HUNG DAO DAI VUONG TRAN QUOC TUAN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (90.4 KB, 6 trang )

Ngày soạn: 18/ 01/
2010

Tiết: 65

Đọc văn:

<b>HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤN</b>

( Trích “ Đại Việt sử kí tồn thư”-Ngơ Sĩ Liên )

I./Mục Tiêu Bài Học:
Giúp HS :

- Hiểu, cảm phục, tự hào về tài năng, đức độ của người anh hùng dân tộc, đồng thời hiểu được
những bài học quý báu mà ông để lại cho đời sau.

- Thấy được cái hay, sức hấp dẫn của của một tác phẩm lich sử nhưng đậm chất văn học qua
nghệ thuật kể chuyện và khắc học chân dung nhân vật lịch sử của tác giả.

II/ Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

-Giáo viên: Đọc SGK,TLTK, sưu tầm hình ảnh …

-Học sinh: Đọc SGK, soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn, xem lại tác phẩm “Hịch tướng sĩ”, sưu
tầm hình ảnh Trần Quốc Tuấn…

III/ Phương pháp giảng dạy:

Giáo viên tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp nhiều phương pháp: đọc sáng tạo, phát vấn,
gợi mở, bình giảng, thảo luận…

IV/Tiến trình lên lớp.
1.Kiểm tra bài cũ : (4’)

*Câu hỏi:

Tại sao tác giả Thân Nhân Trung khẳng định “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”? Nêu tên
một số nhân vật lịch sử được coi là “nguyên khí” của đất nước?

*Gợi ý trả lời:

- Hiền tài có vai trò hết sức quan trọng đối với quốc gia, dân tộc, là khí chất ban đầu làm nên sự
<i><b>sống cịn và phát triển của dân tộc. “Hiền tài …quốc gia”.</b></i>

- Hiền tài có mối quan hệ mật thiết, gắn bó chặt chẽ đối với vận mệnh, sự tồn vong của đất
<i><b>nước “Nguyên khí thịnh…rồi xuống thấp”.</b></i>

- VD: Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Nguyễn Ái Quốc…
2.Giảng bài mới:

TL Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung

6’ Hoạt động 1:

Hướng dẫn HS tìm hiểu
chung về tác giả, tác phẩm.
- GV gọi HS đọc tiểu dẫn
(SGK/41).

(?) Hãy trình bày những
nét chính về tác giả Ngô Sĩ

Liên?

- HS theo dõi phần tiểu dẫn
- HS dựa vào SGK trả lời
câu hỏi.

I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:

- Ngơ Sĩ Liên (?-?).

-Q: làng Chúc Lí, huyện
Chương Đức (xã Chúc Sơn,
huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà
Tây).

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

(?) Phần tiểu dẫn giới thiệu
cho chúng ta biết điều gì
về cuốn sử này?

- GV nhận xét, tổng hợp.

- HS dựa vào SGK trả lời
câu hỏi.

- HS chú ý theo dõi.

2. Tác phẩm “Đại Việt sử kí
tồn thư”.

- Là bộ chính sử lớn ở thời
kì trung đại, được hồn tất
vào năm 1479.

- Tác phẩm gồm 15 quyển,
ghi chép lịch sử Việt Nam từ
thời Hồng Bàng đến khi Lê
Thái Tổ lên ngôi.

- Được biên soạn dựa trên
hai cuốn sách “Đại Việt sử
kí” của Lê Văn Hưu và “Sử
kí tục biên” của Phan Phu
Tiên.

- Tác phẩm thển hiện tinh
thần dân tộc mạnh mẽ, vừa
có giá trị sử học vừa có giá
trị văn học.

30’ Hoạt động 2:

Hướng dẫn HS đọc hiểu
văn bản.

- GV đọc trước một đoạn,
sau đó gọi 2-3 HS đọc tiếp
cho đến hết tác phẩm.
- Đoạn trích có bố cục như
thế nào? Nêu nội dung

chính từng đoạn?

(?) Mở đầu đoạn trích Ngơ
Sĩ Liên kể Hưng Đạo Đại
Vương ốm nặng, vua ngự
tới thăm và hỏi ông về kế
sách giữ nước. Vậy ông đã
trình bày kế sách đó như
thế nào?

- HS đọc bài .
- Bố cục:

+ Đoạn 1: Từ đầu đến “…
đó là thượng sách giữ nước
vậy”→ Lời trình bày kế sách
giữ nước của Hưng Đạo Đại
Vương vói vua.

+ Đoạn 2: Tiếp theo đến
“…mới cho Quốc Tảng vào
viếng”→Thái độ của Hưng
Đạo Đại Vương trước lời
cha dặn.

+ Đoạn 3: Còn lại →Đánh
giá, nhận xét về công lao,
đức độ của Trần Quốc Tuấn.
- Kế sách giữ nước:

+ Nhà Triệu dùng kế “thanh
dã”.

+ Nhà Đinh-Lê biết trọng
dụng người tài, đoàn kết
toàn dân.

+ Nhà Lý dùng kế đánh vào

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

(?) Tại sao Hưng Đạo Đại
Vương lại dẫn các kế sách
qua các triều đại khác
nhau?

(?) Khi trình bày kế sách
giữ nước, Trần Quốc Tuấn
lưu ý đến vấn đề nhất?
(?) Thông qua câu trả lời
của Hưng Đạo Đại Vương
với nhà vua, em có nhận
xét gì về con người ơng?
- GV nhận xét, tổng hợp,
chốt ý.

(?) Trước khi mất , cha
ông (tức An Sinh Vương
Trần Liễu) đã dăn dò lại
điều gì? Thái độ của ơng ra
sao?

(?) Lời cha dặn, Trần Quốc
Tuấn “ ghi điều đó ở trong
lịng nhưng khơng cho là
phải”, vậy ơng có phải là
người con hiếu thảo
khơng? Vì sao?

(?) Trần Quốc Tuấn đem
lời cha dặn nói với 2 người
gia nơ. Qua những câu trả
lời của 2 người gia nô, em
biết được điều gì về họ?

tận sào huyệt kẻ thù.

Quốc Tuấn không chỉ dẫn kế
sách qua các triều đại xưa
mà cịn lấy kế sách đương
thời.

- HS trao đơi, thảo luận, phát
biểu ý kiến .

- HS suy nghĩ độc lâp, trả
lời.

- HS tự rút ra nhận xét.

- HS chú ý theo dõi.

- Dựa vào SGK, HS tìm và
phát biểu ý kiến.

- HS trao đổi, thảo luận
dưới sự hướng dẫn của GV.

- HS suy nghĩ, trả lời.

1.Phẩm chất của Hưng Đạo
Đại Vương:

1.1 Lới trình bày về kế sách
giữ nước:

- Mỗi triều đại có kế sách
khác nhau, phải tùy thời thế
mà có sách lược phù hợp,có
binh pháp hợp lý, linh hoạt.
- Điều kiện quan trọng nhất
để đánh thắng kẻ thù là phải
biết đoàn kết toàn dân.
- Chủ trương “khoan thư sức
dân” ( giảm thuế khóa, bớt
hình phạt khơng phiền nhiễu
nhân dân, chăm lo đời sống
nhân dân để họ có đời sống
sung túc)

=> Trần Quốc Tuấn là vị
tướng có tài mưu lược, có

lịng trung qn thương dân,
trọng dân và lo cho dân.
1.2 Lời dạn dò của cha và
thái độ của Trần Quốc Tuấn:
- Trước lời dặn dò của cha,
Trần Quốc Tuấn “ ghi để
điều đó trong lịng nhưng
khơng cho là phải”

→ Trần Quốc Tuấn đặt quốc
gia, dân tộc lên trên tình
riêng, chữ “trung” lên trên
chữ “hiếu”, nợ nước lên trên
tình nhà.

→Là người có lập trường
vững vàng, khơng hiểu chữ
“hiếu” một cách cứng nhắc.
- Trước lời nói của Yết
Kiêu, Dã Tượng, Quốc Tuấn
“ cảm động đến khóc, khen
ngợi hai người”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

(?) Thái độ của Trần Quốc
Tuấn như thế nào? Thái độ
đó nói lên điều gì?

(?) Tương tự trong câu
chuyện với 2 người con,
Trần Quốc Tuấn có phản

ứng ra sao? Em có nhận
xét gì qua điều đó?
-GV nhận xét, bổ sung
những câu chuyện lịch sử
xung quanh mối hiềm
khích của cha ơng với vua
Trần Thái Tông, giai thoại
về cây gậy bịt sắt nhọn,
Trần Quốc Tuấn đích thân
tắm cho Trần Quang Khải
để qua đó HS thấy được
tấm lịng trung nghĩa của
ơng với nước, với dân.
(?) Đi đơi với lịng trung
nghĩa, tài cầm quân đánh
giặc, Trần Quốc Tuấn còn
có đức độ lớn lao. Điều đó
được thể hiện như thế nào?
Tìm dẫn chứng để chứng
minh?

-GV nhận xét, tổng hợp.

(?) Tóm lại,ở nhân vật này
nổi bật lên những phẩm
chất gì? Để làm hiện rõ
những phẩm chất của Trần
Quốc Tuấn, tác giả đã dựa
vào những yếu tố nào?
- Định hướng:

(?) Nhân vật Trần Quốc

- HS tự rút ra nhận xét, đánh
giá.

- HS suy nghĩ, trả lời.

- HS chú ý theo dõi.

- Đức độ của Quốc Tuấn
được thể hiện không chỉ
trong mối quan hệ với bề
trên (vua ) mà còn được thể
hiện ngay với cả các tướng
sĩ dưới quyền .

- HS chú ý theo dõi.

- Phẩm chất của Trần Quốc
Tuấn Được thể hiện ở khắp
các mối quan hệ : với
nước,với vua, với dân, với
tướng sĩ dưới quyền, với con
cái, với bản thân mình.

thắn, cương trực của hai nơ
bộc vì chủ.

→Khẳng định tư tưởng của

Quốc Tuấn là đúng nên đã
tìm được sụ đồng tình ủng
hộ của mọi người.

- Trước lời nói của Hưng Vũ
Vương, Quốc Tuấn “ngầm
cho là phải”. Với Hưng
Nhượng Vương, ông tức
giận ( rút gươm trị tội,
khơng cho gặp mặt..)
→ Thể hiện tấm lịng tận
trung với vua, nghiêm khắc
trong giáo dục con cái của
Quốc Tuấn.

1.3 Đức độ của Trần Quốc
Tuấn:

- Khiêm nhường “kính cẩn
giữ tiết làm tơi”.

-Tận tình với các tướng ĩ
dưới quyền ( tiến cử nguười
tài, soạn sách để khích lệ
tinh thần của các tướng sĩ).
- Cẩn trọng, phòng xa
chuyện hậu sự…

=> Trần Quốc Tuấn không
chỉ là thiên tài quân sự lỗi

lạc mà cịn là người có đức
độ lớn lao, cao cả.

2. Nghệ thuật:

2.1 Nghệ thuật khắc họa
chân dung nhân vật:

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Tuấn đã được tác giả đặt
vào trong những mối quan
hệ và tình huống như thế
nào?

(?) Việc đặt nhân vật lịch
sử vào trong nhiều mối
quan hệ rồi dẫn những câu
chuyện sinh động nói về
cách giải quyết mối quan
hệ của Trần Quốc Tuấn có
tác dụng gì?

(?) Em có nhận xét gì về
nghệ thuật kể chuyện?

- HS trao đổi, thảo luận.

-Hs rút ra những nét đặc sắc
về nghệ thuật kể chuyện của
tác giả.

làm nổi bật những phẩm
chất cao quý của ông ở
nhiều phương diện .
- Chọn lọc những câu
chuyện, những chi tiết sinh
động nhằm tạo ấn tượng sâu
sắc về một nguời anh hùng
dân tộc toàn tài toàn đức,
đồng thời làm cho những
trang sử của tác giả khơng
chỉ có giá trị lịch sử mà còn
là những trang văn đầy cảm
xúc.

2.2 Nghệ thuật kể chuyện;
- Kể chuyện không theo
trình tự thời gian.

- Mạch lạc, khúc triết →
Nghệ thuật kể chuyện điêu
luyện, đạt hiệu quả cao.
4’

Hoạt động 3:
Hướng dẫn HS tổng kết
bài học.

(?) Qua phân tích, tìm hiểu
chi tiết đoạn trích, em hãy
cho biết những giá trị đặc

sắc về nội dung và nghệ
thuật?

- GV nhận xét, tổng hợp.

-HS rút ra những nội dung
và đặc điểm nghệ thuật
chính của đoạn trích.
- HS chú ý theo dõi.

IIIGhi nhớ : (SGK/45).

V/Củng cố,dặn dò: (1’)

1.Củng cố: Từ những chi tiết trong đoạn trích, em hãy tóm tắt lại câu chuyện về Trần Quốc
Tuấn ( không quá 20 dòng ).

2.Dặn dò:

- Nắm nội dung cơ bản của bài .