Phân tích Bài ca ngắn đi trên bãi cát của Cao Bá Quát

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (679.8 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

BÀI VĂN MẪU LỚP 11

PHÂN TÍCH BÀI THƠ

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT CỦA CAO BÁ QUÁT

A.Sơ đồ gợi ý tóm tắt

B.Dàn ý chi tiết 
1. Mở bài

- Giới thiệu nhà thơ Cao Bá Quát

+ Cao Bá Quát (1809 – 1855), quê tỉnh Bắc Ninh.
+ Ông là nhà thơ tài năng và bản lĩnh.

+ Thơ văn ông phê phán mạnh mẽ chế độ phong kiến nhà Nguyễn bảo thủ, lạc hậu.
- Giới thiệu về bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát

+ Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh Cao Bá Quát làm trong những lần ông vào Huế thi hội.

2. Thân bài

 Hình ảnh người đi đường trên bãi cát – cuộc đời

Bãi cát dài lại bãi cát dài, 
Đi một bước như lùi một bước. 
Mặt trời đã lặn, chưa dừng được, 
Lữ khách trên đường nước mắt rơi.

 Không gian: “Bãi cát dài lại bãi cát dài”

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

 Từ “lại” nhận mạnh sự nối dài tít tắt cảu bãi cát -> sự chán chường, ngán ngẫm của nhân

vật trữ tình.

 Thời gian: “mặt trời đã lặn” -> vào buổi chiều tà.

 Tư thế con người: “Đi một bước như lùi một bước” -> gợi sự vất vả, gian truân.

 Hình ảnh:

 Bãi cát: là con đường công danh, con đường đời vô cùng xa xôi, gian nan và mịt mù.

 Người đi trên bãi cát: biểu tượng của người đi tìm chân lí giữa cuộc đời. Tuy chưa tìm ra
được một con đường nào khác, nhưng con người này đã nhận tức được rõ ràng mỗi bước đi
trên con đường ấy là khó khăn và thứ thách.

 Nỗi niềm của nhân vật trữ tình: “nước mắt rơi” -> tâm trạng mệt mỏi, buồn bã, kiệt sức
nhưng vẫn cố gắng bước tiếp.

 Thực tế cuộc đời đầy cay đắng, vô vị

Không học được tiên ông phép ngủ, 
Trèo non, lội suối, giận khôn vơi! 
Xưa nay, phường danh lợi, 
Tất tả trên đường đời,

Đầu gió hơi men thơm quán rượu, 
Người say vô số, tỉnh bao người?

 Điển cố về Hạ Hầu Ấn: nói lên nỗi niềm ưu thời của nhân vật trữ tình -> thể hiện tấm
lòng đa mang cùng thời cuộc, khơng thể làm ngơ trước hồn cảnh ngổn ngang của xã hội.

 Quy luật xưa nay về phường danh lợi:

 Hình ảnh “quán rượu ngon”: danh lợi

 “Người say”: người đi tìm danh lợi, số lượng vô cùng nhiều, tất bật chạy ngược chạy xuôi
để cầu danh lợi cho bản thân.

 “Người tỉnh”: người có trách nhiệm với cuộc đời, với thời cuộc lại cơ độc, trơ trọi trên
hành trình tìm chân lí.

 Nêu lên nhận định về những kẻ ham danh lợi, đồng thời thể hiện thái độ dứt khốt thốt
khỏi con đường danh lợi vơ nghĩa, tầm thường.

 Nhận vật trữ tình tự nhận thấy mình cơ độc trên hành trình mới, hành trình thốt khỏi
vòng danh lợi.

 Sự bế tắc và nỗi tuyệt vọng của người đi

Bãi cát dài, bãi cát dài ơi!

Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt, 
Đường ghê sợ cịn nhiều, đâu ít? 
Hãy nghe ta hát khúc “đường cùng”, 
Phía bắc núi Bắc, núi mn trùng, 
Phía nam núi Nam, sóng dào dạt. 
Anh đứng làm chi trên bãi cát?

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

o Đường ghê sợ -> cịn nhiều
o Phía bắc -> núi mn trùng
o Phía nam -> sóng dào dạt

 Sự bế tắc khơng lối thốt

Câu hỏi tu từ “Anh đứng làm chi trên bãi cát?”

Khát khao một sự đổi mới.

Muốn thoát khỏi con đường cũ để đi tìm một con đường mới.

3.Kết bài

Nội dung:

Đây là một khúc bi ca mang đậm tính nhân văn của một con người cô đơn, tuyệt vọng
trên con đường đời.

Nghệ thuật:

Hình tượng thơ độc đáo, sáng tạo.

Hình ảnh thơ vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa mang ý nghĩa biểu trung sâu sắc.

C.Bài văn mẫu

Đề bài: Phân tích bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát của Cao Bá Quát 
Gợi ý làm bài

Người đời đã ca tụng rằng :

Văn như Siêu, Quát vô tiền Hán

Thi đáo Tùng, Tuy thất thịnh Đường

Cao Bá Quát là một trong số bốn nhà thơ nổi danh muôn đời ấy. Là người học rộng tài cao
nhưng ông lai sống trong một xã hội đầy bất công, trọng người Nam hơn người Bắc. Chính vì
điều này, ơng đã lấy cảm hứng sáng tác bài thơ “Bài ca ngắn đi trên bãi cát” để thể hiện tâm
thế khinh thường những kẻ hám danh vọng và niềm khao khát được thay đổi cuộc sống.
Mở đầu bài thơ, tác giả vẽ nên hình ảnh một bãi cát dài thênh thang, mênh mông:

Bãi cát lại bãi cát dài,

Đi một bước như lùi một bước. 
Mặt trời đã lặn chưa dừng được, 
Lữ khách trên đường nước mắt rơi

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Trong lịng tác giả ln chất chứa biết bao than trách, ai ốn vì con đường cơng danh lận
đận của mình:

Khơng học được tiên ơng phép ngủ, 
Trèo non, lội suối, giận khôn vơi! 
Xưa nay, phường danh lợi, 
Tất tả trên đường đời.

Đầu gió hơi men thơm quán rượu, 
Người say vô số, tỉnh bao người?

Trên đường đời, chẳng có mấy ai thốt khỏi được sự ham muốn về vật chất, công danh phú
quý. Người dù buồn dù vui đều muốn tìm đến quán rượu thơm nồng hương, để đắm say
cùng chốn ấy, có được mấy ai tỉnh táo để thoát khỏi ma lực của rượu ngon. Qua đây, tác giả
muốn đánh thức người đọc về những “phường danh lợi" khiến cho con người lầm đường lạc
lối. Người trần cũng chẳng thể so với “tiên ơng", thế nhưng trên đời có mấy ai là tiên đây.

Ông phê phán những danh vọng tầm thường, nhưng cũng nhận ra sự cơ độc của mình trên
đời. Hay có lẽ, chỉ có mình tác glả tin tưởng vào bản thân mình, trong khi bao người trong xã
hội ấy công nhận, ủng hộ và đồng hành cũng những lý tưởng của thi sĩ. Sau bao hồi suy nghĩ,
tác giả nhận ra rằng mình cần phải thoát khỏi những cám dỗ của vật chất, nếu như lý tưởng
và phẩm chất thanh cao của ông cũng bị đánh đồng, hòa lẫn vào cùng những bọn phường
danh lợi kia, vậy thì sống trên đời có ý nghĩa gì đây:

Một lần nữa tác giả lại thốt nên những tiếng gọi về “bãi cát dài như một sự cam chịu, chấp
thuận. Đã biết bao lần muốn từ bỏ con đường đi về phía trước, những câu hỏi băn khoăn
chất chứa trong lòng, liệu rằng tên từ bỏ hay tiếp tục. “Đường bằng mờ mịt”, tức là con
đường đi theo tiếng gọi của danh vọng, chẳng biết lúc nào sẽ được chạm tay vào cơng danh
ấy. Hay “đường ghê sợ thì nhiều” ám chỉ còn rất nhiều con đường khác để tác giả có thể lựa
chọn cuộc sống của mình, nhưng cũng chẳng có lựa chọn nào là sáng sủa, hạnh phúc. Nỗi bế
tắc bao trùm cả một cuộc đời, cả những bài cát dài thênh thang. Một khúc hát như để trút bỏ
hết nỗi lòng, cho tâm tư được giải bày, lan tỏa khắp non nước. Những cặp hình ảnh “núi
mn trùng - sóng dào dạt” vừa là hình ảnh đời thực, lại vừa mang ý nghĩa tượng trưng cho
đường đời đầy gian nan, thử thách.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

danh nhân, học giả khác cũng đương phải chịu cảnh bất công như Cao Bá Quát. Tác giả đã sử
dụng nhiều đại từ xưng hơ, có khi là một “vị lữ hành” cô độc trên bãi cát, khi lại là đại từ “ta"
chỉ bản thân mình. Các cách xưng hô khác nhau nhưng đều chung một thái độ trăn trở, bất
cần của thi sĩ trước xã hội bất công.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh,

nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh

nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các
trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây
dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
- Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS 
lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho
học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần

Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt

thành tích cao HSG Quốc Gia.
III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các
môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn
phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.