BAI 5 TRUNG QUOC PHONG KIEN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (80.45 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Chương 3:

TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN

Bài 5:

TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN (2 tiết)

I – MỤC TIÊU BAØI HỌC.

1. Kiến thức:

Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS cần nắm và hiểu được:

- Sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ xã hội.

- Bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần – Hán cho đến thời Minh
– Thanh. Chính sách xâm lược chiếm đất đai của các hoàng đế Trung Hoa.

- Những đặc điểm về kinh tế Trung Quốc thời phong kiến: Nông nghiệp là chủ yếu, hưng thịnh
theo chu kì, mầm mống kinh tế TBCN đã xuất hiện nhưng cịn yếu ớt.

- Văn hố Trung Quốc xuất hiện và có những thành tựu rực rỡ.

2.Tư tưởng, tình cảm:

- Giúp HS thấy được tính chất phi nghĩa của các cuộc xâm lược của các triều đại phong kiến
Trung Quốc.

- Quý trọngcác di sản văn hoá, hiểu được các ảnh hưởng của văn hoá Trung Quốc đối với Việt
Nam.

3.Về kó năng:

-Trên cơ sở các sự kiện lịch sử, giúp HS biết phân tích và rút ra kết luận.
- Biết vẽ sơ đồ hoặc tự vẽ ra được lược đồ để hiểu được bài giảng.

- Nắm vững các khái niện cơ bản.

II – THIẾT BỊ ,TÀI LIỆU D - HỌC.

- Bản đồ Trung Quốc qua các thời kì.

- Sưu tầm tranh ảnh như: Vạn lí Trường Thành, Cố cung, đồ gốm sứ của Trung Quốc thời phong
kiến. Các bài thơ đường hay, các tiểu thuyết thời Minh – Thanh.

- Vẽ các sơ đồ về sự hình thành xã hội phong kiến Trung Quốc, sơ đồ về bộ máy nhà nước thời
Minh – Thanh…..

III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC:
1.Kiểm tra bài củ

Câu hỏi1: Tại sao nói : “ khoa học đã có từ lâu nhưng đến thời Hi lạp, Rô ma khoa học mới trở thành
khoa học?”

2.Giới thiệu bài mới

GV khái quát phần kiểm tra bài cũ và dẫn dắt HS đi vào bài mới, nêu nhiệm vụ nhận thức bài
mới …

3. Tổ chức các hoạt động dạy, học trên lớp.

TG Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản của HS cần nắm được

*Hoạt động : làm việc cá nhân

- Trước hết GV gợi cho HS nhớ lại kiến thức đã
học ở bài các quốc gia cổ đại phương Đông, về các

1. Chế độ phong kiến thời Tần - Hán
a) Sự hình thành nhà Tần, Hán:

- 1 - 1

Nông
dân
công

Nông
dân lónh

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

TG Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản của HS cần nắm được

giai cấp cơ bản trong xã hội, sau đó đặt câu hỏi:
-Việc sử dụng công cụ bằng sắt ở Trung Quốc
vào thế kỉ V TCN có tác dụng gì ? cho HS cả lớp
xem sơ đồ treo trên bảng và gọi một HS trả lời, các
HS khác bổ sung.

HS dựa vào những kiến thức đã học ở những
bài trước và dựa vào sơ đồ để trả lời. GV giải thách
và cũng cố thêm cho HS rõ:

- Nhà Tần, Hán hình thành như thế nào ? tại
sao nhà Tần lại thống nhất được Trung Quốc ?

cho HS đọc SGK, gọi một HS trả lời và các em
khác bổ sung.

*Hoạt động 2: GV cũng cố và chốt ý: 
- Lưu Bang lập ra Nhà hán 226 TCN – 220.
Đây là chế độ phong kiiến Trung Quốc đã được
xác lập.

- GV cho HS quan sát sơ đồ tổ chức bộ máy
nhà nước phong kiến và trả lưòi câu hỏi: Tổ chức
bộ máy nhà nước phong kiến thời Tần, Hán ở trung
ương và địa phương như thế nào?

GV đặt câu hỏi: Hãy kể tên các cuộc khởi
nghĩa của nhân dân ta chống lại sự xâm lược của
nhà Tần, nhà Hán ? (gợi ý: Ví dụ: Cuộc khởi nghĩa
của nhân dân ta chống quân Tần TCN, cuộc khởi
nghĩa Hai Bà trưng Chống quân Hán năm 40…)

- Năm 221 TCN, nhà tần đã thống
nhất trung Quốc, vua Tần tự xưng là
Tần Thuỷ Hồng.

- Lưu Bang lâïp ra nhà Hán 226 – 220
TCN

=>Đến đây chế độ phong kiến Trung

Quốc đã được xác lập.

b) Tổ chức bộ máy nhà nước thời Tần, Hán:

- Ở Trung ương hoàng đế có quyền
tuyệt đối, bên dưới có Thừa tướng, Thái
uý cùng các quan văn, võ.

- Ở địa phương: Quan thái thú và
huyện lệnh

( tuyển dụng quan lại chủ yếu là hình
thức tuyển cử)

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

TG Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản của HS cần nắm được

* Hoạt động 1: Làm việc theo nhóm
- GV nêu câu hỏi cho từng nhóm:

+ Nhóm 1: Nhad Đường được thành lập như
thế nào ? kinh tế thời Đường so với các triều đại
trước ? nội dung cảu chính sách Qn điền ?

+ Nhóm 2: Bộ máy nhà nước thời Đường có gì
khác so với các triều đại trước ?

+ Nhóm 3: Vì sao lại nổ ra các cuộc khởi nghĩa
nông dân vào cuối triều đại nhà đường ?

HS từng nhóm đọc SGK, tìm ý trả lời và thảo

luận với nhau.

Sau đó đại diện các nhám lên trình bài, các
nhóm khác nghe và bổ sung.

*Hoạt động 2: Cuối cùng GV nhận xét và chốt
ý:

+ Nhóm 1: Sau nhà Hán, Trung Quốc lâm vào
tình tràng loạn lạc kéo dài, Lý Un dẹp được loạn
lên ngơi Hồn đế , lập ra nhà đường (618 – 907 ).

- Kinh tế nhà Đường phát triển hơn các triều
đại trước đặc biệt trong nơng nghiệp có chính sách
qn Điền ( lấy ruộng đất công và ruộng đát bỏ
hoan chia ch nông dân. Khi nhận ruộng nông dân
phải nộp thuế cho nhf nước theo chế độ tô, dung,
diệu nộp bằng lúa ngáy công lao dịch và bằng vải ).
Ngồi ra thủ cơng nghiệp và thương nghiệp thịnh
đạt dưới thời Đường.

- Nhóm 2: Bộ máy nhà nước thời nhà Đương
tiếp tục được cũng cố từ trung ương đến địa
phương làm cho bộ máy cai trị phong kiến ngày
càng hồn chỉnh . có thêm chức Tiết độ sứ. Chọn
quan lại bên cạnh việc cử con em quan lại cai quản
ở địa phương cịn có chế độ thi tuyển chọn người
làm quan.

- Nhà Đường tiếp tuc chính sách xâm lược các

nước láng giềng, mở rộng lãnh thổ. Nhà Đường đã
từng đặt ách thống trị lên đất nước ta và đã bị
nhân dân ta vùng lên khởi nghĩa trong đó có cuộc
khởi nghĩa tiêu biểu của Mai Thúc Loan ( năm
722 ), chống lại sự đơhộ của nhà Đường.

+ Nhóm 3: Cuối triều dại nhà Đường, mâu
thuẫn xã hội giữa nông dân với địa chủ quan lại

2.Sự phát triển chế độ phong kiến dưới thời
Đường

a.Về kinh tế:

+ Nơng nghiệp: chính sách quân điền,
áp dụng kĩ thuật canh tác mới, chọn
giống… dẫn tới năng xuất tăng.

+ Thủ công nghiệp và thương nghiệp
phát triển thịnh đạt: có các xưởng thủ
cơng ( tác phường), luyện sắt, đóng
thuyền,.

Kinh tế dưới thời Đường phát triển

mạnh hơn so với các triều đại trước.

b.Về chính trị;

- Từng bước hồn thiện chính quyền

từ trung ương đến địa phương, có Tiết độ
sứ.

- Tuyển dụng quan lại bằng thi cử
( bên cạnh cử con em thân tín xuống các
địa phương)

- Tiếp tục chính sách xâm lược và mở
rơng lãnh thổ.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

TG Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản của HS cần nắm được

ngày càng gây gắt dẫn tới khởi nghĩa nông dân và
nhà Đường sụp đổ.

* Hoạt động 1: làm việc tập thể và cá nhân.
GV đặt câu hỏi : Nhà Minh, Nhà Thanh được
thành lập như thế nào?

- Cho HS tìm hiểu SGK và trả lời, gọi một HS
trả lời, HS khác bổ sung.

* Hoạt động 2: GV nhận xét và chốt ý: sau nhà
Đường đến nhà Tống, nhà Nguyên.

- Phong trào khởi nghĩa nông dân của Chu
Nguyên Chương đã thành lập nhà Minh ( 1638 –
1644 ). Khởi nghĩa của Lý Tự Thành làm cho nhà
Minh sụp đổ, giữa lúc đó bộ tộc Mãn Thanh ở phía
Bắc Trung Quốc đã đánh bại Lý Tự Thành lập ra

nhà Thanh (1644 – 1911)

* Hoạt động 3: Cả lớp thảo luận.

- GV đặt câu hỏi: dưới thời Minh, kinh tế
Trung Quốc có điểm gì mới so với các triều đại
trước? Biểu hiện?

- GV cho cả lớp thảo luận và gọi một HS trả
lời, các HS khác có thể bổ sung.

* Hoạt động 4: GV nhận xét và chốt lại: các
vua nhà Minh đã thi hành nhiều biện pháp nhằm
khôi phục, phát triển kinh tế. Đầu thế kỉ XVI, quan
hệ sản xuất TBCN đã xuất hiện ở Trung Quốc,
biểu hiện trong các ngành nông nghiệp, thủ công
nghiệp, thương nghiệp. Các thành thị mọc lên
nhiều và rất phồn thịnh. Bắc Kinh, Nam Kinh
khơng chỉ là trung tâm chính trị mà cịn là trung
tâm kinh tế lớn.

- GV có thể giải thích thêm: sự thịnh trị của
nhà Minh cịn biểu hiện ở lĩnh vực chính trị: ngay
từ khi lên ngơi, Minh Thái Tổ đã quan tâm đến xây
dựng chế độ quan chủ chuyên chế trung ương tập
quyền ( quyền lực ngày càng tập trung vào tay nhà
vua, bỏ chức thừa tướng, thái uý, giúp việc cho vua
là 6 bộ, vua tập trung mọi quyền hành trong tay,
trực tiếp chỉ huy quân đội).

GV đặt câu hỏi: Tại sao nhà Minh với nền kinh
tế và chính trị như vậy thịnh đạt như vậy lại sụp
đổ?

nông dân Thế kỉ X dẫn tới nhà Đường
sụp đỗ.

3. Trung Quốc thời Mịnh, Thanh
a. Sự thành lập nhà Minh, nhà Thanh:

- Nhà Minh thành lập( 1638 – 1644 ),
người sáng lạp là Chu Nguyên Chương.

- Nhaø Thanh thành lập 1644 – 1911.

b. Sự phát triển kinh tế dưới thời
Minh:

Từ thế kỉ XVI đã xuất hiện mầm
mống TBCN:

+ Thủ công nghiệp; Xuất hiện công
trường thủ công, quan hệ chủ – người
làm thuê.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

TG Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản của HS cần nắm được

- Gọi HS trả lời và GV nhận xét và phân tích
cho HS thấy: Cũng như các triều đại phong kiến
trước đó, cuối triều Minh, ruộng đất ngày càng tập

trung vào tay giai cấp q tộc, địa chủ cịn nơng
dân ngày càng cực khổ ruộng ít sưu cao, thuế nặng
cộng với phải đi linhdd phục vụ cho các cuộc chiến
tranh xâm lược, mở rộng lãnh thổ của các triều
vua, vì vậy mâu thuẫn giữa nông dân và địa chủ
ngày càng gay gắt và cuộc khởi nghĩa nông dân của
Lý Tự Thành làm cho nhà Minh sụp Đổ.

- GV đặt câu hỏi: Chính sách cai trị của nhà
Thanh?

Gọi một HS trả lời, các HS khác bổ sung, sau
đó GV nhận xét, chốt ý: người Mãn Thanh khi vào
Trung Quốc lập ra nhà Thanh và thi hành chính
sách áp bức dân tộc, bắt người Trung quốc ăn mặc
và theo phong tục người Mãn, mua chuột địa chủ
người Hán, giảm thuế cho nông dân nhưng mâu
thuẫn dân tộc vẫn tăng, dẫn tới khởi nghĩa nơng
dân khắp nơi.

- Đối ngoại: Thi Hành chính sách “ bế quang
toả cảng” trong bối cảnh bị sự nhịm ngó của tư
bản phương tây dẫn tới sự suy sụp của chế độ
phong kiến. Cách mạng tân Hợi 1911 đã làm cho
nhà Thanh sụp đổ.

* Hoạt động 1: Làm việc theo nhóm

GV chia cả lớp làm hai nhóm và giao nhiệm vụ
cho mỗi nhóm:

- Nhóm 1: Những thành tựu trên lĩnh vực tư
tưởng của chế độ phong kiến Trungquoocsr.

- Nhóm 2: Những thành tựu trên lĩnh vực sử
học, văn học, khoa học kĩ thuật.

Gv cho đại diện các nhóm trình bày, và bổ
sung cho nhau.

* Hoạt động 2: GV nhận xét và chốt ý:

+ Nhóm 1: Nho giáo giữ vai trò quan trọng
trong lĩnh vực tư tưởng. Ngời khởi xướng nho học là
Khổng Tử. Từ thời Hán nho giáo đã trở thành công
cụ thống trị về mặt tinh thần với quan niệm vua –
tôi, cha – con, chồng – vợ, nhưng về sau nho giáo
càng trở nên bảo thủ, lỗi thời và kìm hàm sự phát

c. Về chính trị:

Bộ máy nhà nước phong kiến ngày
càng tập quyền. Quyền lực ngày càng
tập trung trong tay nhà vua.

- Mở rộng bành trướng ra bên ngồi
trong đó có sang xâm lược đại Việt
nhưng đã thất baiï nặng nề.

d . chính sách nhà Thanh:

- Đối nội: áp bức dân tộc, mua chuộc
địa chủ người Hán.

- Đối ngoại; thi hành chính sách “ bề
quang toả cảng”

 Chế độ phong kiến nhà Thanh sụp

đổ năm 1911.

4. Văn hoá Trung Quốc thời phong kiến.

a) Tư tưởng:

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

TG Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản của HS cần nắm được

triển của xã hội.

- Phật giáo cũng thịnh hành, nhất là thời
đường. Thời Đường, vua Đường đã cử các nhà sư
sang Aán Độ lấy kinh phật như cuộc hành trình đày
gian nan vất vả của nhà sư thời Đường Huyền
Trang …..

+ Nhóm 2: Bắt đầu từ thời Tây Hán, sử học đã
trở thành lĩnh vực độc lập, người đặt nền móng là
Tư Mã Thiên với bộ Sử kí.

Văn học: Thơ phát triển mạnh dưới thời

Đường với những tác giả tiêu biểu: Đổ Phủ, Lý
bạch, Bạch Cư Dị. Tiểu thuyết phát triển mạnh
dưới thời Minh, Thanh với các tiểu thuyết nổi tiếng
như Thuỷ Hử của Thi Nại Am, Tam Quốc Diễn
Nghĩa của La Quán Trung, Tây Du Kí của Ngô
Thừa Aân, Hồng Lâu Mộng của Tào Tuyết Cần.
Các tiểu thuyết của trung Quốc đều dựa vào những
sự kiện có thật và hư cấu thêm “7 thực, 3 hư”, nó
phanẻ ánh phần nào đới sống của nhân dân trung
Quốc và các mối quan hệ xã hội thời phong kiến
( nếu cịn thời gian, GV có thể kể ngắn gọn nội
dung của một tác phẩm,…)

Khoa học – kĩ thuật: người Trung Quốc đạt
nhiều thành tựu rực rỡ trong lĩnh vực hàng hải như
bánh lái, la bàn, thuyền buồm nhiều lớp, nghề in,
làm giấy, gốm, dệt, luyện sắt, khai thát khí đốt
cũng được người Trung Quốc biết đến khá sớm
( Gv có thể cho HS quan sát các tranh sưu tầm về
đồ gốm, sứ, hàng dệt, cho HS nhận xét và GV phân
tích cho HS thấy: Cố cung biểu tượng cho uy uyền
của chế độ phong kiến, nhưng đồng thời nó cũng
biểu hiện tài năng và nghệ thuật trong xây dựng
của nhân dân Trung Quốc.

thời và kìm hàm sự phát triển của xã
hội.

- Phật giáo cũng thịnh hanh nhất là
thời Đường.

b) Sử học: Tư Mãn Thiên Với Bộ sử kí.
c) Văn học:

+ Thơ phát triển mạnh dưới thời
Đường.

+ Tiểu thuyết phat triển mạn dưới
thời Minh – Thanh.

d) Khoa học - kó thuật:

Đạt được nhiều thành từu trong lĩnh
vực hàng hải, nghề in, làm giấy, gốm
dệt, luyện sắt, và kĩ thuật xây dựng các
cung điện phục vụ cho chế độ phong
kiến,

4. Sơ kết bài học:

- Cũng cố:

GV kiểm tra hoạt động nhận thức của HS với việc yêu cầu HS nêu lại sự hình thành xã hội phong
kiến Trung Quốc, sự phatt triển của chế độ phong kiến Trung Quốc qua các triều đại, điểm nổi bậc cảu
các triều đại. Vì sao cuối các triều đại đều có khởi nghĩa nơng dân? Nhẵng thành tựu văn hố tiêu biểu
của Trung Quốc thời phong kiến.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

+ Baøi taäp:

1.Kể tên các triều đại phong kiến Trung Quốc, thời gian tồn tại ? Triều đại nào chế độ phong kiến đạt

đến đỉnh cao? Biểu hiện?

</div>