TAY TIEN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (108.47 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

đọc văn tiết 19, 20

Quang Dũng
A. Mục tiêu bài học : Giúp HS:

- Cảm nhận đợc vẻ đẹp hựng vĩ và mĩ lệ của rừng Tõy Bắc và hỡnh ảnh dũng cảm
và hào hoa lóng mạn của ngời lính Tõy Tiến.

- Đặc sắc Nghệ Thuật trong bài thơ: chất bi tráng hào hùng, chất lãng mạn hào
hoa hoà quyện với nhau

B. Tiến trình dạy học
* ổn định tổ chức

* KiĨm tra bµi cị
* Bµi míi

Hoạt động của thầy và trị Nội dung cần đạt

Họat động 1 - Tổ chức tìm
hiểu chung

1. HS đọc phần Tiểu dẫn và
giới thiệu những nét chính về
nhà th Quang Dng.

- GV nhấn mạnh một số điểm.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Quang Dng (1921 - 1988) tờn khai sinh là Bùi
Đình Diệm, quê Phợng Trì (Phùng) - Đan Phợng - Hà
Tây, học đến bậc trung học ở Hà Nội. Quang Dũng là
một ngời đa tài song đợc biết nhiều với t cách nhà thơ.
- Thơ Quang Dũng vừa hồn nhiên vừa tinh tế mang
vẻ đẹp hào hoa, phóng khống, đậm chất lãng mạn.

- Tác phẩm : Rừng biển quê hơng (tập thơ, văn, in
chung với Trần Lê Văn - 1957), Đờng lên châu thuận
(truyện ký 1964), Rừng về xuôi (truyện ký- 1968),
Nhà đồi (truyện ký - 1970), Mây đầu ô (thơ - 1986).
2. GV cung cấp thêm một số t

liệu về đoàn quân Tây Tiến
(đặc biệt là những bài viết của
nhà thơ Trần Lê Văn, ngời bạn
thân sống nhiu vi Quang
Dng)

2. Đoàn qu©n T©y TiÕn

- Thành phần : đa số là thanh niên Hà Nội thuộc
nhiều tầng lớp khác nhau) lao động, tri thức, học sinh,
sinh viên,…)

- Địa bàn hoạt động : miền rừng núi phía Tây của tổ
quốc.

- §iỊu kiƯn sinh ho¹t : ThiÕu thèn

- Hồn cảnh chung : đánh trận tử vong ít, sốt rét tử
vong nhiều.

3. HS đọc phần Tiểu dẫn và
giới thiệu hoàn cảnh ra đời bài
thơ.

- GV giíi thiƯu thªm một số
điểm về hành trình của bài thơ.

3. Hoàn cảnh sáng tác

- Bi th ra i khi nhà thơ đã chuyển sang đơn vị
khác, bồi hồi nhớ về đơn vị cũ ông viết bài thơ này.
ban đầu có tên Nhớ Tây Tiến, sau mới đổi thành Tõy
Tin.

- Bài thơ hình thành theo dòng ký ức đầy ắp kỷ
niệm của nhà thơ.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

ngi trong giới văn học cho rằng bài thơ có những rơi
rớt của t tởng lãng mạn yêng hùng kiểu cũ nên bài thơ
ít đợc nhắc đến. Mãi đến thời kỳ đổi mới trong xu
h-ớng nhận thức lại các giá trị văn học Tây Tiến mới đợc
khôi phục lại vị trí xứng đáng của nó trong nền văn
học dân tộc.

Hoạt động 2 - Tổ chức 
đọc-hiểu văn bản

1. GV đọc mẫu và hớng dẫn
học sinh đọc thể hiện đúng cảm
xúc, giọng điệu và âm hởng của
từng đoạn trong bi th.

- Căn cứ vào nội dung và sự
phân chia c¸c khỉ trong bài
thơ, GV hớng dẫn HS tìm hiểu
bố cục

II. Đọc - hiểu văn bản
 1. Đọc và chia đoạn

- Bố cục bài thơ. Bài thơ có thể chia làm 4 đoạn :
+ Đoạn 1 : (14 dòng đầu) Trong nỗi nhớ da diết của
tác giả, đoàn quân Tây Tiến hiện ra trong những cuộc
hành quân gian khổ trên cái nền của thiên nhiên miền
Tây hùng vĩ, dữ dội.

+ Đoạn 2 : (từ dòng 15 đến dòng 22) Những kỷ
niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và vẻ
đẹp thơ mộng của núi rừng.

+ Đoạn 3 : (từ dòng 23 đến dòng 30) khắc hoạ
-Căn cứ vào nội dung và sự phân chia các khổ trong bài
thơ, GV hớng dẫn HS tìm hiểu bố cục chân dung ngời

lính Tây Tiến và sự hi sinh bi tráng của + Căn cứ vào
nội dung và sự phân chia các khổ trong bài thơ, GV
h-ớng dẫn HS tìm hiểu bố cục họ.

+Đoạn 4 : (4 câu cuối) Nhà thơ đã xa đơn vị, gửi
lịng mình mãi gắn bó với Tây Tiến và min Tõy

. 2. Tìm hiểu văn bản

2. Đọc- hiểu đoạn thơ thứ nhất.

GV tổ chức cho HS thảo luận 2.1: Đoạn thơ thứ nhất
a) Câu thơ mở đầu giới thiƯu

cho ngời đọc điều gì ? a) Câu mở đầu giới thiệu hai hình tợng chính củabài thơ : miền Tây (mà Sơng Mã làm đại diện) và Tây
Tiến (ngời lính Tây Tiến). Câu thơ vừa nh lời tâm sự
vừa nh lời gọi có tác dụng định hớng tồn bộ cảm xúc
(nhớ) cho bài thơ.

b) “Nhí ch¬i vơi là nỗi nhí

nh thế nào ? một đối tợng cụ thể nào, chỉ biết rằng đó là nỗi nhớ dab) "Nhớ chơi vơi" : không rõ nét, không gắn với
diết thờng trực.

- Nỗi “nhớ chơi vơi” đợc cụ thể hoá bằng việc miêu
tả các sự vật và liệt kê các địa danh của miền Tây (Sài
Khao, Mờng Lát, Pha Luông, Mờng Hịch, Mai Châu),
các sự vật tiêu biểu (Dốc, mây, ma, thác, cọp), qua đó
làm hiện lên hình ảnh một cuộc hnh quõn.

c) Phân tích nghệ thuật tạo hình
ngắt nhÞp, sư dơng thanh điệu
trong các dòng thơ 5, 6, 7, 8 và
tác dơng thĨ hiƯn thiên nhiên
miền Tây, cuộc hành quân của

c) Thiên nhiên miền Tây và cuộc hành quân của 
ng-ời lính Tây Tiến :

Dốc lên khúc khuỷu/dốc thăm thẳm
...Nhà ai Pha Luông ma xa khơi.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

ngi lớnh Tõy Tin. con dc v con ng.

+ Câu 6 : Hình ¶nh “Sóng ngưi trêi” võa thùc võa
gỵi ra chÊt lÝnh.

+ Câu 7 : Nhịp 4/3 nh vẽ tiếp về hình ảnh một con
dốc khác trên đờng hành quân.

+ Câu 8 : Toàn thanh bằng, tơng phản với 3 câu trên
nh một tiếng thở phào nhẹ nhõm của ngời lính sau
một chặng đờng dài hành quân vất vả.

d) C¶m nhËn vỊ ngêi lÝnh trong

đoạn thơ đầu ? d) Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến.+ Trên đờng hành quân vất vả, nhiều ngời lính đã
ngã xuống vì kiệt sức :

Anh bạn... bỏ quên đời.

+ Ngời lính đợc đặt giữa bối cảnh thiên nhiên miền
Tây dữ dội v bớ n :

Chiều chiều ... cọp trêu ngời.

+ Điểm dừng của cuộc hành quân vất vả là những
làng bản với hơng vị của nếp xôi (Mai Châu mùa em
thơm nếp xôi).

3. Đọc- hiểu đoạn thơ thứ hai.

GV t chc cho HS thảo luận 2.2: Đoạn thơ thứ hai
a) GV cho HS c li on th

và so sánh với đoạn 1 về giọng
điệu, âm hởng và hình thức
nghệ thuật.

a) Giọng thơ có sự biến đổi từ hùng tráng sang nhẹ
nhàng mà sâu lắng. Hình ảnh thơ khơng cịn dữ dội
mà đậm màu sắc trữ tình, thơ mộng với hai bức tranh,
hai khung cảnh khác nhau : đêm liên hoan ở doanh
trại và cảnh "Ngời đi Châu Mộc chiều sơng ấy".

+ Cảnh liên hoan trong doanh trại giữa bộ đội và
dân địa phơng cảnh rực rỡ lung linh của đêm liên
hoan đợc cảm nhận với niềm say sa, ngỡ ngàng ca
ngi lớnh.

b) Cảm nhận của ngời lính Tây
Tiến về ngời con gái miền núi
Tây Bắc ?

+ Cỏc cụ gỏi n với buổi liên hoan mà nh các cô
dâu trong lễ cới (xiêm áo tự bao giờ) khi e ấp trong
điệu nhạc đặc trng của dân tộc mình, ngời lính say mê
trong tiếng nhạc, tâm hồn đầy ý thơ và mơ tởng đến
những ngày vui tơi ở Viên Chăn.

c) Nhận xét về bức tranh sơng
nớc qua các hình ảnh : hồn lau,
hoa đong đa, dáng ngời trên
độc mộc ?

+ Cảnh tiễn đa trên sông trong chiều sơng cảnh vật
trở nên có hồn (hồn lau) và đầy quyến luyến, tình tứ
(hoa đong đa). Bức tranh vì vậy có nét đẹp hoang dã
nên thơ.

+ Nổi bật là hình ảnh “dáng ngời trên độc mộc"
đem đến nét đẹp rắn rỏi, khoẻ khoắn cho bức tranh
thiên nhiên thơ mộng, mềm mại, mơ màng.

4. Đọc- hiểu đoạn thơ thứ ba 2.3: Đoạn thơ thứ ba
a) GV cho HS đọc lại đoạn thơ

và yêu cầu phân tích nét bi
tráng trong đoạn này khi nói về
hình ảnh ngời lính Tây Tiến.

Bức chân dung ngời lính hiện
lên với đặc điểm gì ?

a) Bức “chân dung ngời lính Tây Tiến" đợc vẽ bằng
những nét khác lạ, phi thờng gi nột p ho hựng :

Tây Tiến...dữ oai hùm.

Không mọc tóc gợi nét ngang tàng (sự thật là vì sốt
rét rụng hết tóc).

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

b) Giáo viên liên hệ với câu thơ
trong bài thơ §Êt níc cđa
Ngun §×nh Thi

Những đêm dài hnh quõn nung
nu

Bỗng bồn chồn nhớ mắt ngời
yêu

b) Ngi lớnh còn hiện lên với vẻ đẹp hào hoa :
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm

"Dáng Kiều thơm" là nỗi nhớ da diết, là cõi đi về
trong mộng của ngời lính là nguồn cổ vũ, động viên
cho ngời lính.

c) Nhận xét về cách nói của
nhà thơ khi nói về sự hi sinh

của đồng đội mình ?

- Giáo viên thuyết giảng bổ
sung về khái niệm “áo bào” và
cho học sinh nêu ấn tợng, cảm
xúc của mình về những câu thơ
nói đến sự hi sinh của ngời
lính.

c) Quang Dũng đã nói đến sự hi sinh của ngời lính
một cách thấm thía :

Rải rác ...anh về đất

+ Các từ Hán Việt (biên cơng, viễn xứ) tạo không
khí trang nghiêm, bi tráng.

+ "áo bào thay chiÕu" (chiÕu thay áo bào) tăng
thêm màu sắc bi tráng.

+ V p bi trỏng cũn đợc thể hiện qua khí phách
của ngời lính (Chiến trờng đi chẳng tiếc đời xanh) và
tiếng gầm của Sông Mã nh một khúc độc hành (Sông
Mã gầm lên khúc độc hành).

Tác giả đã sử dụng thành công bút pháp lãng mạn
để tạo ra màu sắc bi tráng cho đoạn thơ, bài thơ.

5. Đọc- hiểu đoạn thơ cuối 2.4: Đoạn thơ cuối
a) Đoạn thơ cuối đề cập đến

kho¶ng thêi gian nào trong
mạch cảm xúc của bài thơ ?

- Nhà thơ dứt khỏi dòng hồi tởng để trở về với hiện
tại (đã xa Tây Tiến) :

Tây Tiến ... một chia phôi.
b) Nhà thơ khẳng định điều gì

khi đã xa Tây Tiến ? Tây Tiến :- Nhà thơ khẳng định tâm hồn mình ln thuộc về
Ai lên ... chẳng về xuôi

“Mùa xuân” đợc dùng với nhiều nghĩa: thời điểm
thành lập đoàn quân Tây Tiến (mùa xuân 1947), mùa
xuân của đất nớc, mùa xuân (tuổi trẻ) của các chiến sĩ
Tây Tiến.

bài thơ. Câu cuối: Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôiDù đã ngã xuống (hay đã rời xa) nhng hồn (tinh
thần) vẫn đi cùng đồng đội, sống cùng đồng đội. Tứ
thơ này nâng chất sử thi cho bài thơ.

Hoạt động 3 - Tổ chức tổng kết III. Tổng kết
GV nêu câu hỏi : Thành cơng của

Quang Dịng trong bài thơ là gì ?
Giá trị của bài thơ ?

- Quang Dũng thành cơng trong việc xây dựng hình
t-ợng bi tráng về ngời lính với vẻ đẹp hào hùng và hào hoa.

- Bài thơ ghi lại một chặng đờng anh hùng của một đơn
vị anh hùng. Đó cũng là tinh thần chung của quân dân ta
thời kỳ đầu chống Pháp.

- Tây Tiến đợc viết với bút pháp lãng mạn hào hoa.

</div>