bai 2 trao doi nuoc o dong vat tiep theo

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (256.82 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Giáo án giảng dạy môn Sinh học 11 (nâng cao)

Trường THPT Tắc Vân Giáo viên: Ngô Duy Thanh

A - CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở THỰC VẬT

Bài 2. TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT (tiếp theo)

o0o
---I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần phải:

- Minh hoạ được ý nghĩa của q trình thốt hơi ước.

- Trình bày được 2 con đường thoát hơi nước ở lá cùng với những đặc điểm của nó. Mơ tả
được phản ứng đóng, mở khí khổng.

- Nêu được mối liên quan giữa các nhân tố mơi trường với q trình trao đổi nước.
- Giải thích được cơ sở khoa học của vấn đề tưới nước hợp lí cho cây trồng.
- Xây dựng ý thức quan tâm và tìm hiểu những vấn đề thực tiễn nơng nghiệp.

II. Kiến thức trọng tâm

- Q trình thốt hơi nước ở lá: ý nghĩa của q trình thốt hơi nước, con đường thoát hơi
nước ở lá, sự điều chỉnh q trình thốt hơi nước.

- Ảnh hưởng của điều kiện mơi trường đến q trình trao đổi nuớc.
- Cơ sở khoa học cho việc tưới nước hợp lí cho cây trồng.

III. Phương pháp và phương tiện dạy học:

- Phương pháp:

o Phương pháp chính: giảng giải phối hợp với hình ảnh trực quan.
o Phương pháp xen kẽ: thảo luận nhóm.

- Phương tiện dạy học:

o Hình 2.1/trang 13, hình 2.2/trang 14 - SGK.

IV. Nội dung và tiến trình lên lớp:
Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số, vệ sinh. 
1. Kiểm tra bài cũ: <5 phút>

GV - HS1: Trình bày các con đường vận chuyển nước ở thân.

GV - HS2: Nêu mối liên quan giữa cấu trúc của lông hút với quá trình hấp thụ nước ở rễ.

HS3: Nhận xét, bổ sung và đánh giá.

GV: Nhận xét chung và đánh giá HS1, HS2.

2. Vào bài mới:

a. Mở bài: <1 phút>

GV:

Bài

trước chúng ta đã nói đến một trong những động lực giúp cho dịng nước di
chuyển từ rễ lên lá. Vậy ngoài ý nghĩa trên, thốt hơi nước cịn có ý nghĩa đối với cây? Cây thoát
hơi nước bằng cách nào? Vào bài mới.

b. Tiến trình bài học: <37 phút>

Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức

- GV: Quan sát sơ đồ trang 12/SGK hãy cho
biết: lượng nước thốt ra ngồi chiếm bao
nhiêu % trong 100% lượng nuớc cây hấp thụ
được?

- HS: 99% nước thốt ra ngồi ở dạng hơi qua
lá cịn lại 1%, trong đó 0,8 - 0,9 % khơng tham
gia tạo chất khơ, cịn lại tham gia tạo chất khơ
- GV: Tại sao cây phải thốt hơi nước là cần
thiết? Vai trò?

- HS: là cần thiết tạo động tận cùng đầu trên
của lá cho QT vận chuyển nước từ ngồi vào

IV. Thốt hơi nước ở lá

1. Ý nghĩa của sự thoát hơi nước
- Tạo lực hút nước.

- Điều hòa nhiệt độ cho cây.

- Tạo điều kiện cho CO2 từ khơng khí vào lá

thực hiện chức năng QH.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

---Giáo án giảng dạy môn Sinh học 11 (nâng cao)

Trường THPT Tắc Vân Giáo viên: Ngô Duy Thanh

trong cây. Giúp cây không bị đốt nóng, khi
thốt hơi nước khí khổng mở ra để CO2 đi vào

lục lạp cần cho QH.

GV: các con đường thốt hơi nước?

HS: Con đường qua khí khổng và con đường
qua bề mặt của lá – qua cutin.

GV: Cung cấp số lượng khí khổng trên bề mặt
lá của một số cây như:

Tên cây Mặtlá

Số lượng
khí
khổng
/mm2
Thốt hơi
nước (mg/24g)
Thược

dược TrênDưới 2230 500600
Cây
đoạn
Trên
Dưới

0
60
200
400
Thường
xuân
Trên
Dưới
0
80
0
180
_ Nhận xét sự phân bố của khí khổng mặt trên
và mặt dưới của lá cây? Từ đó có nhận xét gì
về sự thốt hơi nước của cây?

HS: mặt trên của lá có ít khí khổng hơn mặt
dưới → Mặt dưới lá cây thoát hơi nước nhiều
hơn mặt trên của lá.

GV: Mặt trên của lá cây đoạn khơng có khí
khổng mà vẫn thốt hơi nước → Có những con
đường nào thốt hơi nước ở lá cây?

HS: Có 2 con đường là: Con đường qua khí
khổng và Con đường qua bề mặt lá – qua cutin.
GV: 2 con đường này có đặc điểm gì khác
nhau?

HS: Con đường qua khí khổng có đặc điểm:

+ Vận tốc lớn, thoát hơi nước nhiều.
+ Được điều chỉnh bằng đóng mở khí
khổng

Con đường qua bề mặt lá – qua cutin có đặc
điểm:

+ Vận tốc nhỏ, thốt hơi nước ít
+ Khơng được điều chỉnh.

GV: Ngun nhân gây ra sự đóng mở khí
khổng?

HS: Ánh sáng là ngun nhân gây ra sự đóng
mở khí khổng

GV: Nguyên nhân dẫn đến khí khổng đóng
hoặc mở?

HS:

- Khi đưa cây ra ngồi sáng, lục lạp trong tế
bào khí khổng quang hợp làm thay đổi nồng độ
CO2 và pH.

Kết quả: hàm lượng đường tăng → tăng áp

suất thẩm thấu trong tế bào → 2 tế bào khí
khổng hút nước, trương nước → khí khổng

2. Con đường thốt hơi nước ở lá

a. Con đường qua khí khổng có đặc điểm:
+ Vận tốc lớn.

+ Được điều chỉnh bằng đóng mở khí khổng.
b. Con đường qua bề mặt lá – qua cutin có

đặc điểm:

+ Vận tốc nhỏ, thốt hơi nước ít.
+ Khơng được điều chỉnh.

3. Cơ chế điều chỉnh thoát hơi nước

a. Các phản ứng đóng mở khí khổng:
+ Phản ứng mở quang chủ động.
+ Phản ứng đóng thủy chủ động.
b. Nguyên nhân:

+ Ánh sáng là ngun nhân gây ra sự đóng mở
khí khổng.

+ Khí khổng mở chủ động ngồi ánh sáng

+ Một số cây khi thiếu nước khí khổng đóng lại
để tránh sự thốt hơi nước

+ Sự đóng chủ động của khí khổng khi thiếu nước
là do axít abxixic (AAB) tăng khi thiếu nước.

- Khí khổng đóng hồn tồn vào ban ngày. Khi
mặt trời lặn khí khổng mở để thu nhận CO2 thực
hiện quang hợp.

c. Cơ chế đóng mở khí khổng:

- Mép trong của tế bào khí khổng dày,mép ngồi
mỏng,do đó:

+ Khi tế bào trương nước → mở nhanh.

+ Khi tế bào khí khổng mất nước → đóng nhanh.
- Cơ chế ánh sáng: Khi đưa cây ra ngoài sáng,lục
lạp quang hợp làm thay đổi nồng độ CO2 và pH.

Hàm lượng đường tăng → tăng áp suất thẩm thấu
trong tế bào → 2 tế bào khí khổng hút nước,
trương nước → khí khổng mở.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

---Giáo án giảng dạy môn Sinh học 11 (nâng cao)

Trường THPT Tắc Vân Giáo viên: Ngô Duy Thanh

mở.

- Khi cây bị hạn, hàm lượng ABA trong tế bào
tăng → kích thích các bơm ion hoạt động →
các kênh ion mở → các ion bị hút ra khỏi tế
bào khí khổng → áp suất thẩm thấu giảm →
sức trương nước giảm → khí khổng đóng.

- Cơ chế axít abxixíc: Khi cây bị hạn,hàm lượng
ABA trong tế bào tăng → kích thích các bơm ion
hoạt động → các kênh ion mở → các ion bị hút ra
khỏi tế bào khí khổng → áp suất thẩm thấu giảm
→ sức trương nước giảm → khí khổng đóng.
GV: yêu cầu học sinh kết hợp thông tin trong

SGK phần V để tóm tắt nội dung về ảnh hưởng
của 4 nhân tố mơi trường đến q trình trao đổi
nước ở thực vật.

GV: yêu cầu HS tham khảo thông tin trong
SGK phần VI phối hợp với các kiến thức vừa
tiếp nhận được ở các nội dung trên để nêu ý
kiến: Tại sao phải tưới nước hợp lí cho cây
trồng? Thế nào tưới tiêu hợp lí?

V. Ảnh hưởng của điều kiện mơi trường đến
q trình trao đổi nước

1. Ánh sáng

Ảnh hưởng chủ yếu đến quá trình thốt hơi nước
ở lá với vai trị tác nhân gây đóng mở khí khổng.

2. Nhiệt độ

Ảnh hưởng đến2 q trình hấp thụ nước ở rễ và
thốt hơi nước ở lá.

3. Độ ẩm và khơng khí
4. Dinh dưỡng khống

VI. Cơ sở khoa học của việc tưới nước hợp lý
cho cây trồng

1. Cân bằng nước của cây trồng
2. Tưới nước hợp lý cho cây
3. Củng cố và dặn dò: <2 phút>

Củng cố:

Trao đổi nước ở thực vật bao gồm 3 q trình:
- Hấp thụ nước.

- Vận chuyển nước.
- Thốt hơi nước.

Ba quá trình này liên quan với nhau để đưa được các phân tử nước từ đất vào rễ cây, sau đó đưa
lên tận ngọn cây.

Dặn dị:

Trả lời các câu hỏi và làm bài tập trong phần “Câu hỏi và bài tập” ở cuối bài/trang 16. Đọc nội
dung phần in nghiêng trong SGK/trang 16. Đọc thêm phần “Em có biết – Thốt hơi nước qua
khí khổng”.

4. Rút kinh nghiệm

...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

---Giáo án giảng dạy môn Sinh học 11 (nâng cao)

Trường THPT Tắc Vân Giáo viên: Ngô Duy Thanh

...
...
...
...
...
...
...
...
...
...