Bài soạn Bức tranh em gái của hạnh_Thao

BI D THI GIO VIấN GII HUYN NM HC 2010- 2011
Soạn : 5/ 1/2011 Tiết 81
Giảng: 10 / 1 / 2011
Bức tranh của em gái tôi
(Tạ Duy Anh)
A Mục tiêu cần đạt :
- Hiểu đợc nội dung của truyện : tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu của ngời em
gái có tài năng đã giúp cho ngời anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình và vợt lên
lòng tự ái. Từ đó hình thành thái độ và cách ứng xử đúng đắn, biết thắng đợc sự ghen
tị trớc tài năng hay thành công của ngời khác.
- Nắm đợc nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lý nhân vật.
- Đọc kể và tóm tắt truyện.
-Phê phán sự ghen tị ở nhân vật ngời anh, đồng thời thấy đợc việc thức tỉnh ở nhân
vật này từ đó có cách ứng xử đúng đắn với bạn bè và những ngời xung quanh.
B Chuẩn bị :
- Đồ dùng: bảng phụ, bút dạ, chân dung tác giả Tạ Duy Anh.
- Tài liêu: SGK-SGV.
C Ph ơng pháp :
- Phơng pháp: đọc diễn cảm, nêu vấn đề.
- Hình thức: lớp, cá nhân, nhóm.
D Tiến trình bài dạy
I ổn định tổ chức .
II Kiểm tra bài cũ :
Câu 1: Nêu nội dung và nghệ thuật của bài Sông nớc Cà Mau?
Đáp án Biểu điểm.
- Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ở vùng Cà Mau hiện lên vừa cụ thể vừa
bao quát thông qua sự cảm nhận trực tiếp và vốn hiểu biết phong phú của từng tác
giả.
- Cảnh sông nớc Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã.
Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo ở vùng đất tận cùng
của phía Nam Tổ quốc.

- Thêm yêu cảnh sắc quê hơng đất nớc.
III Bài mới :
Giới thiệu bài: Văn hào Anh Roi-tơ đã từng nói: Ai đã sống cho trẻ em,ngời
đó mãi mãi trẻ và không bao giờ chết.Dành tình yêu cho trẻ qua những trang văn-
trang đời,đó là cảm hứng chung của rất nhiều nhà văn.Tạ Duy Anh là một ngời nh
thế.Tuy không phải là ngời nhóm lửa,nhng ông đã góp mình để thắp sáng hơn ngọn
lửa ấm áp và yêu thơng ấy qua 4 tập truyện cho thiếu nhi, trong đó, đáng chú ý là tác
phẩm Bức tranh của em gái tôi.Cô và các em cùng tìm hiểu.
*Hoạt động 1 :Tìm hiểu tác giả, tác phẩm.
GV chiếu chân dung nhà văn Tạ Duy Anh.
GV yêu cầu H quan sát chú thích sgk và trình
bày hiểu biết về tác giả và tác phẩm.
A.Giới thiệu chung .
1. Tác giả: Tạ Duy Anh ( sinh
năm 1959),quê: Chơng Mĩ-Hà
Tây.Ông là cây bút trẻ trong thời
kỳ đổi mới.
GV: Giới thiệu một vài nét tiêu biểu về tác giả?
- Tạ Duy Anh có một số tác phẩm tiêu biểu với
nhiều thể loại (Chiếu)
+Tập truyện ngắn : Bớc qua lời
nguyền(1990),Luân hồi,ánh sáng nàng.
+ Tiểu thuyết : Khúc dạo đầu; Lão khổ;
+ Tập truyện cho thiếu nhi : Hiệp sĩ áo cỏ; Quả
trứng vàng;Vó ngựa trở về;Con dế ma.
Cũng nh nhiều tác phẩm đơng thời,tác phẩm của
Tạ Duy Anh cũng hớng vào chủ đề bao trùm đó
là đất nớc,con ngời trong thời kì đổi mới.Nh-
ng,ông đã tìm lối đi riêng cho mình khi biết khai
thác cảm xúc từ những điều rất bình thờng,giản

dị,từ sự quan sát và chiêm nghiệm thờng ngày,để
từ đó góp vào tình cảm chung của thời đại.Đặc
biệt,ông luôn chú trọng tới đối tợng độc giả, tr-
ớc tiên là độc giả nhỏ tuổi,đang cần một sự định
hớng văn hóa nh lời ông nói.Cho nên có thể
nói,TDA là nhà văn có tâm với đời,có tình với
thiếu nhi.

GV: Giới thiệu những nét chính về tác phẩm?
H : trả lời theo SGK/33.
- Gv bổ sung.
=> Với kết cấu xinh xắn,lối viết nhẹ nhàng,ý
nghĩa nhân văn sâu sắc,truyện đạt giải nhì trong
cuộc thi viết cho thiếu nhi Tơng lai vẫy gọi.
Tác giả kể một câu chuyện khá gần gũi trong
đời sống bình thờng của lứa tuổi thiếu niên, nhng
đã gợi ra những điều sâu sắc về mối quan hệ, thái
độ, cách ứng xử của con ngời.Ông mong muốn
gõ một hồi chuông vào thẳng chỗ da non nhất
của lòng ngời,làm bật lên tiếng tơ đàn thánh thiện
của tâm hồn,nhân cách,khiến con ngời bớt đi
2. Tác phẩm :
-In trong Con dế ma(1999)
- Văn bản đạt giải nhì cuộc thi
viết Tơng lai vẫy gọi của báo
TNTP.
những thói xấu mà sống đẹp hơn.
Để hiểu điều này rõ hơn,chúng ta cùng
đọc,hiểu văn bản.
? Theo em,văn bản này nên đọc với giọng nh

thế nào?
*Gv hớng dẫn cách đọc: giọng đọc tự nhiên,
phân biệt rõ lời kể và lời thoại diễn biến tâm lí
nhân vật ngời anh qua các chặng chính.
- ở đoạn nói về cuộc sống thờng ngày: giọng
coi thờng,bực bội xen lẫn sự tò mò
-Khi tài năng của em đợc phát hiện: không
vui,buồn bã.
- Đoạn đứng trớc bức tranh: Ngạc nhiên,hãnh
diện và xấu hổ.
- Gv đọc mẫu: từ đầu đến vui lắm.
B.Đọc,hiểu văn bản .
1. Đọc chú thích .
- 3 hs lần lợt đọc tiếp đến hết.
+ HS1: Tiếp -> đi nhận giải.
+ HS2: Còn lại.
Gv+lớp nhận xét, sửa chữa cách đọc cho hs.
( Tuyên dơng)
GV: Kể tóm tắt lại truyện?
- GV định hớng: có thể kể theo ngôi thứ nhất
hoặc ngôi thứ ba .
- Kể theo trình tự các sự việc.
(1) Chuyện về hai anh em Mèo (Kiều Phơng):
anh trai bực vì em gái hay nghịch bẩn, bừa bãi.
(2) Mầm non tài hoa hội họa của Mèo đợc bất
ngờ phát hiện.
(3) Tâm trạng và thái độ của ngời anh trớc sự
việc ấy: ghen tị, tự ti, không thể thân đợc với em.
(4) Đứng trớc bức tranh của Kiều Phơng, ngời
anh hối hận vô cùng.

Tóm tắt: Ngời anh trai thờng
bực vì em gái Kiều Phơng
nghịch bẩn.Nhng khi biết em có
năng khiếu hội họa , anh lại thấy
ghen tị, buồn bã.Khi em đạt giải
nhất cuộc thi vẽ tranh quốc tế,cả
nhà vui mừng đi xem.Đứng trớc
bức tranh em gái vẽ mình, anh
mới nhận ra tâm hồn và lòng
nhân hậucủa em,do đó vô cùng
hối hận.
GV: Giải thích các chú thích (4)?
- Hs trả lời theo chú thích SGK/34.
- Trong VB này,từ thôi miên đợc dùng
theo nghĩa thứ 2.
? Các em có cần hỏi thêm về từ ngữ nào không?
*Hoạt động 2: Hớng dẫn tìm hiểu văn bản.
? Qua phần tóm tắt,các em thấy truyện tập
trung biểu hiện điều gì?(Nội dung chủ yếu là
gì?)
- Đây không phải là bài báo viết về một tài năng
hội hoạ mà là câu chuyện về tình anh em, về sự
tự thức tỉnh,tự nhận thức những lỗi lầm của mình
. Qua lời kể, lời tâm sự của ngời anh, những tâm
trạng,những nỗi niềm trong thế giới tuổi thơ vô t,
hồn nhiên, đầy ắp sự kiện đợc bộc lộ, giãi bày.
Dù đôi khi có những va chạm nho nhỏ, nhng cuối
cùng cái còn lại vẫn là tình anh em nồng ấm,
chân thành
GV: Xác định phơng thức biểu đạt của văn

bản?
2. Kết cấu, bố cục
H: - Tự sự kết hợp miêu tả + biểu cảm. - PTBĐ: TS + MT+ BC
GV: Hãy so sánh với hai văn bảnBài học đờng
đời đầu tiên và Sông nớc Cà Mau về ngôi
kể?
-Cùng kể theo ngôi thứ nhất.
? Cụ thể trong văn bản này ngời kể chuyện là
ai?(Gợi ý: Ngay câu đầu Em gái tôiKP-vậy
ngời kể là ai?
- Ngời anh.
?Vậy tác dụng của ngôi kể đó là gì?
H: - Tính chân thực,tự nhiên.
- Trả lời phóng viên truyền hình về lisdo chọn
ngôi kể ngời anh,Tạ Duy Anh có nói: Trẻ em
vốn nhạy cảm và dễ bị sốc,vì thế rất cần một sự
tinh tế trong cách thể hiện.Chọn ngôi thứ nhất.tr-
ớc hết sẽ tạo sự thoải mái khi tiếp nhận,sau nữa
nó tạo cho truyện âm hởng của một lời tự thú,ăn
năn,đồng thời tạo cho nhân vật họa sĩ nhí nét hồn
nhiên,nhân hậu,dịu dàng không tự biết...rất đáng
yêu và đáng tin.
=> Nh vậy,trong 1VBTS,việc chọn ngôi kể cũng
rất quan trọng.Ngôi kể cũng đóng vai trò rất tích
cực trong việc thể hiện chủ đề của truyện.
- Kể theo ngôi thứ nhất vai ngời
anh.

?Nhân vật chính trong truyện là ai ?Nhân vật
nào là nhân vật trung tâm?Lí do?

- Nhân vật chính: Kiều Phơng và ngời anh.
- Nhân vật ngời anh là trung tâm: góp phần thể
hiện chủ đề.
? Em hãy chia bố cục cho VB?
- P1: Từ đầuvui lắm: Tâm trạng ngời anh trớc
- Nhân vật chính:
+ Kiều Phơng.
+ Ngời anh (nhân vật trung
tâm).
- Bố cục: 3 phần.
khi phát hiện tài năng của em gái.
- P2: Tiếpđi nhận giải: Tâm trạng ngời anh
khi tài năng của em đợc phát hiện.
- P3: Còn lại : Tâm trạng ngời anh khi đứng trớc
bức tranh đạt giải.
Chuyển: Để hiểu rõ hơn nét đẹp của từng nhân
vật,chúng ta sang phần phân tích.Trớc hết là nhân
vật Kiều Phơng.
3. Phân tích văn bản.
3.1. Nhân vật Kiều Ph ơng.
Thảo luận nhóm bàn 2 phút.
? Qua lời kể của ngời anh,nhân vật Kiều Ph-
ơng hiện lên với những nét đáng yêu,đáng quí
nào?
Gợi ý:
- Hình dáng?
- Tính tình?
- Tài năng?
Trả lời: (Chiếu tranh)
Hình dáng: nhỏ bé,nhanh nhẹn,tóc ngắn

buộc hai bên nh hai chiếc đuôi gà vàng
hoe,mắt đen tròn sáng long lanh,khuôn
mặt tròn hay tự bôi bẩn nh cô bé lọ lem
trong truyện cổ tích.Khi bị anh mắng thì
mặt xịu xuống,miệng dẩu ra trông rất ngộ
nghĩnh.
Tính tình: hồn nhiên,vui vẻ,vừa làm vừa
hát,trong sáng,độ lợng,nhân hậu,a lục
lọi,thông minh,thích sáng tạo.
Tài năng: Say mê vẽ,vẽ rất đẹp.Thế giới
nghệ thuật là những gì thân thuộc nh con
mèo vằn,bát múc cơm qua nét vẽ của em
trở nên rất ngộ nghĩnh,sinh động,đáng yêu.
? Có nhận định cho rằng, nhờ lối miêu tả chân
thực,sinh động,có hồn mà nhân vật hiện lên
thật nh con ngời trong đời thờng.ý kiến của em
ra sao?
=> Nhờ lối miêu tả chân thực, sinh động, KP
hiện lên nh một bông hoa tài năng chớm nở,nhng
lại rất hồn nhiên và trong sáng,giống nh bao em
thơ trên mọi miền Tổ quốc mình.Cái hồn
nhiên,mộc mạc mà tơi mát của em tự nó cứ thế
ùa vào lòng ngời đọc rất nhẹ nhàng nhng khiến
ngời ta nhớ mãi.
- Miêu tả chân thực, sinh
động.