Đề thi thử THPT quốc gia 2021 môn Văn có đáp án chi tiết - Đề số 22 | Ngữ văn, Đề thi đại học - Ôn Luyện

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>ĐỀ SỐ 22</b> <b>BỘ ĐỀ THI THPT QUỐC GIA CHUẨN CẤU TRÚC BỘ GIÁO DỤC</b>
<i>Môn: Ngữ văn</i>

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề


<b>I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)</b>

<b>Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:</b>

<b>CÂU TRẢ LỜI CỦA BẦY KIẾN</b>

Anh có biết rằng có biết bao lần trong khuya khoắt tơi thường cúi cái đầu to nhưng nhiều
ngốc nghếch của mình xuống nhìn những con kiến có cái tí hon vĩ đại và hỏi tại sao những
con kiến lại biết được tất cả những con đường trên thế gian này kể cả những con đường chạy
qua bóng tối. Và chúng chẳng bao giờ nhầm lẫn khi lựa chọn con đường.

Những con kiến là những kẻ mộng du, những kẻ cô đơn hay là những kẻ mất ngủ hay là
những kể không muốn ngủ. Suốt đêm, bất cứ khi nào tỉnh giấc tơi đều nhìn thấy những con
kiến đi lang thang. Tơi chưa bao giờ thấy chúng ngủ. Khi cịn bé, tơi đã hỏi mẹ tơi vì sao
những con kiến khơng ngủ. Mẹ tôi không trả lời được câu hỏi của tôi. Tôi đã hỏi câu hỏi này
từ khi tôi năm tuổi. Bây giờ tôi đã là một lão già, nhưng tôi vẫn hỏi câu hỏi ấy và vẫn khơng
có câu trả lời. Có một nhà khoa học đã giải thích cho tơi vì sao lũ kiến khơng ngủ. Nhưng
mọi lời giải thích như vậy thật chẳng có ý nghĩa gì.

Bao đêm, tơi khơng ngủ ngắm nhìn bầy kiến. Và tơi ao ước nói được ngơn ngữ của bay
kiến.

Như vậy, tơi có thể trị chuyện với chúng. Như vậy, tơi sẽ tìm được câu trả lời cho câu hỏi
kéo dài hơn nửa thế kỉ của tơi từ chính bầy kiến. Tơi muốn kiếp sau là một con kiến để được
hòa vào đội ngũ của chúng và thực hiện những cuộc hành hương vô tận trên thế gian này.

Những cuộc hành hương như thế làm cho tâm hồn thường trống rỗng, vô cảm và nhạt nhẽo
của tơi thay đổi.

Đã khơng ít lần tơi bò trên sàn nhà theo bầy kiến. Bây giờ nhớ lại, tơi thấy lúc đó tơi thực
sự là một cơn trùng nhưng lại chẳng có được một đặc tính nào của cơn trùng. Tơi vừa bị theo
chúng vừa lảm nhảm với những câu hỏi của tơi và nói đi nói lại ao ước của tơi như khơng có
một chút khả năng kìm chế nào.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Nói xong nó lại kiên nhẫn bò đi như chưa bao giờ dừng lại. Tơi chợt nhận ra một điều gì
đó thật lớn lao. Điều đó bỗng thay đổi tơi. Và lần đầu tiên tơi đã tìm ra được một trong những
câu trả lời của mình. Mà có khi đó cũng là câu trả lời cho câu hỏi mà anh đã đợi chờ suốt bao
năm tháng. Chỉ có điều anh đã giấu được câu hỏi ấy trước những đám người đang nói cùng
ngơn ngữ với anh.

Câu chuyện đã để lại cho ta một bài học sâu sắc: "Con người được sinh ra với đôi tai để có
thể nghe nhiều hơn và một cái miệng để nói ít hơn“. Biết lắng nghe, dù chỉ là những khoảng
lặng, bạn vẫn sẽ là một người may mắn bởi biết lắng nghe – điều kì diệu của cuộc sống! Cuộc
sống có những biến đổi bất thường, dịng đời cũng lắm xoay chuyển khơng ngi. Có những
biến cố xảy đến làm ta sợ, có những bất ngờ khơng lường trước làm ta bơ vơ. Vì thế, khơng
phải lúc nào con người cũng đủ tự tin để làm chủ bản thân, đủ vững chãi để bước đi trong
cuộc sống. Lúc bơ vơ ta cần có ai đó để chia sẻ, lúc khơng vững chãi cần có một người để
lắng nghe.

(Thep – Nguyễn Quang Thiều)
<b>Câu 1. Đoạn văn đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào? Xác định nội dung của văn</b>
bản.

<b>Câu 2. Những con kiến không bao giờ ngủ. Qua đó chúng ta thấy được những đặc tính tuyệt</b>
vời gì từ chúng?

<i><b>Câu 3. Câu trả lời của bầy kiến: Lão khơng thấy là có biết bao kẻ quanh lão nói cùng ngơn</b></i>
<i>ngữ với lão nhưng chưa bao giờ hiểu đúng lão là cái quái gì à? Hàm ý nội dung gì?</i>

<b>Câu 4. Hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 6-8 dịng) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về</b>
lắng nghe và thấu hiểu.

<b>II. LÀM VĂN (7,0 điểm)</b>

<b>Câu 1. (2,0 điểm) Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị)</b>
về ý kiến được nêu ở phần Đọc hiểu: Biết lắng nghe – điều kì diệu của cuộc sống.

<i><b>Câu 2. (5,0 điểm) Về hình tượng Tnú trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung</b></i>
Thành, có ý kiến cho rằng: Đó là nhân vật được xây dựng bằng bút pháp lí tưởng hóa đậm
<i>chất sử thi và cảm hứng lãng mạn. Ý kiến khác thì khẳng định: Nhân vật Tnú hiện lên trong</i>
<i>tác phẩm hết sức chân thật, sinh động, đời thường. Từ cảm nhận của mình về hình tượng Tnú</i>
hãy bình luận các ý kiến trên.

<b>HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI</b>
<b>I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

+ Thắc mắc về việc không ngủ của bầy kiến.
+ Câu trả lời về sự im lặng và thấu hiểu.

<b>Câu 2. – Cần cù chăm chỉ: những con kiến không ngủ; những con kiến đi lang thang.</b>
– Bền bỉ mạnh mẽ: đi qua những con đường chạy qua bóng tổ.

– Thơng minh, hiểu biết: biết được tất cả con đường trên thế gian; không bao giờ nhầm lẫn
khi lựa chọn con đường.

<b>Câu 3. – Bầy kiến:</b>

+ Thực chất khơng có tiếng nói và ngơn ngữ riêng.
+ Giao tiếp bằng cử chỉ và tín hiệu đặc biệt.

+ Ln làm có trật tự và đồn kết.

+ Do thấu hiểu và hành động cùng chí hướng.
– Con người:

+ Có cùng chung một ngơn ngữ giao tiếp hàng ngày.
+ Nhưng không thấu hiểu bản chất thực sự của nhau.
+ Con người cần có sự thấu hiểu chính đồng loại mình.

<b>Câu 4. Thí sinh có thế trình bày theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo những ý cơ</b>
bản sau:

– Nhận thức:

+ Lắng nghe không chỉ là đối đáp mà còn là thấu hiểu.
+ Cần sự thấu hiểu thì mọi việc đều tiến triển thuận lợi.
+ Con người sẽ sống vị tha nhận ái hơn khi biết lắng nghe.
– Hành động:

+ Đặt mình vào vị thế của người nói để hiểu theo cách của họ.
+ Lắng nghe không chỉ bằng tai bằng mắt mà bằng cả trái tim.
+ Tránh sự áp đặt, xét đoán, điều khiển hành vi của người khác.
<b>II. LÀM VĂN (7,0 điểm)</b>

<b>Câu 1 (2,0 điểm) HS tham khảo nội dung dưới đây để viết đoạn văn:</b>
<b>1. Mở đoạn</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i>– Trong chiều hướng đó, khơng lấy làm ngạc nhiên khi người ta nói: Biết lắng nghe – điều</i>
<i>kì diệu của cuộc sống.</i>

<b>2. Giải thích</b>

<i>– Nghe là sự tiếp nhận âm thanh bằng tai (thính giác).</i>

<i>– Biết lắng nghe là khơng chỉ nghe bằng tai mà cịn nghe bằng cả khối óc và trái tim.</i>
<i>– Biết lắng nghe – điều kì diệu của cuộc sống là một trong những cách tiếp nhận, học hỏi</i>
của con người nhằm làm cho bản thân ngày càng hoàn thiện.

=> Biết lắng nghe đó là đức tính, là năng lực cần phải học hỏi, là yếu tố thúc đẩy để con
người tự hoàn thiện nhân cách và trưởng thành hơn... do đó, biết lắng nghe là điều kì diệu của
cuộc sống.

<b>3. Suy nghĩ, bàn luận vấn đề</b>

– Nghe thực sự là kĩ năng cân thiết trong mọi công việc trên các lĩnh vực xã hội.

– "Biết lắng nghe" phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm sống, vốn văn hóa, tầm
nhìn, sự nhạy cảm, độ tinh tường, tinh thần cầu thị, quan niệm sống của con người...

– "Biết lắng nghe" là để hiểu, để hành động, để hướng tới giá trị chân – thiện – mĩ. Chẳng
hạn, biết nghe tiếng vọng về từ quá khứ, nghe những gì đang diễn ra ở hiện tại, nghe được cả
tương lai; nghe được lời của thiên nhiên, đất trời, lời của cây cối, chim muông; nghe để phân
biệt phải – trái, hay – dở, tốt – xấu, nghe được cả tiếng trái tim mình...

– Khơng biết lắng nghe thì cuộc sống thật vô nghĩa, tẻ nhạt...
<b>4. Bài học nhận thức và hành động</b>

– Biết lắng nghe có vai trị quan trọng trong cuộc sống của con người, vì vậy, mỗi người
cần phải có ý thức rèn luyện năng lực "lắng nghe".

– Biết lắng nghe một cách chân thành, cầu thị để có thể chia sẻ, đồng cảm với người khác
và làm cho cuộc sống của mình ngày càng có ý nghĩa...

<i>– Chống tư tựởng chủ quan, bảo thủ và phê phán lối sống ích kỉ, biết nghe mà vẫn giả</i>
<i>điếc...</i>

– Hiểu được tận cùng ý nghĩa của lắng nghe, ta sẽ thấy cuộc đời vẫn đẹp, trên vách đá vẫn
có cành nở hoa đẹp tươi.

– Cuộc sống đúng là một kho báu vơ giá và tuyệt đẹp. Vì vậy chúng ta phải sống làm sao
cho thật tốt và ý nghĩa để khơng lãng phí một q tặng tuyệt vời mà Thượng đế đã ban cho
chúng ta.

<b>Câu 2 (5,0 điểm)</b>

<b>1. Giới thiệu vấn đề nghị luận</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Rừng thưa em băng, rừng rậm em chờ
Sáng bản Na, chiều qua bản Bắc

Mười năm tròn! Chưa mất một phong thư.

<i>(Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên) </i>
Âm vang hào hùng của một thời kháng chiến chống Pháp, khắc họa hình ảnh một chú bé
liên lạc với tinh thần trách nhiệm cao, nặng tình với cách mạng, quê hương đất nước. Hình
<i>ảnh ấy đưa chúng ta liên tưởng truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, truyện đã</i>

để lại trong lòng người đọc, một hình ảnh khó qn đó là nhân vật Tnú, một chú bé liên lạc,
một chiến sĩ du kích trẻ kiên cường, một người con nặng tình với q hương, đất nước.

<i>– Chính vì thế, khi nhận xét về hình tượng Tnú trong truyện ngắn Rừng xà nu, có ý kiến</i>
<i>cho rằng: Đó là nhân vật được xây dựng bằng bút pháp lí tưởng hóa đậm chất sử thi và cảm</i>
<i>hứng lãng mạn. Ý kiến khác thì khẳng định: Nhân vật Tnú hiện lên trong tác phẩm hết sức</i>
<i>chân thật, sinh động, đời thường.</i>

<b>2. Khái quát chung về tác giả và tác phẩm</b>

– Nguyễn Trung Thành là nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam giai đoạn 1945 – 1975.
Ông là cây bút say mê trước vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Tây Nguyên. Những trang
viết thành công của ông cũng đều là nhũng trang văn viết về Tây Nguyên.

<i>– Truyện ngắn Rừng xà nu được viết năm 1965 (ra mắt lần đầu tiên trên tạp chí Văn nghệ</i>
<i>Qn giải phóng Trung Trung Bộ số 2/1965, sau đó in trong tập Trên quê hương những anh</i>
<i>hùng Điện Ngọc). Đây là một tác phẩm xuất sắc viết về đề tài miền núi, đồng thời cũng là tác</i>
phẩm tiêu biểu về đề tài chiến tranh cách mạng mà Nguyên Ngọc viết trong những năm
kháng chiến chống đế quốc Mĩ.

<b>3. Bình luận các ý kiến</b>
<i><b>a. Ý kiến thứ nhất</b></i>

Đó là nhân vật được xây dụng bằng bút pháp lí tưởng hóa đậm chất sử thi và cảm hứng
lãng mạn.

– Cuộc đời, số phận của Tnú chịu nhiều mất mát, đau thương: mồ côi cha mẹ, mất vợ, con
dưới súng đạn của kẻ thù, chính anh cũng từng chịu sự tra tấn man rợ của chúng, tiêu biểu
cho số phận chung của con người Tây Nguyên trong chiến tranh.

– Tnú có những tính cách nổi bật, vừa là đặc điểm riêng, vừa là tính cách tiêu biểu cho con
người Tây Nguyên:

+ Con người gan góc, trung thực, dũng cảm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

– Tnú là nhân vật tiêu biểu cho lí tưởng và sức mạnh cộng đồng. Số phận, con đường đi
của Tnú luôn được đặt trong mối tương quan với cộng đồng. Ở anh có khí thế dũng mãnh, ào
ạt như thác lũ Tây Nguyên; có niềm tin vững chãi như núi rừng Tây Nguyên. Khát vọng tự do
của Tnú cũng là khát vọng chung của dân làng Xô Man.

– Cuộc đời bi tráng của Tnú được gợi lại qua lời kể của cụ Mết. Cụ Mết kể trong một đêm
mưa rì rào, gió thơi nhẹ bên bếp lửa xà nu bập bùng trong nhà ưng. Tất cả dân làng Xô Man
già trẻ gái trai đã nghe cụ Mết – một già làng có thân hình vạm vỡ, quắc thước, mắt sáng
xếch ngược, râu dài ngang ngực kể về Tnú và cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man, Lối kể ấy
tạo nên khơng khí sử thi và khiến người đọc liên tưởng tới hình ảnh nhũng tráng sĩ, dũng sĩ
cổ trong sử thi cổ của Tây Nguyên.

<i><b>b. Ý kiến thứ hai</b></i>

<i>Nhân vật Tnú hiện lên trong tác phẩm hết sức chân thật, sinh động, đời thường.</i>

– Trong tác phẩm, ta cịn bắt gặp một Tnú với những tình cảm hết sức đời thường: gắn bó
với quê hương, gia đình, yêu thương vợ con hết mực.

– Tnú – một chiến sĩ cách mạng rất ki cương, nề nếp.

– Miêu tả Tnú, tác giả chú ý tới ngôn ngữ mang màu sắc lời ăn tiếng nói của con người
Tây Nguyên, ngôn ngữ đối thoại bộc trực, thẳng thắn và những hành động dứt khoát, quyết
liệt, mạnh mẽ để làm nổi bật tính cách một chàng trai Tây Nguyên.

<b>4. Đánh giá chung</b>

– Viết về đề tài Tây Nguyên, đề tài chiến tranh chống Mĩ; Nguyễn Trung Thành đã sáng
tạo và xây dụng được những nhân vật mang ý nghĩa điển hình. Những nhân vật đó thường có
ngun mẫu ngồi đời nhưng qua ngịi bút của nhà văn đã trở thành hình tượng mang ý nghĩa
tiêu biểu, khái quát cho cả dân làng Tây Nguyên. Tnú là một trong số những nhân vật đó, là
thành cơng trong nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Trung Thành.

</div>

<!--links-->