Giao an ca nam sinh 8

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (684.92 KB, 126 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

So¹n : 15 /8 / 08
Gi¶ng : 17 / 8/ 08

TiÕt 1 :

Bµi Mở Đầu

A. Mục tiêu :

1. Kiên thức :

- Mc ớch, ý nghĩa cơ bản của môn học này đối với mỗi ngời, đặc biệt đối với học
sinh.

-Xác định đợc vị trí của con ngời trong tự nhiên, dựa vào cấu tạo cơ thể cũng nh
những hoạt động t duy của con ngời.

- Phơng pháp học tốt nhất để đạt đợc mục đích trên.
2. Kỹ năng :

- Lun kỹ năng so sánh.

B. Chuẩn bị :

- Bảng phụ cã ghi néi dung c¸c lƯnh

C. Hoạt động dạy và học :

I. Bµi míi :

* Đặt vấn đề : Loài ngời thuộc lớp thú song loài ngời tiến hóa hơn tất cả. Chơng
trình Sinh học lớp 8 sẽ chứng minh điều đó.

Hoạt động dạy và học Nội dung kiến thức

I. Hoạt động 1 : (15phút)

GV: Y/C häc sinh thùc hiƯn bµi 1 SGK

+ Trong chơng trình sinh lớp 7 các em đã học
các ngành động vật nào ? nghành động vật
nào có cấu tạo hồn chỉnh nhất?

+ Lớp động vật nào trong ngành động vật có
xơng sống có vị trí tiến hóa cao nhất ?theo
em lồi ngời thuộc lớp động vật nào?

+Con ngời có đặc điểm nào khác với động
vật?(Câu hỏi mở )

GV: Y/C HS đọc thông tin mục I và hoàn
thành lệnh 2 SGK (5) vào vở bài tập và 1 em
lên thực hiện trên bảng.

GV: hớng dẫn học sinh cách nhận xét đánh
giá cách trình bày của bạn  đáp án đúng.
GV: Vậy vị trí của con ngời đóng ai trị nh
thế nào trong thiên nhiên ?

HS: Đóng vai trò làm chủ thiên nhiên vì con
ngời giữ vị trí quan träng nhÊt trong thiên
nhiên (cao nhất về mặt TH)

I. V trớ của con ng ơi trong tự nhiên
HS:trao đổi nhóm, vận dụng kiến thức lớp
dới trả lời câu hỏi.

Y/C nêu đợc:

- Ta đã học các ngành ĐV: ngành ĐV
nguyên sinh, ngành thuộc khoang, Ngành
giun dẹp, giun tròn, thân mềm, chân khớp,
ngành động vật ỗng ơng sống.

- Líp thó cã vÞ trÝ tiÕn hãa cao nhÊt.

HS:Tự nghiên cứu thông tin trong SGK,
trao đổi nhóm, trình bày nhóm khác bổ
sung.

*KÕt luËn:

-Loµi ngêi thc líp thó.

-Con ngời có tiếng nói, chữ viết, t duy
trìu tợng, hoạt động có mục đích làm
chủ thiên nhiên

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

(Chuyển ý: Vậy môn cơ thể ngời và vệ sinh
cho chúng ta hiểu biết điều gì?

* Hot động 2 : (15')

GV: Y/C HS đọc thông tin mục II SGK và
thực hiện lệnh (quan sát tranh H1-1, H1-2,
H1-3)

+Bộ môn sinh học lớp 7 nghiên cứu về vấn
đề gi? Liên hệ với môn cơ thể ngời và vệ
sinh cho chúng ta hiểu biết điều gì?

+ KiÕn thøc vỊ c¬ thĨ ngêi vµ vƯ sinh cã
quan hƯ mËt thiết với những ngành nghề nào
trong xÃ hội ?

+Nhiệm vụ của môn học là gì ?
GV chốt lại

(Chuyển ý: Vậy phơng pháp học tập bộ môn
nh thế nào ?)

* Hoạt động 3 : (15'):

GV thuyết trình kết hợp hỏi đáp.

+ Để hiểu rõ vị trí, cấu tạo, hình thái các cơ
quan trong cơ thể đối với thờng có những
phơng pháp học nh thế nào ?

+ Ngoài quan sát tranh ảnh, mơ hình... để
nắm kiến thức thật chính xác khoa học
th-ờng làm gì ?

+ Em vận dụng những kiểu kiến thức bộ
môn để làm gì ?

II. NhiƯm vơ cđa m«n cơ thể ng ời và
vệ sinh.

HS nghiờn cu thụng tin SGK tr.5 trao
đổi nhóm yêu cầu nêu đợc :

+ Nhiêm vụ bộ môn
+Biện pháp bảo vệ cơ thể.
*KL:

-Mụn hc nhằm hoàn thiên những hiểu
biết về thế giới động vật

-ThÊy rõ mối liên quan giữa môn học với
các môn khoa học khác nh : y học

điêu khắc , hội ho¹…

- Mơn học cung cấp những kiến thức về
cấu tạo và chức năng sinh lý của các cơ
quan trong cơ thể.mối quan hệ giữa cơ
thể với môi trờng để đề ra bin phỏp ba
v c th.

III. Ph ơng pháp học tập bộ môn cơ thể
ng

ời và vệ sinh.

- Quan sát tranh ảnh, mơ hình, tiêu
bản,...để hiểu rõ hình thái cấu tạo.

- B»ng thÝ nghiệm . tìm ra chức năng
sinh lý các c¬ quan, hƯ c¬ quan.

- Vận dụng để giải thích các hiện tợng
thực tế, có biện pháp vệ sinh rèn luyện
cơ thể

II. Cđng cè :

1) Em h·y nªu nhiƯm vụ của bộ môn cơ thể ngời và vệ sinh.
2) Học bộ môn cơthể ngời và vệ sinh có ý nghÜa nh thÕ nµo?

III. Híng dÉn vỊ nhµ :

Häc thuộc và trả lời các câu hỏi sách giáo khoa
IV. Rót kinh nghiƯm :

So¹n : / 8/ 08

Gi¶ng : / 8/ 08 TiÕt: 2

Ch ¬ng I : Khái quát về cơ thể ngời

Cấu tạo cơ thể ngời

A. Mơc tiªu :

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

- Kể tên và xác định đợc vị trí của các cơ quan trong cơ thể ngời.

- Giải thích đợc vai trị của hệ thần kinh và hệ nội tiết trong sự điều hòa hoạt động các CQ
2. Kỹ năng :

- RÌn kÜ năng quan sát nhận biết kiến thức

-Rốn t duy tng hợp logích, kĩ năng hoạy động nhóm.

B. Chn bÞ :

- GV: Mô hình tháo lắp cơ thể ngời. Tranh vÏ H2.1,H 2.3

C. Hoạt động dạy và học :

I. Kiểm tra bài cũ :

1.HÃy cho biết những lợi ích của việc học tập môn học "Cơ thể ngời và vƯ sinh

2. Trình bày những đặc điểm giống nhau và khác nhau giữa ngời và ĐV thuộc lớp thú ?
II. Bài mới :

* Đặt vấn đề : Cơ thể ngời có cấu tạo nh thế nào chúng ta vào bài mới.

Hoạt động dạy và học Nội dung kiến thức

I. Hoạt động 1 : (20 phút)

GV: Y/C häc sinh quan sát H2.1 và quan
sát mô hình tháo lắp cơ thĨ ngêi vµ thùc
hiƯn 1 SGK (8).

- Cơ thể ngời gồm mấy phần chính? Kể
tên các phần đó?

-PhÇn thân chia thành mấy khoang?
khoang ngực ngăn cách với khoang bụng
nhờ cơ quan nào ?

-Cơ quan nào nằm trong khoang bụng?
- Cơ quan nằm trong khoang ngực ?
-GV chốt lại kiến thøc:

(Chuyển ý: Các cơ quan đó chúng có mối
quan hệ với nhau khơng ? Gồm có những
hệ cơ quan nào ?)

-Cơ thể ngời gồm những hệ cơ quan nào?
thành phần chức năng cđa tõng hƯ c¬
quan?

GV: Kẻ bảng 2 lên bảng phụ để HS chữa
bài:

HƯ c¬ quan Các cơ quan trong từng
hệ cơ quan

H vn ng Cơ và xơng

HƯ tiªu hãa MiƯng, èng tiªu hãa, tun
tiªu hóa

Hệ tuần hoàn Tim và hệ mạch

Hệ hô hấp Mũi, khÝ qu¶n, phÕ quản
và hai lá phổi

H bi tit Thn, ng dn nớc tiểu và
bóng đái

HƯ thÇn kinh N·o, tđy sống, dây thần
kinh, hạch thần kinh

GV: Ngoài các hệ cơ quan trên, trong cơ
thể còn có các hệ cơ quan nào ?

(Chuyn ý: Vy các cơ quan trên có sự
quan hệ nh thế nào đối với nhau ?)

* Hoạt động 2 : (10')

I. Cấu tạo cơ thể :
1) Các phần cơ thể :
-HS nhí l¹i kiÕnthøc…

HS quan sát, trao đổi nhóm hồn thnh cõu tr
li:

-Gồm ba phần :Đầu, thân, tay chân

- Khoang ngực ngăn c¸ch víi khoang bụng
nhờ cơ hoành.

- Khoang bng chứa dạ dày, ruột, gan, tụy,
thận, bóng đái và cơ quan sinh sản.

- Tim, phỉi
*KL:

-C¬ thĨ gåm 3 phần : Đầu, thân, tay chân.
-Cơ hoành ngăn khoang ngực và khoang 
2. Các hệ cơ quan :

HS ngiờn cu SGK tranh hình, trao đổi nhóm,
hồn thành bảng 2

HS đại diện nhóm lên ghi nội dung vào bảng,
nhóm khác bổ sung.

II. Sự phối hợp hoạt động của các cơ
quan:

-HS trao đổi nhóm, chỉ ra mối quan hệ qua
lại giữa các hệ c quan trong c th.

*KL1:

-Các cơ quan trong cơ thể là một khối

thống nhất, có sự phối hợp với nhau, 
cùng thực hiện chức năng sống.

-HS vận dụng giải thích một số hiện tợng
nh khi đi thi hay håi hép…

*KL2:

-Sự phối hợp đó đợc thực hiện dới sự điều 
khiển của hệ thần kinh và thể dch.

Chức năng của từng hệ cơ quan

Vn ng v di chuyển

Tiếp nhận và biến đổi thức ăn thành chất dinh
dỡng cung cấp cho cơ thể

Vận chuyển chất dd + oxi đến tế bào - vận
chuyển cacibonic đến cơ quan bài tiết

Thực hiện trao đổi khí oxi, cácbonic giữa cơ
thể và mơi trờng

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

-Giải thích sơ đồ hình 2.3(SGK tr.9)?
-Nếu mất đi 1 hoặc 1 hệ cơ quan, cơ thể
có hoạt động bình thờng khơng → Các
hệ cơ quan có mối quan hệ với nhau nh
thế nào?

-H·y lÊy 1 VD minh ho¹ cho kÕt luËn
trªn?

-Trong các hệ cơ quan trên hệ cơ quan
nào đóng vai trị quan trọng nhất?

+ Điều hồ hoạt động đều là phản xạ.
+KT tác động đến CQ thụ cảm → trung
ơng thần kinh(phân tích phát lệnh vân
động) → cơ quan phản ứng trả lời KT
+KT → cơ quan thụ cảm → tuyến nội
tiết hc mơn → cơ quan để tăng cờng
hay giảm hoạt động.

III. Cñng cè :

- Học sinh thảo luận các câu hỏi 1, 2 trong SGK.
- 1 học sinh đọc phần ghi nhớ trong khung.
IV. Hớng dẫn về nhà :

- Học thuộc bài theo nội dung câu trả lời SGK + đọc bài mới.
V. Rút kinh nghiệm :

So¹n : 22/ 8/ 09
Gi¶ng : 24/ 8/ 09

Tiết: 3

Tế Bào

A. Mục tiêu :

1. Kiên thøc :

- Các thành phần tạo nên tế bào và chức năng của mỗi thành phần.
- Tế bào là một đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể sống.

- Sự giống và khác nhau giữa tế bào ngời, tế bào động vật, tế bào thực vật. ý nghĩa
của sự giống và khác nhau này.

2. Kỹ năng :

- Rốn k nng quan sát tranh hình.. tim kiến thức.Suy luận lơ gích , hoạt động nhóm

B. Chn bÞ :

- GV: Tranh vẽ H3.1; H4.1,2,3 Trang 14, 15 SGK.Hoặc mơ hình tế bào động vật

C. Hoạt động dạy và học :

I. Kiểm tra bài cũ :

1. Cơ thể ngời gồm mấy phần, là những phần nào ? Phần thân chứa những bộ phận
nào ?

II. Bài mới :

* t vấn đề : Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể, mọi hoạt động của cơ thể đều
liên quan đến hoạt động của tế bào.

Hoạt động dạy và học Nội dung kiến thức

I. Hoạt động 1 : (20 phút)

GV: Y/C häc sinh thùc hiÖn lÖnh 1 SGK
-Mét tế bào điển hình gồm những thành
phần nào?

GV nhõn xột v thụng bỏo ỏp ỏn ỳng.
+T bào động vật có gì khác với tế bào thực
vật?

I. Cấu tạo :

- HS: quan sát mô hình và H 3.1 ghi nhớ
kiến thức

-Đại diện nhãm lªn chØ tranhtên các thành
phần cấi tạo tế bào HS khác bổ sung.

Têa bào gồm ba phần:
+Mµng sinh chÊt

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

(Chun ý: VËy chøc năng của từng bộ
phận tế bào nh thế nào, ta vào phần II)
-Đọc th«ng tin trong bảng mục II và cho
biết:

+Trong tế bào chất những bào quan nào có
nhiệm vụ trái ngợc nhau ?

+Tại sao nói nhân là trung tâm của tế bào?

+HÃy giải thích mối quan hệ thống nhất về
chức năng giữa màng sinh chất, chất tế bào
và nhân tế bào?

* Hot ng 2 :

- Hàng ngày chúng ta ăn những nhóm chất
gi?Cho biết thành phần hoá học của tế bào?
GV nhận xét phần trả lời của nhãm →

thông báo đáp đáp án đúng

GV hái:

-Tế bào đợc cấu tạo bởi những hợp chất
hoá học nào?

-Tại sao trong khẩu phần ăn của mỗi ngời
cần có đủ : Prơtêin, Lipít, Gluxits, Vitamin,
Muối khống?

(Chuyển ý: Tế bào thực hiện q trình trao
đổi chất. Vậy những chất để tổng hợp nên ở
tế bào là những chất gì ? )

* Hoạt động 3:
- GV hi:

+Cơ thể lấy thức ăn từ đâu?

+ Thc n c biến đổi và chuyển hoá nh
thế nào trong cơ thể?

+Cơ thể lớn lên đợc do đâu?

(Chuyển ý: Vậy tại tế bào diễn ra những
hoạt động sống nào ?)

+Tế bào luôn diễn ra nhng hot ng sng
no?

+ Giữa tế bào và cơ thể cã mèi quan hƯ nh
thÕ nµo?

+Tại sao nói tế bào là đơn vị chức năng của
cơ thể?

GV:Gi¶i thÝch mèi quan hệ giữa chức năng
của tế bào với cơ thể và môi trờng

+Nhân: Nhiễm sắc thể, nhân con.
II. Chức năng của các bộ phận trong tế 
bào:

HS trao đổi nhóm, dựa vào bảng 3 để trả lời

*KL:

Nội dung nh bảng 3.1(SGK tr 11)
HS có thể trả lời Cơ thể có 4 đặc trng cơ bản
nh:trao đổi chất, sinh trởng, sinh sản, sinh
sản, di truyn c t bo

III. Thành phần hóa häc cđa tÕ bµo

-HS tự nghiên cứu thơng tínGK tr.12 → trao
đổi nhóm → thống nhất câu trả lời.

-Hàng ngày chúng ta ăn…Các chất trong tế
bào cũng nh vậy song nó đặc trng cho cơ thể.
-Tế bào gồm hỗn hợp nhiều hợp chất vơ cơ
và hữu cơ.

a/ chÊt h÷u cơ :

+Prôtêin: C, H, N, O, S
+Gluxit: C, H, O

+Lipít: C, H, O

+Axit nuclếic:AND, ARN.
b/chất vô cơ:

-Muối khoáng chứa Ca, K, Na, Cu.
HS tr¶ lêi:

-Các chất hố học có trong tự nhiên, ăn đủ
chất để xây dựng tế bào.

IV. Hoạt động sống của tế bào :
HS q/sát sơ đồ H3-2 SGK tr 12:
-Trao đổi nhóm , trả lời câu hỏi:

Y/C: hoạt động sống của cơ thể đều có ở tế
bào.

-đại diện nhóm trình bày → bổ sung.
- Chức năng của tế bào là :

+ Thực hiện trao đổi chất 
+ Sự phân chia tế bào 
+ Cảm ứng

III. Cñng cố :

- GV tóm tắt kiến thức cơ bản néi dung bµi häc + híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp 1(T-13)
 IV. Híng dÉn vỊ nhµ :

- Học thuộc bài theo nội dung câu trả lời SGK + đọc bài mới.
 V. Rút kinh nghiệm :

………
………

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

So¹n : 23 / 8 / 09
Giảng :25 / 8 / 09

Tiết 4:

Mô

A. Mục tiêu :

1. Kiên thức :

- Cung cấp kỹ năng về mô

- Đặc điểm về cấu trúc và chức năng của từng loại mô.
2. Kỹ năng :

- Rèn kỹ năng quan sát.

B. Chuẩn bị :

- GV: Tranh phóng to H3.1 trang 14 SGK; cấu trúc siêu hiển vi của một tế bào, trên
đó có đánh số thứ tự các bào quan.

- Tranh H4.1,2,3,4 Trang 14, 15 SGK. Tranh phãng to H 6.1

C. Hoạt động dạy và học :

I. ổn định tổ chức lớp.
II. Kiểm tra bài cũ :

1. Hãy chứng minh tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể ?
2. Một học sinh lên bảng làm bài tập 1.

III. Bµi míi :

* Đặt vấn đề : ở chơng trình TV lớp 6 chúng ta đã học các tế bào chuyên hóa, có cấu
tạo giống nhau, đảm nhận chức năng nhất định gọi là mô. ở thực vật mô đợc chia thành
mấy loại ? (mô phân sinh; mơ bì; mơ cơ; mơ dẫn; mơ dinh dỡng; mô tiết)

Hoạt động dạy và học Nội dung kiến thức

I. Hoạt động 1 : (10 phút)
GV: Thông báo nội dung SGK

- Phôi phân hóa để hình thành các cơ
quan khác nhau thực hiện các chức năng
khác nhau nhau nên tế bào có cấu trúc
hình dạng kích thớc khác nhau .

-Quan sát H 4-1, H 4- 2, H 4- 3…đọc
thông tin SGK mục I cho biết mô gồm
những thành phần cấu tạo no?

Giáo viên chốt lại ghi bảng.

2. Hot ng 2 : (30')

(Chuyển ý: Nh vậy mô đợc phân thành
mấy loi chớnh ?)

HS: lần lợt quan sát H4 và trả lời câu hỏi
+ Em có nhận xét gì về sự sắp xếp các tế
bào ở mô biểu bì ?

+ Mụ biểu bì thờng nằm ở vị trí nào trên
cơ thể ? Chức năng của nó đối với cơ thể
chúng ta ?

GV yêu cầu HS quan sát tranh vẽ H4.2
SGK

+ Mụ liên kết có mấy loại mơ? chúng có
đặc điểm cấu tạo nào khác mơ biểu bì?
+ Vai trị của cỏc loi mụ ú?

I.Khái niệm mô:
HS ghi nhớ kiÕn thøc

HS nghiên cứu thông tin trong SGK kết hợp
với tranh hình trên bảng. trao đổi nhỏm trả lời
câu hỏi

1.Về mặt cấu trúc:
Mô gồm hai phần:

-Các tế bào chuyên hoá, cã cÊu t¹o gièng
nhau

-Các(gian bào) yếu tố khơng có cấu trúc TB
2.Về mặt chức năng: Cùng đảm nhiệm một
chức năng

II. Các loại mô :
1. Mô biểu bì :

- Mô biểu bì : các tế bào xếp xít nhau tạo
thành lớp rào bảo vệ, hấp thụ và bài tiết.
2. Mô liên kết

- HS: Q/s tranh H4.2 trả lời câu hỏi :

- MLK gồm 3 loại : Mô sợi, mô sụn, mô 
x-ơng, mô mỡ, mô máu.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- GV hỏi: Máu thuộc loại mơ gì ? Vì sao
máu đợc xếp vào loại mơ đó ?

- HS: Quan sát tranh vẽ H4.3 tìm hiểu :
+ Mô cơ gồm mấy loại ?

+Mô cơ vân và mô cơ tim có cấu tạo
khác nh thế nào so với mô cơ trơn?

-Chức năng của mô cơ ?

GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin ,
quan sát h4.4

+ Mô thần kinh cấu tạo nh thế nào ?
+Chức năng của mô thần kinh ?(cần
nhấn mạnh )

hồi nằm xen kẽ.

- Chức năng: Tạo bộ khung, neo giữ các cơ
quan hoặc chc nng m.

3. Mô cơ

- Mô cơ gồm 3 loại : Mô cơ vân; mô cơ trơn;

mô cơ tim.

- Cấu tạo :

Cơ vân Cơ trơn Cơ tim

Số nhân Nhiềunhân 1nhân Nhiềunhân

Vị trí nhân ở phíangoài ở giữa ở giữa

Cơ vân ngang Cã Kh«ng Cã

- Chức năng : Co dãn, tạo nên sự vận động.
4. Mô thần kinh :

- HS quan sát tranh vẽ H4.4 trả lời câu hỏi :
- Cấu tạo : Gồm 2 loại tế bào : tế bào thần
kinh (nơ ron) và tế bào thần kinh đệm.

- Chức năng: Tiếp nhận kích thíc. Dẫn
truyễn sung thần kinh, sử lý thơng tin và
điều hịa hoạt động các cơ quan.

IV. Cđng cè : Gi¸o viên củng cố ý cơ bản :

-So sánh cấu tạo và chức năng của mô biểu bì, mô cơ và mô liên kết?
IV. Hớng dẫn về nhà :

- Học bµi vµ lµm bµi tËp SGK ( 17)
V. Rót kinh nghiệm :

.

Soạn : 5 / 8/ 09

Giảng : 7/9/ 09

TiÕt: 5

Thùc hµnh

: Quan sát tế bào mô

A. Mục tiêu :

1. Kiên thức :

- Làm và quan sát, nhận biết đợc mô biểu bì, mơ máu và mơ cơ vân ở ếch, phân biệt
đợc các loại mô này.

- Nhận biết đợc các thành phần của từng loại tế bào ở các mô trên.
- Vẽ đợc các mơ nói trên.

2. Kỹ năng :

- Rốn c tớnh cõn rthận, ngăn nắp vệ sinh, trật tự, kỷ luật.

B. ChuÈn bÞ :

* Giáo viên : GV cần điều chỉnh trớc kính hiển vi để đỡ mất thời gian trên lớp.
+ Dụng cụ : Kính hiển vi có độ phóng đại 100-200 (10x10; 20x20).

+ 2 lam víi la men.

+ 1 dao mæ; 1 kim nhän; 1 lim muic mác; 1 khăn lau; giấy thấm.
+ 1 miếng thịt nạc còn tơi.

+ 1 lọ dd sinh lí 0,65% NaCl, cã èng hót.
+ 1 lä axitaxetic 1%, cã èng hót.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

C. Thùc hµnh :

-Giáo viên nêu mục đích và dụng cụ thí nghiệm , sau đó nêu nội dung thí nghiệm.

Hoạt động dạy và học Nội dung kiến thức

I. Hoạt động 1 : (25 phút)

GV: Hớng dẫn học sinh cách làm tiêu bản
tế bào mô cơ vân.

- Dựng dao m rch da ựi ch ly 1 bắp
cơ đùi.

- LÊy kim nhän r¹ch bao cơ theo chiều
dọc bắp cơ.

- Lấy kim mũi mác gạt nhẹ cho các sợi cơ
tách khỏi bắp cơ dính vào bản kính.

- Nhỏ 1 giọt dd sinh lý 0,65% NaCl lên
các tế bào cơ, đậy la men quan sát.

- Muốn q/sát rõ nhân t/b thì nhỏ 1 giọt dd
axacetic 1% vào 1 cạnh của lamen.

1. Làm quen tiêu bản và quan sát tế bào 
mô cơ vân :

HS: Nghe hớng dẫn và làm tiêu bản theo
nhóm, dới sự giám sát của GV

GV:Hng dẫn h/s cách q/sát kính hiển vi.
- Quan sát dới kính hiển vi mở độ phóng
đại nhỏ trớc (Vặn ốc điều chỉnh: vật kính
sát tiêu bản 1mm)

- Chuyển vật kính để q/s với độ phóng đại
lớn (vật kính phải sát tiêu bản khi để mắt
vào thị kính thì chỉ vặn ốc điều chỉnh lên).
GV: Y/c h/s quan sát và rút ra nhận xét :
- Phân biệt các phần của tế bào màng,
chất tế bào, vân ngang, nhân



Nhận xét đặc điểm tế bào mô cơ vân
Hoạt động 2 : (10')

- GV : lần lợt phát các tiêu bản có sẵn mơ
biểu bì, mô sụn, mô xơng, mô cơ trơn, mô
cơ vân. Yêu cầu các nhóm quan sát sự
khác nhau của từng loại tế bào đó.

HS: Quan sát tế bào mô cơ vân, lần lợt các
em trong nhãm quan s¸t.

HS: Phải nhận xét đợc :

- TÕ bào có nhiều nhân nằm ở sát màng tế
bào, có vân ngang.

2/ Quan sát tiêu bản mô biểu bì, mô liên 
kết, mô cơ:

HS: Nhận xét :

- Mô biểu bì tế bào xếp xít nhau.

- Mô sụn và mô xơng có các tế bào liên kết
nằm rải rác trong chất nền.

- Mô cơ trơn: Tế bào hình sợi xếp xít nhau
mỗi tế bào có 1 nhân.

Hot ng 3 ( 8')

3. Viết thu hoạch :
Giáo viên yêu cầu học sinh viết thu hoạch theo mẫu sau :

TT Mục đích thí ngiệm Quan sát - mơ tả Vẽ hình có ghi chú thích
Làm tiêu bản mơ cơ vân

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Hot ng 4 (2')

- GV : Yêu cầu học sinh làm vệ sinh các dụng cụ thí nghiệm.
IV- Rút kinh nghiệm :

...
...
...
...

Soạn : 5 / 9/ 09
Giảng : 8 / 9/ 09

Tiết: 6

Bài 6 :

Phản xạ

A. Mục tiêu :

1. Kiên thức :

- Đặc điểm về cấu trúc và chức năng của nơron

- Phản xạ là gì ? Những yếu tố tạo thành một cung phản xạ.

- Sự khác nhau giữa cung phản xạ và vòng phản xạ.

2. Kỹ năng :

- Rèn kỹ năng pạan tích, so sánh và liên hệ thực tế

B. Chuẩn bị :

- GV: Tranh phóng to hình 6.1; 2.3 Trang 20, 21, 22 SGK.
- Häc sinh : Học kỹ mô thần kinh.

C. Hot ng dy v hc :

I. Kiểm tra bài cũ :

1. Nêu cấu tạo nơron thần kinh ? Chức năng của mô thần kinh là gì ?
II. Bài mới :

* Đặt vấn đề : Trong cuộc sống hàng ngày có thể chúng ta ln có những phản xạ
đối với mơi trờng trong hay ngồi cơ thể, giúp cơ thể thích ứng với điều kiện sống.

Hoạt động của giáo viên Hoạt ng ca hc sinh

Hot ng 1

I. Cấu tạo và chức năng của nơ ron

GV: Y/c HS quan sát H6.1 SGK. Y/c h/s
lên chỉ tranh:

+ nêu cấu tạo từng bộ phận của nơron thần
kinh

+Vậy sự lan truyÒn xung thần thần kinh
trong tế bào thần kinh và giữa các tế bào
thần kinh diễn ra nh thế nào ?

+Nh vậy nơron có chức năng cơ bản nào?
GV: Thuyết trình :

GV: Y/c h/s nghiên cứu trang 20 và H6.2
trả lời câu hỏi:

+Hóy nờu v trớ chc năng của mỗi loại nơ
ron? đặc biệt là nơ ron hớng tâm và nơ ron
li tâm?

HS: Quan s¸t tranh vÏ  chØ tranh.
- CÊu t¹o :

Th©n : Chøa nh©n
 Tua tua ngắn

Tua dài: sợi trục có bao 
miêlin, nơi tiếp nối nơ ron gọi là xináp
HS : Trả lời :

- Xung thần kinh tác động thân và các sợi
nhánh xung thần kinh lan truyền theo sợi
trục chuyn qua xi nap tip theo.

* KL : Chức năng C¶m øng
 DÉn trun

+ C¶m ứng: Là khái niệm tiếp nhận và
phản ứng lại các kích thích.

+Dn truyn: L khỏi nim lan truyn xung
thần kinh theo 1 chiều nhất định.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

+MỈc dù chúng có cấu tạo và chức năng
khác nhau nhng chúng có chung nhiệm vụ
gì?

+ Nơron hớng tâm truyền xung thần kinh về
trung ơng thần kinh.

+ Nơron li tâm dẫn truyền xung thần kinh về
cơ quan trả lời.

-Nhiệm vụ phản xạ

Hot ng 2

II. Tìm hiểu các thành phần của cung phản xạ và vòng phản xạ.
GV: Thuyết trình: Khi ta chạm tay vào nớc

núng tay ta co lại. Khi lao động nặng nhọc

 tim đập nhanh... đó đều là các phản xạ 

GV hái :

GV: - Phản xạ là gì ? Nếu kh«ng cã kÝch
thÝch thì cơ thể có hình thành phản xạ
không?

GV:Nờu s khỏc bit gia phn x động vật
với hiện tợng cảm ứng ở thực vật ?

GV: - Yêu cầu h/s xác định có những loại
nơron nào tham gia vào cung phản xạ ?

- C¸c thành phần của 1 cung phản xạ ?

-Cung phản xạ là gì?

-Cung phản xạ có vai trò nh thế nào?

GV y/c Hs giải thích một phản xạ: kim châm
vào tay rơt tay l¹i

- GV: Chuyển ý: Tuy nhiên bằng cách nào
mà trung ơng thần kinh có thể biết đợc phản
ứng của cơ thể đã đáp ứng đợc kích thích hay
cha ?

+Thế nào là một vòng phản xạ?

+So sánh cung phản xạ và vòng phản xạ về

thành phần cấu tạo cũng nh chức năng?

-Vòng phản xạ có ý nghĩa nh thÕ nµo trong
cc sèng?

- GV Trả lời : Có thể biết đợc phản ứng đã
đáp ứng đợc y/c trả lời kích thích hay cha là
nhờ có thơng tin ngợc theo dây hớng tâm về
trung ơng thân kinh. Nếu cha đáp ứng đợc thì
trung ơng tiếp tục phát lệnh điều chỉnh phản
ứng dây li tâm cơ quan trả lời.

- GV Kết luận : Từ phản xạ đơn giản nhất thì
xung thần kinh vẫn đợc dẫn truyền trong
vũng phn x.

1. Phản xạ

HS c thơng tin trong SGK tr.21 trao đổi
nhóm trả lời câu hi.

-Đại diện nhóm trả lêi ,nhãm kh¸c bổ
xung.yêu cầu:

*KL: Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả
lời các kích thÝch cđa m«i trêng ngoài
hoặc môi trờng trong dới sự điều khiển
của hƯ thÇn kinh.

HS trả lời : Phản xạ ở động vật có sự tham

gia của hệ thần kinh, cịn cảm ứng ở thực
vật (cụp lá xây sấu hổ) chủ yếu là sự tăng,
giảm về trơng nớc ở tế bào gốc lỏ ko phi
do tk iu khin.

2) Cung phản xạ :

HS: Trả lời mục II SGK và q/s H6.2
-Có 3 loại nơ ron tham gia

-Một cung phản xạ gồm năm thành phần:
-Cơ quan thụ cảm

-Nơ ron hớng tâm

-Trung ng thn kinh(N ron trung gian).
-N ron ly tõm(vn ng).

-Cơ quan phản øng.

*KL: Cung phản xạ là con đờng mà
xung TK truyền từ cơ quan thụ cảm qua
TƯTK đến c quan phn ng

3. Vòng phản xạ :

- HS hực hiện  mục 3 SGK: Nêu một VD
về phản xạ và phân tích đờng dẫn truyền
TK trong phản xạ đó.

*KL:Vịng phản xạ là luồng thần kinh
bao gồm cung phản xạ và đờng hồi tạo
nên vòng phản xạ .

-Gièng nhau: §Ịu gồm 5 thành phần cơ
bản

-Khỏc nhau: Vũng phn x cú thờm nhng
ng hớng tâm và li tâm điều chỉnh.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

III.Cñng cố và tóm tắt bài

1) Cn c vo chc năng, ngời ta phân biệt mấy loại nơron ? Các loại nơron đó khác nhau
ở điểm nào ?

2) Phân biệt cung phản xạ và vòng phản xạ ?
 IV. Híng dÉn vỊ nhµ

- Học thuộc bài cũ và đọc bài mới.

D. Rút kinh nghiệm:

Soạn : 12/ 9/ 08
Giảng :14 / 9/ 08

TiÕt:7

Chơng II : Vận động

Bài 7 :

Bộ xơng

A. Mơc tiªu :

1. Kiªn thøc :

- Học sinh trình bày đợc các phần chính của bộ xơng và xác định đợc vị trí cá xơng
chính ngay trên cơ thể mình.

- Phân biệt đợc các loại xơng dài, ngắn, dẹt về hính thái và cấu tạo.
- Phân biệt đợc các loại khới xơng, nắm vng cu to khp ng.

2. Kỹ năng :

- Rèn kỹ năng quan sát và so sánh.

B. Chuẩn bị :

- GV: Tranh vẽ các hình 7.1; 7.2; 7.3; 7.4 SGK. Mô hình tháp lắp bộ xơng ngời, cột
sống.

- Học sinh : Đọc lại bài cấu tạo bộ x¬ng thó.

C. Hoạt động dạy và học :

I. KiĨm tra bài cũ :

1. Phản xạ là gì ? HÃy lấy ví dụ về phản xạ ?

2.T 1VD c th đã nêu, hãy phân tích đờng đi của xơng thần kinh trong phản xạ đó
II. Bài mới :

* Đặt vấn đề : Bộ xơng đối với cơ thể ngời nó là bộ khung là nơi nâng đỡ, che chở
cho các cơ quan bộ phận của cơ thể.

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

I. Các phần chính của bộ xơng
-GV y/c h/s thông tin mục I (SGK) và thực

hiện lệnh :

+ Bộ xơng có chức năng gì ?

GV: Cho học sinh quan sát mô hình tháo
lắp bộ xơng ngời và yêu cầu h/s q/s hình vẽ
7-1 SGK và cho biết :

+ Bé x¬ng ngêi chia thµnh mÊy bé phận
chính? Liên hệ với các bộ phận trên cơ thể?

a.Vai trò của bộ xơng:

-L b khung nâng đỡ, là nơi bám ca
cỏcc.

-Vn ng
-Bo v

b. Thành phần của bộ xơng:

HS:Quan sát hình 7.1 và mô hình bộ xơng

ngời ,nhận xét

*KL: Bộ xơng ngời gồm 3 phần:
-Xơng đầu:

+Xơng sọ : Phát triển
 +Xơng mặt : Lồi cằm
-Xơng thân :

+Ct sng: Nhiều đốt sống khớp lại , có
4 chỗ cong.

+Lång ngùc: X¬ng sên, x¬ng øc .
-X¬ng chi:

+X tay: Đai vai, cánh tay, cẳng tay, bàn
tay, ngón tay.

+X chân: Đai hông, đùi, cẳng chân, bàn
chân, ngón chân

HS: Xơng tay và chân có các phần tơng ứng
với nhau nhng phân hóa khác nhau phù hợp
với chức năng đứng thẳng và lao động.
+ Giống nhau: Vì các phần tơng ứng với
nhau.

+ Kh¸c nhau:
- KÝch thíc

- Kh¸c nhau của đai vai và đai hông.
- Đặc điểm hình thái x bàn tay, bàn chân

X mặt bớt thô

X cột sống cong ở 4 chỗ.
Xơng sờn gắn với xơng cột
sống lồng ngực.

Xơng tay, chân có các phần tơng ứng
nhng phân hóa khác nhau.

- Tìm những điểm giống và khác nhau giữa
xơng tay và xơng chân ?

GV Kết luận :

GV: Bộ xơng ngời có gì giống và khác so
với bộ xơng thú ?

Hot ng 2

II. Ph©n biệt các loại xơng
- GV hớng dẫn HS q/s tranh vẽ 7-4(A,B)

có mấy loại xơng ? Thờng có ở đâu trên cơ
thể ngời ?

- Nờu c im ca mi loi ?

GV chuyển ý: vậy các xơng gắn kết với
nhau nh thÕ nµo ?

HS: q/s đọc mục  mục II (SGK) trả lời:
*KL: Có 3 loại xơng :

- Xg dài : Hình ống, ở giữa rỗng chứa tuỷ
sống.

- Xg ng¾n:ng¾n nhá

- Xg dẹt: Hình bản dẹt, mỏng
Hoạt động 3

III. T×m hiểu về các khớp xơng
- GV treo tranh 7-4 và giíi thiƯu 3 lo¹i khíp

rồi nêu định nghĩa về khớp.
GV: Yêu cầu thực hiện lệnh :

+ Dựa vào cấu tạo xơng đầu gối hãy mơ tả 1
khớp động.

HS nghe vµ ghi :

*Khớp xơng là nơi tiếp giáp giữa các
đầu xơng gọi là khớp. Có 3 loại khíp :
*Lo¹i khíp:

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

+Khả năng cử động của khớp động và khớp

bán động khác nhau nh thế nào? Vì sao có xự
khác nhau đó?

+Nêu đặc điểm của khớp bất động.

+Trong bộ xơng ngời loại khớp nào chiếm
nhiều hơn? điều đó có ý nghĩa nh thế nào đối
với hoạt độnh sống của con ngời?

đợc .

+ Khớp bán động: Giữa hai đầu xơng là
đĩa sụn nên hạn chế cử động.

+ Khớp động: Cử động dễ dàng
 .Hai đầu xơng có đĩa sụn
 .Giữa là dịch khớp (hoạt dịch)
III.Củng cố và tóm tắt bài:

- Giáo viên hệ thống kiến thức toàn bài, gọi 1 em đọc phần ghi nhớ trong khung.
IV.Hớng dẫn về nhà:

- Về nhà học thuộc câu hỏi và làm bài tập + đọc phần em có biết.

D. Rót kinh nghiƯm.

So¹n : / 9/ 08
Gi¶ng : / 9/ 08

TiÕt:8

Cấu tạo và tính chất của xơng

A. Mục tiêu :

1. Kiên thức :

- Trang bị đợc cấu tạo chung của 1 xơng dài từ đó giải thích đợc sự lớn lên của xơng và khả
năng chịu lực của xơng.

- Xác định đợc thành phần hóa học của xơng để chứng minh đợc tính cht n hi v cng
rn ca xng.

2. Kỹ năng :

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

B. ChuÈn bÞ :

- GV: Tranh vẽ các hình 8.1; 8.2; 8.3; 8.4 SGK.
- Mẫu vật : Đốt xơng sống lợn, xơng đùi ếch.

Hóa chất và dụng cụ : 1 cốc dd HCl 10%, 1 cốc nớc lã để rửa xơng, 1 panh để gắp
x-ơng, 1 đèn cồn để đốt xơng.

C. Hoạt động dạy và học :

I. KiĨm tra bµi cị :

1. Bộ xơng ngời gồm mấy phần ? Mỗi phần gồm những xơng nào ?
2. Nêu vai trò của từng loại khớp ?

II. Bài mới :

* t vấn đề : Cấu tạo của xơng gồm những thành phần gì ? Xơng dài và to ra do
đâu ?

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh

Hoạt động 1
I. Cấu tạo của xơng
- GV: Treo hình vẽ 8-1 và 8-2 y/c h/s q/s và

đọc thông tin mục 1 SGK trả lời câu hỏi
- Cấu tạo xơng dài gồm mấy phần ? Nêu đặc
điểm của mỗi phần ?

GV: Chèt l¹i :

- GV: Chun ý : VËy cã cÊu tạo nh vậy có
tác dụng gì ?

- GV: Y/c h/s đọc nội dung bảng 8-1 (29) và
cho biết :

+ Nan xơng ở đầu xếp vòng cung có ý nghĩa
gì ?

+ Thân xơng có vai trị gì? Cấu tạo hình ống
có ý nghĩa gì với c/n nâng đỡ?

GV: Chun ý : Vậy cấu tạo của xơng ngắn
và xơng dẹt nh thế nào ?

GV: Cho h/s q/s mẫu vật xơng ngắn và xơng
dẹt thuyết trình :

GV: Mc dự hỡnh dng ca cỏc loại xơng là
khác nhau nhng về cấu tạo nó có đặc điểm gì
chung ?

GV: Chun ý :Vậy xơng dài vµ to ra do
đâu ?

1. Cấu tạo của x ơng dài :

HS: q/s đọc thơng tin thảo luận nhóm và trả
lời.

- Cấu tạo :

KL:Nội dung kiến thức ở bảng 8.1:
- Cấu tạo xơng dài gồm có :

2 đầu xơng
Thân xơng

+ 2 đầu xơng : Là mơ xơng xốp có các nan
xơng xếp vòng cung chứa tủy đỏ,... 2 đầu
bọc sụn.

+ Đoạn giữa là thân xơng hình ống từ
ngoài vào:Màng xơng mô xơng cứng
khoang xơng chứa ty .

2) Chức năng của x ơng dài :
HS: nghe và ghi :

- Đầu xơng :

Phõn tỏn lc tác động
Tạo các ơ chứa tủy đỏ
- Thân xơng :

Mµng x: gióp x¬ng  to vỊ bỊ
ngang

Mơ xơng cứng : chịu lực, bảo 
 đảm bảo vững chắc.

Mô xơng xốp: Tủy đỏ ở trẻ em 
 sinh hng cu

Cấu tạo hình ống làm cho xơng nhẹ, vững
chắc.

3. Cấu tạo x ơng ngắn và x ơng dẹt
HS trả lời:

* Cu to:Bờn ngoi là mô xơng cứng, bên
trong là mô xơng xốp chứa tủy đỏ.

Hoạt động 2

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

GV: yêu cầu h/s đọc thông tin mục II SGK
trả lời câu hỏi:

- Xơng to ra về bề ngang là nhờ đâu?
- GV chốt lại

- Q/s hình 8-5 hÃy cho biết vai trò của sụn
tăng trởng?

GV: mô tả thí nghiệm chứng minh vai trò
của sụn tăng trởng

GV hỏi: Vậy x dài ra do đâu? sự dài ra của
x có diễn ra m·i m·i ko?

GV thuyết trình: Tuy nhiên màng x vẫn có
khái niệm sinh tế bào mới để bồi đắp phía
ngồi của thân x làm cho x lớn lên trong
khi các tế bào huỷ x tiêu huỷ thành trong
của ống x làm cho khoang x ngày càng
rộng ra.

-GV chèt l¹i:

GV chun ý: vËy x cÊu tạo bởi chất gì mà
nó có khả năng chịu lực và vững chắc nh
vậy?

H/S: c thụng tin tho lun nhúm, i din
nhúm tr li.

H/S nghe và ghi

- Xơng to ra vỊ bỊ ngang lµ nhê tÕ bµo 
mµng X phân chia tạo ra những tế bào 
mới đẩy vµo trong vµ hãa x

HS: Q/s H 8-5 SGK

HS trả lời: x dài ra do sụn tăng trởng, x
không dài ra mãi đến tuổi trởng thành thì
dừng lại.

HS nghe vµ ghi

- Các tế bào ở sụn tăng trởng phân chia, 
hoá x làm x dài ra, đến tuổi trởng thành 
quá trình này sẽ dừng lại

Hot ng 3

III- Tìm hiểu thành phần hoá học, tính chất của xơng
[ơ

GV: tiến hành thí nghiệm 1: Tìm hiểu thành
phần, tính chất của x:

- GV ly 1 x đùi ếch ngâm trong dung

dịch HCL 10% sau 10- 15 phút lấy ra
cho h/s, g/s hỏi ( lấy x đã ngâm từ đầu
giờ).

+ DD axit HCL có hiện tợng nổi bọt khí đó
là khí gỡ?

+ Thử uốn xem x cứng hay mềm, nguyên
nhân?

- TN 2:

GV dùng kẹp sắt đốt một chiếc x đùi ếch
trên ngọn lửa đèn cồn, khi hết khói đa h/s
bóp thử phần x cịn lại rồi thả

vào axit HCL học sinh nhận xét, giải
thích:

+ khi t x cm ngửi thấy có mùi gì? Khi
bóp x cịn thấy nó cững nh ban đầu ko?

+ Khi th¶ phần x còn lại vào dd axit thấy
hiện tợng g×? v× sao?

+ X cấu tạo gồm có những thành phần nào?
có thể thiếu một trong những thành phần đó
ko? Thành phần hố học có ý nghĩa gì với
chức năng của xơng?

H/S: quan sát kết hợp đọc thông tin mục III
trả lời câu hỏi

h/s: bät khÝ nỉi lªn là khí CO2 trong
thành phần của x có muối cacbonat khÝ t¸c
dơng sinh ra khÝ CO2

h/s: x mỊm ra nguyên nhân do x cấu tạo bởi
các chất khoáng, chủ yếu là các muối
cacbonat

H/s: Giả sử thí nghiệm 2 nhận xét các
Hiện tợng thÝ nghiƯm, gi¶i thÝch:

H/s tr¶ lêi:

- Khi đốt có mùi khét chứng tỏ đó là thành
phần hữu cơ ( chất cốt giao) đã cháy dẫn
đến x chỉ còn thành phần vơ cơ nên giịn dễ
gãy ( vỡ)

- Thấy hiện tợng sủi bọt khí, x tan dần đến
hết vì thành phần cịn lại đó là các muối
cacbonat ( chủ yếu là muối canxi) dẫn đến
x có khống chất

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

+Giải thích vì sao xơng ng vt c hm

(đun sôi lâu) thì bở? cứng r¾n.

IV- Cđng cè:

- Giáo viên đặt câu hỏi thành phần của x có chức năng gì đối với chức năng của x?
 V- Hớng dẫn về nhà:

-Làm bài tập và trả lời câu hỏi SGK, đọc bài cấu tạo, tính chất của cơ.
D- Rút kinh nghiệm

So¹n :19 / 9/ 08
Gi¶ng :21 / 9/ 08

TiÕt 9:

CÊu t¹o và tính chất của cơ

A. Mục tiêu :

1. Kiên thức :

- Trình bày đợc đặc điểm của tế bào cơ và của bắp cơ

- Giải tích đợc tính chất cơ bản của cơ là sự co cơ và nêu ý nghĩa của sự co cơ
2. Kỹ năng :

- Rèn kỹ năng quan sát ở h/s

B. Chuẩn bị :

GV: - Tranh vẽ các hình 9-1 trang 4 SGK
- Tranh vÏ hệ cơ ngời

- Búa y tế

H/S: Học kỹ phần mô cơ vân

C. Hot ng dy v hc :

I. Kiểm tra bài cũ :

1. Y/c 1 h/s lên bảng làm BT1 SGK

2. Thnh phn hoỏ hc ca x có ý nghĩa gì đối với chức năng của x?
3. Giải thích vì sao x động vật đợc hầm ( đụ sơi lâu) thì bở?

II. Bµi míi :

*Đặt vấn đề : Vì sao cơ đợc gọi là x? vì sao cơ cịn đợc gọi là cơ vân? ( cơ dính vào x
thể hiện chức năng vận động, sợi cơ có vân sáng và vân tối xen kẽ)

- Giới thiệu sơ lợc các nhóm cơ ( dùng tranh vÏ hƯ c¬ ngêi)

Hoạt động của giáo viên, hs Nội dung kin thc

Hot ng I

I- Cấu tạo bắp cơ, tế bào cơ
Gv: sử dụng tranh vẽ hệ cơ ngời hỏi:

+Trỡnh bày đặc điểm cấu tạo ngồi của
bắp cơ( hình dạng, cấu tạo 2 đầu cơ)?

- ….2 đầu có phân bám vào 2 x khác
nhau ( một số cơ 1 đầu bám vào x một
đầu bám vào da) cũng có cơ bãm vào 2
vùng da khác nhau. Đầu bám mà khi
cơ co hầu nh không chuyển động gọi là
đầu bám gốc, còn đầu kia là đầu bám
tận

Gv: Thuyết trình kết hợp chỉ tranh H

9-H/S: Q/s tranh hình 9-1 SGK suy nghĩ trả lời

H/s: Ghi bài
*Bắp cơ:

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

+ HÃy trình bày cấu tạo bên trong của
một bắp cơ?

GV thuyt trỡnh: Si t co c chia
thành nhiều đoạn gọi tên mỗi đoạn đó
là gỡ?( tit c)

+Vì sao gọi bắp cơ là mô cơ vân?

-Vậy cơ có nhiệm vụ gì? Ta vào phần 2

thon có gân, phần bụng phình to.

-Cấu tạo trong: Có nhiều sợi cơ tập chung thành
bó cơ.

*Tế bào cơ(sợi cơ): Nhiều tơ cơ, có hai loại:
+Tơ cơ dày: Có các mấu lồi sinh chấtTạo

vân tối

+Tơ cơ mảnh: Trơn tạo vân sáng

-T c dy v mng xp xen kẽ theo chiều dọc 
thành vân ngang (vân tối ,vân sáng xen kẽ)
-Đơn vị cấu trúc : là giới hạn giữa tơ cơ mỏng và
dày (đĩa tối ở giữa, hai nửa đĩa sáng ở hai đầu)
Hoạt động 2

II- Tính chất của cơ
Gv: Y/c hs đọc TN SGK và g/s hình

9-2 TN sự co cơ sau đó trả lời câu hỏi:
+Vì sao cần ghi lại vẽ lên băng giấy
nhng ng lờn xung?

+Cơ co dÃn theo chu kì, 1 chu kì co cơ
gồm mấy pha? HÃy giải thích cơ chế
của sự co cơ?

+Đặc điểm cấu tạo nào của cơ phù hợp
với chức năng co cơ?

Gv làm mô hình quá trình co cơ và giải
thích ( dùng mô hình 2 bàn tay).

GV: Y/c HS quan sát tranh vẽ H9-3
+ Tự nhiên cơ có co dÃn không? Quan
sát tranh vẽ giải thích cơ chế phản xạ
của sù co c¬ ?

Gv: mỗi khi có sự co cơ sảy ra em thấy
bắp cơ ở thay đổi ntn? Vì sao có sự
thay đổi đó?

+Vậy bắp cơ có tính chất gì? hoạt động
của bắp cơ diễn ra ra sao? C hot
ng c l nh õu?

+Tự nhiên cơ cso co dÃn không? q/s
tranh vẽ và giải thích cơ chế phản xạ
của sự co cơ?

Gv chuyn ý: hàng ngày cơ thể chúng
ta hoạt động đợc là nhờ đâu?

H/s: q/s tranh trao đổi nhóm nội dung TN i din
nhúm tr li.

H/s trả lời:
-Vì cơ co duỗi

-.Co cơ làm cần kim kéo lên, cơ giÃn làm cần

kim hạ xuống, mỗi một nhịp co cơ diẽn ra gåm 3
pha: pha tiỊm tµng = 1/10 tỉng t/g, pha co = 4/19
tổng t/g còn lại là cơ duỗi. Nhịp cơ co ếch =0,1
giây

- Do sự sắp xếp của các tơ cơ. Khi co cơ, tơ cơ
mảnh xuyên sâu vào vùng phân bố của tơ cơ dày
làm cho tế bào cơ ngắn lại.

- Khi cú một kích thích tác động vào dây TK thì
co c, sau ú c dón.

-Cơ quan thụ cảm nằm ở ®Çu gèi tiÕp nhËn xung
TK → theo dây thần kinh hớng tâm về TW TK

truyền xung TK theo dây thần kinh ly tâm về
cq trả lời phản ứng

- Khi co cơ bắp cơ ở phần giữa phình to ra và bắp
cơ ngắn lại, nguyên nhân do tơ mảnh xuyên sâu
vào vùng phân bố của tơ cơ dày làm cho tế bào cơ
co lại.

*KL:

-Tính chất của cơ là sự co và dÃn cơ.

-1 nhịp co cơ gồm ba pha: pha tiềm tàng, pha co 
pha dÃn.

-Cơ co chịu ảnh hởng của hệ thần kinh.

Hoạt động 3

III- ý nghĩa của hoạt động co cơ
Gv: dùng pp đàm thoại:

- Em h·y cho biÕt sù co cơ có tác dụng
gỉ?

- Th phõn tớch s phi hp hoạt động
của các nhóm cơ?

+Khi các em đi hoặc đứng, hãy để ý
tìm hiểu xem có lúc nào cả cơ gấp và
cơ duỗi cẳng chân cùng co? Gii thớch
hin tng ú?

Hs: trả lời nghe và ghi:

*KL: Cơ co làm xơng cử động dẫn tới sự vân
động của cơ thể.

- Trong cơ thể ln có sự phối hợp hoạt động 
của các nhóm cơ.

Hs: Cơ nhị đầu co thì cơ tam đầu duỗi – Trong sự
vân động của cơ thì cơ này co cơ kia duỗi và ngợc
lại đối kháng

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

+Cã khi nµo cả cơ gấp và cơ duỗi một
bộ phận cơ thể cùng co tối đa hoặc
cùng duỗi tối đa?Vì sao?

Gv: Cơ có vai trị vơ cùng quan trọng
đối với cơ thể vậy chúng ta phải làm gì
để làm cho cơ khoẻ mạnh?

cho cơ thể đứng thẳng

Hs: Phải chăm chỉ lao động và luyện tập thể thao
để giúp cơ khoẻ mạnh và bền bỉ

IV- Cđng cè:

Hs tr¶ lêi các câu hỏi:

1- Mô tả cấu tạo của tế bào cơ

2- Chứng minh tính thống nhất giữa cấy tạo và chức năng của tế bào cơ?
V- Hớng dẫn về nhà lµm

- Học bài theo câu hỏi và bài tập cuối bài, đọc trớc bài sự hoạt động của cơ

D- Rót kinh nghiƯm

………

..

………

..

………

..

………

So¹n : 19 / 9/ 08 TiÕt:10
Gi¶ng : 22 / 9/ 08

Hoạt động của cơ

A. Môc tiªu :

1. Kiªn thøc :

- Sự hoạt động của cơ tạo ra cơng, cách tính cơng của cơ

- Sự mỏi cơ, những yếu tố bên ngoài, bên trong ảnh hởng đến sự hoạt động động của cơ
- Cơ sở khoa học của việc luyện tập thể dục thể thao và lao ng

2. Kỹ năng :

- Vận dụng kiến thức chuyên môn trong quá trình tiếp thu bài giảng

B. Chuẩn bị :
- Máy ghi công của cơ: 4 cái

C. Hoạt động dạy và học :

I. KiĨm tra bµi cũ :

1. Hs vẽ cung phản sạ và chú thích
2. Một hs tr/b cơ chế co cơ

II. Bài mới :

*M bài : Gv giới thiệu khái niệm công trong vật lý từ đó đề cập ý: có cơ sinh ra
cụng

- Giới thiệu sơ lợc các nhóm cơ ( dùng tranh vÏ hƯ c¬ ngêi)

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Hoạt động 1
I- Cơng cơ
Gv: y/c 1 hs điền từ thích hợp theo  của

mơc I SGK

-HS lÊy thªm mét sè VD khác về sự co cơ.

Gv: gi 1 em c kt quả - từ ví dụ trên
đặt câu hỏi:

-Từ bài tập trên em có nhận xét gì về sự
liên quan giữa: cơ - lực và vật cần tác

động? Tác dụng của sự co cơ?

Gv: vậy cách tính cơng của cơ? ( Gv có thể
gợi ý cách tính cơng đã học)

Gv giíi thiƯu c«ng thøc tÝnh c«ng:

Gv: híng dÉn hs tính công co cơ nh bảng
10 ( điền vào ô trống)

Gv a ra ỏp ỏn ỳng hs so sánh kết
quả đồng thời nhận xét:

K/L 100 200 300 400 800

B/đ 7 6 3 1,5 0

Công 0,07 0.12 0,09 0,06 0

- Với khối lợng ntn thì công cơ s¶n ra lín
nhÊt?

- Khi ngón tay kéo thả qủa cân nhiều lần
thì biên độ co cơ có gì thay đổi?

-Công cơ phụ thuộc vào những yếu tố nào?
-Hãy phân tích một yếu tố trong những
yếu tố đã nêu?

- Nh vậy khi chạy một đoạn đờng dài, em

có cảm giác gì? Vì sao nh vậy?

Hs: Thùc hiƯn lệnh 1 SGK
- Co cơ co dÃn tạo ra một lùc

- Cầu thủ bóng đá tác động một lực đẩy vào
qủa bóng

- Kéo gầu nớc tay ta tác động mt lc kộo vo
gu nc

Hs trả lời và ghi:

* Co cơ tạo ra một lực có tác động vào vật 
làm vật di chuyển tức là sinh ra một công.
-công này đợc sử dụng vào các thao tác vận 
ng v lao ng

Hs suy nghĩ trả lời nghe và ghi
-CT tÝnh c«ng: A = F. S

F: Trọng lực đơn vị Niuton

S: Độ dài mà vật di chuyển đơn vị là( m)
A: Đơn vị là Jun

-CT chuyển đổi: 1Kg = 10 Niuton

Hs: Hoạt động nhóm, tính cơng co cơ của một
em bé trên máy ghi công

Hs đại diện nhóm lên ghi kết quả, các nhóm
khác nhận xét bổ sung

- Cơng có số trị lớn nhất khi co cơ, để nâng
một vật có khối lợng thích hợp với sự co cơ
vừa phải.

- Khi ngón tay kéo thả quả cân nhiều lần thì
biên độ co cơ giảm

-Hoạt động của cơ chịu ảnh hởng của trạng
thái thần kinh, nhịp độ lao động và khối 
l-ợng của vật .

- Khi chạy….dài- có cảm giác mỏi chân và
chạy chậm đi vì khi đó cơ làm việc nhiều sinh
mệt mỏi

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Hoạt động 2

II- Sù mỏi cơ
Gv thuyết trình:

-S oxi hoỏ cỏc cht dinh dng do máu
mang tới → năng lợng cung cấp cho sự
co cơ → sinh ra nhiệt + khí thải là CO2 .
Nếu làm việc nặng nhọc và lâu → oxi
cung cấp thiếu → axitlattic bị tích tụ sẽ
làm đầu độc lm mi c.

-sự mỏi cơ là gì?

-Nguyờn nhõn no dn đến mỏi cơ?

Gv chốt lại 2 nguyên nhân cơ bản dẫn đến
sự mỏi cơ ngồi ra cịn yếu tố thần kinh.
Gv chốt lại: Vậy làm ntn để chống lại sự
mỏi cơ?

Gv: y/c hs thùc hiƯn lªnh SGK

- Khi bị mỏi cơ cần làm gì để cơ hết mỏi?
- Trong lao động cần có những biện pháp
gì để cho cơ lâu mỏi và có năng suất lao
động cao?

Gv: Vậy ta phải thờng xuyên luyện tập để
rèn luyn c ntn?

1)Nguyên nhân của sự mỏi cơ:

*KL: Mi c là hiện tợng cơ làm việc nặng
và lâu → biên độ co cơ giảm → ngừng
-Lợng ôxi cung cấp cho c thiu.

-năng lợng cung cấp ít.

-Sn phm to ra là axít lắc tíc tích tụ, đầu 
độc cơ → cơ mỏi

- Khi có đầy đủ oxi cơ khơng tích tụ ax lattic,
còn thiếu oxi cơ vẫn co dãn đợc nhng tích tụ
ax lattic và cơ nhanh chóng bị mỏi mệt
2)Biện pháp chống mỏi cơ:

-HÝt thë s©u.

-Xoa bóp cơ, uống nớc đờng.

-Cần có thời gian lao động, học tập, nghỉ 
ngơi hợp lý.

IV- Cñng cè

- Gv hệ thống kiến thức và đặt câu hỏi - Hãy giải thích nguyên nhân của sự mỏi cơ
V- H ớng dẫn về nhà

-§äc ( phần) mục em có biết + trả lời câu hỏi và bài tập

D- Rút kinh nghiệm:

..

Soạn : 26 / 9/ 09
Gi¶ng : 28 / 9/ 09

TiÕt 11

+

Tiến hoá của sự vận động

Vệ sinh của hệ vận động

A. Mơc tiªu :

1. Kiªn thøc :

- Chứng minh đợc sự tiến hoá của ngời so với động vật thể hiện ở hệ cơ xơng

- Vận dụng đợc những hiểu biết về hệ vận động để giữ vệ sinh, rèn luyện thân thể, chống
các tật về cơ xơng thờng sảy ra ở tuổi thiếu niên

- Cơ sở khoa học của việc luyện tập thể dục thể thao và lao động
2. K nng :

- Phân tích, tổng hợp, t duy, logic

- Nhận biết kiến thức qua kênh hình và kênh chữ
- Vận dụng lý thuyết và thực tế

B. Chuẩn bị :

-Gv; Tranh vẽ SGK, làm phiếu trắc nghiệm nh s¸ch gv

C. Hoạt động dạy và học :

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

- Hãy tính cơng của cơ khi sách một túi gạo 5 kg lên cao 1m – công của cơ đợc sử dụng
vào mục đích nào?

- Giải thích vì sao vận động viên bơi lội, chạy, nhảy dễ bị chuột rút?
2. Bài mới :

*Mở bài : Chúng ta đã biết con ngời có nguồn gốc từ động vật đặc biệt là lớp thú,
trong q trình tiến hố con ngời đã thốt khỏi thế giới động vật con ngời có nhiều biến
đổi, đặc biệt là sự biến đổi cơ xơng

- Giới thiệu sơ lợc các nhóm cơ ( dùng tranh vÏ hƯ c¬ ngêi)

Hoạt động dạy - học Nội dung kin thc

Hot ng I

I- Sự tiến hoá của bộ xơng ngêi so víi bé x¬ng thó
GV treo tranh vÏ bé xơng ngời và xơng thỏ,

hi: B xng ngi cú đặc điểm gì khác so vớid
bộ xơng thú?

Gv: y/c hs hoàn thành bài tập ở bảng 11 trả
lời c©u hái:

+ Đặc điểm nào của bộ xơng ngời thích nghi
với t thế đứng thẳng, đi bằng 2 chân và lao
động?

Gv: Chữa bài bằng cách: Gọi đại diện nhóm

lên điền vào các cột ở bảng 11

Gv nhận xét đánh giá

HS:Quan sát các hình 11-1 và 11-3 Tr. 37
- Cá nhân hồn thành bài tập của mình
- Trao i nhúm tr li cõu hi

Yờu cu nờu c:

+ Đặc ®iĨm cđa cét sèng

+ Lång ngùc ph¸t triĨn më réng
+ Tay chân phân hoá

+ Khớp linh hoạt, tay giải phóng

Hs đại diện nhóm viết ý kiến của mình vào
bảng 11- nhóm khác nhận xét bổ sung

Bảng 11: So sánh sự khác nhau giữa bộ xơng ngời và bộ xơng động vt

Các phần so sánh ở ngời ở thú

- Tỷ lệ sọ nÃo/ mặt
- Lồi cằm xơng mặt

- Lớn
- Phát triển

- Nhá
- Kh«ng cã
- Cét sèng

- Lång ngùc

- Cong ë 4 chỗ

- Mở rộng sang 2 bên

- Cong hình cung

Phát triển theo híng lng bơng
- X chËu

- X đùi
- X bàn chõn
- X gút

- Mở rộng

- Phát triển, khoẻ

- X ngón chân ngắn, bàn chân
hình vòm

- Lớn, phát triển về phía sau

- Hẹp

- Bình thờng

- X ngón dài, bàn chân ph¼ng
- Nhá

Gv Y/c hs g/s bảng 11 và trả lời câu hỏi.
+ Khi con ngời đứng thẳng thì trục đỡ cơ
thể là phần nào?

+ Lång ngùc cña ngêi cã bị kẹp giữa 2 tay
ko?

+ Vy em hóy kt luận: về cấu tạo bộ xơng
ngời có nhiều điểm khác với xơng động vật
vì sao?

Gv do bộ xơng biến đổi dẫn đến các nhóm
cơ cũng thay đổi

Hs: q/s bảng và trả lời

- Khi con ngi ng thng thì trục đỡ cơ thể
là phần x chậu và x đùi

- Không- các cơ quan nội tạng không bị
chèn ép trong khi vận động, lao động
- Hs trả lời và ghi nhớ

* Bộ xơng ngời có cấu tạo hoàn toàn phù 
hợp với t thế đứng thẳng và lao động để

phù hợp với các động tác lao động khéo léo

Hoạt động 2

II- Sù tiÕn ho¸ cđa hƯ cơ ngời so với hệ cơ thú
Gv: Sự tiến hoá cđa hƯ c¬ ë ngêi so víi hƯ

c¬ ë thó thĨ hiƯn ntn?

Gv: NhËn xÐt vµ híng dÉn hs phân biệt từng
nhóm cơ và kết luận vai trò của nã

Gv më réng thªm:

Trong q trình tiến hố, do ăn thức ăn
chín, sử dụng các cơng cụ ngày càng tinh
sảo, do phải đi xa để tìm kiếm thức ăn nên
hệ cơ xơng ở ngời đã tiến hoá đến mức

Hs: q/s tranh vẽ H 11- 4 và một số tranh về
cơ ở ngời tự nghiên cứu thơng tin SGK
Trao đổi nhóm trả lời câu hỏi, nhóm khỏc b
sung

Hs nghe và ghi:

+ Cơ nét mặt biểu thị trạng thái khác 
nhau.

+ C vn ng li phỏt trin

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

hoàn thiện phù hợp với hoạt động ngày
càng phức tạp, kết hợp với t duy con ngời
đã khác xa so với động vật

+ Cơ chân lớn khoẻ cử động chủ yếu là 
gập duỗi

Hoạt động 3

III- Vệ sinh hệ vận động
Gv y/c làm bài tập mục SGK Tr. 39

Gv: Nhận xét phần thảo luận của Hs và bổ
sung kiến thức

Gv: Nguyên nhân do đâu mà nhiỊu em bÞ
cong vĐo cét sèng?

q/s các hình 11- SGK tr.39- trao đổi nhóm
thống nhất câu trả lời, nhóm khác bổ sung
Hs rút ra kết luận

* KÕt luËn:

- Để cho xơng chắc khoẻ và hệ cơ phát 
triển cân đối cần:

+ Chế độ dinh dỡng hợp lý

+ Thờng xuyên tiếp xúc với ánh nắng
+ Rèn luyện thân thể, lao động vừa sức
- Để chống cong vẹo cột sống:

+ Mang vác đều ở 2 vai

+ T thÓ ngåi học, làm việc ngay ngắn 
không nghiêng vẹo

IV- Củng cố

Gv cho hs làm bài tập trắc nghiệm nh ở sách Gv và chữa bài
V- H ớng dẫn về nhà

- Học bài, trả lời câu hỏi SGK

- Hs mỗi nhóm làm 2 cặp nạng Cặp dài 30- 40 cm
Một cặp dài 1m

D- Rút kinh nghiệm

..

-Soạn : 3 / 10/ 09 TiÕt 12:
-Gi¶ng : 6/ 10/ 09

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

tập sơ cứu và băng bó cho ngời gÃy xơng

A. Mơc tiªu :

- Rèn thao tác sơ cứu khi gặp ngời gãy xơng
- Buộc cố định xơng cẳng tay khi bị gãy

B. ChuÈn bÞ :

-Gv chuẩn bị nẹp, băng y tế, dây, vải, tranh, ảnh về tai nạn giao thơng
-Hs: đọc lại bài cấu tạo và tính chất của xơng

C. Hoạt động dạy và học :

I- ổn định tổ chức lớp
II- Bài tập thực hành

*Mở bài : Gv giới thiệu một số tranh ảnh về gãy xơng chân, tay ở tuổi Hs. Vậy mỗi
em cần biết cách sơ cứu và băng bó cố định chỗ gãy

Hoạt động dạy - học Nội dung kiến thức

Hoạt động 1
I- Nguyên nhân gãy xơng
Gv: Nguyên nhân nào dẫn đến gãy xơng?

- Em cần làm gì khi tham gia giao thơng,
lao động , vui chơi để tránh cho mình và
ngời khác không bị gãy xơng?

-ở lứa tuổi nào xơng thờng giịn và dễ gãy?
Vì sao nói khả năng gãy xơng thờng liên
quan đến lứa tuổi?

Gv:Khi gặp ngời bị g·y x¬ng chóng ta
phải làm gì?(có nên nắn lại chỗ gÃy không)

Hs suy nghĩ trả lời:

- Nguyên nhân gÃy xơng là do tai nạn, trèo
cây, chạy ngÃ

Do vậy gÃy xơng là do nhiều nguyên nhân
- Đảm bảo an toàn giao thông

- Trỏnh đùa nghịch vật nhau

- Tránh leo trèo, xô đẩy bàn ghế dẫm, đạp lên
chân tay bạn.

ở ngời già tỉ lệ chất cốt giao giảm, tỉ lệ chát

vô cơ tăng → xơng thờng giòn và dễ gãy
- Khi bị gãy xơng phải sơ cứu tại chỗ
- Không đợc nắn búp ba bói

Hot ng 2

II- Tập sơ cứu và băng bó
Gv: hớng dẫn Hs cách thao tác băng bó khi

ngờu bị gÃy tay hoặc chân
B1: Ph ơng pháp sơ cứu:

- Đặt 2 nẹp gỗ hay tre vào hai bên chỗ
x-ơng gãy, đồng thời lót trong nẹp bằng gạc
hay vải sạch gấp dày ở những chỗ đầu x
( để phần đầu x đợc lót êm ko đợc trầy
x-ớc)

- Buộc định vị ở 2 chỗ đầu nẹp và 2 bên
chỗ x gãy giúp x đợc cố định…

- Chú ý: Nếu chỗ gÃy là x cẳng tay thì chØ
dïng mét nÑp

B2: Băng bó cố định

Gv gäi mét Hs lên bảng rồi hớng dẫn cụ
thể trên tay một Hs theo các bớc:

- Buc nh v

- Dùng băng quấn chỈt

+ Với x tay: Băng từ trong ra ngồi cổ tay
( để thuận tay)

Làm dây đeo cẳng tay vào cổ: Phần dây
đeo tiếp súc với phần cổ tay ( giúp cố định
tay ở một vị trí)

+ Víi x chân Nẹp dài từ sên
tíi gãt ch©n
Quấn băng từ cổ chân

1) Ph ơng pháp sơ cứu

Hs nghe Gv hớng dẫn rồi trình bày lại các
b-ớc thao tác

Hs các nhóm tiến hành tập băng bó sơ cứu
theo 3 bớc

- Đặt x nẹp gỗ hoặc tre vào 2 bên chỗ x gÃy
- Lót vải mềm ở các chỗ đầu x

- Buộc định vị 2 bên chỗ đầu nẹp và 2 bên
chỗ đầu x

2) Băng bó cố định

Hs Giả sử cơ băng bó cố định trên tay bạn
và nhớ các thao tỏc tin hnh

- Với x tay dùng băng quấn chặt từ trong ra
ngoài cổ tay, làm dây đeo

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

lªn phÝ trªn

Gv yêu cầu Hs tiến hành băng bó
Gv đi quan sát uốn nắn, giúp đỡ nhất là các
nhóm yếu

Gv gäi mét nhãm lªn kiĨm tra

Gv chọn một nhóm làm đúng và đẹp nhất
để đánh giá, rút kinh nghiệm cho các nhóm
khác

Hs: Nhóm đợc kiểm tra phải trình bày:
+ Các thao tác băng bó

+ Sản phẩm làm đợc
+ Lu ý khi băng bó

- Nhãm kh¸c nhËn xÐt, kiÓm tra

IV- Kiểm tra và đánh giá:

-Gv đánh giá chung giờ thực hành về u, nhợc điểm .Cho điểm nhóm làm tốt
-Mỗi em làm một bản thu hoạch , với yờu cu:

+Viết báo cáo tờng trình cách sơ cứu và băng bó khi gặp ngời bị gÃy xơng
-Y/c dọn dẹp vƯ sinh líp

V- Hớng dẫn về nhà: Đọc trớc nội dung bài mới

D- Rót kinh nghiƯm:

………

..

………

..

………

So¹n :3 /10/ 09 TiÕt 13
Gi¶ng :5 / 10/ 09

Chơng III

Tuần hoàn

Máu và môi trờng trong cơ thể

A. Mục tiêu :

1- Kiến thức

- Hs phõn bit đợc các thành phần của máu

- Trình bày đợc chức năng huyết tơng và hồng cầu
- Phân biệt đợc máu nớc mơ và bạch huyết

- Trình bày đợc vai trị của môi trờng trong cơ thể
2- Kỹ năng

- Thu thập thơng tin, quan sát tranh hình- phát hiện kiến thức
- Khái quát tổng hợp kiến thức - Hoạt động nhóm

B. Chuẩn bị :

Giaó viên:+ Tranh tế bào máu, phóng to h×nh 132 tr. 43

+ Mẫu máu động vật lắng đọng tự nhiên với chất chống đơng
Học sinh: một số nhóm chuẩn bị tiết gà, tiết lợn trong đĩa hay bát

C. Hoạt động dạy và học :

*Mở bài : Em đã thấy máu chảy trong trờng hợp nào? Theo em máu chảy ra nhờ đâu?
Máu có đặc điểm gì? Để tìm hiểu về máu chúng ta nghiên cứu bài 13

Hoạt động dạy - học Nội dung kiến thức

Hoạt động 1
I- Máu
+Quan sát máu gà, vịt… em thấy máu có

màu sắc đặc điểm ra sao?

-Gv cho Hs quan s¸t thÝ nghiƯm dïng chÊt

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

chống đông đợc kết quả tơng tự

-GV yêu cầu HS làm bài tập mục SGK
tr42 tr¶ lêi:

+ Vậy máu gồm những thành phần nào?
+Tế bào máu và huyết tơng phân biệt chủ
yếu dựa vào đặc điểm nào?

+Quan sát hình 13.1 so sánh đặc điểm cấu
tạo các loại tế bào máu?

+T¹i sao nãi máu là mô liên kết?

-GV yêu cầu HS làm bµi tËp mơc ∇ SGK
tr 43.

Gv đánh giá phần thảo luận của học sinh
hoàn thiện kiến thức ,Từ đó Y/C HS khái
qt hố về chức năng của huyết tơng và
hồng cầu.

+Nhờ đâu hồng cầu làm c chc nng vn
chuyn oxi v cacbonic?

+ Đặc: mầu sẫm
+ LoÃng: màu vàng

Kết luận
Máu gồm:

+ Huyết tơng lỏng trong suèt mµu vµng 
55%

+ Tế bào máu đặc đỏ thẫm gồm: hồng cầu,
bạch cầu, tiểu cầu 45%

1) T×m hiĨu chức năng của huyết t - 
ơng và hồng cầu:

- Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung
+ Cơ thể mất nớc, máu khó lu thông

+ Máu qua phổi kết hợp với oxi, máu từ các
tế bào kÕt hỵp víi CO2

+ Huyết tơng có thể vận chuyển chất
Hs: cá nhân đọc  bảng 13 trao đổi nhóm
thống nhất câu trả lời

 KÕt luËn:

- HuyÕt t¬ng cã các chất dinh dỡng 
hoocmon, kháng thể, chất thải, tham gia 
vận chuyển các chất trong cơ thể

- Hng cu: Mang khí ơ xi đến tees bào và 
mang CO2 ri khi t bo.

Hot ng 2

II- Môi trờng trong cơ thể
Gv y/c trả lời các câu hỏi:

+ Cỏc tb sâu trong cơ thể trao đổi các chất
trực tiếp với mơi trờng ngồi hay ko?
+ Sự trao đổi chất của tb trong cơ thể ngời
với mơi trờng ngồi phải giỏn tip thụng qua
cỏc yu t no?

- Giáo viên nhận xét phần trả lời của Hs rồi
dùng tranh phóng to hình 13-2 SGK giảng
giải về môi trờng trong và quan hệ của máu,
nớc mô và bạch huyết

- Cụ thể:

+ O2 Chất dinh dỡng lấy vào từ cơ quan hô
hấp và tiêu hoá theo máu nớc mô

tế bào

+ CO2 chất thải từ tb nớc mô máu

hệ bài tiết, hệ hô hấp ra ngoài

Gv hỏi:

+ Môi trờng trong gồm những thành phần
nào?

+Máu, nớc mô, bạch huyết có ở đâu? HÃy
phân biệt sự khác nhau giữa ba thành phần?
+ Vai trò của môi trờng trong là gì?

Hi thờm: Khi em b ngó nc da rm máu,
có nớc chảy ra mùi tanh đó là chất gì?

Hs nghiên cứu SGK tr.43 trao đổi nhóm trả
lời câu hỏi u cầu

+ Chỉ có tế bào biểu bì da mới tiếp súc trực
tiếp với mơi trờng ngồi, còn các tế bào
trong phải trao đổi gián tiếp

+ Qua u tè láng ë gian bµo

Hs tù rót ra kiến thức

Kết luận:

- Môi trờng trong gồm: máu nớc mô và 
bạch huyết

-Máu có trong mạch máu, nớc mô có trong
khoảng gian bào, bạch huyết có trong các

m¹ch b¹ch hut.

- Mơi trờng trong giúp tế bào trao đổi chất 
với mơi trờng ngồi

III- Cđng cè: Híng dẫn HS trả lời câu hỏi SGK

1-Máu gồm những thành phần cấu tạop nào? Nêu chức năng của huyết tơng và hồng cầu.
2-Môi trờng trong cơ thể gồm những thành phần nào? Chúng có quan hệ với nhau ntn?

IV- H ớng dẫn về nhà

-Học bài trả lời câu hỏi SGK - Đọc mục: em có biết- Đọc bài bạch cầu, miễn dịch

D- Rút kinh nghiệm

..

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

..

Soạn : 8 /10/ 09
Giảng : 10/10/ 09

Tiết 14:

Bài 14 :

Bạch cầu

-

Miễn dịch

A. Mục tiêu :

1- Kiến thức

- Hs trả lời đợc 3 hàng rào phòng thủ bảo vệ cơ thể bởi các tác nhân gây bệnh
- Trình bày khái niệm miễn dịch

- Phân tích đợc miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo
- Có ý thc tiờm phũng bnh dch

2- Kỹ năng

- Quan sát trong hình SGK, nghiên cứu thông tin- Phát hiện kiến thức
- Kỹ năng khái quát hoá kiến thức

- Vn dng kin thức giải thích thực tế
- Hoạt động nhóm

B. Chn bÞ :

- Đồ dùng dạy học: tranh phóng to H 14-1, 14-2, 14-3
T liƯu vỊ miƠn dÞch

C. Hoạt động dạy v hc :

1- Kiểm tra bài cũ

- Thành phần của máu, chức năng của huyết tơng và bạch cầu?
- Môi trờng trong có vai trò gì?

2- Bài mới

* Mở bài: Khi em bị mụn ở tay, tay sng tấy và đau vài hôm rồi khỏi, vậy do đâu mà tay
khỏi ®au?

Hoạt động dạy - học Nội dung kiến thức

Hoạt động 1

I- Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu
GV u cầu HS quan sát hình 14-1 trả lời

c©u hái:

+Hãy nêu hoạt động đầu tiên của bạch
cầu khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể?
+Hoạt động tiêu diệt vi khuẩn tiếp theo?
+Nếu vi khuẩn đã vợt qua 2 hàng rào
phòng thủ trên để xâm nhập vào tế bào
thì bạch cầu xẽ làm gi tiếp theo ?

+Những tế bào nào có khả năng tiết
kháng thể? Kháng thể là gì? Số lợng
kháng thể ở mỗi ngời có khác nhau và có
thay đổi theo lứa tuổi?

+Vậy bạch cầu đã tạo ra những hàng rào

phòng thủ nào để bảo vệ cơ thể? Vai trò
của bạch cu l gỡ?

GV liên hệ thực tế: ở những chỗ bị mụn
nhọn sng tấy tại sao thờng xuất hiện mđ
tr¾ng?

- Trong 3 hình thức tấn cơng trên hình
thức nào là chủ lực? Gv quay trở lại vấn
đề mở bài và liên hệ với bệnh thế k AIDS
HS c SGK mc c thờm

Hs nghiên cứu thông tin q/s h×nh 14-2 →

14.4 SGK tr.45 thảo luận nhóm tr li ng
thi nghi nh:

-Thực bào: Bạch cầu hình thành chân giả 
bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu hoá

-Lim phụ B: tit khỏng th vụ hiệu hố 
kháng ngun.

- Lim phơ T: : tiết kháng thể để Phá huỷ tế

bào đã bị nhiễm vi khun

- Trên bề mặt tế bào vi khuẩn khi xâm nhập
vào cơ thể sẽ tiết kháng nguyên là chất có khả
năng kích thích cơ thể tiết kháng thể

- Cơ chế chìa khoá, ổ khoá

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Hoạt động 2

II- Miễn dịch
Gv cho một ví dụ dịch đau mắt đỏ có một

sè ngêi m¾c bƯnh, nhiỊu ngêi không bị
mắc, những ngời không mắc là do có k/n
miễn với dịch bệnh này?

Gv hỏi:

+ Miễn dịch là gì?

-GV giới thiệu có 2 khả năng miễn dịch
+ Miễn dịch tự nhiên có gì khác với miễn
dịch nhân tạo?

-Gv giảng về vacxin:

yờu cu hs liờn h bản thân và thực tế
+Bản thân em đã miễn dịch với những
loại bệnh nào từ sự mắc bệnh trớc đó và
với những bệnh nào từ sự tiêm phịng?
+ Em hiểu gì về bệnh dịch cúm do vi rút
H1N1 gây ra hiện nay?

Hs nghiên cứu TT SGK- ghi nhớ kiến thức- TĐ

nhóm đồng nhất câu trả lời- đại diện nhóm
trình bày, nhóm khác bổ sung để đi đến kết

luËn

 KÕt luËn:

- Miễn dịh là khả năng của thể khơng bị 
mắc một bệnh truyền nhiễm nào đó 
- Có 2 loại miễn dịch:

+MD tù nhiªn: Tù cơ thể có khả năng không
mắc 1 số bệnh truyền nhiƠm ngay tõ lóc míi 
sinh ra hc sau mét lần mắc bệnh

+MD nhõn to do con ngi to cho cơ thể 
k/n miễn dịch bằng cách tiêm chủng phòng 
bệnh hoặc tiêm kháng huyết thanh để chữa 
bệnh.

IV- Cñng cè:

1/Các bạch cầu đã tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để bảo vệ cơ thể?
2/ Hiện nay trẻ em đã đợc tiêm phòng những bệnh nào? và kết qu ntn?

V- H ớng dẫn về nhà
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK
- Đọc mục em có biết

- Tìm hiểu về cho máu và truyền máu

D- Rút kinh nghiệm

..

Soạn : 8 / 10/ 09
Giảng : 13/10/ 09

TiÕt 15:

Đông máu và nguyên tắc truyền máu

A. Mơc tiªu :

1- KiÕn thøc:

- Hs trình bày đợc cơ chế đơng máu và vai trị của nó trong bảo vệ cơ thể
- Trình bày đợc các nguyên tắc truyền máu và cơ sở khoa học của nó

2- Kü năng:
-Rèn một số kỹ năng:

- Quan sỏt s , thớ nghiệm tìm kiến thức
- Hoạt động nhóm

- Vận dụng lý thuyết giải thích các hiện tợng liên quan đến đơng máu trong đời sống
3- Thái độ:

- Giáo dục ý thức giữ gìn, bảo vệ cơ thể, biết sử lý khi bị chảy máu và giúp đỡ ngời xung
quanh

B. Chn bÞ :

- Đồ dùng dạy học: tranh phóng to H 48,49 SGK
C. Hoạt động dạy và học :

1- KiÓm tra bµi cị

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

- Em đã từng tiêm phịng cha? Nếu có thì bệnh nào? em hiểu gì về vai trò của vaxin?
2- Bài mới

* Mở bài: Trong lịch sử ngời ta đã biết truyền máu, song rất nhiều trờng hợp gây tử
vong. Sau này chính con ngời đã tìm ra ngun nhân bị tử vong đó là khi truyền máu thì
máu bị đơng lại. Vậy yếu tố nào gõy nờn v theo c ch no?

Nghiên cứu ở bài

Hot động dạy - học Nội dung kiến thức

Hoạt động 1
I- Đông máu

-Gv cho Hs nghiên cứu thông tin trong SGK

tr. 48 hoµn thµnh phiÕu häc tËp víi néi dung
sau:

- Hiện tợng đông máu
- Khái niệm đông máu
- Cơ chế

- Vai trị ( ý nghĩa) của đơng máu

-Gv đa ra đáp án đúng để Hs tự theo dõi và
so sánh với kết quả của nhóm mình

Phiếu học tập tìm hiểu về sự đơng máu
Tiêu chí Nội dung

1- Hiện tợng - Khi bị thơng đứt mạch máu- máu chảy ra một lúc rồi ngừng nhờ một khối
máu bịt vt thng

2- Cơ chế Máu chảy Tế bào máu - Tiểu cầu vỡ - Giải phãng enzim
HuyÕt t¬ng chất sinh tơ máu

Tơ máu giữa các tế bào máu Khối máu đông

3-Khái niệm Đông máu là hiện tợng hình thành khối máu đơng hàn kín vết thơng
4- Vai trò Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thơng

-Gv hỏi: Nhìn cơ chế đông máu cho
biết:

+ Máu không chảy khỏi mạch nữa nhờ
đâu? Sự đông máu liên quan tới yếu tố
nào của máu?

+ Trong q trình đơng máu tiểu cầu
đóng vai trị gì?

+Nêu ý nghĩa của sự đơng máu?
+Nếu bị thơng ta cần sử lí nh thế nào?
( băng bó, truyền máu)

Hs:

-nó liên quan tới cơ chế tự bảo vệ của cơ thể
- Nhờ búi máu đợc hình thành ơm giữ các tế bào
máu làm thành khối máu đông bịt kín vết rách ở
mạch máu

- Bám vào vết rách và bám vào nhau để tạo thành
nút tiểu cầu bịt tạm thời vết rách

- Giải phóng enzim giúp hình thành búi tơ máu
để tạo thành khối máu đông

*KL: Nội dung kiến thức trong phiếu học tập.
-Băng bó lại để bịt miệng vết thơng- các tơ máu
hình thành ở đó dễ dàng đan xen thành khối máu
đơng

Hoạt động 2

II- Các nguyên tắc truyền máu
Gv nêu câu hỏi :

+Hồng cầu máu ngời có mấy loại
kháng nguyên?

+ Huyết tơng máu ngời nhận có loại
kháng thể nào?

-GV: Lu ý: Huyết tơng ( kháng thể )
của ngời nhận có làm đơng máu của
ngời cho khơng?

2)Các ngun tắc tuân thủ khi truyền máu:
Hs nghiên cứu TN của caclanstâynơ H 15-2 SGK
tr.48,49 Trao i nhúm

1)Tìm hiểu các nhóm máu ở ngời:
Thống nhất trả lời

-HC có 2 loại kháng nguyên(c.bị kết dính) A và
B

- HT máu ngời nhận có kháng thể(c.gây kết 
dính) và .

Trong ú α gây kết dính A, β gây kết dớnh 
B

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

+Tổng hợp lại có mấy loại nhãm
m¸u?

GV u cầu HS nhìn sơ đồ trả lời:
+Nhóm máu O có thể cho những ngời
có nhóm máu nào?

+ Ngêi cã nhãm m¸u AB cã thĨ nhËn
m¸u của những nhóm máu nào ? vì
sao?

+Ngi cú nhúm máu AB có thể cho
ngời có nhóm máu khác (O, A, B )?
Từ kết quả thí nghiệm phản ứng giữa
các nhóm máu em hãy hồn thành sơ
đồ cho và nhận máu SGK?

+ Máu có nhiễm các tác nhân gây
bệnh ( virut viêm gan B, HIV…) có
thể đem truyền cho ngời khác đợc
không?

Gv kÕt luËn: Qua đây em kết luận gì
về nguyên tắc truyền máu?

+ Hoàn thành mối quan hệ cho và
nhận giữa c¸c nhãm m¸u?

-Gv hồn thiện kiến thức để hs sửa

chữa

-GV mở rộng: Biết về nhóm máu của
từng ngời có ý nghĩa gì trong thực tế
đời sống?

+Em hiểu gì về ý nghĩa và vai trị của
ngày hiến mỏu nhõn o 7/4?

2)Các nguyên tắc tuân thủ khi truyền máu:
-Có thể cho nhóm máu O, A, B, AB vì không có
kháng nguyên A, B

-Có thể nhận tất cả các nhóm máu khác vì không
có kháng thể , β α , β

_Khơng vì hồng cầu có cả hai loại kháng nguyên
A,B, nếu truyền cho các nhóm máu khác có
kháng thể α , β . Nhng trong lúc truyền máu ,
do truyền từ từ , lợng kháng thể này rất ít , khơng
đủ để gây kết dính hồng cầu.

- Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các 
nhóm máu:

A-A

O – O AB-AB
B-B

- Khơng đợc truyền máu có mầm bệnh vì lây lan
2HS: Viết sơ đồ, hs khác bổ sung- rút ra kêt luận
Hs nghe và ghi

* KÕt luËn: Khi truyền máu cần tuân theo 
nguyên tắc:

+ Lựa chọn nhóm máu cho phù hợp

+ Kiểm tra mầm bệnh trớc khi trun m¸u

IV- Cđng cè

Hs làm bài tập: Đánh dấu vào câu trả lời đúng
1- TB máu nào tham gia vào qua trình đơng máu:

a) Hồng cầu b) Bạch cầu c) Tiểu cầu
2- Ngời có nhóm máu AB khơng truyền đợc cho ngời có nhóm máuO, A, B vì:
a) Nhóm máu AB hồng cầu có cả A và B

b) Nhóm máu AB huyết tơng ko có
c) Nhãm m¸u AB Ýt ngêi cã

V- H íng dẫn về nhà
- Học bài trả lời câu hỏi SGK
- Đọc mục em có biết

- Ôn lại kiến thức hệ tuần hoàn ở lớp thú

D- Rút kinh nghiệm

..

Soạn : 12/10 / 09
Gi¶ng :13/10 / 09

TiÕt 16:

TuÇn hoàn máu và lu thông bạch huyết

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

1- KiÕn thøc

- Hs trình bày đợc các thành phần cấu tạo của hệ tuần hồn máu và vai trị của chúng
- Hs hiểu đợc các thành phần cấu tạo của hệ bạch huyết và vai trò của chúng

2- Kü năng

- Quan sỏt tranh hỡnh, phỏt hin kin thc
- K năng hoạt động nhóm

- Vận dụng lý thuyết vào thực tế xác định vị trí của tim trong lồng ngực

3- Thái độ

- Giáo dục ý thức bảo vệ tim, tránh tác động mạnh vào tim

b. Hoạt động dạy và học :

1- KiĨm tra bµi cị

- Em h·y cho biÕt các thành phần cấu tạo của hệ tuần hoàn máu?
2- Bài mới

* Mở bài: Gv cho nêu cấu tạo của hệ tuần hoàn thú?. Vậy máu lu thông trong cơ thể
nh thể nào và tim có vai trò gì?

Hot ng của GV và HS Nội dung kiến thức

Hoạt động 1
I- Tuần hoàn máu
Gv nêu câu hỏi hs trả lời- kết luận:

+Hệ tuần hoàn gồm những thành phần nào?
+ Cấu tạo mỗi thành phần đó ntn?

Gv lu ý Hs

+ Với tim: nửa phải chứa máu đỏ thẫm ( màu
xanh trên tranh), nửa trái chứa máu đỏ tơi
( màu đỏ trên tranh).

+ Cịn hệ mạch: khơng phải màu xanh là tĩnh

mạch, màu đỏ là máu động mạch

Gv y/c tr¶ lêi 3 c©u hái mơcSGK tr.51

+ Phân biệt vai trị chủ yếu của tim và hệ
mạch trong sự tuần hoàn máu? Máu lu thông
đợc trong hệ mạch là nhờ đâu?

+ Mơ tả đờng đi của máu trong vịng tuần
hồn nhỏ và trong vịng tuần hồn lớn?
+So sánh vai trị của 2 vịng tuần hồn này?

Tóm lại: vai trị của hệ tuần hồn máu đối với
cơ thể là gì?

a)CÊu t¹o của hệ tuần hoàn

Hs tự nghiên cứu H10 SGK tr.51 ghi nhớ
kiến thức

* Hệ tuần hoàn gồm tim và hệ mạch:
- Tim: Là một túi cơ

+ Có 4 ngăn: 2 t©m thÊt, 2 t©m nhÜ

+ Nửa phải chứa máu đỏ thẫm, nửa trái 
chứa máu đỏ tơi.

- HƯ m¹ch máu và hệ bạch huyết:

+ ng mch: dn mỏu t tõm tht n 
cỏc c quan.

+ Tĩnh mạch: Dẫn máu từ các cơ quan trở
về tâm nhĩ

+ Mao mch: ni động mạch nhỏ và tĩnh 
mạch nhỏ.

b) Vai trò của hệ tuần hoàn: Hs quan sát 
H16-1 lu ý chiều đi của mũi tên và màu
máu trong động mạch, tnh mch.

- Trao i nhúm thng nht tr li

- Đại diện nhóm trình bày trên tranh- các
nhóm khac nhận xÐt bỉ sung- Hs tù rót ra
kÕt ln

* KÕt luận:

- Tim: làm nhiệm vụ co bóp tạo lực đẩy 
máu lu thông trong hệ mạch.

- H mch: Dn mỏu từ tim đến các tế bào
và từ các tế bào tr v tim

+ Vòng tuần hoàn nhỏ

T TT phi Phổi (trao đổi khí)

Tâm nhĩ trỏi

+ Vòng tuần hoàn lớn:

T TT trỏi cơ quan trao đổi chất 
Tâm nhĩ phải

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

Hoạt ng 2

II- Lu thông bạch huyết
Gv cho hs quan sát tranh giíi thiƯu vỊ hƯ

bạch huyết để hs nắm đợc một cách khái
quát h bch huyt

Gv nêu câu hỏi:

+Hệ bạch huyết gồm những thành phần cấu
tạo nào?

Gv ( nêu câu hỏi):

+ Em hãy mô tả đờng đi của bạch huyết
trong phân h ln v nh?

+Trong 2 phân hệ bạch huyết, điểm bắt đầu
và điểm kết thúc có gì giống nhau?

+Tim, gan, phổi, chân thuộc phân hệ bạch
huyết nào?

+ Vy hãy nêu vai trò của hệ bạch huyết đối
với cơ thể?

+Tại sao có hạch bạch huyết trên đờng đi của
hệ bạch huyết?

Gv giảng giải thêm: Hạch bạch huyết nh một
máy lọc, khi bạch huyết chảy qua các vật lạ
lọt vào cơ thể đợc giữ lại, hạch thờng tập
trung ở cửa vào các tạng, các vùng khớp.
Gv giảng giải:Trong cơ thể ngời BH cũng lu
thông nh máu .BH có thành phần tơng tự nh
huyết tơng, khơng chứa hồng cầu và bạch
cầu ( chủ yếu là dạng lim phô). Bạch huyết
liên hệ mật thiết với hệ tĩnh mạch của vịng
tuần hồn máu và bổ sung cho nú.

a)Cấu tạo hệ bạch huyết:

Hs q/s H16-2 nghiên cứu thông tin SGK
tr.52 trả lời câu hỏi bằng cách chỉ trên tranh
vẽ

Hs khác nhận xét bổ sung- rót ra kÕt ln
*KÕt ln: HƯ b¹ch hut gåm:

- Mao mạch bạch huyết

- Mạch bạch huyết, tĩnh mạch, máu

- Hạch bạch huyết

- ống bạch huyết tạo thành 2 phân: phân 
hệ lớn và phân hệ nhỏ.

b) Vai trò của bạch hut

-Hs n/c SGK và hình vẽ 16-2 trao đổi nhóm
hồn thành câu trả lời trình bày trên hình vẽ
Hs các nhóm - nhóm khác nhận xét, bổ
sung- Hs rút ra kết luận

*KÕt luËn

- Phân hệ bạch huyết nhỏ: thu bh ở nửa
trên bên trái cơ thể- tĩnh mạch máu dới 
đòn phải

- Phân hệ bạch huyết lớn: thu BH ở phần 
còn lại của cơ thể đổ vào tĩnh mạch dới 
đòn trái

-Cuối cùng BH đổ vào TM chủ trên về TN 
phải hoà lẫn vào máu.

- Vai trò hệ BH cùng với hệ tuần hoàn 
thực hiện chu trình luân chuyển môi trờng
trong cơ thể và than gia bảo vệ cơ thể

III- Củng cố

-Gv treo tranh, sơ đồ hệ tuần hoàn máu và bạch huyết- u cầu Hs trình bày cấu tạo và vai
trị của từng hệ? Cấu tạo của hệ bạch huyết và hệ tuần hồn có đặc điểm nào giống và khác
nhau v mt cu to?

-Gv yc hs trả lời câu hái 3 ci bµi SGK tr.53
IV- H íng dÉn vỊ nhà

- Học bài trả lời câu hỏi SGK
- Đọc mục “ em cã biÕt”

- Ôn tập lại cấu tạo tim và động mạch ở động vật

D- Rót kinh nghiƯm

………

..

………

..

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Soạn :17/10 / 09
Giảng : /10 / 09

TiÕt 17:

Bµi 17:

Tim vµ mạch máu

A. Mục tiêu :

1- KiÕn thøc

- Hs chỉ ra đợc các ngăn tim ( ngoài và trong), van tim
- Phân biệt đợc các loại mạch máu

- Trình bày rõ đặc điểm các pha trong chu k co gión tim
2- K nng

Rèn kỹ năng

- T duy suy đoán, dự đoán
- Tổng hợp kiến thức

- Vận dụng lý thuyết tập đếm nhịp tim lúc nghỉ và sau khi hoạt động
3- Đồ dùng học tập

- Mô hình tim, tháo lắp

- Tranh hỡnh17-2 phúng to, tranh cắt ngang qua động mạch, tĩnh mạch
- Tranh hình 17-3 SGK tr.56

b. Hoạt động dạy và học :

1- KiÓm tra bài cũ

- Vai trò của tim trong hệ tuần hoàn máu là gì?
- Hệ bạch huyết có vai trò ntn?

2- Bµi míi

* Đặt vấn đề: GV kiểm tra bài cũ rồi nghi ở góc bảng với nội dung:
-Tim ngời có cấu tạo gồm mấy ngăn, chức năng của mỗi ngăn?

-HÖ tuần hoàn gồm có mấy vòng tuần hoàn, vai trò của mỗi vòng tuần hoàn?
-Có mấy loại mạch máu, vai trò của mỗi loại mạch?

Hot ng ca giỏo viờn Hot động học sinh

Hoạt động 1
I- Cấu tạo của tim
Gv nêu cõu hi?

+ Trình bày cấu tạo ngoài:vị trí, hình dạng,
khối lợng và thể tích của tim?

+Nhng mch mỏu no phát ra từ tim?
màng bao tim có vai trị gì đối với tim?
Gv kết luận và bổ sung thêm: có màng tim
bao bọc bên ngồi

+Cấu tạo trong tim, tim đợc cấu tạo bởi loại
a)

CÊu t¹o ngoµi:

Hs tự nghiên cứu hình17-1 SGK tr.54 kết
hợp với mơ hình- xác định cấu tạo tim

- Một hs lên chỉ tranh nêu cấu tạo tim
* Kết luận:

-Tim nằm trong lồng ngực, có đáy lên trên,
đỉnh quay xuống dới.

-Tim có hình chóp, tâm thất lớn ở phần 
đỉnh tim

-Mµng tim bao bọc bên ngoài tim
b

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

mụ c no, đặc điểm của loại mơ đó?
-Tiếp tục nghiên cứu cấu tạo trong của tim:
Gv yêu cầu dựa vào kiến thức cũ để hoàn
thành bảng 17-1 .Gv đa ra đáp án đúng
+Hãy dự đốn cấu tạo trong của tim? Vì
sao bên trong tim lại đợc chia thành các
ngăn tim?

hs trao đổi nhóm hồn thành bảng 17-1, từ
1-2 nhóm trình bày đáp án các nhóm khác
bổ

sung rồi so sánh với đáp án đúng

Các ngăn tim co Máu đợc bơm tới
Tâm nhĩ trái co Tâm thất trái
Tâm nhĩ phải co Tâm thất phải

Tâm thất trái Động mạch chủ → Vịng tuần hồn lớn
Tâm thất phải Động mạch phổi → Vịng tuần hồn nhỏ
Gv Căn cứ vào chiều dài quãng đờng mà

máu đợc bơm tới em hóy d oỏn:

+ Ngăn tim nào có thành cơ dày nhất và
ngăn tim nào có thành cơ mỏng nhất? Vậy
vai trò của các ngăn tim và thành tỉm trong
việc đẩy máu đi nuôi cơ thể?

+ Gia cỏc ngăn tim và giữa tim với các
mạch máu phải có cấu tạo ntn để máu chỉ
bơm theo 1 chiu?

Gv ghi dự đoán của 2 nhóm lên bảng rồi
h-ớng dẫn các nhóm q/s mô hình tháo lắp tim
hái:

+ Các em so sánh và xem dự đoán của
nhóm mình đúng hay sai?

+VËy vai trß cđa tim là gì? nó có cấu tạo
phù hợp với chức năng ntn?( trình bày cấu
tạo của tim theo tiêu chí sau: Số ngăn,
Thành Tim, Van tim)

Hs trả lời

- Tâm thất có thành cơ dày nhất…giúp đẩy

máu đến các miền dài ngắn khác nhau trên
cơ thể. Thành tâm thất dày nhất vì đẩy máu
vào động mạch chủ đi khắp cơ thể

- Phải có các van tim để máu chỉ bơm theo 1
chiều

Hs tháo lắp và tự so sánh dự đốn của nhóm
mình để có thơng tin chớnh sỏc

Hs thảo luận toàn lớp- tự rút ra kết luận
*kết luận:

- Tim 4 ngăn

- Thành cơ tâm thất dày hơn thành tâm 
nhĩ ( tâm thất trái có thành cơ dày hơn 
tâm thất phải)

- Gia tõm tht với tâm nhĩ và giữa tâm 
thất với động mạch có van- giúp máu lu 
thơng 1 chiều

Hoạt động 2

II- Tìm hiểu cấu tạo của mạch máu
Gv yêu cầu hs hoµn thµnh néi dung phiÕu

häc tËp sè 2 vµ trả lời câu hỏi:

+ Chỉ ra sự khác nhau về cấu tạo của thành
mạch, lòng tronggiữa 3 loại mạch?

+ Sự khác nhau đó đợc giải thích ntn?
Gv cho thảo lun ton lp v kt qu ca
cỏc nhúm

+ Đánh giá kết quả và hoàn thành kiến
thức?

Hs tự nghiên cøu h 17-2 tr.55SGK

- Trao đổi nhóm hồn thành phiếu học tập
dựa trên những yêu cầu mà Gv đã nêu ra-
kết luận? Trong phiếu học tập

Nội dung động mạch Tĩnh mạch Mao mạch

1- CÊu t¹o

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

- Lòng trong
- Đặc điểm
khác

Mô biểu bì
- Hẹp

- ĐM chủ lớn, nhiều
đm nhỏ

BiĨu b×
- Réng

- Cã van 1 chiều

- Hẹp nhất

- Nhỏ, phân nhánh nhiều

2- Chc nng - Đẩy máu từ tim đến
các cơ quan, vận tc v
ỏp lc ln

- Dẫn máu từ khắp
các tế bào về tim,
vân tốc và áp lực nhỏ

- Trao đổi chất với Tb

-Thử tìm cách xác định động mạch và tĩnh mạch trên cổ tay của mình và nêu ra nhữngdấu
hiệu để nhận biết chúng?

Hoạt động 3

III- Tìm hiểu hoạt động co giãn của tim
Gv yêu cầu học sinh t tay lờn ngc

theo dõi nhịp đập của tim. Thùc hiƯn
lƯnh ë mơc III SGK

+Trong mỗi chu kì, tâm nhĩ làm việc
bao nhiêu giây, nghỉ bao nhiêu giây?
máu đợc bơm theo chiều nào?

+Trong mỗi chu kì, tâm thất làm việc
bao nhiêu giây, nghỉ bao nhiêu giõy?
mỏu c bom tip n õu?

+ Cho biết mỗi chu kì co dÃn của tim
kéo dài bao nhiêu giây? Tim nghỉ ngơi
hoàn toàn bao nhiêu giây?

Gv hi thêm tại sao tim hoạt động suốt
cuộc đời mà khơng biết mệt mỏi?
+Trong 1 chu kì tim các ngăn tin, van
tim phối hợp hoạt động ntn để máu lu
thơng theo 1 chiều?

Hs q/s h17-3 trao đổi nhóm thống nhất câu trả
lời- kết luận

*KÕt luËn :

- Chu kú tim gåm 3 pha:

+ Pha co t©m nhÜ ( 0,1S): máu từ tâm nhĩ 
tâm thất

+ Pha co tõm thất (0,3S), máu từ TT vào động 
mạch

+ Pha dãn chung (0,4S): máu đợc hút từ tâm 
nhĩ- tâm thất

Hs dựa vào chu kỳ tim giải thích: Pha dãn chung
chiếm 1/2 thời gian đó chính là thời gian nghỉ
của tim

IV- cñng cè

Gọi 1 vài hs lên bảng gắn vào tranh cầm các mảnh bìa có ghi tên: động mạch, tĩnh
mạch, tâm nhĩ, tâm thất, van….lớp nhận xét- Gv cho điểm hs làm đúng

V- H íng dÉn về nhà

- Học bài trả lời câu hỏi và BT SGK tr.59
- §äc mơc “ em cã biÕt”

-Hớng dẫn học sinh ơn tập để tiết sau kiểm tra.

D- Rót kinh nghiƯm

………

..

………

..

………

Ơn tập để chuẩn bị cho tiết 20 kiểm tra (8A1)

1)Cơ thể ngời gồm mấy phần, là những phần nào? Phần thân chứa những cơ quan nào?
2)So sánh mô biểu bì và mơ liên kết về vị trí của chúng trong cơ thể và sự sắp sếp tế bào
trong 2 loi mụ ú?

3)Bộ xơng ngời gồm mấy phần? Mỗi phần gồm những xơng nào?

4)Nờu cu to ca xng di và trình bày thí nghiệm chứng minh tính chất của xơng?
5)Máu gồm những thành phần nào? Nêu chức năng của huyết tơng và hồng cầu?
6)Các bạch cầu đã tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để bảo vệ cơ thể?