Cảm nhận về Bài ca ngắn đi trên bãi cát của Cao Bá Quát

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (711.88 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

BÀI VĂN MẪU LỚP 11

CẢM NHẬN VỀ BÀI THƠ

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT CỦA CAO BÁ QUÁT

A.Sơ đồ gợi ý tóm tắt

B.Dàn ý chi tiết 
1. Mở bài

- Giới thiệu nhà thơ Cao Bá Quát
+ Cao Bá Quát (1809 – 1855).

+ Ông là nhà thơ tài năng và bản lĩnh.

+ Thơ văn ông phê phán mạnh mẽ chế độ phong kiến nhà Nguyễn bảo thủ, lạc hậu.
- Giới thiệu về bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát

+ Bài thơ ra đời trong hồn cảnh Cao Bá Qt làm trong những lần ơng vào Huế thi hội.

2. Thân bài

 Hình ảnh người đi đường trên bãi cát – cuộc đời

Bãi cát dài lại bãi cát dài, 
Đi một bước như lùi một bước. 
Mặt trời đã lặn, chưa dừng được, 
Lữ khách trên đường nước mắt rơi.

 Không gian: “Bãi cát dài lại bãi cát dài”

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

 Từ “lại” nhận mạnh sự nối dài tít tắp của bãi cát -> sự chán chường, ngán ngẫm của nhân

vật trữ tình.

 Thời gian: “mặt trời đã lặn” -> vào buổi chiều tà.

 Tư thế con người: “Đi một bước như lùi một bước” -> gợi sự vất vả, gian truân.
 Hình ảnh:

 Bãi cát: là con đường công danh, con đường đời vô cùng xa xôi, gian nan và mịt mù.

 Người đi trên bãi cát: biểu tượng của người đi tìm chân lí giữa cuộc đời. Tuy chưa tìm ra
được một con đường nào khác, nhưng con người này đã nhận tức được rõ ràng mỗi bước đi
trên con đường ấy là khó khăn và thứ thách.

 Nỗi niềm của nhân vật trữ tình: “nước mắt rơi” -> tâm trạng mệt mỏi, buồn bã, kiệt sức
nhưng vẫn cố gắng bước tiếp.

 Thực tế cuộc đời đầy cay đắng, vô vị

Không học được tiên ông phép ngủ, 
Trèo non, lội suối, giận khôn vơi! 
Xưa nay, phường danh lợi, 
Tất tả trên đường đời,

Đầu gió hơi men thơm quán rượu, 
Người say vô số, tỉnh bao người?

 Điển cố về Hạ Hầu Ấn: nói lên nỗi niềm ưu thời của nhân vật trữ tình -> thể hiện tấm
lịng đa mang cùng thời cuộc, khơng thể làm ngơ trước hoàn cảnh ngổn ngang của xã hội.
 Quy luật xưa nay về phường danh lợi:

 Hình ảnh “quán rượu ngon”: danh lợi

 “Người say”: người đi tìm danh lợi, số lượng vơ cùng nhiều, tất bật chạy ngược chạy xuôi
để cầu danh lợi cho bản thân.

 “Người tỉnh”: người có trách nhiệm với cuộc đời, với thời cuộc lại cô độc, trơ trọi trên
hành trình tìm chân lí.

 Nêu lên nhận định về những kẻ ham danh lợi, đồng thời thể hiện thái độ dứt khoát thoát
khỏi con đường danh lợi vô nghĩa, tầm thường.

 Nhận vật trữ tình tự nhận thấy mình cơ độc trên hành trình mới, hành trình thốt khỏi
vịng danh lợi.

 Sự bế tắc và nỗi tuyệt vọng của người đi

Bãi cát dài, bãi cát dài ơi!

Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt, 
Đường ghê sợ còn nhiều, đâu ít? 
Hãy nghe ta hát khúc “đường cùng”, 
Phía bắc núi Bắc, núi mn trùng, 
Phía nam núi Nam, sóng dào dạt. 
Anh đứng làm chi trên bãi cát?

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

o Đường ghê sợ -> còn nhiều
o Phía bắc -> núi mn trùng
o Phía nam -> sóng dào dạt
 Sự bế tắc khơng lối thoát

Câu hỏi tu từ “Anh đứng làm chi trên bãi cát?”
Khát khao một sự đổi mới.

Muốn thoát khỏi con đường cũ để đi tìm một con đường mới.

3.Kết bài

Nội dung:

Đây là một khúc bi ca mang đậm tính nhân văn của một con người cô đơn, tuyệt vọng
trên con đường đời.

Nghệ thuật:

Hình tượng thơ độc đáo, sáng tạo.

Hình ảnh thơ vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa mang ý nghĩa biểu trung sâu sắc.

C.Bài văn mẫu

Đề bài: Phân tích bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát của Cao Bá Quát

Gợi ý làm bài

Trong nền văn học Việt Nam, có những nhà văn để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ với
nhiều thể loại phong phú nhưng cũng có những tác giả để lại rất ít tác phẩm tuy nhiên
những tác phẩm ấy lại được đánh giá cao và giàu ý nghĩa. Tiêu biểu đó là bài thơ Sa hành
đoản ca (Bài ca ngắn đi trên bãi cát) của Cao Bá Quát. Bài thơ mang đầy sự phản kháng và
giàu ý nghĩa sâu xa. Có thể nói, đó là những lời nói hay những dòng tâm sự của Cao Bá Quát
muốn gửi gắm thơng qua bài thơ này.

Hồn cảnh sáng tác của bài thơ này. Cao Bá Quát thi đỗ cử nhân vào năm 1831, tại Hà Nội để
thi tiến sĩ thì cần phải vào Huế. Do đó ơng đã nhiều phen vào Huế để thi hội nhưng tiếc thay
những lần đi ấy lại không mang được kết quả tốt đẹp cho ông. Mà đường đi từ Hà Nội vào
Huế thì trải qua nhiều khó khăn, vất vả qua những bãi cát trắng mênh mơng. Chính những
bãi cát mênh mông ấy đã gợi ý cho nhà thơ sáng tác nên bài thơ này. Hình ảnh con đường
cùng trong bài thơ thể hiện sự bế tắc của chính ơng khi trên đường đời nhiều sóng gió này.
Và đặc biệt ta thấy được ở bài thơ sự bất bình của tác giả về chế độ khoa cử của nhà Nguyễn.
Thêm nữa thời bấy giờ văn hóa phương Tây cũng du nhập vào nước ta, thế cho nên không
thể tránh được việc so sánh hai nền giáo dục ở hai nơi. Và những người Nho sĩ nói riêng và
chính là Cao Bá Qt nói chung đã thấy bất bình trước nền giáo dục lạc hậu của nước nhà.
Bài thơ Sa hành đoản ca được Cao Bá Quát làm theo thể hành ca. Hành ca thuộc một thể thơ
cổ thể, khơng có gị bó vào luật, vần gieo tương đối tự do. Đặc biệt bài thơ có những câu thơ
dài tạo cảm giác phóng túng, lời dài đa dạng không bị gị bó. Nhịp điệu nhanh gấp, khẩn
trương và lưu lốt khơng bị ngưng trệ.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Đi vào phân tích bài thơ trùng trùng như một lời thuật nên sẽ khơng thể phân tích như kết
cấu thơng thường. Những câu thơ nối liền nhau nói lên một hình tượng, một hình ảnh, một
tâm trạng nên khơng thể chia theo kết cấu như những bài thơ thông thường khác. Với bài
thơ này, chúng ta sẽ đi phân tích lần lượt từ hình tượng con người, hình ảnh bãi cát và tâm
trạng của con người khi đi trên bãi cát đó.

Trước hết là hình ảnh con người và hình ảnh bãi cát trong bài thơ. Đó là hình ảnh bãi cát dài
vơ tận, mênh mông, bao la một màu vàng trắng. Tác giả một mình đi trên đó suy ngẫm về
cuộc đời mình và từ đó hai hình ảnh làm nổi bật nhau lên thành những ý nghĩa biểu tượng:

Không học được tiên ông phép ngủ, 
Trèo non, lội suối, giận khơn vơi!.

Hình ảnh bãi cát dài vô tận thể hiện qua sự so sánh của nhà thơ khi mà bước lại như lùi. Khi
người ta đi về phía trước thì phải có một cái đích để nhìn thấy nhưng bãi cát mênh mơng dài
rộng quá cứ mỗi bước đi của tác giả lại vẫn cứ nhìn thấy bãi cát đó mà thơi vì thế cho nên
bước mà như lùi. Trong khi đó hình ảnh con người đơn độc một mình bước trên bãi cát khi
mặt trời đã lặn vẫn cứ phải đi tiếp. Người khách bộ hành “nước mắt tuôn rơi” thể hiện sự
gian nan của con đường ấy. Con đường, bãi cát hay chính là con đường thi cử của nhà thơ.
Nó phần nào khái quát lên hình tượng quá trình đi tìm chân lý của nhà thơ trước dòng đời
mịt mờ như buổi mặt trời lặn và nhiều sóng gió xa xơi như bãi cát kia. Ngun nhân đi khó
khăn như vậy khơng phải do đường đi khó khăn hay lịng người thêm nản mà do chính tâm
trạng của tác giả. Giận vì không học được tiên ông phép ngủ để giờ trèo đèo, lội suối mà giận
khơn ngi. Có lẽ tác giả đang giận chính mình tại sao lại theo đuổi vòng danh lợi để bây giờ
chọn con đường mịt mù khó khăn này.

Tiếp thơ nhà thơ nói lên quy luật phổ biến lúc bây giờ khi con người đua nhau đi vào vòng
danh lợi:

Xưa nay, phường danh lợi, 
Tất tả trên đường đời.

Đầu gió hơi men thơm quán rượu, 
Người say vô số, tỉnh bao người?

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

quy luật con người tìm đến phường danh lợi. Đã dấn thân vào con đường ấy thì phải chấp
nhận bơn ba trên đường đời, con đường ấy là vơ cùng khó khăn và cách trở. Biết vậy nhưng
có biết bao nhiêu người vẫn sống vì nó, làm mọi việc để đạt lấy nó, giống như nó là hạnh
phúc của họ vậy. Hình ảnh bãi cát lại hiện lên. Điệp từ bãi cát thể hiện sự mênh mang quá
sức khiến cho người đi trên bãi cát ấy ngao ngán, nản lịng.

Thế rồi hình ảnh bãi cát tiếp tục hiện lên mênh mơng cùng với đó là hình ảnh đường cùng
đầy sức gợi và giàu ý đồ nghệ thuật của nhà thơ:

Bãi cát, bãi cát dài ơi!

Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt, 
Đường ghê sợ cịn nhiều, đâu ít? 
Hãy nghe ta hát khúc "đường cùng", 
Phía bắc núi Bắc, núi mn trùng, 
Phía nam núi Nam, sóng dào dạt. 
Anh đứng lam chi trên bãi cát?

Dẫu là đường phẳng nhưng cũng mịt mờ và nguy hiểm. Chính những con đường cát phẳng
ấy tưởng chừng yên bình phẳng lặng thế nhưng lại đầy rẫy những nguy hiểm đang rình rập
đợi vồ lấy con người đi trên nó. Hình ảnh con “đường cùng” hiện lên đầy ý nghĩa. Nó thể
hiện sự bế tắc của chính nhà thơ. Con người khơng thể khơng đi trên nó dẫu biết rằng rất
gian nan và vất vả thế nhưng không tránh khỏi quy luật của xã hội. Những hình ảnh của núi
non trùng điệp hiện lên như muốn nói tới sự khó khăn hiểm trở sóng gió trên con đường đi
đến danh lợi, giữa muôn trùng núi non đường ghê sợ cịn nhiều chứ khơng ít.

Cuối cùng ta đi tìm hiểu tâm trạng của tác giả khi viết bài thơ cũng như đi trên bãi cát kia.
Đó là một tâm trạng buồn chán nản, chán không phải ngại đường đi khó khăn hiểm trở mà
chán vì chính sách giáo dục thời bấy giờ không phù hợp chút nào:

Bãi cát dài lại bãi cát dài, 
Đi một bước như lùi một bước. 
Mặt trời đã lặn, chưa dừng được, 
Lữ khách trên đường nước mắt rơi. 
Không học được tiên ông phép ngủ,

Trèo non, lội suối, giận khôn vơi!

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

đứng làm chi trên bãi cát?”, nhà thơ hỏi ai, nhà thơ hỏi chính mình tại sao cứ đứng hồi trên
bãi cát, biết rằng phường danh lợi làm cho ông ghét nhưng mà lại không thể đi trái với quy
luật. Rồi đây những gian nan khó khăn của hành trình ấy cịn đang chờ nhà thơ trên những
bãi cát dài vô tận kia. Nhà thơ của chúng ta liệu rằng có kiên cường để tiếp tục bước chân
lên những miền cát mênh mông ấy.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh,
nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh 
nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các
trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây

dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán: Ôn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên 
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chuyên dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Tốn: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần
Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt 
thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các

môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn

phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các môn Toán- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.