Tăng cường quản trị rủi ro trong kinh doanh xuất khẩu cà phê của công ty vinacafe buôn ma thuột (tt)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
----------------

NGUYỄN MẠNH KHA
TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG
KINH DOANH XUẤT KHẨU CÀ PHÊ CỦA CÔNG
TY VINACAFE BUÔN MA THUỘT

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

TÓM TẮT LUẬN VĂN

HÀ NỘI - 2013


TÓM TẮT ĐỀ TÀI
Trong đề tài của tác giả nghiên cứu “Tăng cường qu ản trị rủi ro trong kinh
doanh xuất khẩu cà phê của Công ty Vinacafe Buôn Ma Thuột”, với mục đích chính
nêu lên thực trạng rủi ro của Công ty Vinacafe Buôn Ma Thuột đồng thời đưa ra một cách
nhìn mới về cơng tác quản trị rủi ro. Nghiên cứu đề cập tổng quan một số công trình
nghiên cứu trước đây đã nghiên cứu quản trị rủi ro tại một số doanh nghiệp ở Việt Nam
đã làm, với mục đích xem xét nghiên cứu trước đây đã nghiên cứu về những vấn đề gì và
những vấn đề gì chưa nghiên cứu hoặc nghiên cứu chưa đầy đủ một cách có hệ thống.
Mục tiêu nghiên cứu của tác giả nhằm làm sáng tỏ các yếu tố rủi ro có thể tác động đến
kết quả hoạt động của cơng ty xuất khẩu Vinacafe Bn Ma Thuột, phân tích tác động
của các yếu tố rủi ro đến công ty đồng thời đưa ra các giải pháp, kiến nghị.
Về cơ sở lý luận của đề tài tác giả nêu ra một số khái niệm về rủi ro, quản trị rủi ro
theo các quan điểm truyền thống và hiện đại cũng như quan điểm quản trị rủi ro của quản
trị rủi ro ISO 31000 ban hành ngày 15 tháng 11 năm 2009 từ đó đưa ra một khái niệm
tổng thể.
Rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được, vừa mang tính tích cực, vừa mang

tính tiêu cực. Rủi ro có thể mang đến những tổn thất mất mát cho con người nhưng
cũng có thể mang lại những lợi ích, những cơ hội. Nếu tích cực nghiên cứu rủi ro,
người ta có thể tìm ra những biện pháp phịng ngừa, hạn chế những rủi ro tiêu cực,
đón nhận những cơ hội mang lại kết quả tốt đẹp cho tương lai
Dựa theo hướng dẫn nhận diện của rủi ro của ISO 31000, tác giả đưa ra hai nhóm
rủi ro chủ yếu đó là nhóm rủi ro từ mơi trường bên trong và nhóm rủi ro từ mơi trường
bên ngồi. Trong mỗi nhóm rủi ro bao gồm các loại rủi ro như rủi ro về môi trường pháp
lý, rủi ro từ môi trường kinh tế, rủi ro từ các đối tác của doanh nghiệp, rủi ro từ môi
trường tự nhiên, như bão, lũ, lụt, hạn hán, động đất, núi lửa, sóng thần, nước biển dâng,
trái đất "nóng" lên, rủi ro đến ngay từ chính trong nội tại doanh nghiệp như thái độ của
doanh nghiệp đối với rủi ro, sai lầm trong chiến lược kinh doanh, quản lý doanh nghiệp,
sự yếu kém của cán bộ quản lý và nhân viên, thiếu đạo đức và văn hóa kinh doanh, thiếu


động cơ làm việc, thiếu đoàn kết nội bộ …Trong kinh doanh xuất khẩu cà phê tác giả
cũng phân loại rủi ro bao gồm rủi ro về mặt tài chính, rủi ro do thiếu thông tin, giám sát
do không áp dụng công nghệ thông tin, rủi ro về thiếu hiểu biết về chuyên môn nghiệp
vụ, rủi ro về thị trường, rủi ro về điều kiện tự nhiên, rủi ro do chăm sóc cà phê của người
nơng dân, rủi ro do dự trữ, lưu kho v.v
Cũng từ khái niệm của quản trị rủi ro đúc kết từ ISO 31000 tác giả nêu ra tác dụng
của việc quản trị rủi ro hàm ý giúp cho đề tài phản ánh được sự cần thiết cần phải quản trị
rủi ro trong doanh nghiệp đặc biệt là doanh nghiệp có nhiều yếu tố rủi ro tác động như
doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực cà phê. Ngoài ra tác giả cũng giới thiệu sơ lược
một số sàn kinh doanh cà phê trên thế giới có liên quan nhằm giúp cho người đọc hiểu
thêm về cách thức kinh doanh cà phê trên sàn.
Về nội dung cơ sở lý luận tác giả nêu rõ tùy theo mức độ tài chính của doanh nghiệp
cũng như mức độ quan tâm để phân bổ nguồn lực cho công tác quản trị rủi ro, môi trường
hoạt động của doanh nghiệp đơn giản hay phúc tạp mà nội dung quản trị rủi ro giữa các
doanh nghiệp sẽ khác nhau.
Tác giả dựa chủ yếu vào mơ hình quản trị rủi ro theo ISO 31000 để đưa ra khung

nội dung lý thuyết quản trị rủi ro


Sơ đồ 2.2: Quy trình nội dung quản trị rủi ro theo ISO 31000
Trong phần này tác giả nêu rất rõ những việc cần phải làm trong công tác quản trị
rủi ro cho từng bước. Ví dụ như trong giai đoạn trao đổi thơng tin và thảo luận thì cần
phải có trao đổi với các bên liên quan bên trong doanh nghiệp và bên ngồi doanh
nghiệp và phải có kế hoạch phát triển ngay từ những bước đầu tiên, những nguyên nhân
và phương thức để xử lý rủi ro và nêu lên vì sao hoạt động này là cần thiết trong quản
trị rủi ro, từ đó đưa những biện pháp giải quyết như trong trao đổi thông tin và thảo luận
thì cần phải thành lập nhóm hay trong xác lập bối cảnh thì cần phải xác định bối cảnh
bên trong, bối cảnh bên ngoài, xác định tiêu chuẩn rủi ro.
Trong phần đánh giá rủi ro tác giả cũng đề cập đến tồn bộ q trình nhận diện rủi
ro nhằm xác định nguồn gốc rủi ro, những mặt tác động và nêu rõ mục đích của nhận
diện rủi ro nhằm tạo ra một danh sách rủi ro đầy đủ. Trong công tác nhận diện rủi ro này,
tác giả xem như là một cơng đoạn rất quan trọng khơng thể thiếu vì nếu một rủi ro khơng
được nhận diện thì sẽ khơng được phân tích ở các bước tiếp theo mà từ đó sẽ khơng quản
trị được rủi ro của một rủi ro nào đó. Từ những rủi ro đã được nhận diện tác giả tiến hành
phân tích các rủi ro này nhằm đánh giá mức độ rủi ro ảnh hưởng đến doanh nghiệp từ đó


tiến hành ước lượng nhằm hỗ trợ cho việc ra quyết định trên cơ sở phân tích rủi ro và
cuối cùng là xử lý rủi ro bằng cách lựa chọn các phương án khả thi nhằm hạn chế rủi ro.
Trong phần này tác giả nêu tất cả có bảy bước cần triển khai trong quá trình quản trị rủi
ro.
Do nội dung đề tài là tăng cường quản trị rủi ro trong kinh doanh xuất khẩu cà phê
của công ty Vinacafe Buôn Ma Thuột do vậy nội dung đề tài sau khi đã nhận diện các rủi
ro có thể xảy ra trong kinh doanh xuất khẩu cà phê tác giả xác định và nêu ra các nhân tố
ảnh hưởng đến quản trị rủi ro trong kinh doanh xuất khẩu cà phê đó là:
-

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro về tài chính.

-

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro do thiếu thông tin, giám sát do
không áp dụng công nghệ thông tin.

-

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro do thiếu hiểu biết về chuyên môn
nghiệp vụ.

-

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro về thị trường.

-

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro về điều kiện tự nhiên.

-

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro do chăm sóc cà phê của người
nơng dân.

-

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro do dự trữ, lưu kho.

-

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro trong khâu vận chuyển.

-

Các nhân tố ảnh hưởng quản trị rủi ro trong khâu sản xuất, chế biến.

Cũng trong đề tài này, tác giả có sơ lược giới thiệu về cơng ty Vinacafe Bn Ma
Thuột trong đó đề cập đến một số ngành nghề kinh doanh chính của cơng ty, những thành
tích đạt được trong những năm qua, tình hình kinh doanh của cơng ty, những thuận lợi và
khó khăn cùng kết quả kinh doanh của công ty trong 3 năm trở lại đây và 6 tháng đầu
năm 2013.
Đề tài đề cập đến rủi ro trong kinh doanh xuất khẩu cà phê tại Công ty Vinacafe
Buôn Ma Thuột nên tác giả cũng đã tiến hành nhận diện các loại rủi ro tác động đến tình
hình kinh doanh của cơng ty trong đó:
Đề cập đến rủi ro về tài chính (chủ yếu là lãi vay) mà công ty phải trả trong năm


2010 là 256,391 tỷ đồng; Năm 2011 là 324,125 tỷ và năm 2012 là 10,171 tỷ và nguyên
nhân tăng là do lãi suất từ 16%/năm lên đến 24%/năm, rủi ro do sử dụng vốn không hiệu
quả
Rủi ro về cung ứng hàng hóa của nhà cung cấp dẫn đến rủi ro trong thực hiện hợp
đồng như trường hợp bán cho Công ty Nober và Công ty Rothof.
Rủi ro do việc kiểm tra giám sát tại các chi nhánh, rủi ro do khâu vận chuyển không
tốt cũng đã làm cho công ty có thể thiệt hại số tiền khơng nhỏ với số tiền có thể thất thốt
mỗi năm rất cao.
Rủi ro do thiếu thông tin cũng như chưa áp dụng hệ thống cơng nhệ thơng tin vào
q trình giám sát.
Rủi ro trong q trình thanh tốn của khách hàng như khách hàng mua hàng nhưng

khơng thanh tốn.
Từ các tác động rủi ro trên, tác giả đánh giá mức độ rủi ro bằng những số liệu cụ thể
gây nên có thể thiệt hại cho công ty cùng thực trạng công tác quản trị rủi ro của cơng ty
đã làm được những gì, những gì chưa làm được và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến
quản trị rủi ro của công ty theo nhóm tác động bao gồm:
Nhóm rủi ro từ nhà xuất khẩu: Rủi ro về lãi suất ngân hàng, rủi ro do trình độ quản
lý và trình độ nhận thức của cán bộ trực tiếp tạo nguồn, rủi ro do phán đoán giá sai và tất
cả các thiệt hại do các rủi ro này gây ra được đưa ra bằng những con số cụ thể minh
chứng cùng các nguyên nhân.
Nhóm rủi ro về thị trường: Rủi ro do thay đổi giá cả trên thị trường do nhiều nguyên
nhân như thời tiết, khí hậu, sản lượng cà phê của các nước sản xuất cà phê lớn, mức tiêu
thụ của một số thị trường, tác động của các nhà đầu cơ trên thị trường.
Nhóm rủi ro từ phía người mua, nhà nhập khẩu: Rủi ro do khơng thanh tốn.
Nhóm rủi ro từ phía nhà cung cấp: Rủi ro không giao hàng, chất lượng kém, thời
tiết.
Thông qua việc nêu lên thực trạng rủi ro của Công ty Vinacafe, thực trạng quản trị
rủi ro của cơng ty đồng thời phân tích các nhân tố ảnh hưởng tác giả đưa ra đánh giá một
cách tổng quan những vấn đề làm được và chưa làm được trong công tác quản trị rủi ro
của Công ty Vinacafe.
Tất cả các nội dung xuyên suốt của đề tài từ chương 1 cho đến chương 3 mà tác giả


nêu lên là cơ sở lý luận về rủi ro, quản trị rủi ro, nhận diện rủi ro, tác dụng của công tác
quản trị rủi ro, nội dung của công tác quản trị rủi ro kết hợp cùng với thực trạng rủi ro tại
công ty Vinacafe Buôn Ma Thuột, thực trạng công tác quản trị rủi ro đồng thời đánh giá
kết quả đạt được và chưa đạt được về quản trị rủi ro tại công ty Vinacafe Buôn Ma Thuột
cùng với các định hướng sắp tới nhằm mục đích đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm
tăng cường công tác quản trị rủi ro của công ty Vinacafe Buôn Ma Thuột
Các giải pháp đưa ra:
- Đối với quản trị rủi ro liên quan đến cơng tác tài chính: Nhằm hạn chế về chi

phí lãi vay và quản trị tốt rủi ro tài chính.
- Tăng cường quản trị rủi ro trong giai đoạn tạo nguồn hàng xuất khẩu ổn định.
- Tăng cường quản tri ̣Rủi ro từ phía những người cung cấp.
- Nâng cao tầm quan trọng của quản trị rủi ro từ chính nội tại của cơng ty.
- Áp dụng quản trị rủi ro về giá thông qua công cụ phái sinh.
- Tăng cường quản trị rủi ro trong thực hiện cách thức thanh toán CAD.
- Tăng cường quản trị rủi ro về giá thơng qua dự đốn giá cà phê trên thị trường
thế giới.
- Tăng cường quản tri ̣rủi ro cho viê ̣c xác đinh
̣ lươ ̣ng hàng dự trữ .
Các kiến nghị đưa ra:
- Công ty cần xây dựng hệ thống ISO về quản trị rủi ro dựa trên tiêu chuẩn ISO về
quản trị rủi ro 31000 mà trong đó đưa ra các bước tiến hành cụ thể nhằm giúp công ty
quản trị tốt rủi ro trong quá trình kinh doanh xuất khẩu cà phê
- Cơng ty cầ n phải có mô ̣t bô ̣ phâ ̣n tài chính đủ mạnh nhằm xác định khả năng tài
chính
- Tở chức tố t các nguồ n thu mua , phải c ó các điểm thu mua tận nhà người nơng
dân, nông trường, tại các vùng sản xuất cà phê , không đơ ̣i người dân hoă ̣c đa ̣i lý mang
đến cơng ty bán.
- Cần phải có hệ thống giám sát chất lượng và thu mua tại các chi nhánh như lắ p
đă ̣t hê ̣ thố ng camera IP , thiế t kế liên kế t giữa hê ̣ thớ ng nhâ ̣p kho

(cân) và hệ thống kế

tốn(hê ̣ thố ng kế toán tâ ̣p trung) cùng lúc (kế t nối thơng qua cở ng COM) vì cứ có lươ ̣ng


cà nhập trên máy mới có tiề n xuấ t quỹ
- Cầ n phải có mô ̣t hê ̣ thố ng server nhằ m lưu trữ dữ liê ̣u cho riêng công ty nhấ t là
những dữ liê ̣u thông tin khách hàng , dữ liê ̣u về về điề u kiê ̣n tự nhiên

, dữ liê ̣u về sản

lươ ̣ng cung cầ u thế giới hàng năm , của các nước có trữ lượng cà phê chiếm tỷ trọng cao
trên thế giới v.v
- Công ty nên tằ ng cường tim
̀ kiế m các nhà nhâ ̣p khẩ u rang xay .
- Công ty cầ n bán ngay cà phê R 3 nhằ m thu hồ i vố n nhanh.
- Công ty cũng cầ n phải xác đinh
̣ lươ ̣ng hàng t ồn cho phù hơ ̣p nhằ m trách r ủi ro
về tài chin
́ h do dự trữ quá nhiề u hay dự trữ quá it́ gây nên không đủ hàng giao cho các
nhà nhập khẩu khi đến kỳ hạn giao hàng .
Hướng tiếp tục nghiên cứu của đề tài cũng chính là vấn đề vĩ mơ liên quan đến
ngành cà phê Việt Nam, Nhà nước phải làm sao để một nước đứng thứ 2 trên thế giới(sau
Brazil) về xuất khẩu cà phê, một loại thức uống mà hầu hết mọi người trên thế giới đều
ưa thích nhưng tại sao giá bán cà phê nhân của Việt Nam lại ln thấp hơn Brazil? Và
phải có giải pháp điều tiết của nhà nước như thế nào nhằm né tránh được tác động đầu cơ
của các nhà đầu cơ kinh doanh cà phê trên thế giới chi phối, để làm sao ngành cà phê
Việt Nam phát triển bền vững về mọi mặt cả về sản xuất, chế biến lẫn xuất khẩu