Phân tích bài ca dao Chiều chiều ra đứng ngõ sau

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (645.13 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

BÀI VĂN MẪU LỚP 7

PHÂN TÍCH BÀI CA DAO:

CHIỀU CHIỀU RA ĐỨNG NGÕ SAU – TRƠNG VỀ

Q MẸ RUỘT ĐAU CHÍN CHIỀU

A.Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B.Dàn bài chi tiết 
1.Mở bài

- Giới thiệu chung về số phận của người phụ nữ xưa

+ Chịu rất nhiều bất hạnh, không được quyền quyết định cuộc đời của mình.

- Có nhiều bài ca dao, tục ngữ nói về thân phận của người phụ nữ, trong đó nổi bật là bài ca
dao

Chiều chiều ra đứng ngõ sau, 
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.

2.Thân bài

- Nội dung chính của bài ca dao

+ Đây là bài ca dao thể hiện nỗi buồn da diết và một cảnh tình đầy thương cảm của người
con gái đi lấy chồng xa quê.

- Thời gian

+ Mỗi chiều, lúc mà công việc cơm nước xong xuôi, người phụ nữ mới có những giây phút
suy tư của riêng mình,

+ “Chiều chiều”: Từ láy vừa gợi buồn vừa diễn tả sự lặp đi lặp lại của thời gian, có nghĩa là
chiều nào cũng như thế.

 Đây là thời gian nghệ thuật quen thuộc phổ biến trong ca dao xưa: “Chiều chiều lại nhớ
chiều chiều” hay “Chiều chiều xách giỏ hái rau”,…

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

+ Nơi ngõ sau chứ không phải ngõ trước – nơi kẻ vào người ra ồn ào.

 Ngõ sau vắng lặng, đồng ruộng mênh mơng, q mẹ khuất bóng ở chân trời xa, gợi lên sự
cô đơn về thân phận.

- Hành động

+ “Đứng” chứ không phải ngồi, hay đan làm việc.

 Đứng biểu hiện sự hướng vọng, khắc khoải.
- Nỗi niềm

+ “Ruột đau chín chiều” chất chứa bao nỗi niềm tâm sự khơng chỉ là nhớ mẹ, nhớ quê mà nỗi
nhớ đó còn chen cả niềm cay đắng.

 Cay đắng về cuộc đời cực nhọc

 Cay đắng về thân phận làm dâu côi cút ở nhà chồng

 Cay đắng vì cha mẹ già nua, đau yếu ở quê nhà có ai chăm sóc?

3.Kết bài

- Bài ca dao là tình cảm gia đình, tình cảm quê hương sâu sắc trong tâm hồn mỗi con người.
- Bài ca dao có sức lay động những nỗi nhớ q sâu kín của con người.

C. Bài văn mẫu

Đề bài: Phát biểu cảm nghĩ về bài ca dao

Chiều chiều ra đứng ngõ sau 
Trơng về q mẹ ruột đau chín chiều

Gợi ý làm bài:

Gia đình là chiếc nơi đằm thắm ngọt ngào ni dưỡng chúng ta khơn lớn. Ơng bà, cha mẹ,
anh em sống quây quần bên nhau trong tình u thương vơ bờ bến. Tình cảm ấy được hun
đúc và truyền lại cho nhau từ đời này sang đời khác qua những câu ca dao đằm thắm ngọt
ngào. Cơng cha, nghĩa mẹ, tình u thương anh chị em, tình yêu nam nữ, vợ chồng... Sống với
ta như những kỉ niệm đẹp không bao giờ qn. Một ví dụ về tình u thương, nỗi nhớ của
người con gái với mẹ già làm ta cảm động.

Chiều chiều ra đứng ngõ sau 
Trông về quê mẹ, ruột đau chín chiều. 
Ca dao cổ truyền có nhiều câu mở đầu bằng hai tiếng chiều chiều:

Chiều chiều xách giỏ hái rau 
Chiều chiều ra đứng bờ sông...

“Chiều chiều” là giai điệu nhè nhẹ, buồn thương. Điệu tâm hồn biểu hiện trong câu ca dao vô
cùng đặc sắc, nó quyện vào tâm hồn người đọc, người nghe.

Câu thơ thứ nhất vừa có tính thời gian (chiều chiều) vừa có tính khơng gian (ngõ sau, q

mẹ). Buổi chiều tà, lúc hồng hơn bng xuống, ngày sắp tàn vũ trụ sắp đi vào cõi hư vô. Đây
là những khoảng thời gian gợi nhớ, gợi sầu cho những kẻ tha hương. Nguyễn Du đã từng
nhắc đến trong Truyện Kiều:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Nay hồng hơn đã lại mai hơn hồng 
hay

Khơng khói hồng hơn cũng nhớ nhà 
(Huy Cận)

Trong bài ca dao trên cũng nói đến buổi chiều. Thời gian cứ lặp đi lặp lại ngõ sau chứ không
phải là ngõ trước? Ngõ sau mới trông ra cánh đồng hắt hiu vắng vẻ, phải là chiều chiều khi
cơm nước xong xi thì mới quạnh hiu. Sự lặp đi lặp lại âm thanh ấy cũng chính là sự lặp lại
một hành động (ra đứng ngõ sau trông về quê mẹ) của một tâm trạng. Nghĩ về q hương là
nghĩ về mẹ, bóng hình mẹ đã tạc vào hình bóng q hương. Nhân vật trữ tình trong câu ca
dao khơng được giới thiệu chi tiết cụ thể. Nhưng ta vẫn thấy hiện lên hình ảnh cơ gái xa q,
nhớ q, nhớ gia đình... (đi lấy chồng xa?). Chắc là nhớ lắm, nhớ quá nên cứ chiều chiều và
chiều nào cũng vậy cô ra ngõ sau ngậm ngùi ngóng về quê mẹ.

Chiều chiều ra đứng ngõ sau

Càng trông về quê mẹ càng lẻ loi, cô đơn nơi quê người, nỗi thương nhớ da diết khơng
ngi:

Trơng về q mẹ, ruột đau chín chiều.

Quê mẹ sau luỹ tre xanh. Nơi cô gái sinh ra và lớn lên trong tình yêu thương của gia đình,
làng xóm. Biết bao kỉ niệm buồn vui cùng gia đình bè bạn. Nơi mà chiều chiều chăn trâu cắt
cỏ, có dịng sơng nhỏ uốn quanh, có cánh đồng cị bay thẳng cánh, có bà con chất phác hiền
lành lam lũ sớm hôm. Nơi ấy mẹ cha tần tảo sớm khuya nuôi con khôn lớn. Nếu như theo

phong tục xưa “Gái thập tam nam thập lục” thì cơ gái đi lấy chồng từ thuở mười ba. Mười ba
năm ấy sống bên mẹ hiền cô vẫn chỉ là đứa con bé bỏng được yêu chiều trong vòng tay của
mẹ. Vậy mà giờ nơi quê người đất khách lịng cơ lại chẳng xót xa, thương nhớ. Giờ này sau
luỹ tre xanh mẹ già, với mái tóc bạc phơ tựa cửa ngóng đứa con xa. Sao mẹ ơi mẹ chẳng:

Có con thì gả chồng gần 
Có bát canh cần nó cũng đem cho.

Vậy là chỉ đến khi không được sống trong sự nng chiều của cha và sự săn sóc u thương
của mẹ, khi những hạnh phúc trìu mến ấy mất rồi người con mới thấm thía hết sự ngọt ngào
khi bên mẹ.

Ca dao nói ít mà gợi nhiều. Chỉ hai từ quê mẹ mà gợi ra cho người đọc một trường liên
tưởng vô cùng lớn. Người con xa quê trông về quê mẹ mà lịng day dứt khơn ngi. Bốn
tiếng “ruột đau chín chiều” diễn tả nỗi nhớ da diết đó. Tục ngữ, thành ngữ có “chín nhớ
mười thương” thì ca dao có “ruột đau chín chiều” buổi chiều nào cũng nhớ về quê mẹ, trông
hướng nào cũng thấy tê tái, xót xa. Càng nhớ, người con lại càng thương, nỗi buồn cứ như
vậy tăng lên gấp bội. Dường như nỗi nhớ ấy, sự cô đơn ấy khơng có giới hạn, có lẽ trong
những lúc như vậy đứa con xa nhà mơ ước nhiều lắm.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

man khắp da thịt trong đôi bàn tay dịu hiền, muốn ngồi bên mẹ để trò chuyện, tâm sự để
đếm từng sợi tóc pha sương theo tháng ngày. Bỗng xa xa, khoan nhặt tiếng chim kêu chiều:

Vẳng nghe chim vịt kêu chiều 
Bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh,

nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh

nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các

trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây

dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên 
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Tốn: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần
Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt 
thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các

môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn

phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.