Bài soạn Dược lý thú y

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP & SINH HỌC ỨNG DỤNG
BỘ MÔN CHĂN NUÔI
CHUYÊN ĐỀ:
Cán bộ hướng dẫn:
Ts. Huỳnh Kim Diệu
Sinh viên thực hiện:
Lê Hữu Đức
Lê Diệp Tuyền
Hứa Lê Khanh
Võ Thành Nhân
Cần Thơ, 9/2010
Dược lý thú y Chuyên đề Thuốc trị tiêu chảy

Thuốc tác dụng lên hệ tuần hoàn máu
THUỐC TRỊ TIÊU CHẢY &
THUỐC TÁC DỤNG LÊN HỆ TUẦN HOÀN MÁU
I.THUỐC TRỊ TIÊU CHẢY(antidiarrheois)
Tiêu chảy là dấu hiệu chung của nhiều bệnh thường gặp trong chăn nuôi. Việc chẩn
đoán không đúng và điều trị không kịp thời sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe vật
nuôi.
Tiêu chảy gây mất nước, mất chất điện dãy làm giảm thể tích tuần hoàn gây sốc,
biến chứng, rối loạn các chức năng gan , thận…, rối loạn miễn dịch, nội tiết, chức
năng sống bị đình trệ.
Để phòng trị bệnh tiêu chảy hiệu quả ngoài thực hiện đúng qui trình nuôi thì viêc
hiểu biết về các loại thuốc cầm tiêu chảy thì cũng rất cần thiết.

Tiêu chảy là gì?
Tiêu chảy là tình trạng đi tiêu nhiều lần trong ngày và lỏng (phân có khi chỉ là
nước) do ruột tăng cường sự co thắt và nước không hấp thu qua niêm mạc ruột để
vào máu mà bị thải ra ngoài
Tiêu chảy xẩy ra trên hầu hết các vật nuôi: trâu, bò, gà, vịt, chó, mèo đặc biệt trên
heo…
Phân bố các nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy heo theo lứa tuổi
Các nguyên nhân
Lứa tuổi của heo
Đang theo
mẹ
Cai sữa Đang lớn, thịt và

giống
Do vi trùng :
Viêm ruột do Clostridium perfringens
type C
++
- -
Tiêu chảy do E.Coli +++ +++ -
Viêm ruột bị nhiễm - + +++
Salmonella + + +++
Hồng lỵ + + +++
Do siêu vi trùng :
Dịch tiêu chảy do Corona virus + ++ +++

Do Rotavirus +++ +++ +
Viêm dạ dày truyền nhiễm +++ +++ ++
Do ký sinh trùng :
1
Dược lý thú y Chuyên đề Thuốc trị tiêu chảy
Thuốc tác dụng lên hệ tuần hoàn máu
Cryftasporidium + + -
Isospora suis +++ + -
Strongyloide ranssmi + + +
Trichuris suis - - +
Thuốc trị tiêu chảy gồm các loại thuốc nào?
Thuốc trị tiêu chảy thường dùng là thuốc trị triệu chứng, làm giảm sự co thắt của

ruột, giảm sự tiết dịch qua phân, do đó làm giảm đau bụng và giảm đi tiêu, làm cô
đặc phân.
Trước khi tính đến việc dùng thuốc cầm tiêu chảy, bao giờ cũng phải nghĩ đến việc
bù nước và chất điện giải
Vd:Natriclorua 9
0
/
00
(dd sinh lý đẳng trương)
Dịch truyền:10ml/kg thể trọng /lần truyền, ngày có thể truyền 1-3 lần tùy tình trạng
mất nước.
Chất điện giải như Vime C-Electrolyt cho uống hoặc tiêm chích.

Theo cơ chế tác dụng, có thể chia làm loại thuốc như sau:
Thuốc là chất làm giảm hay liệt nhu động ruột:
Dây là thuốc có tác dụng cầm tiêu chảy nhanh, mạnh nhưng phải rất thận trọng vì
thuốc gây tác dụng phụ.
+MORPHIN
Tác dụng làm giảm nhu động ruột và dạ dầy, co cơ vòng hạ vị và hậu môn, giảm
tiết dịch vị, dịch ruột, dịch tụy. Vì có tác dụng đó nên morphin dùng làm thuốc chữa
tháo dạ, ỉa chảy, đau bụng, ỉa ra máu. Sử dụng đúng liều và hạn chế vì có thể gây
nghiện.
Liều dùng: Ngựa: 0,25 - 0,75 gam
Trâu, bò: 0,5 - 1 gam
+THUỐC CÓ TANIN

2
Dược lý thú y Chuyên đề Thuốc trị tiêu chảy
Thuốc tác dụng lên hệ tuần hoàn máu
1.Tanin
Tác dụng: Làm se niêm mạc ruột, kết hợp với albumin tạo màng tanat albumin có
tác dụng bao che cho các ngọn dây thần kinh thụ cảm ở ruột không cho nhận các
kích thíc, giảm nhu động ruột và giảm tiết dịch ruột, giảm sự hấp thụ
Công dụng: Là thuốc chữa tháo dạ rất tốt.
Tương kỵ: alcaloid, các muối Fe, Pb, lòng trắng trứng
Liều dùng: Ngựa, trâu, bò 5-15g
Dê, cừu, lợn 2-5g

Công thức hóa học của Tanin
2.Tannoforme
Tính chất: bột nhẹ, màu hơi đỏ, không mùi, vị hơi chát không tan trong nước
Tác dụng: Có tính sát trùng, làm se niêm mạc trị tiêu chảy các loài
Liều dùng: Ngựa, trâu, bò: 10-30g/con/ngày(chia 2-3lần)
Heo: 2-4g, heo con: 0.6-2g
Chó mèo: 0.2-2g
3. Những loại dược liệu tự nhiên chứa Tanin có thể cầm tiêu chảy
3
Dược lý thú y Chuyên đề Thuốc trị tiêu chảy
Thuốc tác dụng lên hệ tuần hoàn máu
Cây măng cụt: Garcinia mangostana

Vỏ quả chứa 7-13% tanin, nhựa và chất
đắng mangostin có tinh thể hình phiến nhỏ
màu vàng tươi không tan trong nước. Cây
cũng chứa tannin
Cách dùng: Ðể trị tiêu chảy và kiết lỵ,
dùng nước sắc vỏ quả măng cụt: Lấy vỏ
cho vào một nồi đất, đậy thật kín bằng một
tàu lá chuối. Sau đó đun sôi cho đến khi
nước có màu thật sẫm.
Liều dùng: heo sơ sinh <10 ngày:
0.4g/kg thể trọng, heo 11ngày -1 tháng:
1g/kg thể trọng

Cây ổi: Psidium guyava Linn
Công dụng: Trong lá và búp non có nhiều
tanin (chiếm 7-10%) chữa đau bụng, ỉa
chảy rất tốt.
Cách dùng: Búp, lá non dùng 0,5-1kg sao,
sắc đặc cho trâu, bò uống. Ngày 2-3
lần, có thể sắc chung với gừng hoặc riềng
nướng
Chè(trà): Thea sinensis
4
Dược lý thú y Chuyên đề Thuốc trị tiêu chảy
Thuốc tác dụng lên hệ tuần hoàn máu

Công dụng: Chữa ỉa chảy, kiết lỵ sắc đặc
lấy nước uống
Trâu, bò dùng 0,3-0,5kg chè tươi hoặc ,05-
0,1kg chè khô.

Ngoài ra : trong cây sim (Rhodomyrtus
tomentosa Wight), lá chuối , lá cây trứng cá
cũng có nhiều tanin.
Cách dùng: Sao, sắc đặc 0,5-1kg, uống
2-3 lần/ngày

+ATROPIN

Tác dụng: Giảm nhu động ruột, nhu động dạ dày, nhu động các cơ trơn.
Công dụng: Làm thuốc chống co thắt,giảm đau nhất là đau bụng, đau ruột,viêm loét
dạ dày, ruột non. Dùng trong trường hợp ỉa chảy quá nhiều.
5
Dược lý thú y Chuyên đề Thuốc trị tiêu chảy
Thuốc tác dụng lên hệ tuần hoàn máu
+PECTIN
Là chất Cabonhydrate lấy từ vỏ trắng của bưởi, cam. Pectin có tác dụng làm thành
màng bao bọc niêm mạc ruột không cho nhận kích thích làm giảm nhu động ruột.
Ngoài ra pectin còn có tác dụng như chất keo rút nước, hút chất độc trong ruột làm
phân cứng lại.
+KAOLIN:( Silicat Aluminium:Si

2
O
4
Al.2H2O)
Hút nước và làm màng bao che niêm mạc ruột làm giảm nhu động ruột.
+CALCI CLORUA VÀ CALCI GLUCONAT
Canci clorua Calci gluconat
Tính chất
Là chất kết tinh không màu,vị
nóng khó chịu
Tan trong nước và cồn
Bột trắng không mùi vị

Tan ít trong nước lạnh, tan nhiều trong
nước nóng
Không tan trong rượu, ete
Tác dụng Làm giảm nhu động ruột, điều hòa tiết dịch ruột
6
THÀNH PHẦN:
Atropin
CÔNG DỤNG:
- Chống co thắt giảm đau, viêm loét dạ dày - ruột
non.
- Dùng trong trường hợp tiêu chảy quá nhiều.
CÁCH DÙNG:

-Tiêm dưới da
-Liều khuyến cáo : 2ml/ 10-15 g trọng lượng
cơ thể