Luận văn tốt nghiệp phân tích rủi ro tín dụng tại ngân hàng nnông nghiệp phát triển nông thôn huyện đầm dơi tỉnh cà mau

TRƯỜNG ðẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH
------oOo------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIỆP & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
HUYỆN ðẦM DƠI - TỈNH CÀ MAU

Giáo viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

TS. LÊ KHƯƠNG NINH

HỒ TRUNG TẤN
MSSV: 4053818
Lớp: Tài Chính 02 – K31

ðầm Dơi, tháng 02/2009


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

LỜI CẢM TẠ
---oOo--ðược sự phân công của Quý Thầy Cô Khoa Kinh Tế & Quản Trị Kinh
Doanh của Trường ðại học Cần Thơ, sau gần ba tháng thực tập, em đã hồn
thành xong luận văn tốt nghiệp “Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
Nghiệp & Phát triển nông thôn huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau”. ðể hồn thiện
được luận văn tốt nghiệp ngoài sự nổ lực học hỏi của bản thân cịn có sự hướng

dẫn tận tình của Q Thầy Cô và các Quý Cô Bác Anh Chị trong ngân hàng.
ðạt được kết quả này, em vơ cùng biết ơn Quý Thầy Cô Khoa Kinh Tế &
Quản Trị Kinh Doanh của Trường ðại học Cần Thơ, đã nhiệt tình dạy bảo em
trong những năm học vừa qua. Ngoài việc truyền ñạt cho em những kiến thức cơ
bản về chuyên ngành kinh tế, Thầy Cơ cịn tạo điều kiện để em tiếp cận những
kiến thức thực tế ngoài xã hội, mà em tin chắc rằng những kiến thức đó sẽ giúp
em trở nên vững vàng và tự tin hơn khi bước vào ñời.
Em xin chân thành cảm ơn Thầy Lê Khương Ninh đã trực tiếp hướng dẫn,
dìu dắt và tận tình giúp đỡ em để em hồn thành đề tài tốt nghiệp này.
Qua ñây em xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo cùng tồn thể các anh
chị trong NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn cho em
thật chi tiết, giúp em hồn thiện đề tài này.
Tuy nhiên, vì kiến thức chun mơn cịn hạn chế và bản thân còn thiếu
kinh nghiệm thực tiễn, nên đề tài khơng tránh khỏi những thiếu xót, em xin kính
mong nhận được sự góp ý chỉ bảo thêm của Q Thầy Cơ để đề tài này được
hồn thiện hơn.
Một lần nữa xin gửi đến Q Thầy Cơ, Q Cơ Bác Anh Chị trong NHNo
& PTNN huyện ðầm Dơi lời cảm ơn chân thành và lời chúc tốt ñẹp nhất.
Trân trọng!
ðầm Dơi, ngày 27 tháng 04 năm 2009
Sinh viên thực hiện

Hồ Trung Tấn
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

i

SVTH: Hồ Trung Tấn

Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

LỜI CAM ðOAN
---oOo--Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tơi thực hiện, các số liệu
thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài khơng trùng với
bất cứ ñề tài nghiên cứu khoa học nào.

ðầm Dơi, ngày 27 tháng 04 năm 2009
Sinh viên thực hiện

Hồ Trung Tấn

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

ii

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
-----oOo----................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

ðầm Dơi, ngày … tháng … năm 2009
Thủ trưởng ñơn vị

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

iii

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
-----oOo----................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2009
Giáo viên hướng dẫn

Lê Khương Ninh

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

iv

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN 1
-----oOo----................................................................................................................
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2009
Giáo viên phản biện 1

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

v

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN 2

-----oOo----................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2009
Giáo viên phản biện 2

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

vi

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

MỤC LỤC
---oOo--Chương 1: GIỚI THIỆU............................................................................... 1
1.1. ðẶT VẤN ðỀ NGHIÊN CỨU ................................................................. 1
1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu của ñề tài ........................................................ 1
1.1.2. Căn cứ thực tiễn ................................................................................... 2
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ...................................................................... 2
1.2.1. Mục tiêu tổng quát ............................................................................... 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................... 3
1.3. PHẠM VI NGHIÊU CỨU ........................................................................ 3
1.3.1. Phạm vi về thời gian ............................................................................. 3
1.3.2. Phạm vi về không gian .......................................................................... 3
1.3.3. Phạm vi về nội dung.............................................................................. 3
1.4. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU .......................................................................... 3
1.5. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN.................................................................. 4

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN & PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.. 5
2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN ............................................................................ 5
2.1.1. Những vấn ñề về ngân hàng .................................................................. 5
2.1.1.1. Một số ñịnh nghĩa............................................................................ 5
2.1.1.2. Vai trò của ngân hàng thương mại ................................................... 6
2.1.1.3. Các hoạt ñộng của ngân hàng thương mại ....................................... 6
2.1.2. Những vấn ñề về rủi ro tín dụng ............................................................ 6
2.1.2.1. Khái niệm........................................................................................ 6
2.1.2.2. Phân loại ......................................................................................... 7
2.1.2.3. ðo lường rủi ro tín dụng.................................................................. 8
2.1.2.4. ðặc điểm rủi ro tín dụng.................................................................. 8
2.1.2.5. Những căn cứ để xác định rủi ro tín dụng ........................................ 9
2.1.2.6. Hậu quả của rủi ro tín dụng ........................................................... 11
2.1.2.7. Những ngun nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ................................... 12

2.1.2.8. Phương pháp quản lý rủi ro tín dụng............................................... 13

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

vii

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
2.1.3. Các chỉ tiêu ñánh giá và phân tích hoạt ñộng kinh doanh, hiệu quả hoạt
động tín dụng và đo lường rủi ro tín dụng .....................................................................14
2.1.4.1. Các chỉ tiêu phân tích hoạt động kinh doanh ........................................14
2.1.4.2. Các chỉ tiêu ñánh giả hiệu quả hoạt ñộng và ño lường rủi ro tín dụng..15
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................ 16
2.2.1. Phương pháp chọn vùng nghiên cứu ................................................... 16
2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu.............................................................. 17
2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu ............................................................ 17
2.2.3.1. Phương pháp so sánh..................................................................... 17
2.2.3.2. Phương pháp thống kê, mô tả ........................................................ 18

Chương 3: PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ðỘNG TẠI NGÂN HÀNG
NƠNG NGHIỆP & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN ðẦM DƠI TỈNH CÀ MAU ........................................................................................... 19
3.1. VÀI NÉT VỀ HUYỆN ðẦM DƠI – TỈNH CÀ MAU............................. 19
3.1.1. ðiều kiện tự nhiên ............................................................................... 19
3.1.1.1. Vị trí địa lý.................................................................................... 19
3.1.1.2. ðiều kiện khí hậu .......................................................................... 19
3.1.1.3. Tài nguyên thiên nhiên .................................................................. 20
3.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội..................................................................... 20
3.2. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN CỦA NHNo & PTNT

HUYỆN ðẦM DƠI - TỈNH CÀ MAU .............................................................. 21
3.2.1. Lịch sử hình thành............................................................................... 21
3.2.2. Quá trình phát triển của NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi ................... 22
3.3. THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA NHNo & PTNT HUYỆN ðẦM
DƠI - TỈNH CÀ MAU......................................................................................... 22
3.3.1. Thuận lợi ............................................................................................ 22
3.3.2. Khó khăn ............................................................................................ 23
3.4. CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA NHNo & PTNT HUYỆN ðẦM DƠI –
TỈNH CÀ MAU ................................................................................................... 23
3.4.1. Cơ cấu tổ chức của ngân hàng ............................................................ 23
3.4.2. Chức năng và nhiệm vụ của từng bộ phận........................................... 24

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

viii

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
3.5. CHỨC NĂNG & HOẠT ðỘNG CỦA NHNo & PTNT HUYỆN ðẦM
DƠI – TỈNH CÀ MAU ...................................................................................... 25
3.5.1. Chức năng của NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi ................................. 25
3.5.2. Hoạt ñộng chủ yếu của NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi ..................... 25
3.6. QUY TRÌNH CHO VAY CỦA NHNo & PTNT HUYỆN ðẦM DƠI –
TỈNH CÀ MAU ................................................................................................... 25
3.6.1. Quy trình cho vay trực tiếp ................................................................. 25
6.6.2. Quy trình cho vay gián tiếp ................................................................. 27
3.7. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ðỘNG KINH DOANH TẠI NHNo & PTNT
HUYỆN ðẦM DƠI – TỈNH CÀ MAU QUA 3 NĂM ........................................ 28

3.7.1. Thu nhập.............................................................................................. 28
3.7.2. Chi phí................................................................................................. 29
3.7.3. Lợi nhuận ............................................................................................ 29
3.7.4. Các chỉ tiêu ñánh giá hoạt ñộng kinh doanh ........................................ 30
3.7.4.1. Hệ số lợi nhuận .............................................................................. 30
3.7.4.2. Hệ số doanh lợi .............................................................................. 31
3..7.4.3. Hệ số sử dụng tài sản .................................................................... 31
3.7.4.4. Thu nhập trên chi phí ..................................................................... 32
3.8. ðỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA NHNo & PTNT HUYỆN ðẦM
DƠI – TỈNH CÀ MAU TRONG NĂM 2009...................................................... 32
3.8.1. Mục tiêu phát triển............................................................................... 32
3.8.2. Phương hướng hoạt ñộng..................................................................... 33

Chương 4: PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NƠNG
NGHIỆP & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN ðẦM DƠI – TỈNH
CÀ MAU ...................................................................................................... 34
4.1. KHÁI QUÁT VỀ CƠ CẤU NGUỒN VỐN CỦA NGÂN HÀNG .......... 34
4.1.1. Cơ cấu nguồn vốn ................................................................................ 34
4.1.2. Tình hình huy động vốn........................................................................ 38
4.2. PHÂN TÍCH HOẠT ðỘNG TÍN DỤNG & ðÁNH GIÁ HIỆU QUẢ
HOẠT ðỘNG TÍN DỤNG.................................................................................. 39
4.2.1. Phân tích hoạt động tín dụng .............................................................. 39
4.2.1.1. Tình hình doanh số cho vay......................................................... 39
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

ix

SVTH: Hồ Trung Tấn

Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
4.2.1.2. Tình hình thu nợ .......................................................................... 41
4.2.1.3. Tình hình dư nợ........................................................................... 44
4.2.4. ðánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng ................................................ 46
4.3. PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHNo & PTNT HUYỆN
ðẦM DƠI – TỈNH CÀ MAU.............................................................................. 47
4.3.1. Phân tích nợ quá hạn theo phân loại nợ.............................................. 47
4.3.2. Phân tích nợ xấu theo thời hạn............................................................ 51
4.3.3. Phân tích nợ quá hạn theo ngành kinh tế............................................. 53
4.4. MỘT SỐ CHỈ TIÊU ðÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ðỘNG TÍN
DỤNG & RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHNo & PTNT HUYỆN ðẦM DƠI
QUA 3 NĂM (2006 – 2008) ................................................................................. 58
4.4.1. Hệ số rủi ro tín dụng ........................................................................... 58
4.4.2. Tổng dư nợ trên tổng tài sản................................................................ 59
4.4.3. Vòng quay vốn tín dụng ....................................................................... 59
4.4.4. Nợ xấu trên dự phịng rủi ro tín dụng .................................................. 60
4.4.5. Thời gian thu nợ .................................................................................. 60
4.4.6. Tổng dư nợ trên nguồn vốn huy ñộng .................................................. 61
4.4.7. Hệ số thu nợ ........................................................................................ 61
4.5. NGUYÊN NHÂN DẪN ðẾN RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHNo &
PTNT HUYỆN ðẦM DƠI – TỈNH CÀ MAU.................................................... 62
4.5.1. Từ phía ngân hàng............................................................................... 62
4.5.2. Từ phía khách hàng ............................................................................. 66
4.5.3. Từ ñảm bảo tín dụng............................................................................ 66
4.5.4. Nguyên nhân khác ............................................................................... 67
4.6. ðÁNH GIÁ CHUNG VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHNo & PTNT
HUYỆN ðẦM DƠI ............................................................................................. 67

Chương 5: BIỆN PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
NƠNG NGHIỆP & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN ðẦM DƠI TỈNH CÀ MAU ........................................................................................... 69

5.1. BIỆN PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG ....................................... 69
5.1.1. Sàng lọc khách hàng tiềm năng ........................................................... 70
5.1.2. Xét duyệt trước khi cho vay và giám sát sau khi cho vay...................... 70
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

x

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
5.1.3. Xây dựng quy trình quản lý rủi ro tín dụng phù hợp với chiến lược
của ngân hàng....................................................................................................... 71
5.1.4. Nâng cao trình độ kỹ năng của cán bộ trong ngân hàng ...................... 72
5.1.5. Bảo hiểm tín dụng................................................................................ 72
5.1.6. Xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng .................................... 73
5.1.7. Nâng cao hiệu quả thẩm ñịnh và quản lý bảo ñảm tiền vay.................. 73
5.1.8. Hạn chế cho vay .................................................................................. 74
5.1.9. ða dạng hóa các danh mục đầu tư tín dụng......................................... 74
5.1.10. Lập quỹ dự phịng rủi ro .................................................................... 74
5.1.11. Hiện đại hóa cơng nghệ ngân hàng.................................................... 74
5.1.12. Tăng vốn tự có................................................................................... 75
5.1.13. Thường xuyên theo dõi những biến động trong, ngồi nước và tăng
cường công tác kiểm tra nội bộ ..................................................................... 75
5.1.14. Phối hợp các cơ quan ñịa phương trong việc thu hồi nợ .................... 75
5.2. BIỆN PHÁP XỬ LÝ RỦI RO TÍN DỤNG ............................................. 76

Chương 6: KẾT LUẬN & KIẾN NGHỊ...................................................... 78
6.1. KẾT LUẬN ............................................................................................... 78
6.2. KIẾN NGHỊ ............................................................................................... 80

6.2.1. Kiến nghị ñối với cơ quan nhà nước .................................................... 80
6.2.2. Kiến nghị ñối với chi nhánh................................................................. 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 82

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

xi

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

DANH MỤC BIỂU BẢNG
---oOo--Bảng 3.1: Kết quả hoạt ñộng kinh doanh của NHNo & PTNT ðầm Dơi................ 28
Bảng 3.2: Hệ số lợi nhuận của NHNo & PTNT ðầm Dơi...................................... 30
Bảng 3.3: Hệ số doanh lợi của NHNo & PTNT ðầm Dơi...................................... 31
Bảng 3.4: Hệ số sử dụng tài sản của NHNo & PTNT ðầm Dơi ............................. 31
Bảng 3.5: Hệ số thu nhập trên chi phí của NHNo & PTNT ðầm Dơi .................... 32
Bảng 4.1: Tình hình cơ cấu nguồn vốn của NHNo & PTNT ðầm Dơi ................... 34
Bảng 4.2: Cơ cấu nguồn vốn huy ñộng của NHNo & PTNT ðầm Dơi................... 36
Bảng 4.3: Doanh số cho vay của NHNo & PTNT ðầm Dơi theo thời hạn ............. 39
Bảng 4.4: Doanh số cho vay của NHNo & PTNT ðầm Dơi theo ngành nghề ........ 40
Bảng 4.5: Doanh số thu nợ của NHNo & PTNT ðầm Dơi theo thời hạn ............... 42
Bảng 4.6: Doanh số thu nợ của NHNo & PTNT ðầm Dơi theo ngành nghề .......... 43
Bảng 4.7: Tình hình dư nợ của NHNo & PTNT ðầm Dơi theo thời hạn ................ 44
Bảng 4.8: Tình hình dư nợ của NHNo & PTNT ðầm Dơi theo ngành nghề........... 45
Bảng 4.9: Tình hình nợ xấu của NHNo & PTNT ðầm Dơi theo phân loại nợ........ 47
Bảng 4.10: Tình hình nợ xấu của NHNo & PTNT ðầm Dơi theo thời hạn............. 51
Bảng 4.11: Tình hình nợ xấu của NHNo & PTNT ðầm Dơi theo ngành nghề ....... 53

Bảng 4.12: Hệ số rủi ro TD của NHNo & PTNT ðầm Dơi.................................... 58
Bảng 4.13: Dư nợ trên tổng tài sản của NHNo & PTNT ðầm Dơi ........................ 59
Bảng 4.14: Vòng quay vốn TD của NHNo & PTNT ðầm Dơi ............................... 59
Bảng 4.15: Nợ xấu trên dự phòng rủi ro TD của NHNo & PTNT ðầm Dơi........... 60
Bảng 4.16: Thời gian thu nợ bình quân của NHNo & PTNT ðầm Dơi .................. 60
Bảng 4.17: Dư nợ trên tổng vốn huy ñộng của NHNo & PTNT ðầm Dơi .............. 61
Bảng 4.18: Hệ số thu nợ của NHNo & PTNT ðầm Dơi......................................... 61

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

xii

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

DANH MỤC BIỂU ðỒ & SƠ ðỒ
---oOo--Hình 2.1: Phân loại rủi ro tín dụng ......................................................................... 7
Hình 3.1: Cơ cấu tổ chức của ngân hàng .............................................................. 23
Hình 3.2: Quy trình cho vay trực tiếp tại NHNo & PTNT ðầm Dơi ...................... 25
Hình 3.3: Quy trình cho vay gián tiếp tại NHNo & PTNT ðầm Dơi ...................... 27
Hình 3.4: Hoạt động kinh doanh của NHNo & PTNT ðầm Dơi qua 3 năm ........... 30
Hình 4.1: Cơ cấu nguồn vốn của NHNo & PTNT ðầm Dơi qua 3 năm ................. 35
Hình 4.2: Tình hình cho vay theo thời hạn của NHNo ðầm Dơi qua 3 năm .......... 40
Hình 4.3: Tình hình cho vay theo ngành nghề của NHNo ðầm Dơi qua 3 năm ..... 41
Hình 4.4: Tình hình thu nợ theo thời hạn của NHNo & PTNT ðầm Dơi................ 42
Hình 4.5: Tình hình thu nợ theo ngành nghề của NHNo & PTNT ðầm Dơi .......... 43
Hình 4.6: Tình hình dư nợ theo thời hạn của NHNo & PTNT ðầm Dơi................. 44
Hình 4.7: Tình hình dư nợ theo ngành nghề của NHNo & PTNT ðầm Dơi ........... 46

Hình 4.8: Tình hình nợ xấu theo phân loại nợ của NHNo & PTNT ðầm Dơi ........ 48
Hình 4.9: Tình hình nợ xấu theo thời hạn của NHNo & PTNT ðầm Dơi ............... 52
Hình 4.10: Tình hình nợ xấu theo ngành nghề của NHNo & PTNT ðầm Dơi........ 54

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

xiii

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

DANH SÁCH TỪ VIẾT TẮT
-----oOo---Agribank

: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam

NHNo & PTNT : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
NHTM

: Ngân hàng thương mại

NHNN

: Ngân hàng nhà nước

TD

: Tín dụng

VN

: Việt Nam

NH

: Ngân hàng

NN

: Nhà nước

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

xiv

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

TÓM TẮT
-----oOo---Trải qua hơn 10 năm hình thành và phát triển NHNo & PTNT huyện ðầm
Dơi được biết đến là NH thành cơng và có uy tín. Tuy nhiên đi cùng với những
khó khăn của nền kinh tế và cuộc khủng hoảng tài chính trên phạm vi toàn cầu,
chất lượng TD của NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi đang có những dấu hiệu
giảm sút nghiêm trọng, tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu cao và có xu hướng tăng lên. Do
đó nâng cao chất lượng TD thơng qua hồn thiện cơng tác quản trị rủi ro TD là
nhiệm vụ hàng ñầu của NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau trong giai

ñoạn hiện nay. Hoạt động kinh doanh của NH ln gắn liền với chất lượng TD.
Nên việc nâng cao chất lượng TD tại NH có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, nó quyết
định sự tăng trưởng hoạt động TD của các NH, đảm bảo cho NH hoạt động an
tồn, hiệu quả, góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển, ổn định chính sách tiền
tệ quốc gia. Với ý nghĩa đó, cần phải đánh giá chất lượng TD, tìm ra ngun
nhân, làm cơ sở ñể ñưa ra giải pháp nâng cao chất lượng TD của các NH trong
nền kinh tế nhằm ñảm bảo hệ thống NH phát triển an toàn.
Dựa trên những cơ sở lý luận về rủi ro TD và quản trị rủi ro TD, luận văn
ñi sâu vào nghiên cứu thực trạng và nguyên nhân dẫn ñến rủi ro TD, cũng như
công tác quản trị rủi ro TD tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi, chỉ ra những
mặt còn hạn chế cần khắc phục. Từ đó tác giả đã mạnh dạn ñưa ra những giải
pháp cụ thể ñể nâng cao chất lượng quản trị rủi ro TD trên cơ sở những quan
ñiểm ñịnh hướng và mục tiêu trong giai ñoạn phát triển sắp tới của NH. Một số
giải pháp nằm ngồi tầm quyết định của NH, tác giả đã ñề xuất và kiến nghị ñể
hỗ trợ cho sự tăng trưởng TD bền vững.
ðề tài ñược viết trên cơ sở kết hợp lý thuyết về rủi ro TD trong kinh doanh
NH cùng với những kinh nghiệm thực tiễn trong công tác TD của tác giả trong
quá trình thực tập tại NH. Tuy nhiên do những hạn chế về mặt kiến thức lý thuyết
và thực tiễn trong môi trường kinh doanh đang thay đổi nhanh chóng nên đề tài
nghiên cứu khơng tránh khỏi những thiếu sót – hạn chế, rất mọng sự đóng góp ý
kiến chân thành để đề tài được hoàn thiện hơn.
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

xv

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

Chương 1:
GIỚI THIỆU
1.1.

ðẶT VẤN ðỀ NGHIÊN CỨU

1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu của ñề tài:
Ngân hàng (NH) là ngành kinh doanh đặc biệt vì cả nguyên liệu lẫn sản
phẩm kinh doanh ñều là tiền tệ. Có đối tượng phục vụ rất đa dạng, ở nhiều ngành
nghề, nhiều lĩnh vực kinh tế và hoạt ñộng của NH lại dựa trên yếu tố tâm lý hết
sức nhạy cảm đó là niềm tin. Nên trong giai đoạn này, khi mà kinh doanh NH trở
nên sơi động với lợi nhuận khổng lồ, song hành cùng rủi ro không thể dự đốn,
thì việc nhà quản trị có những chiến lược phù hợp nhằm tối đa hóa lợi nhuận,
giảm thiểu rủi ro là nhân tố hết sức quan trọng ảnh hưởng ñến hoạt ñộng của NH.
Trong một nền kinh tế, hệ thống NH đóng vai trị quan trọng là cầu nối
giữa các nơi thừa và thiếu vốn. Hệ thống NH có đủ “sức khỏe” thì nền kinh tế
mới có thể vững mạnh. ðất nước ta đang có sự chuyển mình với những bước ñi
ñúng hướng, những thành tựu mới trong mọi lĩnh vực của ñời sống kinh tế - xã
hội, cùng với việc Việt Nam (VN) trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức
Thương mại thế giới (WTO), mở ra nhiều cơ hội mới cho mọi doanh nghiệp, mọi
lĩnh vực. Trong đó chúng ta khơng thể khơng nói tới một lĩnh vực hết sức nhạy
cảm đó chính là NH. Chúng ta ñang bắt ñầu thực hiện các cam kết mở cửa, khiến
cho các doanh nghiệp ñứng trước sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, cơ hội mở ra
nhiều nhưng thách thức cũng khơng nhỏ. Vì vậy trong thời kỳ hội nhập như vậy,
hoạt ñộng NH phải phát triển hơn nữa ñể ñảm bảo ñược nhu cầu vốn trong nước,
tăng khả năng cạnh tranh với những NH nước ngồi đã và đang thành lập ở VN.
Trong kinh doanh NH thì hoạt động tín dụng (TD) là một trong những
hoạt động tạo ra giá trị nhiều nhất, mang lại lợi nhuận cao nhất cho NH. Hoạt
ñộng TD là nghiệp vụ chủ yếu, nó chiếm từ 70 – 90% thu nhập của NH, nhưng
rủi ro mang lại là lớn nhất. Mặt khác trong quá trình hội nhập kinh tế thế giới

chúng ta cần phải cải cách và hoàn thiện toàn bộ hệ thống nhằm nâng cao chất
lượng TD và giảm thiểu rủi ro TD. Trước tình hình cấp thiết đó, em quyết ñịnh
chọn ñề tài “Phân tích rủi ro TD tại ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển nông
thôn (NHNo & PTNT) huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau” ñể ñưa ra những biện
pháp nhằm giảm thiểu rủi ro của NH.
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

1

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
1.1.2. Căn cứ thực tiễn
Tài chính, NH là huyết mạch là phong vũ biểu phản ánh sức khỏe của một
nền kinh tế. ðối với VN - nền kinh tế ñang trong giai ñoạn chuyển đổi, hệ thống
tài chính càng có vai trị quan trọng hơn, ñặc biệt trong huy ñộng vốn, khai thác
mọi nguồn lực nhàn rỗi ñể ñầu tư hiệu quả vào các lĩnh vực, các ngành kinh tế
đóng góp cho tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. So với các ngành kinh tế
khác, hoạt động tài chính, NH có những đặc ñiểm riêng. Tính ñặc thù thể hiện rất
rõ ở Agribank, khách hàng của Agribank có thể là các hộ sản xuất kinh doanh,
các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ, kinh doanh bất động sản, chứng khốn,…
Năm 2008 là năm mà cơn bão suy thối kinh tế lan ra khắp tồn cầu gây
biến ñộng lớn cho nền kinh tế thế giới. ðất nước vừa gia nhập WTO, không tránh
khỏi những hệ lụy, khơng nằm ngồi vùng phủ sóng của nền kinh tế toàn cầu.
Agribank là một NH lớn, là huyết mạch của nền kinh tế ñất nước trong hệ thống
của ngân hàng thương mại (NHTM), có mạng lưới rộng khắp cả nước với 2.200
chi nhánh và phòng giao dịch khắp cả nước vẫn vượt lên phía trước khẳng định
vị thế và sức mạnh của một NH ñi ñầu trong chiến lược kinh tế gánh vác trọng
trách là kênh dẫn vốn quan trọng trong kinh tế nơng nghiệp của đất nước.

Ở nước ta hiện nay, mặc dù đã có nhiều biện pháp phịng ngừa từ phía
ngân hàng nhà nước (NHNN), NHNo & PTNTVN, nhưng chất lượng TD vẫn
cịn chứa đựng nhiều rủi ro đặc biệt là rủi ro trong TD nơng nghiệp. Trong xu thế
mở cửa, nếu từng chi nhánh của Agribank khơng có những giải pháp hạn chế rủi
ro TD đi kèm với tăng trưởng TD thì nguy cơ thua lỗ, thậm chí sẽ phá sản là rất
lớn. Vì bất cứ một doanh nghiệp nào muốn tồn tại ñều phải ñặt mục tiêu lợi
nhuận lên hàng đầu, Agribank khơng phải là trường hợp ngoại lệ. Nhưng
Agribank là một NHTM quốc doanh, một doanh nghiệp nhà nước (NN). Do vậy
càng có trách nhiệm nặng nề hơn trước cộng ñồng, xã hội, trước ðảng và NN.
1.2.

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

1.2.1. Mục tiêu tổng quát
Hoạt ñộng TD trong NH luôn ñi kèm với những rủi ro TD. Giảm thiểu rủi
ro TD ln là vấn đề ñược quan tâm trong NH. Tìm ra nguyên nhân gây ra rủi ro
là yếu tố quan trọng góp phần cho sự thành cơng của NH. Vì vậy, đề tài tập trung
tìm hiều về nguyên nhân gây ra rủi ro TD của NH, từ đó đề xuất các giải pháp
phù hợp ñể giảm thiểu rủi ro TD, nâng cao chất lượng TD.
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

2

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
1.2.2. Mục tiêu cụ thể: ðể ñạt ñược mục tiêu tổng quát ñề tài tập trung
nghiên cứu những nội dụng sau:
-

Phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt ñộng TD của NH từ 2006 – 2008.

-

Phân tích thực trạng rủi ro TD, tình hình nợ xấu của NH qua 3 năm.

-

Tìm ra những nguyên nhân gây ra rủi ro TD cho NH.

-

ðưa ra các biện pháp phòng ngừa, hạn chế và xử lý rủi ro TD.

1.3.

PHẠM VI NGHIÊU CỨU

1.3.1. Phạm vi về thời gian
ðề tài ñược nghiên cứu trong khoảng thời gian 3 tháng từ 02/02/2009 đến
01/05/ 2009.
1.3.2. Phạm vi về khơng gian
ðề tài ñược nghiên cứu tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi. Do thời gian
nghiên cứu có hạn, nên đề tài chỉ ñưa ra những nhận xét chung dựa trên sự ñánh
giá của cá nhân về những yếu tố phân tích, trên cơ sở hiểu biết về NH trong quá
trình thực tập. Sử dụng số liệu từ năm 2006 ñến năm 2008.
1.3.3. Phạm vi về nội dung
Vì kiến thức và thời gian tiếp cận với những hoạt ñộng thực tiễn ña dạng và
phong phú tại NH có hạn nên luận văn tập trung đề cập một số vấn đề sau đây:

-

Phân tích hoạt ñộng TD và rủi ro TD theo thành phần kinh tế và thời hạn

trong hoạt ñộng TD của NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau.
-

ðưa ra một số giải pháp ñể nâng cao hiệu quả hoạt ñộng TD và hạn chế

rủi ro TD của NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau.
1.4.

LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU
Sau đây là một số đề tài về phân tích rủi ro TD mà tác giả ñã sưu tầm ñược

ñể làm tài liệu tham khảo:
Lê Phúc Hậu (2006), Luận văn tốt nghiệp, Phân tích rủi ro TD tại NH ðầu tư
& Phát triển Cần Thơ, lớp Tài chính – NH 02 Khóa 29, Trường ðại học Cần Thơ.
Nguyễn Khánh Ly (2006), Luận văn tốt nghiệp, Phân tích thực trạng và
giải pháp ñể hạn chế rủi ro TD tại NHNo & PTNT huyện Long Hồ - tỉnh Vĩnh
Long, lớp Tài chính – NH 02 Khóa 29, Trường ðại học Cần Thơ.
Nguyễn Xuân Hoan (2006), Luận văn tốt nghiệp, Phân tích và phịng ngừa
rủi ro TD tại NH Cơng Thương huyện Mỏ Cày – tỉnh Bến Tre, lớp Tài chính –
NH 02 Khóa 29, Trường ðại học Cần Thơ.
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

3

SVTH: Hồ Trung Tấn

Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
Theo những tài liệu mà em ñã thu thập ñược thực hiện bởi các tác giả trên
thì đều nhằm mục tiêu là nắm bắt ñược tình hình TD, rủi ro TD ở ñịa ñiểm NH
mà các tác giả tham gia thực tập. Từ đó có những giải pháp cho các hoạt động
của các NH ñó có hiệu quả hơn.
Từ việc tham khảo những tài liệu trên đã phần nào hữu ích cho đề tài của
em là muốn phân tích được tình hình rủi ro TD của một NH nào đó thì sử dụng
các chỉ tiêu doanh số cho vay, tình hình thu nợ, dư nợ và nợ q hạn, nợ xấu. Bên
cạnh đó cịn sử dụng một số chỉ tiêu ñánh giá hiệu quả TD của NH nhằm nêu bật
lên được tình hình rủi ro của NH. Và ñây cũng là hướng ñi cho ñề tài “Phân tích
rủi ro TD tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau” của em. Tuy
nhiên, ñể hiểu rõ hơn tình hình rủi ro TD của trong 3 năm (2006 - 2008) thì bên
cạnh việc vận dụng phương pháp nghiên cứu của các ñề tài trước thì đề tài này
cịn có sử dụng phương pháp thu thập số liệu tương đối chính xác nhờ được sự
hướng dẫn của cán bộ TD tại NH, tham gia trực tiếp vào quá trình cho vay khách
hàng - cùng cán bộ TDNH ñi ñến hộ vay ñể thẩm ñịnh cho vay, làm hồ sơ cho
khách hàng vay, xử lý những rủi ro khi cho vay nên có phần nào nắm ñược tình
hình TD cũng như rủi ro TD tại NH. Và ñặc biệt là ñề tài này sẽ ñược tập trung
vào nội dung chính là rủi ro TD hơn.
CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN

1.5.

Chương 1: Giới thiệu
Chương 2: Phương pháp luận & phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Phân tích hiệu quả hoạt ñộng tại NHNo & PTNT huyện ðầm
Dơi – tỉnh Cà Mau
Chương 4: Phân tích rủi ro TD tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh
Cà Mau

Chương 5: Biện pháp hạn chế rủi ro TD tại NHNo & PTNT huyện ðầm
Dơi – tỉnh Cà Mau
Chương 6: Kết luận & kiến nghị

GVHD: TS.Lê Khương Ninh

4

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau

Chương 2:
PHƯƠNG PHÁP LUẬN & PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1.

PHƯƠNG PHÁP LUẬN

2.1.1. Những vấn ñề về ngân hàng
2.1.1.1.

Một số ñịnh nghĩa

a. Ngân hàng thương mại (NHTM)
Theo pháp lệnh các tổ chức TD (1990) thì NHTM ñược ñịnh nghĩa:
“NHTM là một tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt ñộng chủ yếu và thường xuyên
là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để
cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán”.
b. Tín dụng ngân hàng (TDNH)

TDNH là quan hệ TD giữa các NH, các tổ chức TD với các ñơn vị, các tổ
chức kinh tế và cá nhân ñược thực hiện dưới hình thức: Các NH, các tổ chức TD
sẽ đứng ra huy động vốn rồi sử dụng nguồn vốn đó ñể cho vay.
c. Doanh số cho vay
Doanh số cho vay là chỉ tiêu phản ánh tất cả các khoản TD mà NH cho
khách hàng vay khơng nói đến việc món vay đó thu được hay chưa trong một
thời gian nhất ñịnh.
d. Doanh số thu nợ
Nó là chỉ tiêu phản ánh tất cả các khoản TD mà NH thu về ñược khi đáo
hạn vào một thời điểm nhất định nào đó.
e. Dư nợ
Dư nợ là chỉ tiêu phản ánh số nợ mà NH ñã cho vay và chưa thu ñược vào
một thời ñiểm nhất ñịnh. ðể xác ñịnh ñược dư nợ, NH sẽ so sánh giữa hai chỉ
tiêu doanh số cho vay và doanh số thu nợ.
f. Nợ quá hạn
Nợ quá hạn là chỉ tiêu phản ánh các khoản nợ ñến hạn, khách hàng khơng có
khả năng trả nợ cho NH mà khơng có lý do chính đáng. Khi đó NH chuyển từ tài
khoản dư nợ sang tài khoản khác gọi là tài khoản nợ quá hạn.
g. Dư nợ bình quân: Là số dư nợ trung bình của NH trong một năm.
Cơng thức tính: Dư nợ bình qn = (Dư nợ ñầu năm + Dư nợ cuối năm)/2
Dư nợ cuối Kỳ = Doanh số cho vay – Doanh số thu nợ + Dư nợ ñầu Kỳ.
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

5

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
2.1.1.2. Vai trò của ngân hàng thương mại

-

Góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển: Trong quá trình sản xuất – kinh

doanh của doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác trong xã hội thường xuyên
xảy ra hiện tượng thừa – thiếu vốn. ðể duy trì sự hoạt động liên tục, NH góp
phần ñiều phối quá trình này, tạo ñiều kiện cho quá trình sản xuất – kinh doanh
khơng bị gián đoạn.
-

Ngồi ra, NH cũng tạo ñiều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp và tổ

chức kinh tế trong việc mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.
-

Góp phần ổn định tiền tệ và giá cả. Chính những cơ chế đặc biệt của NH ñã

trực tiếp thay ñổi lượng tiền mặt trong lưu thơng và góp phần làm giảm lạm phát.
-

Góp phần ổn định đời sống, tạo cơng ăn việc làm và ổn ñịnh trật tự xã hội.
2.1.1.3.

Các hoạt ñộng chủ yếu của của ngân hàng thương mại

Các hoạt ñộng chủ yếu của NHTM là:
-

Hoạt ñộng huy ñộng vốn.

-

Hoạt ñộng TD.

-

Hoạt ñộng dịch vụ thanh tốn.

-

Hoạt động ngân quỹ.

-

Các hoạt động khác như góp vốn, mua cổ phần, tham gia thị trường tiền

tệ, kinh doanh ngoại hối, kinh doanh vàng, kinh doanh bất ñộng sản, kinh doanh
dịch vụ và bảo hiểm, nghiệp vụ ủy thác và ñại lý, dịch vụ tư vấn và các dịch vụ
khác liên quan ñến kinh doanh của NH.
2.1.2. Những vấn đề về rủi ro tín dụng
2.1.2.1.

Khái niệm

Rủi ro TD là khả năng khách hàng nhận khoản vốn vay khơng thực hiện,
thực hiện khơng đầy đủ nghĩa vụ ñối với NH, gây tổn thất cho NH, ñó là khả
năng khách hàng khơng trả, trả đầy đủ, đúng hạn cả gốc và lãi cho NH. Rủi ro
TD phát sinh khi một bên đối tác khơng thực hiện nghĩa vụ tài chính hoặc nghĩa
vụ theo hợp đồng đối với NH.
Như vậy có thể nói rằng rủi ro TD có thể xuất hiện trong các mối quan hệ

mà trong đó NH là chủ nợ, khách hàng là con nợ. Nó diễn ra trong q trình cho
vay, chiết khấu cơng cụ chuyển nhượng và giấy tờ có giá, cho th tài chính, bảo
lãnh, bao thanh tốn của NH. ðây cịn gọi là rủi ro mất khả năng chi trả và rủi ro
sai hẹn, là loại rủi ro liên quan ñến chất lượng hoạt ñộng TD của NH.
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

6

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
2.1.2.2. Phân loại
Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro, rủi ro TD ñược phân chia thành
các loại sau:

Rủi ro TD

Rủi ro giao
dịch

Rủi ro lựa
chọn

Rủi ro bảo
ñảm

Rủi ro danh
mục

Rủi ro
nghiệp vụ

Rủi ro nội
tại

Rủi ro tập
trung

Hình 2.1: Phân loại rủi ro tín dụng
-

Rủi ro giao dịch: Là một hình thức của rủi ro TD mà nguyên nhân phát

sinh là do những hạn chế trong q trình giao dịch và xét duyệt cho vay, đánh giá
khách hàng. Có 03 bộ phận: rủi ro lựa chọn, rủi ro bảo ñảm và rủi ro nghiệp vụ.
+ Rủi ro lựa chọn: Là rủi ro có liên quan đến q trình đánh giá và phân tích
TD, khi NH lựa chọn những phương án vay vốn có hiệu quả để ra quyết ñịnh cho vay.
+ Rủi ro bảo ñảm: Là rủi ro phát sinh từ các tiêu chuẩn bảo ñảm như:
Các ñiều khoản trong hợp ñồng cho vay, các loại tài sản ñảm bảo, chủ thể bảo
ñảm, cách thức ñảm bảo và mức cho vay trên giá trị của tài sản ñảm bảo.
+ Rủi ro nghiệp vụ: Là rủi ro liên quan đến cơng tác quản lý khoản vay
và hoạt ñộng cho vay, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng rủi ro và kỹ
thuật xử lý các khoản cho vay có vấn đề.
-

Rủi ro danh mục: Là một hình thức của rủi ro TD mà nguyên nhân phát

sinh là do những hạn chế trong quản lý danh mục cho vay của NH, ñược phân
chia thành 02 loại là rủi ro nội tại và rủi ro tập trung.

+ Rủi ro nội tại: Xuất phát từ các yếu tố, các đặc điểm riêng, mang tính
riêng biệt bên trong của mỗi chủ thể ñi vay hoặc ngành, lĩnh vực kinh tế. Nó xuất
phát từ đặc điểm hoạt động hoặc đặc ñiểm sử dụng vốn của khách hàng vay vốn.
+ Rủi ro tập trung: là trường hợp NH tập trung vốn cho vay quá nhiều
ñối với một số khách hàng, cho vay quá nhiều doanh nghiệp hoạt ñộng trong
cùng một ngành, lĩnh vực kinh tế; hoặc trong cùng một vùng ñịa lý nhất định;
hoặc cùng một loại hình cho vay có rủi ro cao.
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

7

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
2.1.2.3. ðo lường rủi ro tín dụng
Một trong những tính chất cơ bản của tài chính là tính rủi ro. Có thể sử
dụng nhiều mơ hình khác nhau để đánh giá rủi ro TD. Nhưng ở đây chúng ta sử
dụng mơ hình định tính về rủi ro TD – Mơ hình 6C. Việc sử dụng mơ hình này
tương đối đơn giản, song hạn chế của mơ hình này là nó phụ thuộc vào mức độ
chính xác của nguồn thơng tin thu thập, khả năng dự báo cũng như trình độ phân
tích, đánh giá của cán bộ TD. ðiều này liên quan ñến việc nghiên cứu chi tiết “6
khía cạnh – 6C” của khách hàng bao gồm:
-

Tư cách người vay: Cán bộ TD phải chắc chắn rằng người vay có mục

đích TD rõ ràng và có thiện chí nghiêm chỉnh trả nợ khi đến hạn.
-

Năng lực của người vay: Người đi vay phải có năng lực pháp luật và năng

lực hành vi dân sự, người vay có phải là đại diện hợp pháp của doanh nghiệp.
-

Thu nhập của người vay: Xác ñịnh nguồn trả nợ của khách hàng vay.

-

Bảo ñảm tiền vay: Là nguồn thu thứ hai ñược dùng ñể trả nợ vay cho NH.

-

Các ñiều kiện: NH quy ñịnh các ñiều kiện tùy theo chính sách TD từng

thời kỳ.
-

Kiểm sốt: ðánh giá những ảnh hưởng do sự thay ñổi của luật pháp, quy

chế hoạt ñộng, khả năng khách hàng ñáp ứng các tiêu chuẩn của NH.
2.1.2.4.

ðặc điểm của rủi ro tín dụng

ðể phịng ngừa rủi ro TD có hiệu quả thì việc nhận biết các ñặc ñiểm của
rủi ro TD rất cần thiết và hữu ích. Rủi ro TD có những đặc điểm cơ bản sau:
-

Rủi ro TD mang tính gián tiếp: Trong quan hệ TD, NH chuyển giao quyền

sử dụng vốn cho khách hàng. Rủi ro TD xảy ra khi khách hàng gặp những tổn
thất và thất bại trong quá trình sử dụng vốn, hay nói cách khác những rủi ro trong
hoạt động kinh doanh của khách hàng là nguyên nhân chủ yếu gây nên rủi ro TD.
-

Rủi ro TD có tính chất ña dạng và phức tạp, biểu hiện ở sự ña dạng, phức

tạp của nguyên nhân, hình thức, hậu quả của rủi ro. Do đó, khi phịng ngừa và xử
lý rủi ro TD phải chú ý ñến mọi dấu hiệu rủi ro, nguyên nhân xuất phát, bản chất
và hậu quả do rủi ro TD đem lại để có biện pháp phịng ngừa phù hợp.
-

Rủi ro TD có tính tất yếu, nó ln tồn tại và gắn liền với hoạt động TD,

thơng tin bất cân xứng làm cho NH không thể nhận biết được rủi ro một cách
tồn diện và đầy đủ. Bất cứ khoản vay nào cũng tiềm ẩn rủi ro, kinh doanh NH
thực chất là kinh doanh rủi ro ở mức phù hợp và ñạt ñược lợi nhuận tương ứng.
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

8

SVTH: Hồ Trung Tấn


Phân tích rủi ro tín dụng tại NHNo & PTNT huyện ðầm Dơi – tỉnh Cà Mau
2.1.2.5. Những căn cứ để xác định mức độ rủi ro tín dụng
Thơng thường ñể ñánh giá chất lượng TD của NH người ta thường dùng
chỉ tiêu nợ quá hạn và kết quả phân loại nợ.
a. Nợ quá hạn

Nợ quá hạn là những khoản TD khơng hồn trả đúng hạn, khơng được
phép và khơng ñủ tiêu chuẩn ñể ñược gia hạn nợ.
b. Phân loại nợ
Theo quy ñịnh của NHNN theo nội dung quyết ñịnh số 493/2005/QðNHNN ngày 22/04/2005 và quyết ñịnh số 18/2007/Qð-NHNN ngày 25/04/2007
của thống đốc NHNN thì tổ chức TD thực hiện phân loại nợ thành 5 nhóm sau:
-

Nhóm 1 (nợ đủ tiêu chuẩn) bao gồm:
+ Các khoản nợ trong hạn và tổ chức TD đánh giá có khả năng thu hồi ñầy

ñủ cả gốc và lãi ñúng hạn.
+ Các khoản nợ quá hạn dưới 10 ngày và tổ chức TD ñánh gái là có khả
năng thu hồi đầy đủ gốc và lãi bị quá hạn và thu hồi ñầy ñủ gốc và lãi đúng thời
hạn cịn lại.
+ Các khoản nợ khác ñược phân vào nhóm 1 theo quy ñịnh.
-

Nhóm 2 (nợ cần chú ý) bao gồm:
+ Các khoản nợ quá hạn từ 10 ñến 90 ngày.
+ Các khoản nợ ñiều chỉnh kỳ hạn lần ñầu.
+ Các khoản nợ khác ñược phân vào nhóm 2 theo quy định.

-

Nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn) bao gồm:
+ Các khoản nợ quá hạn từ 91 ngày ñến 180 ngày.
+ Các khoản nợ gia hạn tời hạn trả nợ lần ñầu.
+ Các khoản nợ ñược miễn hoặc giảm lãi do khách hàng khơng đủ khả

năng thanh tốn lãi đầy đủ theo hợp đồng TD.

+ Các khoản nợ khác được phân vào nhóm 3 theo quy định.
-

Nhóm 4 (nợ nghi ngờ) bao gồm:
+ Các khoản nợ quá hạn từ 181 ñến 360 ngày.
+ Các khoản nợ cơ cấu thời hạn trả nợ lần ñầu quá hạn dưới 90 ngày theo

thời hạn trả nợ ñược cơ cấu lại lần ñầu.
+ Các khoản nợ cơ cấu lại thời gian trả nợ lần thứ hai.
+ Các khoản nợ khác ñược phân vào nhóm 4 theo quy định.
GVHD: TS.Lê Khương Ninh

9

SVTH: Hồ Trung Tấn