Tính dung hợp trong bửu sơn kỳ hương ở vùng tây nam bộ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.59 MB, 260 trang )

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------

NGUYỄN TRUNG HIẾU

TÍNH DUNG HỢP
TRONG BỬU SƠN KỲ HƯƠNG
Ở VÙNG TÂY NAM BỘ

LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HĨA HỌC

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
---------------NGUYỄN TRUNG HIẾU

TÍNH DUNG HỢP
TRONG BỬU SƠN KỲ HƯƠNG
Ở VÙNG TÂY NAM BỘ
Ngành: VĂN HÓA HỌC
Mã số: 62.31.06.40

LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HÓA HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS. TRẦN HỒNG LIÊN
PHẢN BIỆN ĐỘC LẬP:
1. PGS.TS. LÂM NHÂN

2. PGS.TS. PHẠM ĐỨC THÀNH
PHẢN BIỆN:
1. PGS.TS. PHẠM ĐỨC THÀNH
2. PGS.TS. TRƯƠNG VĂN CHUNG
3. PGS.TS. LÂM NHÂN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

i

LỜI CẢM ƠN
L ậ
,
- P S TS T

ẫ

ế
L
ậ ,

,

ệ

-

,

Sự

ệ

,
,

ậ

,
ề

ậ ,
ế

L

ề

ệ

L ậ
Q
T ắ , P S TS Bù
P
,T SN ễ T
Á D , NN T
T
NL
T

T
ệ ,
ệ
L ậ
T
ù

,

ậ

ắ
ệ

ế

B ,

,
tôi ề

,

,

ữ
, ậ

ề

T

ế T SM

T

M

T

b

-

ệ ,

ế

ề

T

ế
,L

,

,

ậ ,

4,

khu
ữ

-

ù , tơi
Mặ ù
ổ
này ế M
-

íV

,
ế : P S TS
T T
, TS
V
, TS N ễ T
T
,T SL
Lý, T S
T ,T SD
T
, NN N ễ
ữ
ệ , NN T

V
,
, ,B ,
,
,
,
ệ
tơi ề
ế ề ,
ệ

ế

qng

-T
ế

-

ề
ậ ,

,

ề

ế
ệ

q trì

ậ

2, Võ T

S ,

,

B

3
ề
ậ
ữ

ế B ,M ,
, ế
.T
ặ
b

ự

,
n
, í

ẫ

M

M

M
ậ

2013!
L

Ấ &L

&T

íM

: 7/7/2016 - 20/03/2020!
T C

IẢ LUẬN ÁN

ii

LỜI CAM ĐOAN
,

Tôi xi

N

ề
Nế

b

ề
ệ

ế
,

L ậ
ậ

b

,
!
T C

IẢ LUẬN N

N UYỄN TRUN

HIẾU

iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TRON
B

S

T Â

K

BSKH

ế N

TÂHN

P ậ
N
T

LUẬN N

PGHH
B
N

NB
B

TNB

iv

MỤC LỤC
LỜI ẢM ƠN ............................................................................................................. I
LỜI

M O N ...................................................................................................... II

D N MỤ TỪ VIẾT TẮT TRON LUẬN ÁN ..................................................III
DẪN N ẬP ................................................................................................................1
1 Lý

ề

2 M

.....................................................................................................1

í

...............................................................................................3

3 L

ề ......................................................................................3

31 N ữ

b

ế

ề

ậ

án .............................................................................................................................3
32

ề

ế

4

ậ

...............................8

...........................................................................9
41

.......................................................................................9

42 P

........................................................................................10

421 K

............................................................................10

422 T

...............................................................................10

5 Ý

ý

51 Ý
ự

6

ễ ............................................................................................11
ậ

ỏ
71
72

ễ ..................................................................10

............................................................................................10

52 Ý
7

ự

....................................................................................11
ế

ỏ

.......................................................12

.........................................................................................12
ế

8 P

....................................................................................12
ệ ...........................................................13

81 P

................................................................................13

82 N

ệ ..................................................................................................14

9 B

ậ

................................................................................................14

v

ƯƠN
N

1:

Ơ SỞ LÝ LUẬN VÀ T Ự

TIỄN LIÊN QU N

ẾN

Ề TÀI

IÊN ỨU ..........................................................................................................15

11

ý

ậ ......................................................................................................15

111 K

ệ

T

ữ

ệ

ế BSK

NB ....................................................................................................15
1.1.1.1. Tôn giáo ................................................................................................15
1112 N ữ

ệ

112 K

ệ

D

1 1 3 Lý

ế

NB ..18

...................................................................................22
...................................................................................24

1131

ế bế

1132

...............................................................24

......................................................................................24

1133 T
12

ế BSK

ự

121 N ữ

ý

..............................................................................26

ễ ...................................................................................................28
ề

ề ẫ

ế

BSK

vùng TNB ..............................................................................................................28
1 2 1 1 Vù

......................................28

1212 K

ý-

ữ

ự
1.2.2. Khái quát ề

b

bế

.....................31

BSK ..............................................................................34

1221 M

ề

ế

ữ

ặ

b

BSKH .................................................................................................................34
1222 L

BSK ..............................................................41

BSK

........................................................................................42

b BSK T

L

BSK V
T

ế

........................................................................................44
........................................................................................46

1......................................................................................................47

ƯƠN 2: TÍN DUN
21 D
211 T

ỢP TRON TƯ TƯỞN TÔN GIÁO ....................49

P ậ
Mậ

.............................................................................49

.......................................................................................51

vi

212 T

T

213 T

T ề

................................................................................61
....................................................................................68

22 D

N

221 T

N

.........................................................75

giáo ......................................................................................75

222 T
T

.......................................................................................80

ế

2......................................................................................................86

ƯƠN

3: TÍN

DUN

ỢP TRON

T Ờ P ỤN

VÀ TỔ

Ứ

TÔN

GIÁO .........................................................................................................................88
31 D

............................................................88

311 T

ù ........................................................................................88

3111 T

b

T

ề .....................................................................88

3112 T

.............................................................97

312 T

.......................................................................................116

3121 T

í

BSK

.........................................118

3122 T

í

BSK V

.........................................119

3123 T

í

BSK T

L ..........................................121

32 D
T

ổ
ế

.....................................................................123

3....................................................................................................134

ƯƠN

4: TÍN

DUN

ỢP TRON

N

I LỄ VÀ LỄ

ÚN

T ƯỜN

NIÊN Ủ TÔN IÁO..........................................................................................136
ễ

4.1. Du
411 N

ễ

BSK

412 N

ễ

BSK T

413 N

ễ

BSK V

42 D

......................................................................136
................................................................138
L

................................................................157
................................................................159

ễ

4.2.1. Lễ
4 2 1 1 Lễ
4 2 1 2 Lễ

...............................................................163
BSK

P ậ T
T

...........................................163

M

...............................................164
P ậ

Bắ

BSK

..................................................................................................................168

vii

4 2 1 3 Lễ

Q

T

4 2 2 Lễ
4 2 2 1 Lễ
L

V

T

.....................................................171

BSK T

L ...........................................174

T

P ậ

Bắ

BSK

T

...................................................................................................................174

4 2 2 2 Lễ

í P ậ B Q

4 2 2 3 Lễ

P ậ

(

4 2 3 Lễ

T ếÂ

(19

14 – 15 tháng 4) ..........................................176
BSK V

4 2 3 1 Lễ

2) ...............................175

..........................................177

T

P ậ

Bắ

BSK

V

..............................................................................................................178
4 2 3 2 Lễ

T

4 2 3 3 Lễ
ế

............................................................................179

í P ậ B Q

4 2 3 4 Lễ
T

N

D

T K

Â

N

............................................181

Mẫ (14

8

) ...............................183

4....................................................................................................185

KẾT LUẬN .............................................................................................................187
TÀI LIỆU T

M K ẢO .......................................................................................193

Tế

V ệ :...............................................................................................................193

Tế

: ...................................................................................................213

Tế

: ...........................................................................................................213

Tế

P

...........................................................................................................213

Tế

T

.........................................................................................................214

T

ệ

: ..................................................................................................214

P Ụ LỤ .............................................................................................................. PL.1
*P

................................................................................................. PL.1

*D
ậ

ỏ

í

í

................................................................................................................... PL.7

*D
*B

BSK

ù
ẫ

ỏ

ế
ỏ

BSK
ế L ậ

N

B ............................... PL.10
...................................... PL.12

B

ỏ

ỏ

1 .................................................................... PL.12

B

ỏ

ỏ

2 .................................................................... PL.16

viii

B

ỏ

ỏ

3 .................................................................... PL.19

B

ỏ

ỏ

4 .................................................................... PL.22

B

ỏ

ỏ

5 .................................................................... PL.23

*M

ế

BSK

N

B ..................................... PL.24

-1-

DẪN NHẬP
1. Lý do chọn đề tài
N

B (NB) - ù

ế ỷ

Vệ
khai phá. T

ề Bắ ,

b

N
ữ

NB hình thành
V ệ NB,

ậ

tình, Tí

b

ề T

bỏ

ế

ặ

ự , Tí

,
í

b

…‖ (T

N

,

nhiên và

ù

,

ề

, Tí
b

, 2013, tr.672,

tính cách
ệ

,...

ữ

ế, é

ề

ệ

ự

ề

.

M

ổ

ù

―c

ậ
ế

ặ

ẽ,

ề

,b
ù

ế
ữ

L

T

ệ

, bề

,

í
,

ự tâm linh
ự

,

ữ

Vệ

ự
ệ

,

/

/

ề

NB

M
có

ề

‖

,

,... N

ù

ế

ù

,c

ệ tính cách nê

ữ

í

,

T
ệ

ệ

N

: ―Tín

704, 735) trong

,

b

,

ệ b

VII - XVIII, do các

Q

,

,

ế
,

ệ : ―T

NB

ề

ệ

T

‖ (X.A.Tôcarev, 1995, tr.43).

b

H
lâm T
linh, tín

,

b

ệ ,h
―

ề bí‖
Hệ
là ―

ữ
ệ ―

bùa, chú,
bệ
‖, ―P ậ

ề tâm
―

‖,
i‖,...

‖, ―P ậ

‖, ―

ữ bệ
ẳ

,
,

ù

‖

b
,

ữ

ẽ ự

―

ậ

NB

ữ

b

‖-

V

(Minh) Huyên.

-2-

T

ế
,
B

1849, í

b
,

S

K

(BSK ) S
ù

P ậ T

ề

ế N

ặ

b

‖,

g cho con

BSK ,
‖, ―

NB qua các giai

,

BSK

ổ

ề

ề

,

ắ

ẩ

b

ệ

B

BSK

ế

ữ

,

TNB
ậ ,

é

ề b

ệ ,

ệ

ý

,

ý

ề
vùng

b
ế b

ậ ,

tơn giáo
,

,

,

ề

ệ
,

,

ữ

ế

b

ặ
ệ

nói riêng

ự

ệ

,

BSK
ề

,
ý,

b
ữ

í

ệ
,

ế
ế

giáo nói chung, các
,

í

NB

b

NB.
ề

ề
ý D

ề ề

,

,

ậ

í

ự

ề
ệ

ế

NB
ẩ

BSK

ế

ề

b
ý

ậ

M

BSK
khác ẽ

‖,

i

V
, í

ế

m cho tơn giáo này

‖, ―

ù

ề

T

P ậ

ữ

là ―

―

(TÂ N)

,

ế

D

,
ế /

ặ bệ,

,

:P ậ T

BSK
T Â

và d

ỷ

í

ậ

;
b

)

,

ề

P ậ T

ù
(P

ậ

M

/
An. T

, ổ

ậ

BSK

P ậ

ề
Ở

,P

, cha,... tu hành khơng theo giáo lý chính danh, lơi kéo n

, ự

-3-

ế
ề

,b

, ế

BSK
ề b

ế,

T

ữ

ế

ự

ệ

ậ ,

ệ

õ

ệ

2. Mục đích nghiên cứu
ậ
:T

ề

, ặ

ữ

í

BSKH

, ngh ễ, ễ

, ổ

,... qua các

3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
3.1. Những cơng trình sƣu khảo và nghiên cứu tiêu biểu liên quan đến đề
tài luận án
b

NB

,
,

,

ế
ế

,

b

ý

,

,

í
ế

ề

ề

í

,

ế

ề ậ

nh sau:
ế BSK

í

ế

N

í

(1926) T

kín kháng Pháp
í

BSK
é

ự
ệ

N
ệ

í

NB; và (2) N ữ

ế

ậ

bù ,

,
í

ễ bế

L

ế BSK

ẫ
- Tính dung

ề ậ
1953,

V
ế

K

1966, V

Kỳ Hương. B
T Â ,T N

BSK

N ữ

Phật Thầy Tây An.

ề ậ

,

hợp

,

Les sociétés secrètes en

)

ề BSK : (1) V ệ

ặ

ậ

ữ

ghi chép

terre d’Annam (

-N

:L

dung hợp

,
-M

ề

ữ
,

,b

ặ

ự

BSK , ế

,
ế

ậ

,
/

é

ề

ế

&
K

ệ chép
ý

ề
P ậ;

í

,

Đức
ế

ậ
ữ

í

ữ
ế

Bửu Sơn
,
BSK

P ậ

:

Nho giáo,...

-4-

T

,

ữ

bệ

,

/

BSK

í

ẫ

ệ

V

,

í

ế

ế

: ặ
-N

ễ,

1955 (

b

, ễ
1956, N

là cuộc khởi nghĩa Bảy Thưa. N
tháng trong miền Thất Sơn,
ế

,...

ễ V

ễ V

1970, N

ậ Đức Cố Quản hay

ễ V

Ở

b

,

ề

ậ b

P ậ

í

BSK

ý Nửa

ế BSK , b

,

T Â ,T N
ặ

, ổ

1973), Dậ S & N

Thất Sơn Mầu Nhiệm N

ổ bậ

ý,

é

ề

Tuy nhiên,

dung hợp

T

:

Dậ S

ề

,

b

N

ễ V

ệ dung hợp trong tôn giáo này

ẫ
-N

N

B S

N

ẩ

: Tìm hiểu đất Hậu

Giang và Lịch sử đất An Giang (1959/2009), Thiên Địa Hội và cuộc Minh Tân
(1971/2015), Cá tính miền Nam (1974/2009), b
B

S

K

‖ (2000) -

T

N
ề
N

ễ V

―

‖

ề ậ

ý
ữ

ềý

ý

ậ ,

ặ
Về

V

í

K

ề

N

&

, Dậ S &
S

N

P ậ

BSK

,

ữ

:

ơng Trần tại xã Long Sơn, tỉnh Phước Tuy,
dành vài trang ề ậ

ề BSK

:G

,
b

T

,

T Â ,T N

P ậ

ế BSK

mà S

(1971); Mã Xái (1974), Các giáo phái miền Tây; P

b

T

b

,

ữ

ệ giáo lý, kinh
-Tế

ế ―P ậ T

Ở

T

ềb

Sa Đéc xưa

(1975), Việc tôn thờ

ữ

ệ

,
,

ễ, ổ
ý

M

ễ

ý,
ế

ặ

,

ễ

N ữ

ý

BSK ,

-5-

-M

Vệ N

ề

í

,

Mỹ,

Vệ N

T

T ,

Millenarianism and Peasant Politics in Vietnam (

T

ậ

ề ậ

M

ế BSK

V

T

ề

L ;

T
N

,

K

&

:L

í

T

, Dậ S & N

TÂ N

ế

í

ự

ễ V

ế

í

,

,

ệ

T

,

ậ

ề

D , S
ậ

ế sự dung hợp
ậ

trong tơn giáo
điểm dung hợp hay tính dung hợp

D

ậ , đặc

BSK

í

õ ặ
ậ

-

,

, ù
BSK ,

ề

P
ệ

D BSK

ế

ề

BSK

ự ế

T

:

T Â ,T

P

ậ BSK

,
V

ề
,

BSK ;

ế

,N

Tế

í

P ậ;

T

L ậ
1983 Ở ề

;

N

ữ

: Làm chính trị theo kiểu

nơng dân ở Việt Nam) trình b
T

b

,

ề

ế

ý,

ự

ế

ữ
ế

BSK

Tuy nhiên,

ề tính dung hợp trong
:

V

người Việt Nam Bộ (1867 - 1975); P

(1999), Đạo Tứ Ân Hiếu Nghĩa của
Bí

Người Nam Bộ và tơn giáo

bản địa (Bửu Sơn Kỳ Hương - Cao Đài - Hịa Hảo) (2007); T

í

T

Thần, Người và đất Việt (2006/2014); Choi Byung Wook qua cơng trình Vùng đất
Nam Bộ dưới triều Minh Mạng) (2011),...
b ; ề ậ

ữ

,

ế BSK ,

,
ý

ề ,

b

,b

ý

ý

b

T

ữ

BSK

tôn giáo dung hợp D

ậ ,

ệ

ẫ
-N
ề b

ế

ề ậ
ề

ự

ế

ế BSK

,

có
ổ

-6-

ề

th

b

ề

NB

ế BSK

,

ế

b

ế

ệ

: Thứ nhất: Loại bài nghiên

cứu thuần về lịch sử và điểm qua vài nét tư tưởng giáo lý

ự

; Thứ hai: Loại bài nghiên cứu phân tích bối cảnh xã hội ra đời tôn giáo,
lịch sử, giáo lý, đặc điểm tôn giáo và đưa ra nhận định về một khía cạnh của tơn
í

giáo này
ề ậ

ệ

ế

,

ữ

ậ

b

ữ

ế

b

ệ

b

ế

ế

thứ hai: Loại bài nghiên cứu

phân tích bối cảnh xã hội ra đời tơn giáo, lịch sử, giáo lý, đặc điểm tôn giáo và đưa
ra nhận định về một khía cạnh của tơn giáo này N

(1989), ―V

ậ

b
ữ
B

ề
ề

‖; P
b

T

L
N

T

ế

ế

M
2

P

3

I

V

Lệ,

ề

ế : 1) ―
ề N

và

Vệ N

B - ặ

‖; P

í

ệ

Vệ N

ế ỷ 19

1992: ―T
ề N

S

T

ễ

K

P ậ

2014: ―Ả

N

N

B ‖; T

P ậ

?‖;

B ‖,

ễ ‖ 3; T í

ự
P ậ

‖; L

sách: P

In

‖; N

1994: ―B

ậ
ậ

S
b

ự

ù

1

(1992),
N

?‖2,

ý

T

B ‖, 2) ―

Vệ N
ế ỷ 20‖1,

‖; N

ệ

(2004), ―
ẫ

Vệ

ế ỷ 19 ế

ế (1991), ―B
K

ễ

ế

L

S

L

é

:N

L
Q

2001: ―
Nữ N ự B

b

P
b

(1992), ―B
,

(2007), ―L P f

K

2000: ―V

ệ
(2000), ―

S

ề
ề

B

S

K

é

. (1994). Những vấn đề dân tộc, tơn giáo ở miền Nam

í

:K

Minh: Tổ

b

. (1994). Những vấn đề dân tộc, tơn giáo ở miền Nam

sách:

Q

TP

M

íM

:K

. (2010). Nghiên cứu tơn giáo nhân vật và sự kiện.

í

-7-

précieuse le Buu Son Ky Huong, un mouvement millénariste du Vietnam
‖(
ậ (

: ―B

ế)

ề N
ổ

S

Vệ N

L

L

K
‖); M

B

N

L

ế

S

T

(2008), ―

K

,T Â

―

ế N

ế

‖; 阮清風 (Nguyễn Thanh Phong) (2013),

―論中國明清民間教派與越南南部近現代民間教派之關係‖ (M
M
ệ

N

B

-T
Vệ

‖

T
N

ệ

ữ

Q

ậ -

‖); 鍾雲鶯 (Chung Vân Oanh) (2015),

―越南寶山奇香教派及其傳衍— 以「四恩孝義」為探討核心‖ (
S

K

Vệ N
b

b ); b

ự

ế

ề
õ

bouddhisme du Vietnam ?‖ (
b

Vệ N

‖),

N

-L

: ―B
ề ậ ,

ữ

S

K

b

ế

,

ý-

ề

ế - xã
í

ế

,b

,

―b
ễ, ễ

‖

, ổ

,

,

ậ

ề tính dung hợp
ặ

ề

ẫ

b

,

ệ
ữ

N

ậ , ù

ế
―b

,

b

ề sự dung hợp

ậ

ý, ặ

NB
:T

BSK ;

P ậ

í

ề

Mặc ù

ữ

b ‖

,

,

-x
ậ

:

,

ự
ữ

ế N

: ―Buu Son Ky Huong: le ― é

ế
,

T Â

B

ự

,
―b

‖

‖

ắ
ữ

,

b
ữ

ế
ế

ự

-8-

3.2. Đánh giá chung về các nghiên cứu liên quan đến luận án
-N ữ

quan ế BSK

Georges Coulet, V
ữ

K

ệ

&

ậ -

ữ

ễ V

ệ

ế

ậ

ề

, Dậ S & N
í

é

í , ù

b

ệ

ậ

:T
B

tơn giáo,
ữ

ề
,

ữ
Ởb

ế

í

ự

,N

ậ

ề ,

ự

‖

,

í

ữ

ự

ế

ế

ế

ữ

ý

ế

ữ
chương IV, V

ậ Đức Phật Thầy Tây An

ậ

í

,
ậ

&

và chương V, VI

BSK

,
BSK ;

―
K

T

ổ

BSK

,

ệ
,N

V

, ặ

ý

P ậ

P ậ
í

ễ, ễ

,

,

ổ

,b

í

ề

ệ

,bế

í

,
ệ

, ặ

ữ

,

, vấn đề dung hợp

n

ậ Bửu Sơn Kỳ Hương

V

K

BSK

ế

ặ

,
ế

V

ặ

b

ệ

,

b

ệ

ế
, ù ề ậ

ế
K

&
,

D

í

ự

ế,

, Dậ S & N

ế

ế

ề

ế

ễ V

T
ữ

ậ

BSK

ệ
,

ậ ,

í

é ,...

V

D ,S
b

N

,P

T

ệ :L

,

ề
ậ

,
b

í ý

ề đặc điểm dung hợp

Trần điều,
:V
,

K

&

ễ
,T

í

ề ậ
T

,S

N

,P

T

,

-9-

Tóm lại: N

ổ

ễ

ế

,

b
ế

ề ậ ,

(

ự

-L

ữ

í

ế

ế

,

ề

ệ

,b

(

ế í ):

)

ề

giáo.
ýT Â ,T N

- Phân tích
ế

ậ -

P ậ;

ễ

ềM

L

-K

ề

P

í

BSKH.
- Lý

ề

ệ

ữ BSK

b

TÂHN, PGHH.
-K
-V

ề

í

í

ề

-ổ
-V

ậ

í
ệ

/í

ề
í

,ý

ổ

ề

ẫ

ậ

-

ý

T
ế BSK

ế BSKH.

,

b

ậ

ậ

ù
ễ
,

,b

,
ẽ

ề

,b

ậ ,
ề

- về tổng thể: L ―b

; về cụ thể: T

N ữ
ặ‖

b

ề

ự

hàm tơn giáo này là gì? L

ế

ề tính dung hợp mà
,

,

ế

, í

ế

?N
ự

,
bế

-quá

ề
ổ (

ễ

BSK

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
- L ậ án ậ
b

,

ề Tính dung hợp
NB.

BSK

-

)

- 10 -

ự

ệ

N

Vệ

ễ

Vệ - í

,

í

TÂ N,

K

P ậ

õ

ề

N

,

ữ

ế

4.2. Phạm vi nghiên cứu
4.2.1. Không gian nghiên cứu
T

ề tài

ặ

TNB,
ù

sát
Tháp, Bế T , L

,Tề

,

NB
V

T ,...

ổ

ổ

í

,

ệ

hình cho

ệ

: An Giang, Kiên Giang,

,B R

,bế

ự

.N ữ

í

BSK

,

BSK
Ví

:

T

4.2.2. Thời gian nghiên cứu
T

b

BSK

ế ỷ

ữ

I ,

,

ù

D

, ệ

ự

ậ , é

ề

í

ặ
,... chúng tơi

, chúng tơi

ữ

ế ỷ

,

ệ

ậ

ệ

( ế

I

(1849)

ậ

ữ

2019) B
BSK

ề

V ệ xác

ệ
,

tơn giáo trong q trình
ữ

í

í

ặ

BSK

ữ
ù

ề

,

ệ
í

ổ
, ặ

ề BSKH
ữ

,bế

ề

ệ
í

, í

TNB.

5. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn
5.1. Ý nghĩa khoa học
-N
b

ậ
BSK

TNB; (2) N ậ

b

: (1) H
ệ

ữ

í

ổ

ề tơn
trong BSKH

- 11 -

:T

,

ễ, ặ

, ễ

ổ

í

- các

BSK .

-N ữ

b

ệ

ệ

TNB

,
ý,

ế

, ế

ề
ề

,

ậ

ề ặ
―

ậ /ý

,
ế

ế

ệ
,

ậ /lý th

ữ

ế

-

, ế

ự― ổ

V
ề

ẫ

‖

ự

óa,
ý

,
ế

,
ế

ự

ự

ậ

ế ,

ắ‖

ế

ế

B

í

: Là q trình

ậ /ý

ù
ề

,

,

ặ

ề
ữ

ề

õ

ế

ự

BSK

, TÂ N T L

ổ

ậ

, ự

vài

ễ,

ệ

: TÂ N, P

ệ

,

-T

ậ còn

làm rõ trong
b

b

,

,

, .

5.2. Ý nghĩa thực tiễn
L ậ

ự

ệ

ý

, í

ù

V

TNB
BSK

P ậ,
ữ

ổ
D

ệ

ổ

o
ữ

í

BSK
í

ự

BSK P ậ
ý

ậ ,

ệ

BSK

ự

ữ

L , BSK V

,

ệ

ệ
ẫ

, BSK T

ặ ài ệ

TNB.

, cha,...

,
M

ề

ý

ề ề

í
b

,...
í
,

ệ

6. Đóng góp mới của luận án
T

ữ
,

ậ
ề

BSK

ề

trong các
ậ
:

ữ

ệ

- 12 -

ý

- Tìm
BSK

ệ

ề

ế
-N

, ý

có ệ

ổ

p

ề ặ

ặ bệ
ặ
ề

ý

ữ
ặ

,

ễ
ễ

ề

ế

,
,

ậ

ệ

õ ặ

í

.

ễ
ễ

ẫ cịn
ễ

b

BSKH

-N

ễ

iáo,

ự

T
T

ệ

ề bỏ

BSK

õ Q

í

b

p khác.

7. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
7.1. Câu hỏi nghiên cứu
ậ hay

- BSKH

ẩ

?
- Nế BSK

thì ự

ệ

ác

ệ nào?
-Q
V

, BSK
ậ ,

ế
ù

ữ

bế

ổ ra sao?

ệ

các

ề ặ

tôn giáo b

Vệ N

-

TNB.

iả thuyết nghiên cứu

7.2.

ậ

Q

ự

ỏ

ậ

ậ

ậ

ề

ệ ,

í
ề

í

bỏ

/

í

ữ

.

ề

í

làm cho tơn giáo

ậ

í ,
,

ế
í

Tuy
/

ự

ẳ
ệ

b
,

ổ

ệ

.T ậ

ự ,

í

- 13 -

ữ

ữ

í

,

í

-

ề

Vậ
ựbế

ổ -

?T

trong
T

BSKH
ậ /

ề

ế
ề

ệ

ữ

ù

-bế
ậ
í

1856, BSKH ế

ổ

ề

ệ :C

,

ậ

và ù

í
,

ặ

ẽ,

,

V
: (1) N ữ

ch
ễ

BSKH

b

,
ệ

ề

có

Tế

ề

BSKH

ậ

tơn giáo
.

tơn giáo
ổ

ế

TNB

M

ự

b

, BSK

ặ

Và s

-bế

ậ

ế

; (2) Sự

ặ

ữ
í

BSKH sau này

BSKH

8. Phƣơng pháp nghiên cứu và nguồn tƣ liệu
8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu
ậ

,

:
-P

ệ

,

ệ

:C

ổ

ữ

ữ

-

ế

và
í

,

b
BSK

ù
ế

T

ẽ

ặ
b

í

,

ệ

TNB
ệ

,

BSKH.

-P

: Khi nhìn bao qt và ệ

ế

ặ

ữ

BSK

í
. So sánh

ề,

tơn giáo trong cùng khơng gian
ẽ

ặ

ề

í
ậ

ẽ
là

nào- ề

Qua
BSK

, qua

nào,...

- 14 -

-P

ề

:Ở

,

D

ự

ệ

BSK
í
T

ề

ỏ
P ậ

N

P ỏ

í

,

T

ề

ậ

ự,

;

ự

ệ

ề

,

ỏ

ự

ệ

, í

ệ

BSK ,
ỏ

,

T

,

BSK , TÂ N, N

chùa,

Ngồi ra, chúng tơ

video c

V

, K
ế

ế
,

,

,B R
ữ

K
ổ

,
:

80

ệ

ù b
nhóm ậ

:
,

ỏ

ẩ

: Quan sát,

ự, quay
,

,...

ự

ý
ự

-T
ệ ,
ỏ

, BSK

, Bế T , T ề

sát, chúng tơi

ệ

ề

BSK , TÂHN, PGHH

,L

V

ý

ỏ

,

ệ

ệ ,

ệ

ý

ề

ậ

ề,
ề

:S

i, chúng tơi
ệ ,P

í

ệ ,S

,

8.2. Nguồn tƣ liệu
T ự

ệ

1975

ệ

ệ
í
c

ậ

,
ữ

,

;

, ệ,

BSK
ệ ,

,
ặ

ệ ,

ệ

ệ
,

ữ

ù ,

ậ

.

9. Bố cục của luận án
L ậ
Dẫ

4c
ậ ,T

ệ

,

8
P

í

,

- 15 -

CHƢƠN

1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI N HIÊN CỨU
1.1. Cơ sở lý luận

1.1.1. Khái niệm Tôn giáo và những quan niệm liên quan đến BSKH và
các tôn giáo ra đời ở NB
1.1.1.1. Tơn giáo
K

ề

,F

bế

‖ (

í

F

M
,

M

ẫ

b

ệ

T