Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.11 MB, 43 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TPHCM
KHOA NGỮ VĂN
<b>GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ – PHÂN MÔN VĂN HỌC</b>
<b>NGƯỜI GIẢI TRÌNH: NGUYỄN NGỌC ĐOAN TRANG</b>
<b>LỚP SP VĂN 2B</b>
<i>1. Vài nét về nhà thơ Xuân Quỳnh</i>
1.1 Cuộc đời
1.2 Sáng tác văn chương
<i>2. “Sóng”</i>
2.1 Hồn cảnh sáng tác
2.2 Phân tích bài thơ theo bố cục
2.3 Tên bài thơ và hình tượng nghệ thuật bao trùm
- La Khê, thành phố Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay
Hà Nội).
- Gia đình cơng chức, sớm mồ cơi mẹ, ở với bà
nội và chị gái Đông Mai.
- Diễn viên múa Đoàn Văn công nhân dân TƯ,
biên tập viên của báo <i>Văn nghệ</i> và NXB Tác
phẩm mới, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn
VN khóa III.
- 1988, qua đời trong một tai nạn giao thông
tại Hải Dương cùng con và chồng là nhà viết
kịch nổi tiếng Lưu Quang Vũ.
- 2001, Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ
thuật.
<i><b>Xuân Quỳnh và Đông Mai</b></i>
<i><b>Gia đình Lưu Quang Vũ</b></i>
<i><b> - Xuân Quỳnh</b></i>
* Naêm 1967:
<i><b>1. - </b><b>Sông</b><b> không hiểu nổi mình</b></i>
hay <i><b>- </b><b>Sóng</b><b> không hiểu nổi mình</b></i>
<i><b>2. Con sóng dưới lịng sâu</b></i> <i><b>Con sóng dưới lịng sâu</b></i>
<i><b>Con sóng trên mặt nước</b></i> <i><b>Con sóng trên mặt nước</b></i>
<i><b>Ơi con sóng dưới bờ</b></i> <i><b>Ơi con sóng nhớ bờ </b></i>
<i><b>Ngày đêm không ngủ được</b></i> <i><b>Ngày đêm không ngủ được </b></i>
<i><b>Lịng em nhớ đến anh</b></i>
Vấn đề văn bản
<b>Sóng nước </b>
<b>ngày đêm</b>
<b>vỗ bờ</b>
<b>Nỗi nhớ </b>
<b>thâm nhập </b>
<b>vào vơ thức</b>
<i><b>Con sóng dưới lịng sâu</b></i>
<i><b>Con sóng trên mặt nước</b></i>
<i><b>Ơi con sóng dưới bờ</b></i>
<i><b>Ngày đêm khơng ngủ được</b></i>
<i><b>Lịng em nhớ đến anh</b></i>
<i><b>Cả trong mơ cịn thức</b></i>
<i><b>Con sóng dưới lịng sâu</b></i>
<i><b>Con sóng trên mặt nước</b></i>
<i><b>Ơi con sóng dưới bờ</b></i>
<i><b>Ngày đêm khơng ngủ được</b></i>
<i><b>Lịng em nhớ đến anh</b></i>
<i><b>Cả trong mơ cịn thức</b></i>
<b>NGOẠI</b>
<b>NGOẠI</b>
<b>CẢNH</b>
<b>CẢNH</b>
<b>TÂM </b>
<b>TÂM </b>
<b>CẢNH</b>
<b>CẢNH</b>
<b>Đặc trưng vĩnh </b>
<b>hằng của TỰ </b>
<b>NHIÊN</b>
<b>Quy luật vĩnh cửu </b>
<b>của TÌNH CẢM:</b>
Khổ 1,2:
<i><b>Dữ dội và dịu êm… Bồi hồi trong ngực trẻ</b></i>
Khổ 3, 4:
<i><b>Trước mn trùng sóng bể… Khi nào ta u nhau</b></i>
Khổ 5, 6:
<i><b>Con sóng dưới lịng sâu… Hướng về anh – một phương</b></i>
Khổ 7, 8, 9:
- Cấu trúc song hành, đối xứng
- Hàng loạt tính từ tương phản
- Âm điệu đằm thắm hơn
- Trạng thái tâm lý của người con gái khi yêu
- Tình yêu là sự dung hòa các sắc thái đối lập
BÚT PHÁP TẢ THỰC BÚT PHÁP TƯỢNG TRƯNG
? Vấn đề văn bản
+ Khát vọng muôn thuở, mãnh liệt nhất ở tuổi
trẻ
+ Luôn trường tồn, trẻ trung trong đời người
hữu hạn
<i><b>Hãy để tuổi trẻ nói hộ tình u</b></i>
<i><b>(Xn Diệu)</b></i>
<i><b>Chỉ tuổi trẻ chỉ tình yêu vónh viễn</b></i>
<i><b>(Xuân Quỳnh)</b></i>
<i><b>ngày sau</b></i>
Sự bất diệt của tự nhiên <i><b>con sóng</b></i>
Sự bất diệt của
<i><b>ngày xưa</b></i>
<i>Sóng là hiện thân cho những quy luật mn đời của tình u:</i>
<i>- Tình u là sự dung hòa các sắc thái đối lập.</i>
<i>- Sự chủ động của người phụ nữ hiện đại trên con đường đi tìm hạnh phúc cho chính mình.</i>
<i>- Khát vọng tình u là vĩnh cửu, chiếm ngự cả không gian, thời gian và là đặc trưng của tuổi trẻ</i>
<i><b>Dữ dội và dịu êm</b></i>
<i><b>Ồn ào và lặng lẽ</b></i>
<i><b>Sông không hiểu nổi mình</b></i>
<i><b>Sóng tìm ra tận bể</b></i>
<i><b>Trước mn trùng sóng bể</b></i>
<i><b> về</b></i>
<i><b> về</b></i>
Khơng gian khơi gợi mối nghĩ
Cặp đối tượng suy nghĩ
sóng đơi
Điệp ngữ
<i><b>anh, em</b></i>
<i><b>biển lớn</b></i>
<i><b>Em nghĩ</b></i>
<i><b>Em nghĩ</b></i>
Hàng loạt câu hỏi
<i><b>Từ nơi nào sóng lên?</b></i>
<i><b>Gió bắt đầu từ đâu?</b></i>
<i><b>Sóng bắt đầu từ gió</b></i>
<i><b>Em cũng không biết nữa</b></i>
Cái lắc đầu nhỏ nhẹ dễ
thương đầy nữ tính
<i><b>Trước mn trùng bể</b></i>
<i><b> nghĩ về anh, em</b></i>
<i><b> nghĩ về biển lớn</b></i>
<i><b>Từ nơi nào lên?</b></i>
<i><b> bắt đầu từ gió</b></i>
<i><b>Gió bắt đầu từ đâu</b></i>
<i><b> cũng không biết nữa</b></i>
<i><b>Khi nào ta yêu nhau?</b></i>
- Xuân Quỳnh lặn sâu vào chính mình và đã bắt gặp được
trạng thái tinh thần chung của mọi lứa đôi nên biểu hiện
nó rất duyên dáng.
- Nhân vật trữ tình thứ hai xuất hiện: người con gái (<i>em)</i>,
đáp ứng nhu cầu bộc bạch trực tiếp nỗi lòng.
- Hình tượng <i>sóng </i>và <i>em </i>kết hợp thể hiện khát vọng tình
u cháy bỏng.
<i><b>Em</b></i>
<i><b>sóng</b></i>
<i><b>sóng</b></i>
<i><b>Em</b></i>
<i><b> dưới lòng sâu</b></i>
<i><b> trên mặt nước</b></i>
<i><b>Ôi nhớ bờ</b></i>
<i><b>Ngày đêm khơng ngủ được</b></i>
<i><b>Lịng em nhớ đến anh</b></i>
<i><b>Cả trong mơ cịn thức</b></i>
<i><b>Dẫu xi về phương bắc</b></i>
<i><b>Dẫu ngược về phương nam</b></i>
Chìm sâu trong trăn trở
Khắc khoải bộc lộ ra ngồi
Da diết với thời gian
<i>Bộc lộ trực tiếp</i>
Trào lên trải rộng ra
không gian
<i><b>Con sóng</b></i>
<i><b>Con sóng</b></i>
<i><b>MƠ</b></i>
<i><b> em đến anh</b></i>
<b>Khối óc</b>
<b>=</b>
<b>=</b>
<i><b> Cả TRONG CỊN THỨC</b></i>
<i><b>“sóng nhớ bờ”:</b></i> <i><b> Ngày đêm KHÔNG NGỦ ĐƯỢC</b></i>
<i><b>“em đến anh”:</b><b>NHỚ</b></i>
<b>NỖI NHỚ TÌNH YÊU</b>
<b>nhớ </b>
<i><b>Dẫu về phương</b></i>
<i><b>Dẫu về phương</b></i>
<i><b>Nơi nào em cũng nghĩ</b></i>
<i><b>Hướng về – một</b></i>
Lối nói ngược dẫu khơng gian
+ mở rộng đa chiều
+ cách xa trắc trở
+ trời đất có đổi thay
<i><b>XUÔI</b></i>
<i><b>NGƯỢC</b></i>
<i><b>anh</b></i>
Trái tim chỉ ln hướng về một phương – <i> </i> –
<i><b>BẮC</b></i>
<i><b>NAM</b></i>
<i><b>phương</b></i>
<i><b>Lòng em đến anh</b></i>
<i><b>Cả trong mơ cịn thức</b></i>
<i><b>Dẫu xi về phương bắc</b></i>
<i><b>Dẫu ngược về phương nam</b></i>
<i><b> về anh – một phương</b></i>
Diễn biến tâm lý của “<i>em”</i> đi từ
con tim
khối óc
lẽ sống
nỗi nhớ tình u thâm nhập vào con tim lẫn
khối óc, trở thành lẽ sống, khát vọng ở đời.
<i><b>NGHĨ</b></i>
<i><b>NHỚ</b></i>
<i><b>HƯỚNG</b></i>
TRONG TỰ NHIÊN: Sóng vỗ bờ là chân lý tất yếu
TRONG TỰ NHIÊN: Sóng vỗ bờ là chân lý tất yếu
TRONG TÌNH YÊU: Tình yêu chân thành là quá trình đi
TRONG TÌNH U: Tình yêu chân thành là quá trình đi đến cái đích cuối cùng của sự thủy chung đến cái đích cuối cùng của sự thủy chung
<i><b>Ở ngồi kia đại dương</b></i>
<i><b>Trăm ngàn</b></i>
<i><b>Con naøo</b></i>
Số từ ước lệ
Đại từ phiếm chỉ nào như một cách gián tiếp bao quát
toàn bộ đối tượng hướng đến (= tất cả)
Phủ định mà khẳng định
Loại trừ mọi ngoại lệ
<i><b>chẳng</b></i>
<i><b>Dù</b></i>
MỘT QUAN NIỆM LẠC QUAN, TÍCH CỰC VỀ TÌNH U
- Cặp đối thể “bất tương thích” về
quy mơ
<i><b> dài thế</b></i>
<i><b> ñi qua</b></i>
<i><b>Nhö kia roäng</b></i>
<i><b> bay về xa</b></i>
<i><b>tuy</b></i>
<i><b>Cuộc đời</b></i>
<i><b>biển</b></i>
<i><b>dẫu</b></i>
- Cặp câu quan hệ nhượng bộ
<i><b>vẫn</b></i>
<i><b>vẫn</b></i>
<i><b>… … … </b></i>
<i><b> </b></i>
<i><b>… … …</b></i>
<i><b>Năm tháng</b></i>
<i><b>Mây</b></i>
(Bầu trời)
Sự hữu hạn của con người trước thiên nhiên rộng lớn
Sự hữu hạn của con người trước thiên nhiên rộng lớn
của cuộc đời trước dịng chảy trơi của thời gian
Bổ ngữ
Trạng ngữ chỉ khơng gian
Trạng ngữ chỉ mục đích
<i><b>Thời gian như là gió</b></i>
<i><b>Mùa đi theo tháng năm</b></i>
<i><b>Tuổi theo mùa đi mãi</b></i>
<i><b>Chỉ cịn anh và em</b></i>
<i><b>Cùng tình u ở lại.</b></i>
<i><b>Chẳng có thời gian chẳng có </b></i>
<i><b>khơng gian</b></i>
<i><b>Chỉ tuổi trẻ, chỉ tình yêu vónh viễn</b></i>
<i><b>Thời gian như gió thoảng qua</b></i>
<i><b>Tình u là cánh đồng hoa giữa trời.</b></i>
<i><b>Ngàn xưa cho tới mai sau</b></i>
<i><b>Vịnh xanh như buổi ban đầu còn yêu. </b></i>
<i><b>Cuộc đời tuy dài thế</b></i>
<i><b>Năm tháng vẫn đi qua</b></i>
<i><b>Như biển kia dẫu rộng</b></i>
<i><b>Mây vẫn bay về xa</b></i>
<i><b>Làm sao được tan ra</b></i>
<i><b>Thành trăm con sóng nhỏ</b></i>
<i><b>Giữa biển lớn tình u</b></i>
<i><b>Để ngàn năm cịn vỗ </b></i>
THỜI GIAN
BẤT TẬN
Năm tháng đi qua
Mùa thu đi
Thời gian trắng
…
BAO LA
Biển khơi
Đất trời
Mây gió
…
<i><b> Diễn đạt đến tận cùng cái khát khao hạnh phúc vĩnh cửu, cái bất diệt </b></i>
<i><b>của tình yêu chân chính. </b></i>
<i>Sóng</i> và <i>em</i>:
- tách đơi: soi chiếu vẻ đẹp tương
đồng
- đan cài quấn quýt: gợi vẻ đẹp đằm
thắm
- hóa thân là một: cộng hưởng vẻ đẹp
trong nhau.
Người con gái
Tình yêu của
người con gái
Hình tượng động,
trạng thái, diễn biến
phức tạp, biến chuyển
không ngừng
Âm điệu của sóng biển:
- Thể thơ 5 chữ thường khơng ngắt nhịp
- Cách tổ chức ngôn từ: trùng điệp kết cấu
câu
<i><b>3.1 Chủ đề</b></i>
<i><b>3.2 Nội dung</b></i>
<i><b>Bài thơ thể hiện khát vọng tình u mãnh liệt của một tâm hồn người phụ nữ vừa đậm đà tính truyền thống (dịu dàng, đằm thắm) vừa hết sức hiện đại (sôi nổi, mãnh liệt, chủ động), </b></i>
<i><b>nhưng trên hết là lời khẳng định một tình yêu vĩnh cửu vượt không gian và thời gian.</b></i>
<i><b>3.3 Nghệ thuật</b></i>
<i><b>1. Hình tượng sóng vốn là hình tượng truyền thống khi biểu trưng cho tình yêu, nhưng đã được nhà thơ thổi vào luồng gió hiện đại (2.3).</b></i>
<i><b>2. Các yếu tố thể thơ, âm điệu, nhịp điệu góp phần xây dựng hình tượng sóng.</b></i>
Lập dàn ý cho các đề văn sau đây:
1. Bình luận 3 đoạn thơ cuối của bài <i>Sóng</i> (Xn Quỳnh).
2. Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ <i>Sóng</i> (Xn Quỳnh).
(2.2)
<b>Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ </b>
<b>Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ </b><i><b>Sóng</b><b>Sóng</b></i><b> (Xn Quỳnh) (Xn Quỳnh)</b>
- Hình tượng <i>sóng </i>được gợi nên từ âm điệu bài thơ.
- Hình tượng <i>sóng là hình tượng chủ đạo, xun suốt bài thơ, được </i>thể hiện trong sự tương đồng với nhân vật trữ tình <i>em</i>:
+ Sóng là hiện thân của những quy luật chung nhất trong tình yêu (khổ 1, 2)
- <i>Hồn hậu, chân thành, da diết:</i>
+ nỗi khát vọng tình u bồi hồi.
+ nỗi nhớ tình yêu nồng nàn, nhiều cung bậc.
+ tình yêu gắn liền với sự thủy chung như nhất.
+ niềm tin vào đích đến cuối cùng của tình u.
+ khát vọng tình yêu bất tử.
<i>- Nhiều lo âu</i> nỗi băn khoăn trước cái hữu hạn của đời người.
- Tuy lo âu nhưng Xuân Quỳnh luôn hướng đến một thái độ tích cực và một niềm tin mạnh mẽ.
<b>Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình em trong bài thơ </b>
<b>Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình em trong bài thơ </b><i><b>Sóng</b><b>Sóng</b></i><b> (Xuân Quỳnh) để chứng (Xn Quỳnh) để chứng </b>
<b>minh nhận định SGK/154.</b>
<b>minh nhận định SGK/154.</b>
<i><b>Thơ Xuân Quỳnh thể hiện một trái tim hồn hậu, chân thành nhiều lo âu và luôn da diết </b></i>
<i><b>Thơ Xuân Quỳnh thể hiện một trái tim hồn hậu, chân thành nhiều lo âu và luôn da diết </b></i>
<i><b>trong khát vọng hạnh phúc đời thường</b></i>
<i><b>Biển </b></i><b>(Xn Diệu)</b>
<i><b>Anh khơng xứng là biển xanh</b></i>
<i><b>Chỉ xin làm sóng biếc</b></i>
<i><b>Để hát mãi bên ghềnh</b></i>
<i><b>Mối tình chung khơng hết.</b></i>
<i><b>Truyện Kiều </b></i><b>(Nguyễn Du)</b>
<i><b>Sóng tình dường đã xiêu xiêu</b></i>
<i><b>Xem trong âu yếm có chiều lả lơi.</b></i>
<i><b>Chùm nhỏ thơ yêu </b></i><b>(Chế Lan Viên)</b>