NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG tác tư TƯỞNG, lý LUẬN TRONG QUÂN đội TRƯỚC yêu cầu mới là một vấn đề cấp BÁCH HIỆN NAY

TIỂU LUẬN
NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG, LÝ
LUẬN TRONG QUÂN ĐỘI TRƯỚC YÊU CẦU MỚI LÀ MỘT
VẤN ĐỀ CẤP BÁCH HIỆN NAY.
Công tác tư tưởng, lý luận trong quân đội là một bộ phận
hữu cơ không thể tách rời công tác tư tưởng lý luận của Đảng và
giữ vị trí rất quan trọng đối với tồn bộ sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội. Trong những năm qua, dưới sự
lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương, thường xuyên và trực
tiếp là Bộ Chính tri, Ban Bí thư, sự lãnh đạo và chỉ đạo thống nhất
của Đảng uỷ quân sự Trung ương và Bộ Quốc phịng. Cơng tác tư
tưởng, lý luận trong qn đội có sự chuyển biến tích cực góp phần
tạo nên sự thống nhất cao trong cán bộ chiến sỹ về đường lối chủ
trương, chính sách của Đảng và nhà nước, chủ động giải đáp được
nhiều vấn đề cấp bách mà thực tiễn địi hỏi.
Tuy nhiên, tình hình quốc tế và trong nước hiện nay
đang đặt ra cho công tác tư tưởng, lý luận của Đảng cũng như của
quân đội phải vượt qua những thử thách nghiêm trọng. Điều đó
một mặt bắt nguồn từ sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và
các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu tạo cơ hội cho chủ nghĩa đế
quốc và các thế lực phản động quốc tế điên cuồng kích động nhằm
phủ định chủ nghĩa xã hội hiện thực và ý thức hệ của nó; các thế
lực thù địch - đặc biệt là các chính trị gia tư sản, cùng các phần tử


cơ hội, bất mãn lợi dụng sự kiện này ra sức tuyên truyền quan điểm
chính trị tư tưởng tư sản phản động vào trong nhân dân và quân đội
ta. Mặt khác, đứng trước thực tiễn diễn biến phức tạp của tình
hình, một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân lâm vào trạng
thái hoài nghi, bi quan dao động, mất định hướng tư tưởng. Trong
khi đó cơng tác tư tưởng lý luận của quân đội tuy đạt được những

tiến bộ nhất định về nội dung, hình thức, phương pháp hoạt động,
nhưng vẫn tồn tại khơng ít hạn chế, chưa thực sự ngang tầm với
nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội cách mạng, chính
quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại Chính vì vậy, nâng cao hiệu
quả cơng tác tư tưởng, lý luận trong quân đội trước yêu cầu mới là
một vấn đề cấp thiết hiện nay.
I- Vai trị, chức năng và hình thức hoạt động chủ yếu của
công tác tư tưởng lý luận trong quân đội.
1- Vai trị của cơng tác tư tưởng trong sự nghiệp cách
mạng của Đảng và sự nghiệp xây dựng, chiến đấu của quân đội.
Công tác tư tưởng, lý luận của Đảng trong quân đội là một bộ
phận của công tác tư tưỏng của Đảng Cộng sản Việt Nam, một mặt
cơ bản của cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong Qn đội nhân
dân Việt Nam, là công tác tác động vào đối với con người, trực tiếp
bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị, tư tưởng, văn hố,
đạo đức cách mạng, phát triển đời sống tinh thần của lực lượng vũ
trang phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng và quân đội. Là

2


công tác đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng văn hoá chống mọi âm
mưu thủ đoạn phá hoại của các thế lực thù địch. Công tác tư tưởng,
lý luận luôn là một trong những hoạt động có vai trị quan trọng
hàng đầu trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và trong sự nghiệp
xây dựng chiến đấu của quân đội.
Khẳng định vai trị quan trọng hàng đầu của cơng tác tư
tưởng, lý luận là xuất phát từ cơ sở khoa học của chủ nghĩa MácLênin về mối quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội với ý thức xã
hội. Trong khi khẳng định vai trò quyết định của tồn tại xã hội, chủ
nghĩa Mác - Lênin đồng thời chỉ ra và nhấn mạnh đến vai trò to lớn

của những tư tưởng tiên tiến - tức sự tác động của ý thức xã hội đối
với tồn tại xã hội, sự tác động đó thơng qua vai trị của yếu tố con
người. con người đó phải có nhận thức, có hiểu biết, có năng lực tổ
chức thực tiễn ...Cơng tác tư tưởng, lý luận phải làm cho ý thức hệ
của giai cấp vơ sản giữ vai trị quyết định, chiếm vị trí chủ đạo
trong đời sống tinh thần của giai cấp công nhân, nhân dân lao động
và của toàn thể dân tộc. Đó là lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưuởng Hồ Chí minh, đường lối quan điểm của Đảng. Khi ý thức
hệ đã ăn sâu bám dễ trong giai cấp và quảng đại quần chúng nhân
dân lao động thì nó sẽ tạo ra động lực to lớn của phong trào cách
mạng, điều đó như Mác từng nói:"Lý luận cũng sẽ trở thành lực
lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng". Do đó đối
với Đảng cộng sản khơng những được vũ trang bằng lý luận tiên

3


phong, mà Đảng còn phải trang bị cho quần chúng lý luận tiên
phong đó, điều đó chính là vai trị của cơng tác tư tưởng.
Trong q trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta và Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã thường xuyên chăm lo đến công tác tư tưởng,
những thắng lợi của cách mạng Việt Nam hơn 70 năm qua dưới sự
lãnh đạo của Đảng đã chứng minh một cách sinh động sự đóng góp
to lớn của cơng tác tư tưởng.
Ngày nay, bước sang thời kỳ mới, toàn Đảng, toàn dân
tiếp tục thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ
vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh cơng
nghiệp hố, hiện đại hố vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ và văn minh. Nhưng sự nghiệp đó lại diễn ra
trong điều kiện cuộc đấu tranh giữa ta và địch trên lĩnh vực tư

tưởng hết sức phức tạp. Do vậy cơng tác tư tưởng, lý luận lại càng
giữ vai trị đặc biệt quan trọng.
Trong quân đội, công tác tư tưởng, lý luận là một bộ
phận hợp thành của công tác đảng, cơng tác chính trị, có nhiệm vụ
giáo dục qn triệt chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối chủ trương chính sách của Đảng cho cán bộ chiến sỹ;
giáo dục, bồi dưỡng cho cán bộ chiến sỹ phẩm chất chính trị đạo
đức cách mạng; bảo vệ phát triển các giá trị văn hoá tinh thần
...xây dựng nhân cách tốt đẹp của "Bộ đội Cụ Hồ". Đây là một
trong những yếu tố quan trọng nhất, trực tiếp quyết định đến sức

4


mạnh chiến đấu của quân đội. Điều đó như Lênin từng dạy:" Trong
cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tuỳ thuộc vào tinh thần của
quần chúng đang đổ máu trên chiến trường". Mặt khác, ngày nay
trước sự tác động của cuộc chiến tranh vũ khí cơng nghệ cao; trước
u cầu xây dựng quân đội theo hướng cách mạng, chính quy, tinh
nhuệ, từng bước hiện đại, trong đó lấy xây dựng chính trị làm cơ
sở thì cơng tác tư tưởng lý luận trong quân đội càng giữ vai trò
quan trọng hơn bao giờ hết.
2- Chức năng của công tác tư tưởng lý luận trong qn
đội.
Từ vai trị của cơng tác tư tưởng, lý luận nó chỉ ra chức
năng của cơng tác tư tưởng lý luận là: Chức năng phát triển lý
luận; chức năng bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ đảng viên; chức
năng giáo dục chính trị, tư tưởng cho quần chúng nhân dân; chức
năng chiến đấu; chức năng tổ chức. Thông qua các chức năng cơ
bản này mà thực hiện nhiệm vụ, nội dung, biện pháp tiến hành

công tác tư tưởng lý luận trong quân đội.
3- Các hình thức hoạt động chủ yếu của công tác tư tưởng lý
luận trong quân đội.
Là công tác xây dựng con người, do đó cơng tác tư
tưởng lý luận trong qn đội phải có nội dung tồn diện, có
hình thức phong phú, sinh động hấp dẫn, có những hình thức
hoạt động phù hợp với từng đối tượng. Song có các hình thức

5


hoạt động chủ yếu là: huấn luyện giáo dục lý luận chính trị;
tun truyền cổ động; cơng tác văn hố văn nghệ.v,v..
II- Thực trạng tình hình tư tưởng và cơng tác tư tưởng, lý
luận trong quân đội thời gian qua.
Tình hình tư tưởng, lý luận và cơng tác tư tưởng lý luận trong
quân đội là một bộ phận không thể tách rời tình hình tư tưởng và
cơng tác tư tưởng của Đảng, do đó trên cơ sở những đánh giá của
Đảng tại Hội nghị Trung ương 5 (khoá IX), liên hệ và quy chiếu
những nội dung đó đối với quân đội có thể đánh giá và khẳng định
trên những nội dung cơ bản như sau:
Công tác tư tưởng lý luận trong quân đội những năm
qua có thể khẳng định rằng: công tác tư tưởng lý luận đã bám sát
nhiệm vụ, bám sát thực tiễn bộ đội, tập trung nâng cao nhận thức,
xây dưng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết chiến, quyết thắng, tinh
thần cảnh giác cách mạng; Bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức
lối sống; chăm lo đời sống văn hố tinh thần cho bộ đội, góp phần
quan trọng xây dựng quân đội về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất
lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, giữ vững và tăng cường bản
chất giai cấp công nhân, củng cố ngày càng vững chắc trận địa tư

tưởng của Đảng trong quân đội, bảo đảm cho quân đội luôn vững
vàng, kiên định mục tiêu chiến đấu, là lực lượng chính trị trung
thành của Đảng và nhân dân.

6


Có thể khái qt thành tựu nổi bật của cơng tác tư
tưởng, lý luận trong quân đội những năm qua được thể hiện trên
những vấn đề cơ bản sau:
Một là: công tác tư tưởng, lý luận đã quán triệt sâu sắc đường
lối quan điểm của Đảng, các nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính
trị, của Đảng uỷ quân sự Trung ương, chỉ thị cơng tác đảng, cơng
tác chính trị của Tổng cục Chính trị vào nhiệm vụ và các mặt hoạt
động của quân đội. Công tác tư tưởng lý luận đã luôn luôn đi đúng
quan điểm của Đảng, đúng sự chỉ đạo của cấp trên, giữ vững định
hướng chính trị và nguyên tắc hoạt động.
Hai là: các hoạt động công tác tư tưởng, lý luận được triển
khai toàn diện, đồng bộ; coi trọng chỉ đạo điểm, biết tập trung vào
các nhiệm vụ trọng tâm, khâu then chốt, thời điểm quan trọng;
thường xun hồn thiện quy chế hoạt động. Khơng ngừng đổi mới
tồn diện cả nội dung, hình thức, phương pháp và tác phong công
tác, chất lượng hiệu quả ngày càng tăng lên, có ý nghĩa chính trị xã
hội ngày càng sâu sắc.
Ba là: công tác tư tưởng, lý luận đã góp phần củng cố, xây
dựng tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy, tổ chức quần chúng ngày càng
vững mạnh; phát huy dân chủ, củng cố kỷ luật, xây dựng mối quan
hệ nội bộ, quan hệ quân dân ngày càng bền vững, góp phần giải
đáp những vấn đề bức xúc nảy sinh ở cơ sở, tạo sự chuyển biến
mọi mặt của đơn vị.

7


Bốn là: cơng tác tư tưởng lý luận đã góp phần làm sáng tỏ
nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng nền quốc phịng tồn
dân, thế trận quốc phòng an ninh; xây dựng lực lượng vũ trang về
chính trị ...cung cấp nhiều luận cứ khoa học cho việc xây dựng
đường lơí quốc phịng- an ninh và xây dựng lực lượng vũ trang
trong thời kỳ mới.
Năm là: công tác tư tưởng lý luận đã chủ động kiên quyết
đấu trạnh trên mặt trận tư tưởng lý luận chống diễn biến hồ bình,
bạo loạn lật đổ, âm mưu phi chính trị hoá quân đội của chủ nghĩa
đế quốc và các thế lực thù địch. Tích cực đấu tranh ngăn chặn,
khắc phục những biểu hiện suy thoái về đạo đức lối sống, tư tưởng
cá nhân chủ nghĩa; trực tiếp góp phần làm trong sạch chính trị tư
tưởng nội bộ của quân đội.
Trên đây là những thành tựu của công tác tư tưởng lý
luận trong quân đội những năm qua, những thành tựu đó có thể
được đánh giá như đánh giá của Đảng tại Hội nghị Trung ương lần
năm (khoá IX) là:"chất lượng hiệu quả của công tác tư tưởng, lý
luận được nâng cao một bước, các cấp uỷ đảng đã coi trọng việc
tuyên truyền giáo dục ý thức nâng cao cảnh giác cách mạng, vạch
trần các thủ đoạn phá hoại về tư tưởng , góp phần làm thất bại một
bước chiến lược "diễn biến hồ bình" của các thế lực". "tính tích
cực năng động sáng tạo của các tầng lớp nhân dân được phát huy
ngày càng rõ trên các lĩnh vực của đời sống xã hội".

8

Tuy nhiên, công tác tư tưởng lý luận trong quân đội cũng còn
bộc lộ những hạn chế, khuyết điểm cần khắc phục đó là:
Một số cấp uỷ đảng cịn biểu hiện chủ quan, giản đơn,
chưa quan tâm đúng mức đến cơng tác tư tưởng lý luận ; có lúc có
nơi cịn bị động trong nắm tình hình tư tưỏng của bộ đội, không
kịp thời phát hiện và xử lý những nảy sinh về tư tưởng ngay từ
đầu, để nhiều vụ việc nghiêm trọng sảy ra gây hậu quả xấu. Tính
sắc bén sáng tạo và phương thức hoạt động trên một số mặt công
tác tư tưởng lý luận chưa cao, chưa linh hoạt.
Sự phối hợp giữa công tác tư tưỏng và cơng tác tổ chức,
cán bộ, chính sách chưa đồng bộ, có lúc, có việc chưa chặt chẽ
thiếu hiệu quả. Một bộ phận cán bộ đảng viên trình độ lý luận, tính
nhạy bén và bản lĩnh chính trị chưa tương xứng vị trí, yêu cầu
nhiệm vụ mới; trong cán bộ đảng viên , chiến sỹ còn biểu hiện mơ
hồ mất cảnh giác, cá nhân chủ nghĩa, thiếu trách nhiệm, tư tưởng
trung bình chủ nghĩa, tình hình vi phạm kỷ luật cịn kéo dài, chậm
được khắc phục.
Đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng lý luận trong
quân đội còn nhiều bất cập, nhiều nơi vừa thiếu , vừa yếu, lại
thường xuyên biến động đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu
quả công tác tư tưỏng lý luận trong quân đội thời gian qua.

9


Từ thực tiễn công tác tư tưởng lý luận trong quân đội và
những thành tựu hạn chế của nó, có thể rút ra một số kinh nghiệm
đó là:
Thứ nhất: cơng tác tư tưởng phải luôn quán triệt sâu

sắc các quan điểm tư tưởng, đường lối của Đảng và Đảng uỷ quân
sự Trung ương, nắm vững nguyên tắc xây dựng quân đội về chính
trị; chỉ thị hướng dẫn cơng tác đảng, cơng tác chính trị của cấp trên
để triển khai các hoạt động sát, đúng với mục tiêu yêu cầu và
phương hướng đặt ra.Trong hoạt động phải giữ vững định hướng
chính trị , giữ vững nguyên tắc công tác.
Thứ hai: phát huy sức mạnh của các lực lượng, các tổ
chức, các mặt hoạt động công tác tư tưởng, lý luận, trong đó phải
đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công
tác tưởng lý luận cả về số lượng và chất lượng đáp ứng với yêu cầu
nhiệm vụ được giao. Tích cực chủ động đổi mới tồn diện cả hình
thức, biện pháp, phương thức và tác phong công tác; kịp thời sơ
tổng kết và rút kinh nghiệm, coi trọng chỉ đạo điểm và nhân điển
hình.
Thứ ba: phải bám sát diễn biến thực tiễn của cuộc sống
xã hội, quân đội, nắm chắc nhiệm vụ tình hình tư tưởng của bộ đội;
hướng về cơ sở, nhạy bén phát hiện và kịp thời xử lý những nảy
sinh về tư tưởng từ cơ sở, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ ở cơ sở,
gắn giữa xây và chống, lấy xây làm chính.

10


Thứ tư: triển khai chỉ đạo phải toàn diện, song phải
nắm chắc các mặt, những nội dụng trọng tâm, trọng điểm, những
nhiệm vụ đột xuất, những thời điểm quan trọng để tập trung lãnh
đạo, chỉ đạo và tập trung lực lượng dứt điểm, kịp thời đúng kế
hoạch.
Đánh giá về những yếu kém bất cập trong công tác tư tưởng,
lý luận trong quân đội nó có rất nhiều nguyên nhân, nhưng tựu

chung lại những ngun nhân đó khơng nằm ngồi những đánh giá
của Đảng tại Hội nghị Trung ương lần thứ năm( khố IX), đó
là:"Đảng ta chưa đặt đúng mức việc chỉ đạo đổi mới nội dung,
phương pháp công tác tư tưởng, lý luận trong giai đoạn mới. Chưa
xây dựng được quy chế bảo đảm dân chủ , phát huy tự do tư tưởng
trong động lý luận và công tác tư tưởng. Chậm tăng cường đổi mới
công tác xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng, lý luận.
Cơ sở vật chất kỹ thuật, điều kiện làm việc ở nhiều cơ quan đơn vị
làm công tác tư tưởng lý luận còn thiếu thốn lạc hậu".
III- Phương hướng, nhiệm vụ và những biện pháp nâng
cao hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận trong quân đội thời kỳ
mới.
Bước vào thời kỳ mới của thế kỷ XXI, đất nước ta tiếp
tục đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố vì mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Sự nghiệp đó
diễn ra trong bối cảnh tình hình trong nước và thế giới tiếp tục diễn

11


biến phức tạp, đan xen. Những đặc điểm và nội dung thời đại vừa
tạo ra những thuận lợi và thời cơ lớn cho nước ta trong qúa trình
đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội, đồng thời cũng đặt ra nhiều những
thách thức mới trong quá trình đổi mới, hội nhập, giữ vững định
hướng xã hội chủ nghĩa.
Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đã và đang đặt ra nhiều
những vấn đề hết sức phức tạp trước âm mưu thủ đoạn của chủ
nghĩa đế quốc và các thế lực phản động trong và ngoài nước;
chúng đang tiến hành đẩy mạnh chiến lược "diễn biến hồ bình"
bạo loạn lật đổ đối với cách mạng nước ta một cách quyết liệt hơn.

Tình hình trên đặt ra cho công tác tư tưởng, lý luận những yêu cầu
nhiệm vụ rất nặng nề. Để tiếp tục tăng cường, củng cố trận địa tư
tưởng của Đảng trong quân đội ngày càng vững chắc, đáp ứng yêu
cầu chính trị trong thời kỳ mới, địi hỏi cơng tác tư tưởng, lý luận
trong quân đội cần nắm vững những vấn đề cơ bản sau:
1- Phương hướng công tác tư tưởng, lý luận trong những
năm tới là:
Tiếp tục quán triệt sâu sắc những nội dung cơ bản về
đường lối chính trị, đường lối cách mạng, đường lối quân sự,
v.v...của Đảng trong giai đoạn cách mạng mới được xác định trong
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 9 và các nghị quyết
Trung ương (khoá IX), song trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận cần
nắm vững những nội dung về phương hướng công tác tư tưởng, lý

12


luận được xác định trong nghị quyết Trung ương 5 (khoá IX) trên
những vấn đề cơ bản như sau:
Kiên định mục tiêu lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với
chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh,
sự lãnh đạo và các nguyên tắc hoạt động của Đảng; quán triệt
đường lối đổi mới, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn Đảng,
toàn dân, từ Trung ương đến cơ sở. Đổi mới mạnh mẽ nội dung và
phương pháp công tác tư tưởng; đẩy mạnh tổng kết thực tiễn,
nghiên cứu lý luận, góp phàn làm sáng rõ hơn nữa con đường đi
lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, đồng thời triển khai liên tục và sâu
rộng công tác tuyên truyền giáo dục nhằm phát huy chủ nghiã yêu
nước, phẩm chất đạo đức cách mạng, năng lực sáng tạo, ý chí tự
lực tự cường đi đơi với đề cao tinh thần quốc tế chân chính; khơi

dậy và nâng cao ý chí cách mạng tiến cơng, tinh thần đại đoàn kết
dân tộc, quyết tâm nắm bắt thời cơ, vượt qua thách thức, cổ vũ
phong trào thi đua yêu nước, động viên khí thế và tinh thần chủ
động sáng tạo trong lao động học tập và công tác, thực hiện thắng
lợi sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
Trên cơ sở phương hướng chung của công tác tư tưởng,
lý luận được Đảng xác định tại Hội nghị Trung ương năm (khoá
IX), do tính chất, đặc điểm nhiệm vụ và đối tượng hoạt động trong
lĩnh vực quân sự, cho nên đối với quân đội, ngoài những nội dung

13


trên, cần phải quán triệt và thực hiện tốt những vấn đề cơ bản sau:
đó là nắm vững những quan điểm cơ bản của Đảng về nhiệm vụ
cách mạng, nhiệm vụ quốc phòng an ninh và sự nghiệp bảo vệ Tổ
quốc được xác định trong Nghị quyết đại hội IX, nghị quyết Đại
hội đại biểu toàn quân lần thứ 7; tiếp tục đổi mới đồng bộ, toàn
diện để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng theo
hướng chiều sâu, sát cơ sở, sát nhiệm vụ, tạo cơ sở phát triển toàn
diện vững chắc. Mặt khác phải nâng cao nhận thức chính trị, tăng
cường bản chất giai cấp cơng nhân, phẩm chất đạo đức cách mạng,
ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật quân đội, nắm và dự báo những
vấn đề thực tiễn nảy sinh để định hướng giải quyết công tác tư
tưởng kịp thời. Tăng cường đấu tranh chống lại mọi âm mưu thủ
đoạn của kẻ thù chống phá ta trên lĩnh vực tư tưởng văn hoá; xây
dựng quân đội vững mạnh về chính trị tư tưởng và tổ chức đủ sức
hoàn thành mọi nhiệm vụ được Đảng, nhân dân, dân tộc giao phó
trong mọi tình huống.

2 - Nhiệm vụ của công tác tư tưởng trong quân đội thời
gian tới ( theo nghị quyết Trung ương 5- khoá IX)
- Đẩy mạnh tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận,
tiếp tục làm sáng tỏ hơn lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường
đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Phát triển khoa học xã hội và
nhân văn góp phần làm sáng tỏ những luận cứ khoa học và thực
tiễn phục vụ việc hoạch định chủ trương, chính sách xây dựng

14


quân đội, củng cố quốc phòng an ninh, nhất là xây dựng quân đội
về chính trị; phục vụ trực tiếp việc quán triệt và thực hiện thắng lợi
đường lối đổi mới của Đảng và đấu tranh có hiệu quả trên lĩnh vực
lý luận - tư tưởng.
- Tập trung quán triệt quan điểm tư tưỏng nghị quyết
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, gắn chặt với việc quán triệt và
thực hiện nghiêm túc các nghị quyết của Trung ương (khoá IX) và
nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ VII, các nghị quyết
của Bộ Chính trị, Đảng uỷ quân sự Trung ương ; xây dựng bản lĩnh
chính trị vững vàng; trung thành tuyệt đối với Đảng, với chế độ xã
hội chủ nghĩa; chuẩn bị tốt về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho bộ
đội để sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được
giao trong bất cứ hoàn cảnh và điều kiện nào, bảo đảm cho quân
đội hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài.
- Các hoạt động công tác tư tưởng, lý luận cần tập trung
phục vụ nhiệm vụ huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu, nâng cao
chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội lên một
bước cơ bản vững chắc hơn; chuẩn bị mọi mặt về chính trị tinh
thần, phẩm chất đạo đức, ý chí quyết đánh và quyết thắng, mưu trí

sáng tạo, dũng cảm ngoan cường, có niềm tin vào vũ khí trang bị
kỹ thuật và cách đánh của ta, tin tưởng vào thắng lợi trong cuộc
chiến đấu của ta chống chiến tranh vũ khí cơng nghệ cao của địch.

15


- Cơng tác tư tưởng lý luận phải góp phần giáo dục làm
cho cán bộ chiến sỹ trong quân đội xác định rõ kẻ thù, đối tượng
tác chiến, có năng lực đấu tranh làm thất bại chiến lược diễn biến
hoà bình, bạo loạn lật đổ "phi chính trị hố qn đội" của các thế
lực thù địch, trước hết là trên lĩnh vực chính trị tư tưởng, lý luận.
Kiên quyết đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận của Đảng
trong quân đội, đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái, phản
động, đi ngược lại lợi ích của Đảng, của dân tộc, của nhân dân.
Đặc biệt xây dựng chính trị nội bộ trong sạch vững mạnh cả về
chính trị, tư tưởng và tổ chức ; chống mọi biểu hiện "tự diễn biến",
nhất là đối với cán bộ cao cấp, cán bộ chủ trì cấp chiến dịch, chiến
lược, cán bộ ở những cơ quan trọng yếu.
- Chăm lo bồi dưỡng chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ
nghĩa , phẩm chất, đạo đức, lối sống trong sạch lành mạnh cho cán
bộ chiến sỹ; đề cao ý thức độc lập tự chủ, ý chí tự lực tự cường
trong xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng. Kiên quyết đấu
tranh chống tiêu cực lạc hậu , chống các hành vi vi phạm kỷ luật,
nhất là những vụ việc nghiêm trọng ảnh hưởng đến bản chất truyền
thống "Bộ đội Cụ Hồ". Khắc phục mọi khó khăn gian khổ cùng
toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đẩy mạnh sự nghiệp cơng nghiệp
hố, hiện đại hố đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
cơng bằng, dân chủ và văn minh

16


-Trong điều kiện hiện nay khi mà kẻ thù đã và đang
dùng mọi âm mưu thủ đoạn ( kể cả vũ trang và phi vũ trang) nhằm
xoá bỏ chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đặc biệt trên mặt trận tư tưởng
và văn hố, chính trị và tư tưởng, lý luận và chính trị, tư tưởng, lý
luận,v.v... Do đó ngồi những nhiệm vụ chủ yếu trên, trong điều
kiện hiện nay nhiệm vụ của công tác tư tưởng, lý luận phải nâng
cao chất lượng và hiệu quả công tác tuyên truyền cổ động, báo chí
xuất bản, phát thanh truyền hình, văn hố văn nghệ, thơng tin đối
ngoại...để báo chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình thật sự là
tiếng nói của Đảng, nhà nước, đồng thời là diễn đàn của cán bộ
chiến sỹ, để cán bộ, chiến sỹ thông qua các phương tiện này thực
hiện quyền làm chủ của mình; Báo chí, xuất bản, phát thanh,
truyền hình phải tăng cường những nội dung có tính định hướng
chính trị, khẳng định những thành tựu của công cuộc đổi mới trong
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong thực hiện nhiệm vụ quân sự,
quốc phịng ; tích cực và thường xun hơn trong đấu tranh, phê
phán các quan điểm thù địch sai trái, nhất là trên các vấn đề "dân
chủ" và "nhân quyền" hiện nay. Các bài viết, bài nói cần tăng sức
hấp dẫn, gắn chặt lý luận với thực tiễn, tăng tính chiến đấu, góp
phần xây dựng củng cố lịng tin của cán bộ, chiến sỹ với cơng cuộc
đổi mới. Đa dạng hố nội dung và hình thức thơng tin, báo chí, để
thơng tin báo chí đáp ứng sát hơn nhu cầu thơng tin đến được với
đông đảo bạn đọc trong các đơn vị quân đội. Khắc phục các hiện

17

tượng tiêu cực trong hoạt động báo chí, xuất bản; đồng thời phát
huy vai trò và sức mạnh của văn hố văn nghệ trong cơng tác tư
tưởng, trong việc xây dựng người qn nhân cách mạng có đủ
những đức tính đã được xác định trong Nghị quyết Trung ương 5
khoá VIII, góp phần xây dựng một xã hội lành mạnh và văn minh.
Cơng tác văn hố văn nghệ cần tiếp tục quán triệt tinh
thần nghị quyết Trung ương 5 (khoá VIII) và những quan điểm của
Đại hoọi IX về xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà
bản sắc dân tộc. Đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động xây dựng mơi
trường văn hố mới ở các đơn vị cơ sở với chất lượng và hiệu quả
cao hơn, nhằm nâng cao đời sống văn hoá tinh thần của các đơn vị,
góp phần lành mạnh hố các quan hệ xã hội. Cần nhận thức rằng,
xây dựng mơi trường văn hố mới là một cuộc vận động lớn, có vị
trí quan trọng trong xây dựng quân đội nhân dân vững mạnh là một
nội dung hết sức cơ bản trong thực hiện cơng tác đảng, cơng tác
chính trị hiện nay.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ công tác tư tưởng, lý luận
trong điều kiện hiện nay, đặc biệt đối với quân đội, do chức năng
nhiệm vụ và đối tượng cụ thể là những cán bộ, chiến sỹ thực hiện
nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi bảo vệ vững
chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, cần phải nắm vững và
thực hiện tốt các biện pháp cơ bản sau:

18


3- Những biện pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng và
hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận trong quân đội điều kiện
hiện nay.
- Tăng cường sự lãnh đạo và chỉ đạo của các cấp uỷ

đảng và người chỉ huy về cơng tác tư tưởng văn hố. Đây là biện
pháp cơ bản đầu tiên nhằm nâng cao hiệu quả cơng tác tư tưởng lý
luận của Đảng, bởi vì Đảng cộng sản thông qua công tác tư tưởng
để đưa nhân tố tự giác đến quần chúng, nói cách khác Đảng cộng
sản thông qua công tác tư tưởng để phát triển hệ tư tưởng , thông
qua công tác tư tưởng để truyền bá, giác ngộ thức tỉnh họ, động
viên họ thực hiện nhiệm vụ chính trị do Đảng xác định. Do đó
trong qn đội vấn đề tăng cường vai trị lãnh đạo của các cấp uỷ
đảng và vai trò của người chỉ huy về công tác tư tưởng lý luận là
một nguyên tắc, một yêu cầu và là một biện pháp hàng đầu không
thể thiếu được của việc nâng cao chất lượng và hiệu quả của công
tác tư tưởng, lý luận trong điều kiện hiện nay. Vai trò lãnh đạo và
chỉ đạo của các cấp uỷ đảng và người chỉ huy cần được cụ thể hoá
thành các quy chế, quy định và cơ chế chính sách quản lý các hoạt
động liên quan tới lĩnh vực tư tưởng lý luận; đồng thời phải xử lý
kịp thời và nghiêm minh những vi phạm làm ảnh hưởng đến hiệu
quả công tác tư tưởng lý luận trong quân đội hiện nay.
-Phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi lực lượng, mọi
phương tiện, mọi tổ chức trong quân đội tham gia vào việc nâng

19


cao chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng lý luận, bởi đây là
một lĩnh vực hoạt động rất đa dạng phong phú và phức tạp , đồng
thời nó tác động tới tất cả các đối tượng cán bộ chiến sỹ trong quân
đội, và ở đâu có hoạt động của bộ đội thì ở đó cần phải có hoạt
động của cơng tác tư tưởng lý luận, chính vì vậy phải phát huy sức
mạnh tổng hợp của các lực lượng, phương tiện để tăng cường chất
lượng và hiệu quả công tác tư tưởng lý luận trong quân đội hiện

nay.Trong cấp uỷ có người chun trách cơng tác tư tưởng, mỗi
người đảng viên có trách nhiệm tun truyền, giải thích đường lối
chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước; hiểu rõ tâm trạng và
làm tốt công tác giáo dục vận động quần chúng; kịp thời đập tan
những luận điệu tư tưởng phản động của kẻ địch. Nâng cao trách
nhiệm tiến hành công tác tư tưởng cho đội ngũ cán bộ chỉ huy, cán
bộ chính trị, cơ quan chính trị, tổ chức đồn thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh và các tổ chức quần chúng trong đơn vị. Đồng thời
phát huy vai trị của các phương tiện thơng tin tun truyền cả
truyền thống và hiện đaị vào việc nâng cao chất lượng công tác tư
tưởng lý luận trong quân đội hiện nay.
-Mở rộng dân chủ, phát huy tự do tư tưởng, khai thác
mọi tiềm năng sáng tạo trong nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý
luận, nêu cao vai trò gương mẫu của đội ngũ cán bộ đảng viên
trong việc nâng cao chất lượng công tác tư tưởng lý luận. Trong
quân đội, trước hết là người chủ trì và cấp uỷ các đơn vị phải thực

20


hiện nói đi đơi với làm, nói và làm đúng đường lối, chính sách
pháp luật nhà nước. Mỗi cán bộ, đảng viên phải thực sự là tấm
gương sáng về mọi mặt cho quần chúng noi theo. Nêu cao tinh
thần tự học tự rèn luyện trong mỗi cán bộ, đảng viên. Nâng cao
chất lượng tự phê bình và phê bình trong các đảng bộ; động viên
để quần chúng đóng góp ý kiến phê bình cán bộ đảng viên
- Tích cực đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ năng
lực đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng lý luận . Điều này đặt ra
cấp thiết bởi công tác tư tưởng lý luận trong quân đội hiện nay
phần lớn diễn ra ở hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho bộ

đội. Hiệu quả công tác tư tưởng lý luận phụ thuộc phần lớn vào
trình độ đào tạo về lý luận và phương pháp của người cán bộ chính
trị. Các đơn vị cần phải thường xuyên chăm lo bồi dưỡng những
phẩm chất năng lực này cho đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị
mình, cần định kỳ mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng,
phương pháp và nội dung tiến hành cơng tác tư tưởng lý luận, cần
phải có kế hoạch bổ sung, đào tạo cho đủ số lượng cán bộ đảm bảo
chất lượng để họ có điều kiện hoàn thành nhiệm vụ được giao.
-Kiện toàn tổ chức, bộ máy, tăng cường đầu tư cho
công tác tư tưởng lý luận trong các đơn vị quân đội. Kiện toàn hệ
thống tổ chức bộ máy, định rõ chức năng, nhiệm vụ, phân công và
phối hợp chặt chẽ giữa cấp trên và cấp dưới, giữa các cơ quan
chính trị, tham mưu, hậu cần, kỹ thuật, giữa nhà trường và đơn vị,

21


khắc phục tình trạng phân tán, trùng lắp, chồng chéo, kém hiệu quả
của các cơ quan và người làm công tác tư tưởng lý luận. Đồng thời
tăng dần mức đầu tư về cán bộ, kinh phí, tạo động lực cho cơng tác
tư tưởng lý luận bằng các chính sách đãi ngộ hợp lý, mặt khác
từng bước hiện đại hoá điều kiện làm việc, trang thiết bị hệ thống
thông tin tư liệu trong và ngoài quân đội; trong và ngoài nước.
-Phải đổi mới phương pháp tác phong công tác tư tưởng
tư văn hoá, phải bám sát thực tiễn, bám sát đối tượng, phải dự báo
được tình hình chính xác kịp thời; khơng bị động trước những tình
huống diễn biến phức tạp trong và ngoài nước, cũng như trong
phạm vi từng cơ quan đơn vị. Tổ chức tốt hệ thống nghiên cứu dư
luận xã hội, làm tốt công tác dự báo, đề xuất những giải pháp tiến
hành công tác tư tưởng lý luận có hiệu quả trong từng thời kỳ.

- Rà sốt và hoàn chỉnh lại các quy chế, mẫu biểu chỉ
đạo và hoạt động cơng tác tư tưởng văn hố từ Tổng cục Chính trị
đến các đơn vị cơ sở trong toàn quân, đồng thời phối hợp chặt chẽ,
nhịp nhàng với các cơ quan chức năng trong và ngoài quân đội
cùng sự giúp đỡ của chính quyền địa phương, phát huy sức mạnh
tổng hợp của các binh chủng làm công tác tư tưởng lý luận.
Tóm lại, cơng tác tư tưởng lý luận trong quân đội trước tình
hình mới đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần phải được đổi mới và
kiện tồn cả về nội dung hình thức và phương pháp tiến hành.
Song ở một góc độ tiếp cận của một người nghiên cứu trên cơ sở

22


quán triệt sâu sắc những nội dung cơ bản tinh thần nghị quyết Đại
hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, đặc biệt là nghị quyết Hội nghị
Trung ương lần thứ 5 (khoá IX). trên đây chỉ là những nội dung cơ
bản nhất đề cập đến những vấn đề cấp thiết hiện nay.Thực hiện tốt
những nội dung có tính chất giải pháp đó chính là đã góp phần
nâng cao vai trị công tác tư tưởng lý luận trong quân đội và thiết
thực góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình hình mới.

23