
nên tập trung nguồn lực của công ty ở
nhân bao gồm năm chức năng chính:
đâu, đầu tư vào lĩnh vực nào thì đem
 Chức năng lập kế hoạch;
lại lợi nhuận tối đa;
 Chức năng ra quyết định;

• Doanh nhân là người chèo lái con
 Chức năng tổ chức;
thuyền doanh nghiệp của mình bằng
 Chức năng điều hành;
cách tác động tới nhân viên và thay đổi
 Chức năng kiểm tra kiểm soát.
suy nghĩ của họ.

v1.0014105222

17


5.2. TỐ CHẤT CỦA DOANH NHÂN
•

Tầm nhìn chiến lược

•

Khả năng thích ứng với mơi trường, nhạy cảm,
linh hoạt, sáng tạo;

•

Tính độc lập, quyết đốn, tự tin;

•

Năng lực quan hệ xã hội;

•

Có nhu cầu cao về sự thành đạt;

•

Say mê, u thích kinh doanh, sẵn sàng chấp
nhận mạo hiểm, có đầu óc kinh doanh.

v1.0014105222

18


5.3. ĐẠO ĐỨC CỦA DOANH NHÂN

•

Đạo đức của một con người

•

Xác định hệ thống giá trị đạo đức làm nền tảng hoạt động;

•

Nỗ lực vì sự nghiệp chung;

•

Kết quả cơng việc và mức độ đóng góp cho xã hội.

v1.0014105222

19


5.4. PHONG CÁCH CỦA DOANH NHÂN
Những yếu tố làm nên phong cách doanh nhân
•

Văn hóa cá nhân;

•

Tâm lý cá nhân;

•

Kinh nghiệm cá nhân;

•

Nguồn gốc đào tạo;

•

Mơi trường xã hội;

Những ngun tắc định hình một phong cách tốt của doanh nhân
•

Ln bị thơi thúc bởi sự hồn hảo;

•

Vượt qua mọi rào cản để tim ra chân lý một cách nhanh chóng;

•

Vận dụng mọi khả năng và dồn mọi nỗ lực của mình cho cơng việc;

•

Biến cơng việc thành nhu cầu và sở thích của mọi người;

•

Hiểu được và biết dự liệu đến những tiểu tiết;

•

Khơng tự thoả mãn.

v1.0014105222

20

6. HỆ THỐNG TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ VĂN HÓA DOANH NHÂN
•

Tiêu chuẩn về sức khỏe
 Thể chất khơng bệnh tật;
 Tinh thần khơng bệnh hoạn;
 Trí tuệ khơng tăm tối;
 Tình cảm khơng cực đoan;
 Lối sống khơng sa đoạ.

•

Tiêu chuẩn về đạo đức
 Tính trung thực;
 Tính nguyên tắc;
 Tính khiêm tốn;
 Lịng dũng cảm.

v1.0014105222

21


6. HỆ THỐNG TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ VĂN HÓA DOANH NHÂN
•

Tiêu chuẩn về trình độ và năng lực:
Hoạch định  Lập kế hoạch  Tổ chức  Ra
quyết định  Điều hành  Kiểm tra

•

Tiêu chuẩn về phong cách:
 Đối với tinh thần làm việc ;
 Trong quan hệ giao tiếp ứng xử;
 Trong việc đánh giá và giải quyết vấn đề.

•

Tiêu chuẩn về thực hiện trách nhiệm xã hội:
 Các nghĩa vụ về kinh tế;
 Các nghĩa vụ về pháp lý;
 Nghĩa vụ đạo đức;
 Nghĩa vụ nhân văn.

v1.0014105222

22


GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
1. Các nhân tố cấu thành văn hóa doanh nhân Phạm
Nhật Vượng:
•

Năng lực: Kỹ năng giải quyết các vấn đề, điều hành cơng
việc, tìm giải pháp hợp lý. Tập trung nguồn lực công ty
vào lĩnh vực nào. Ln đưa ra những kế hoạch cụ thể và
chi tiết…

•

Tố chất: Có đầu óc kinh doanh, nhạy cảm và linh hoạt,
quyết đốn.

•

Đạo đức: Kinh doanh góp phần thay đổi bộ mặt đất nước.

•

Phong Cách: Giản dị, điềm đạm, hịa đồng, kín tiếng.

2. Bài học kinh nghiệm rút ra từ sự thành công trong
kinh doanh của ông cho các doanh nhân Việt Nam:
•

Ln trau dồi, nâng cao năng lực quản lý;

•

Khát vọng lớn đi cùng giải pháp khả thi;

•

Hài hịa.

v1.0014105222

23

CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 1
Khả năng gây ảnh hưởng, định hướng và điều khiển người khác thực hiện theo mục đích
của mình thuộc về… của doanh nhân:
A. trình độ chun mơn.
B. năng lực lãnh đạo.
C. tố chất.
D. trình độ quản lý kinh doanh.
Trả lời
•

Đáp án đúng là B. năng lực lãnh đạo.

•

Giải thích: Đây là những yếu tố chứng minh năng lực lãnh đạo, không chứng minh cho
3 yếu tố còn lại.

v1.0014105222

24


CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 2
Tố chất của doanh nhân KHÔNG bao gồm:
A. Tầm nhìn.
B. Quyết đốn.
C. Trình độ chun mơn.
D. Chấp nhận mạo hiểm.

Trả lời
•

Đáp án đúng là C. Trình độ chun mơn.

•

Giải thích: Trình độ chun mơn thuộc về năng lực của doanh nhân chứ không thuộc
về tố chất của doanh nhân.

v1.0014105222

25