ĐỀ CƯƠNG HƯỚNG DẪN TỰ HỌC HÓA 9_CHỦ ĐỀ 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>ĐỀ CƯƠNG DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ MƠN HĨA HỌC 9</b>

CHỦ ĐỀ 1 :

SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HỒN CÁC NGUN TỐ HĨA HỌC
<b>I . Ngun tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn </b>

Năm 1869, nhà bác học Nga Đ.I.Men-đê-lê-ép (1834-1907) đã sắp xếp khoảng 60
nguyên tố trong bảng tuần hoàn . Cho đến nay, bảng tuần hồn có hơn 100 nguyên
<i><b>tố hóa học và được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên</b></i>

<i><b>tử ( xem phụ lục 1 sgk trang 169 ) </b></i>

<b>II . Cấu tạo bảng tuần hồn </b>
1. Ơ ngun tố cho biết :

<b> </b> <b> Số hiệu nguyên tử</b>

<b> </b>

<b> </b> <b> Kí hiệu hóa học nguyên tố </b>
<b> </b>
<b> Tên nguyên tố</b>

<b> </b>
<b> Nguyên tử khối </b>

<i><b>Số hiệu nguyên tử có số trị bằng số đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số</b></i>
<i><b>electron trong nguyên tử </b></i>

<i><b>Số hiệu nguyên tử cũng là số thứ tự của nguyên tố bảng tuần hồn </b></i>

Ví dụ : Ngun tố có số thứ tự là 13 cho ta biết điều gì ?

Trả lời : Ngun tố có số thứ tự 13 , có số hiệu nguyên tử là 13, điện tích hạt nhân
là 13+ , có 12 electron, nguyên tử khối là 27, nguyên tố tên là nhơm có ký hiệu
hóa học là Al

<b>2. Chu kì : </b>

<i><b> Chu kì là dãy các nguyên tố được xếp chiều điện tích hạt nhân tăng dần </b></i>

Bảng tuần hồn gồm 7 chu kì trong đó các chu kì 1,2,3 được gọi là chu kì
nhỏ , các chu kì 4,5,6,7 được gọi là chu kì lớn

12
Mg
Magie

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>3. Nhóm :</b>

Nhóm gồm các nguyên tố mà ngun tử của chúng có tính chất tương tự nhau
được xếp thành cột theo chiều tăng của điện tích hạt nhân

<b>III. Sự biến đổi tính chất của các ngun tố trong bảng tuần hồn</b>
<b>1. Trong một chu kì </b>

Trong chu kì khi đi từ đầu tới cuối chu kì theo chiều tăng dần của điện
<i><b>tích hạt nhân, tính kim loại của các nguyên tố giảm dần , đồng thời tính</b></i>

<i><b>phi kim của các nguyên tố tăng dần </b></i>

Đầu chu kì là một kim loại kiềm, cuối chu kì là halogen, kết thúc chu
kì là khí hiếm

Ví dụ : Quan sát chu kì 2,3 ta thấy :
- Chu kì 2 : Gồm 8 nguyên tố

<b>Li ( Liti ) ; Be ( Beri ) ; B ( Bo ) ; C ( Cacbon ) ; N ( Nitơ ) ; O ( Oxi ) ;</b>
<b>F ( Flo ) ; Ne ( Neon ) </b>

+ Tính kim loại giảm dần đồng thời tính phi kim tăng dần

+ Đầu chu kì là một kim loại mạnh ( Li ) , cuối chu kì là một phi kim
mạnh ( F ) , kết thúc chu kì là một khí hiếm ( Ne)

- Chu kì 3 : Gồm 8 nguyên tố

<b>Na ( Natri ) ; Mg ( Magiê ) ; Al ( Nhôm ) ; Si ( Silic ) ; P ( Photpho) ;</b>
<b>S ( Lưu huỳnh ) ; Cl ( Clo ) ; Ar ( Agon ) </b>

<b> </b> <b> + Tính kim loại giảm dần đồng thời tính phi kim tăng dần </b>

+ Đầu chu kì là một kim loại mạnh ( Na ) cuối chu kì là một phi kim
mạnh ( Cl ) , Kết thúc chu kì là một khí hiếm ( Ar )

<b>2. Trong một nhóm </b>

Trong một nhóm, khi đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng của điện
tích hạt nhân : Tính kim loại của các nguyên tố tăng dần đồng thời tính phi
kim của các ngun tố giảm dần .

Ví dụ : Quan sát nhóm I và nhóm VII ta thấy :
Nhóm I : Gồm 6 nguyên tố từ Li đến Fr .

<b>Li ( Liti ); Na ( Natri ); K ( Kali ); Rb ( Rubidi ); Cs ( Xesi ); Fr ( Franxi )</b>
+ Tính kim loại của các nguyên tố tăng dần

+ Đầu nhóm, Li là kim loại hoạt động hóa học mạnh, đến cuối nhóm
Fr là kim loại hoạt động hóa học rất mạnh

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

+ Đầu nhóm , F là phi kim hoạt động hóa học rất mạnh, đến cuối
nhóm, I là phi kim hoạt động hóa học yếu hơn

<b>IV . Ý nghĩa của bảng tuần hồn các ngun tố hóa học </b>

<b> 1. Biết vị trí ngun tố hóa học ta có thể suy đốn tính chất hóa học của</b>
ngun tố .

Ví dụ : Ngun tố A có số thứ tự là 17 hãy cho biết ngun tố thuộc chu kì
mấy, nhóm mấy trong bảng tuần hồn và so sánh tính chất ngun tố A với các
nguyên tố lân cận .

Trả lời : Nguyên tố có số thứ tự 17 . Dựa vào bảng tuần hoàn các nguyên tố
hóa học nguyên tố đó là Clo thuộc chu kì 3 nhóm VII trong bảng hệ thống tuần
hoàn , Clo là phi kim hoạt động mạnh tính phi kim của Clo mạnh hơn nguyên tố
đứng trước có số hiệu nguyên tử 16 là lưu huỳnh , ngun tố Clo ở gần đầu nhóm
VII, tính phi kim của Clo yếu hơn nguyên tố đứng trên là flo nhưng mạnh hơn
nguyên tố đứng dưới là brom

2. Biết ngun tố thuộc nhóm thuộc chu kì ta có thể suy đốn tính chất của
ngun tố đó .

Ví dụ : Ngun tố thuộc chu kì 3 nhóm VI là ngun tố gì thể hiện tính chất
kim loại hay phi kim

Trả lời : Nhìn vào bảng tuần hồn các ngun tố hóa học ngun tố thuộc chu
kì 3 nhóm VI là lưu huỳnh và nguyên tố này thể hiện tính phi kim

BÀI TẬP VẬN DỤNG

</div>

<!--links-->