bai 24 cac bang chung tien hoa

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.13 MB, 22 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Phần sáu

Tiến hoá

Ch

ươngưI

Bằng chứng tiến hoá

Bài 24

C¸c b»ng chøng tiÕn ho¸

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

B»ng chøng tiÕn ho¸:

là những bằng chứng nói lên mối quan hệ họ hàng về nguồn gốc giữa các loài sinh vật với là những bằng chứng nói lên mối quan hệ họ hàng về nguồn gốc giữa các loài sinh vËt víi
nhau.
nhau.

TiÕn

hoá là

gì?

Tiến hoá:

L s phỏt trin cú tớnh k thừa lịch sử, nâng

cao dần trình độ tổ chức của cơ thể từ đơn giản

đến phức tạp

Bằng

chứng

tiến

hoá là gì?

Có hai loại bằng chứng tiến hoáCó hai loại bằng chứng tiến ho¸

+B»ng chøng trực tiếp: Hoá thạch+Bằng chứng trực tiếp: Hoá thạch

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

I. B»ng chøng gi¶i phÉu học so

I. Bằng chứng giải phẫu học so

sánh

Bằng

Bằng chứng giải phẫu so sánh là gì? chứng giải phẫu so sánh là gì?

LLà các bằng chứng tiến hoá có đ ợc dựa vào sự so à các bằng chứng tiến hoá có đ ợc dựa vào sự so

sánh cấu tạo giải phẫu giữa các cơ thể sinh vật.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Quan sát cấu tạo chi tr ớc của các loài và cho biết chúng giống và khác
nhau ở điểm nào? Tại sao lại có sự giống và khác nhau đó?

Gièng nhau:

a. x ơng đai
b. X ơng cánh
c. X ơng trụ
d. X ơng quay
e. X ơng cổ bàn
F. X ơng bàn
g. X ơng ngón

Chúng có
cùng

nguồn gốc

Khác nhau:
hình dạng,

kích th ớc khác
nhau

Thực hiện
các chức
năng khác
nhau

Vy cơ quan t ơng đồng là gì ?
KL: Cơ quan t ng ng l:

-nằm ở những vị trí t ơng ứng trên cơ thể
-Có cùng nguồn gốc.

-Có kiểu cấu tạo giống nhau.
-Chức năng có thể khác nhau

VD:- Nc c của rắn với tuyến n ớc bọt của các động vật khác.
- vòi hút của b ớm với đôi hàm d ới của các sâu bọ khác.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

C¬ quan t ¬ng tự: Là những cơ quan thực hiện các chức năng nh 
Cơ quan t ơng tự: Là những cơ quan thực hiện các chức năng nh 
nhau nh ng không bắt nguồn chung từ một nguồn gốc.

nhau nh ng không bắt nguồn chung từ một nguồn gốc. (tiến hoá đồng (tiến hoá đồng 
quy). vd: cánh sâu bọ và cánh dơi; mang cá và tôm; chân chuột và chân 
quy). vd: cánh sâu bọ và cánh dơi; mang cá và tôm; chân chuột và chân 
dế chũi; gai cây hoàng liên(lá) và gai cây hoa hồng (biểu bỡ thõn)

dế chũi; gai cây hoàng liên(lá) và gai cây hoa hồng (biểu bì thân)

Loài tổ 
tiên

cơ quan A

loài hiện tại

-Cấu tạo t ơng tự, chức 
năng khác nhau

- Cơ quan tiêu giảm, Phát 
triển mạnh và biểu hiện ở 
một vài cá thể

- Cơ quan tiêu giảm, mất 
dần chức năng ban đầu

C quan t ng ng

Cơ quan thoái hoá

Hiện t ợng lại tổ

Kếtưluận

S t ng ng v đặc điểm giải phẫu giữa các loài là bằng

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

II. B»ng chøng ph«i sinh häc

? Q trình phát triển phơi của Q trình phát triển phơi của 
các lồi động vật giống nhau 
các loài động vật giống nhau 
nh thế nào và rút ra kluận về

nh thế nào và rút ra kluận về

mèi quan hƯ cđa chóng? 
mèi quan hƯ cđa chóng?

 Các lồi đều trải qua các giai Các loài đều trải qua các giai

đoạn phát triển phôi giống 
đoạn phát triển phôi gièng

nhau(đều trải qua giai đoạn có 
nhau(đều trải qua giai đoạn có 
khe mang, có di, tim 2 ngăn, 
khe mang, có di, tim 2 ngăn,

x ¬ng sơn…
x ¬ng sơn…

 KL: Các lồi đều có chung KL: Các loi u cú chung

nguồn gốc. Các loài có họ hàng 
nguồn gốc. Các loài có họ hàng 
càng gần thì sự phát triển phôi 
càng gần thì sự phát triĨn ph«i

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

* định luật phát sinh sinh vật:

 Định luật Muller vµ Haeckel: “Sự phát triển cá thể Định luật Muller vµ Haeckel: “Sự phát triển cá thể 
phản ánh một cách rút gọn sự phát triển của loài”

phản ánh một cách rút gọn sự phát triển của lồi”

 VD 1: sự biến đổi phơi người:VD 1: sự biến đổi phơi người:

 18-20 ngày vẫn cịn dấu vết các khe mang18-20 ngày vẫn còn dấu vết các khe mang

 Tim lúc đầu chỉ có 1 tâm thất, 1 tâm nhĩ như cá Tim lúc đầu chỉ có 1 tâm thất, 1 tâm nhĩ như cá  1 tâm 1 tâm

thất, 2 tâm nhĩ như lưỡng cư

thất, 2 tâm nhĩ như lưỡng cư  tim 4 ngăn. tim 4 ngăn.

 VD 2: hoa ngô, trong giai đoạn đầu có cả nhị và nhuỵ, VD 2: hoa ngơ, trong giai đoạn đầu có cả nhị và nhuỵ, 
nhưng về sau mầm nhuỵ tiêu biến tạo hoa đực, hoặc

nhưng về sau mầm nhuỵ tiêu biến tạo hoa đực, hoặc

chỉ có nhuỵ phát triển tạo hoa cái

chỉ có nhuỵ phát triển tạo hoa cái ngơ bắt nguồn từ ngơ bắt nguồn từ

cây lưỡng tính.

 Định luật này đúng cho cả thực vật, động vật.Định luật này đúng cho cả thực vật, động vật.

 Được vận dụng để xem xét quan hệ họ hàng giữa các Được vận dụng để xem xét quan hệ họ hàng giữa các

loài.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

III. Bằng chứng địa lý sinh vật học

III. Bằng chứng địa lý sinh vt hc

Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống.

1. Sự giống nhau giữa các sinh vật chủ yếu là do 1. Sự giống nhau giữa các sinh vật chủ yếu là do

chúng (1) . hơn là do chúng sống
chúng (1) . hơn là do chúng sống

trong những môi tr ờng(2).
trong những môi tr ờng(2).

2. Nhiều loài không có họ hàng gần và sống ở 2. Nhiều loài không có họ hàng gần và sống ở

nhng ni rt xa nhau nh ng có một số đặc điểm
những nơi rất xa nhau nh ng có một số đặc điểm

giống nhau do sống ở …………(3)……… đó là
giống nhau do sống ở …………(3)……… đó là

q trình ………(4)………. hay đồng quy tính
q trình ………(4)………. hay đồng quy tính

tr¹ng.
tr¹ng.

Cã chung ngn gèc

mt sèng gièng nhau
TiÕn ho¸ héi tơ

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

III. BẰNG CHỨNG ĐỊA LÍ SINH VẬT HỌC

1. Khái niệm

 Địa lí sinh vật học là môn khoa học nghiên cứu về sự phân bố Địa lí sinh vật học là mơn khoa học nghiên cứu về sự phân bố

của các loài trên trái đất. 
của các loài trên trái đất.

2. Bằng chứng địa lí sinh vật học

 Nhiều loài phân bố ở các vùng địa lí khác nhau như lại giống Nhiều lồi phân bố ở các vùng địa lí khác nhau như lại giống

nhau về một số đặc điểm đã được chứng minh là chúng bắt 
nhau về một số đặc điểm đã được chứng minh là chúng bắt

nguồn từ một loài tổ tiên, sau đó phát tán sang các vùng 
nguồn từ một lồi tổ tiên, sau đó phát tán sang các vùng

khác.

 Sự giống nhau giữa các lồi chủ yếu là do có chung nguồn gốc Sự giống nhau giữa các lồi chủ yếu là do có chung nguồn gốc

hơn là do chịu sự tác động của môi trường.
hơn là do chịu sự tác động của môi trường.

 Một số trường hợp ,sự giống nhau về một số đặc điểm giữa Một số trường hợp ,sự giống nhau về một số đặc điểm giữa

các loài khơng có họ hàng là kết quả của q trình tiến hóa 
các lồi khơng có họ hàng là kết quả của q trình tiến hóa

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

 Sự giống nhau giữa 2 loài Sự giống nhau giữa 2 loài

trên là do đâu?
trên là do đâu?

Doưquáưtrìnhưtiếnư

hoáưhộiưtụ

Thúưcóưtúiưbay

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

IV. B»ng chøng tÕ bµo häc vµ sinh

häc phân tử

học phân tử

? Tế bào của các loài sinh vật hiên nay có

những điểm

nhng im

tngng

no?=> KL?

no?=> KL?

? Quan sát bảng 24sgk -T106 Và đ a ra nhận xét

về sự

về sự saiưkhácưvềưtrìnhưtựưcácưaa

saiưkhácưvềưtrìnhưtựưcácưaa

trong chuỗi

trong chuỗi

hemôglôbin giữa các loài? => KL?

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

IV. Bằng chứng tế bµo häc vµ sinh

IV. B»ng chøng tÕ bµo häc và sinh

học phân tử

1.

Bằngưchứngưtếưbàoưhọc

Cấu tạo tế bào:

Các bào quan có trong TBC

Vật chất di truyền

.

Hình thức sinh sản của tế bào

=>KL: Tất cả các loài sinh vật trên trái đất đều

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

2.B»ngchøng

sinh

* Ngun nhân: các lồi vừa mới tách ra từ một tổ tiên chung nên 
* Nguyên nhân: các loài vừa mới tách ra từ một tổ tiên chung nên 
ch a đủ thời gian để CLTN phân hoá tạo nên sự sai khác lớn về 
ch a đủ thời gian để CLTN phân hoá tạo nên sự sai khác lớn về

Các lồi đều có cơ sở vật chất chủ yếu là axit nucleiec Các lồi đều có cơ sở vật chất chủ yếu là axit nucleiec 
( gồm ADN và ARN ) và prôtêin .

( gồm ADN và ARN ) và prôtêin .

 ADN đều cấu tạo từ 4 loại nucleotit là: A,T,G,X.ADN đều cấu tạo từ 4 loại nucleotit là: A,T,G,X.
 Prôtêin đều cấu tạo từ hơn 20 loại aa khác nhau.Prôtêin đều cấu tạo từ hơn 20 loại aa khác nhau.

 Các loài SV đều sử dụng chung 1 loại mã di truyền.Các loài SV đều sử dụng chung 1 loại mã di truyền.

Phân tích trình tự các aa của cùng 1 loại prơtêin hay trình Phân tích trình tự các aa của cùng 1 loại prơtêin hay trình

tự các nucleotit trong cùng 1 gen ở các lồi khác nhau có
tự các nucleotit trong cùng 1 gen ở các lồi khác nhau có

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

1. Bằng chứng tiến hoá là gì? Có mấy loại bằng chứng
1. Bằng chứng tiến hoá là gì? Có mấy loại bằng chứng
tiến hoá gián tiếp?

tiến hoá gi¸n tiÕp?
2.

2. Hai lồi sinh vâtHai lồi sinh vât ở các khu vực địa lý khác xa nhau(2 ở các khu vực địa lý khác xa nhau(2
châu lục khác nhau) có nhiều đặc điểm giống nhau.
châu lục khác nhau) có nhiều đặc điểm giống nhau.
Cách giải thích nào d ới đây về sự giống nhau giữa 2
Cách giải thích nào d ới đây về sự ging nhau gia 2

loài là họp lý hơn cả?
loài là họp lý hơn cả?

a. 2 chõu lc ny trong quá khứ đã có lúc gắn liền
a. 2 châu lục này trong quá khứ đã có lúc gắn liền

nhau.
nhau.

b. Điều kiện môi tr ờng ở 2 khu vực giống nhau nên
b. Điều kiện môi tr ờng ở 2 khu vùc gièng nhau nªn

phát sinh đột biến giống nhau.
phát sinh đột biến giống nhau.

c. Điều kiện môi tr ờng ở 2 khu vực giống nhau nên Điều kiện môi tr ờng ở 2 khu vực giống nhau nên
CLTN chọn lọc các đặc điểm thích nghi giống nhau.
CLTN chọn lọc các đặc điểm thích nghi giống nhau.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

3.Cơ quan tương tự

Cánh ong
phát triển
từ mặt lưng
của phần ngực

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

*Gai xương rồng *Tua cuốn ở đậu hà lan
Là cơ quan tương đồng hay cơ quan tương tự ? Nên 
 sử dụng cơ quan nào để chứng minh nguồn gốc?

*Gai hồng

Lá biến
dạng

Từ
biểu
bì

Lá biến
dạng

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

1.Những cơ quan nào dưới đây là cơ quan tương đồng
a. Cánh sâu bọ và cánh dơi

b.Mang cá và mang tôm

c.Chân của chuột chũi và chân của dế dũi

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

2.Những sai khác về chi tiết của các cơ quan
tương đồng là

a. Để thực hiện những chức năng khác nhau
b.Do sống trong môi trường khác nhau

c.Do thực hiện những chức năng khác nhau
d. Để thích ứng với môi trường khác

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

3.Cơ quan tương tự có ý nghĩa gì trong tiến hố
a.Phản ánh chức năng quy định cấu tạo

b.Phản ánh sự tiến hoá phân li
c.Phản ánh sự tiến hoá đồng quy
d.Phản ánh nguồn gốc chung

4.Vòi hút của bướm và vòi của voi là:
a.Cơ quan tương đồng

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20></div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Mét sè Cơ quan thoáI hóa ở ng ời

Nếp thịt nhỏ 
ở mắt ng ời

Mí mắt thứ 
3 ở bồ câu

Mấu lồi ở 
vành tai thú

Đầu nhọn ở 
vành tai ng ời

Ruột tịt ở ĐV ăn 
cỏ

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22></div>

bai 24 cac bang chung tien hoa

<b>Phần sáu</b>

<b>Phần sáu</b>

<b> Tiến hoá</b>

<b> Tiến hoá</b>

<i><b>Ch</b></i>

<i><b>Ch</b></i>

<i><b>ươngưI</b></i>

<i><b>ươngưI</b></i>

<b> </b>

<b> </b>

<b>Bằng chứng tiến hoá</b>

<b>Bằng chứng tiến hoá</b>

<b>Bài 24 </b>

<b>Bài 24 </b>

<b> C¸c b»ng chøng tiÕn ho¸</b>

TiÕn

hoá là

gì?

Tiến hoá:

L s phỏt trin cú tớnh k thừa lịch sử, nâng

cao dần trình độ tổ chức của cơ thể từ đơn giản

đến phức tạp

Bằng

chứng

tiến

hoá là gì?

<b>I. B»ng chøng gi¶i phÉu học so </b>

<b>I. Bằng chứng giải phẫu học so </b>

<b>sánh</b>

<b>sánh</b>

<b>II. B»ng chøng ph«i sinh häc</b>

<b>II. B»ng chøng ph«i sinh häc</b>

<b>* định luật phát sinh sinh vật:</b>

<b>* định luật phát sinh sinh vật:</b>

<b>III. Bằng chứng địa lý sinh vật học</b>

<b>III. Bằng chứng địa lý sinh vt hc</b>

<sub>Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống. </sub>

<sub>Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống. </sub>

<b>III. BẰNG CHỨNG ĐỊA LÍ SINH VẬT HỌC</b>

<b>III. BẰNG CHỨNG ĐỊA LÍ SINH VẬT HỌC</b>

<i><b><sub>Doưquáưtrìnhưtiếnư</sub></b></i>

<i><b><sub>Doưquáưtrìnhưtiếnư</sub></b></i>

<i><b>hoáưhộiưtụ</b></i>

<i><b>hoáưhộiưtụ</b></i>

<b>IV. B»ng chøng tÕ bµo häc vµ sinh </b>

<b>IV. B»ng chøng tÕ bµo häc vµ sinh </b>

<b> häc phân tử</b>

<b> học phân tử</b>

? Tế bào của các loài sinh vật hiên nay có

? Tế bào của các loài sinh vật hiên nay có

những điểm

nhng im

<i><b>tngng</b></i>

<i><b>tngng</b></i>

no?=> KL?

<sub> no?=> KL?</sub>

? Quan sát bảng 24sgk -T106 Và đ a ra nhận xét

? Quan sát bảng 24sgk -T106 Và đ a ra nhận xét

về sự

về sự saiưkhácưvềưtrìnhưtựưcácưaa

<i><b>saiưkhácưvềưtrìnhưtựưcácưaa</b></i>

trong chuỗi

<sub> trong chuỗi </sub>

hemôglôbin giữa các loài? => KL?

<b>IV. Bằng chứng tế bµo häc vµ sinh </b>

<b>IV. B»ng chøng tÕ bµo häc và sinh </b>

<b> học phân tử</b>

<b> học phân tử</b>

<i><b>1.</b></i>

<i><b>1.</b></i>

<i><b>Bằngưchứngưtếưbàoưhọc</b></i>

<i><b>Bằngưchứngưtếưbàoưhọc</b></i>

<b><sub>Cấu tạo tế bào: </sub></b>

<b><sub>Cấu tạo tế bào: </sub></b>

<b><sub>Các bào quan có trong TBC</sub></b>

<b><sub>Các bào quan có trong TBC</sub></b>

<b><sub>Vật chất di truyền</sub></b>

<b><sub>Vật chất di truyền</sub></b>

<b></b>

<i><b>2.B»ngchøng</b></i>

<i><b>2.B»ngchøng</b></i>

<i><b>sinh</b></i>

<i><b>sinh</b></i>

<i><b>häcph©ntư</b></i>

<i><b>häcph©ntư</b></i>