Lich su ve nha Ngo TQ

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Ngơ (nước)</b>

Bách khoa tồn thư mở Wikipedia
(đổi hướng từ Nước Ngơ)
Bước tới: menu, tìm kiếm

<i>Bài này nói về một quốc gia thời Xuân Thu. Về các quốc gia cùng tên thời Tam Quốc, </i>
<i>xem bài Đông Ngô; thời Ngũ Đại Thập Quốc, xem bài Ngô (Thập quốc) và Ngô Việt. Về </i>
<i>các mục từ khác, xem ngô (định hướng)</i>

.

吳國

<b>/</b>

吴国

<b>Ngô quốc</b>

Vương quốc

←

<b>thế kỷ 12 TCN</b>

<b> – </b>

<b>473 TCN</b>

→

<b>Thủ đơ</b> Tơ Châu (苏州)

<b>Tơn giáo</b> Tín ngưỡng dân gian, thờ

cúng tổ tiên

<b>Chính thể</b> Quân chủ

<b>Tử rồi Vương</b>

- thế kỷ 12 TCN Thái Bá

- 495 TCN-473 TCN Phù Sai

<b>Lịch sử</b>

- Thái Bá đến Giang Tô,

Thái Hồ thế kỷ 12 TCN

- Bị Việt diệt 473 TCN

<b>Tiền tệ</b> Tiền Trung Quốc

<b>Ngô</b>, <b>Câu Ngô</b> hay <b>Công Ngô</b>, là các tên gọi của một nước chư hầu của nhà Chu từ khi
triều đại này ra đời cho tới khi kết thúc giai đoạn Xuân Thu trong lịch sử Trung Quốc

.

<b>Mục lục</b>

[ẩn]

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

 10 Xem thêm
 11 Liên kết ngồi

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Địa lý</b>

Nước Ngơ nằm ở khu vực cửa sơng Dương Tử, phía đơng nước Sở. Các nhà sử học
Trung Hoa cổ đại xem đây là một nước bán khai. Kinh đô của nước Ngô là Cô Tô Tô
Châu ngày nay. Lãnh thổ nước Ngô tương đương với tỉnh Giang Tô ngày nay. Nước Tấn
đã giúp đỡ nước Ngô hùng mạnh để làm đồng minh chống lại nước Sở một cách hữu
hiệu.

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Thành lập</b>

Khác với nhiều chư hầu thời Xuân Thu, Ngô là nước được thành lập khá sớm, ngay từ
đời nhà Thương. Nguyên một chư hầu lớn của nhà Thương là Tây Bá (sau được truy tôn
là Chu Thái vương) có 3 người con trai: Thái Bá, Trọng Ung và Quý Lịch. Người con út
là Quý Lịch sinh được người cháu là Cơ Xương từ nhỏ đã tỏ ra tài giỏi hơn người bình
thường. Vì thế Tây Bá có ý định truyền ngơi cho Q Lịch để sau này Cơ Xương được
nối ngôi.

Hai người anh biết chủ ý của cha, bèn bỏ trốn đến ở đất Kinh ở phía Nam sơng Trường
Giang, tự cắt tóc và xăm mình như tục người bản địa và xưng là Câu Ngơ. Theo <i>Sử ký</i>, có
hơn 1000 nhà đến theo và tơn ơng làm chủ. Từ đó ơng trở thành tổ tiên của nước Ngô -
tức là Ngô Thái Bá.

Người em út là Quý Lịch lên thay cha làm Tây Bá rồi sau truyền ngôi cho Cơ Xương (tức
Chu Văn Vương sau này), sau này Cơ Xương có con là Cơ Phát diệt Thương dựng lên
nhà Chu. Như vậy Ngô Thái Bá và Trọng Ung là bác của Chu Văn Vương.

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Xưng vương</b>

Ngơ Thái Bá mất khơng có con nối nên em ông là Trọng Ung lên thay. Từ Trọng Ung
truyền 4 đời (chắt) đến Ngô Chu Chương thì chắt của Chu Thái Vương, cháu nội Quý
Lịch là Cơ Phát diệt nhà Thương, lập ra nhà Chu, tức là vua Chu Vũ Vương.

Chu Vũ Vương tấn phong các chư hầu, chính thức phong cho quân chủ của Ngơ khi đó là
Chu Chương làm chư hầu nhà Chu với tước tử, truy phong cho Thái Bá tước bá. Vũ
Vương vào hàng chú của Ngô Chu Chương. Trong nhiều thế kỷ từ khi nhà Chu thành lập
tới giữa thời Xuân Thu, Ngô là nước chư hầu bình thường ở phía nam, khơng có sự kiện
gì lớn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

chỉ có nước Sở hùng mạnh mới xưng <i>vương</i>. Nước Tấn giữ ngôi bá chủ trong nhiều năm
cũng chỉ có tước <i>cơng</i>.

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Nội loạn dịng tộc</b>

Ngơ Thọ Mộng có 4 người con: Chư Phàn, Dư Sái, Dư Muội và Quý Trát. Trong 4 người
thì Quý Trát tài giỏi hơn cả. Vì thế Thọ Mộng muốn nhường ngôi cho Quý Trát, nhưng
lại không thể bỏ lệ lập trưởng, nên trước khi mất dặn lại anh em Chư Phàn hãy truyền
ngôi cho em để tuần tự đến Quý Trát.

Năm 564 TCN, Thọ Mộng mất, Chư Phàn không nhận ngôi, định nhường cho Quý Trát.
Quý Trát bỏ trốn nhất định không nhận ngôi. Chư Phàn làm vua. Chư Phàn chết (548
TCN), Dư Sái lên thay. Dư Sái chết (531 TCN), Dư Muội nối ngôi.

Năm 527 TCN, Dư Muội chết. Con Dư Muội là Liêu lên nối ngôi, tức là Ngô vương
Liêu. Con Chư Phàn là Quang bất bình vì theo lý ngành trưởng mình phải làm vua, nay
Q Trát bỏ ngơi thì lệ anh truyền cho em khơng cịn và chi của Dư Muội là chi thứ nên
phải trả lại cho chi trưởng. Vì vậy Quang ni chí giành lại ngơi vua.

Cơng tử Quang tập hợp thủ hạ là những tay hào kiệt như Ngũ Tử Tư, Chuyên Chư, Bị Ly
làm vây cánh. Sau đó ơng sai Chun Chư làm thích khách ám sát Liêu giành ngôi vua.
Vụ ám sát Ngô vương Liêu trở thành một trong những vụ hành thích nổi tiếng thời Xn
Thu.

Cơng tử Quang lên ngơi, tức là vua Ngô Hạp Lư (514 - 496 TCN). Các con của Liêu là
Yểm Dư và Chúc Dung đang cầm quân đánh biên giới nước Sở bèn sang hàng Sở và
được nước Sở phong ở đất Thư; còn người con khác là Khánh Kỵ bỏ trốn, tập hợp lực
lượng chống lại.

Ngô Hạp Lư bèn sai thủ hạ là Yêu Ly đến trá hàng. Yêu Ly tự nguyện để Hạp Lư chặt
cánh tay phải và chịu bị vu tội, bắt giết hết vợ con. Vì vậy khi Yêu Ly đến hàng, Khánh
Kỵ tin dùng. Yêu Ly lựa thời cơ dùng tay trái cầm giáo đâm chết Khánh Kỵ. Lực lượng

của Khánh Kỵ tan rã. Vụ Yêu Ly chỉ còn một tay vẫn giết được Khánh Kỵ cũng là một
vụ hành thích nổi tiếng thời Xuân Thu.

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Cường thịnh</b>

Từ thời anh em Chư Phàn, nước Ngô đã thường xuyên đánh phá các thành ấp biên giới
nước Sở. Nước Sở khi đó suy yếu nên không đủ khả năng trấn áp sự quấy rối của nước
Ngô. Một số thành ấp bị Ngô chiếm hẳn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

cảnh như Ngũ Viên: Bá Hi là con của đại thần Bá Châu Lê nước Sở, cha bị giết oan nên
đến hàng nước Ngô.

Năm 512 TCN, Hạp Lư cử Ngũ Viên và Bá Hi mang quân đánh nước Sở. Quân Ngô phá
đất Thư, giết chết hai người con của Ngô vương Liêu là Yểm Dư và Chúc Dung được
nước Sở phong. Sau đó, Ngơ liên tục đe dọa Sở về phía đơng-nam cho đến khi bị suy
vong. Nước Ngơ đã tìm cách liên kết, gây ảnh hưởng với các chư hầu của Sở ở vùng sông
Dương Tử để nhằm làm giảm ủng hộ đối với nước Sở. Nhiều đất đai nước Sở bị nước
Ngô lấn chiếm.

Năm 506 TCN, Hạp Lư mở cuộc tấn công quy mô vào nước Sở, đánh thắng quân Sở
hùng mạnh 5 trận liền và chiếm giữ kinh đô Dĩnh của nước Sở một thời gian. Sở Chiêu
vương phải bỏ trốn ra nước ngoài và cầu viện binh của ông ngoại là Tần Ai công[1] để

khôi phục nước Sở. Hạp Lư lúc đó cũng gặp loạn do em là công tử Phu Khái định tranh
ngôi nên phải rút đại quân về dẹp loạn.

Năm 496 TCN, Hạp Lư đi đánh nước Việt phía nam nước Ngơ, bị trúng tên chết. Trước
khi chết ông dặn lại người nối ngôi là Phù Sai nhất định phải trả thù nước Việt.

Năm 494 TCN, Phù Sai mang quân đánh Việt báo thù. Quân Ngô đánh bại quân Việt.

Vua Việt là Câu Tiễn sai người đút lót cho Bá Hi, nhờ nói giúp với vua Ngơ xin làm
phiên thần. Dù Ngũ Tử Tư khuyên nhất định phải báo thù cũ, Phù Sai không nghe, cho
Câu Tiễn đầu hàng.

Không để ý tới Câu Tiễn đang âm thầm khôi phục để đánh Ngô, Phù Sai nhân lúc các
chư hầu trung nguyên là Tấn, Tề suy yếu bèn mang quân lên phía bắc, tranh giành với
nước Tề, bất chấp sự can ngăn của Ngũ Tử Tư. Từ năm 489 TCN đến năm 484 TCN, Phù
Sai ba lần mang quân lấn chiếm đất của nước Tề và Lỗ. Lãnh thổ nước Ngơ mở rộng lên
phía bắc. Trong một giai đoạn ngắn, nước Ngô trở thành quốc gia hùng mạnh nhất trong
chư hầu.

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Diệt vong</b>

Phù Sai tiếp tục muốn quyết chiến với nước Tề để giành ngôi bá chủ trung nguyên. Ngũ
Tử Tư vì can quá thẳng nên bị Phù Sai giết chết.

Năm 482 TCN, lợi dụng lúc Ngô đang đưa quân đánh nhau một trận lớn với quân Tề ở
Ngải Lăng, vua nước Việt là Câu Tiễn đã mang quân đánh úp và chiếm được kinh đô của
nước Ngô. Nước Ngô tuy chưa bị diệt nhưng bị tàn phá nặng nề.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Mặc dù có thời gian hưu chiến nhưng Phù Sai cũng khơng khắc phục được tình hình vì
lúc đó tuổi đã cao. 9 năm sau, Câu Tiễn mang quân diệt hẳn nước Ngô vào năm 473
TCN. Phù Sai tự vẫn.

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Các vua</b>

Bảng dưới đây theo Sử ký Tư Mã Thiên, có tham khảo <i>Xuân Thu tả truyện chú</i>

của

Dương Bá Tuấn. Nước Ngơ có tất cả 25 đời vua tính từ Thái Bá:

<b>Tước hiệu</b> <b>Họ, tên</b> <b>Sinh, mất</b> <b>Trị vì</b> <b>Quan hệ</b>

Ngơ Thái Bá Khơng rõ tên thật Bác Chu Văn Vương

Ngô Trọng Ung Cơ Trọng Ung Em Thái Bá

Ngô Quý Giản Cơ Quý Giản Con Trọng Ung

Ngô Thúc Đạt Cơ Thúc Đạt Con Thúc Đạt

Ngô Chu Chương Cơ Chu Chương Con Thúc Đạt

Ngô Hùng Toại Cơ Hùng Toại Con Chu Chương

Ngô Kha Tương Cơ Kha Tương con Hùng Toại

Ngô Cường Cưu

Di Cơ Cường Cưu Di con Kha Tương

Ngô Dư Kiều

Nghi Ngô Cơ Dư Kiều Nghi Ngô Con Cường Cưu Di

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Ngô

Ngô Chu Giao Cơ Chu Giao con Kha Lư

Ngô Khuất Vũ Cơ Khuất Vũ Con Chu Giao

Ngô Di Ngô Cơ Di Ngô Con Khuất Vũ

Ngô Cầm Xử Cơ Cầm Xử Con Di Ngô

Ngô Chuyển Cơ Chuyển Con Cầm Xử

Ngô Phả Cao Cơ Phả Cao Con Chuyển

Ngô Câu Ty Cơ Câu Ty Con Phả Cao

Ngô Khứ Tề Cơ Khứ Tề ?-586

TCN ?-586 TCN Con Câu Ty

Ngô Thọ Mộng Cơ Thọ Mộng ?-561 _TCN 585 TCN-561 _TCN Con Khứ Tề

Ngô Chư Phàn Cơ Chư Phàn ?-528 _TCN 560 TCN-548 _TCN Con Thọ Mộng

Ngô Dư Sái Cơ Dư Sái ?-531

TCN

547 TCN-531
TCN [2]

547 TCN - 544
TCN[3]

Con Thọ Mộng, em
Chư Phàn

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

TCN

TCN[2]

543 TCN - 527
TCN[3]

Sái

Ngô Liêu Cơ Liêu ?-515 _TCN 526 TCN-515 _TCN Con Dư Muội

Ngô Hạp Lư Cơ Quang ?-506 _TCN 514 TCN-496 _TCN Con Chư Phàn

Ngô Phù Sai Cơ Phù Sai ?-473
TCN

495 TCN-473

TCN Con Hạp Lư

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Chú thích</b>

1. <b>^ Con gái Tần Ai công là mẹ Sở Chiêu vương </b>

2. ^ <i><b>a</b><b>b</b></i> Theo Sử ký và Niên biểu lịch sử Trung Quốc của Phương Thi Danh

3. ^ <i><b>a</b><b>b</b></i> Lấy theo <i>Xuân Thu tả truyện chú</i> của Dương Bá Tuấn

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Tham khảo</b>

 Sử ký Tư Mã Thiên - <i>Ngô Thái Bá thế gia</i>

<b>[</b>

<b>sửa</b>

<b>] Xem thêm</b>

 Xuân Thu
 Hạp Lư
 Ngũ Tử Tư
 Tôn Vũ
 Phù Sai

</div>

<!--links-->
<a href=' />

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ XOAY QUANH ĐỒNG TiỀN CHUNG CỦA CHÂU ÂU

• 53
• 828
• 3