Gián án G.A Văn 8

Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tuần 1 Ngày soạn 18/ 8/2010
Tiết 1
Bài 1

Văn bản
: tôi đi học .
( Thanh Tịnh )
A. Mục tiêu cần đạt .
1. Kiến thức:
- Hs cảm nhận đợc tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trờng đầu tiên trong
một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp câc yếu tố miêu tả và biểu cảm.
- Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trờng trong một văn bản tự sự qua ngòi bút
Thanh Tinh .
2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm .
- Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân .
3. Thái độ : - Học sinh biết trân trọng những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ với tình yêu thơng của
ngời mẹ .
- Tình cảm thân thiết về mái trờng, bạn bè, tuổi thơ.
B. Chuẩn bị :
1/ Gv : - Tìm hiểu kĩ văn bản, chuẩn bị kiến thức.
- thiết kế bài giảng, tài liệu tk. Tranh vẽ: cảnh tựu trờng SGK.
2/ Hs : - Soạn bài theo câu hỏi sgk .
- su tầm văn thơ về ngày khai trờng .
- Vẽ tranh về ngày tựu trờng .
C.Ph ơng pháp :- Đàm thoại, nêu vấn đề, thảo luận, bình giảng, khai thác kênh hình .
D.Tiến trình các hoạt động dạy- học .
1.Tổ chức - ổn định lớp : 8ABC
- Kiểm tra sĩ số.

2. Kiểm tra bài cũ
:
Kiểm tra sgk, vở ghi của học sinh .
3. Bài mới
Hoạt động của thầy - trò Nội dung cần đạt
Hoat động 1 : Giới thiệu bài
- Mục tiêu : Tạo tâm thế, định hớng sự
chú ý cho học sinh .
- Phơng pháp : Thuyết trình
- Thời gian : 1phút
*Trong cuc i mi con ngi, nhng k
nim tui hc trò thng lu gi bn lâu
trong trí nh. c bit l nh ng k nim v
bui n trng u tiên:
Ng y u tiên i hc
.. bên em.
Truyn ngn: Tôi i hc ã din t nhng k
nim mn man, bâng khuâng ca mt thi th
y.
Hoat động 2 : tìm hiểuchung về văn bản
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
1
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Mục tiêu : Nắm đợc tác giả, đặc điểm phong cách của ông , xuất xứ , bố cục và phơng thức
biểu đạt của văn bản.
- Phơng pháp : vấn đáp, minh hoạ .
- Thời gian : 7 phút
- Giáo viên gọi hs đọc chú thích * sgk.

- Gv giới thiệu ảnh chân dung tác giả.
- Hs quan sát.
- Gv hỏi:
? Qua những thông tin đã đọc, em hãy cho
biết cần phải khắc sâu những thông tin gì về
tác giả, tác phẩm ?
? Ngoài những thông tin đó em còn biết gì
thêm về tác giả, tác phẩm ?
- H/s suy nghĩ- trả lời .
- G/v khái quát - bổ sung .
I/ tìm hiểuchung.
1/ Tác giả.
- Tên thật là Trần Văn Ninh ( 1911
1988 ).
- Ông quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hơng,
ngoại ô thành Huế.
- Là nhà văn có sáng tác từ trớc CMT8 ở các
thể loại thơ, truyện. Những sáng tác của ông
đều toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm dịu
êm, trong sáng.
2/ Tác phẩm.
- Văn bản đợc in trong tập Quê mẹ xuất
bản năm 1941.

Hoat động 3 : H ớng dẫn học sinh tìm hiểu chi tiết văn bản
- Mục tiêu :H/s nắm đợc giá trị nội dung, nghệ thuật, liên hệ thực tiễn từ vấn đề của văn bản.
- Phơng pháp : vấn đáp, tái hiện, nêu và giả quyết vấn đề, so sánh đối chiếu, thuyết giảng .
- Thời gian : 20 phút .
- Gv hớng dẫn học sinh cách đọc văn bản :
Khi đọc phải thể hiện đợc tình cảm trân

trọng khi nhớ về kỉ niệm tuổi thơ và tâm
trạng lần đầu đến tờng của tác giả nên
giọng phải rõ, chậm, trầm có tính liên t-
ởng.
- G/v đọc mẫu 1đoạn .
- Gọi 2-3 học sinh đọc các đoạn của văn
bản .
- Nhận xét cách đọc - tự sửa .
- Gv cùng hs giải thích 1 số chú thích trong
sgk.
- Gv hỏi:
? Qua nghe đọc, em hãy cho biết nhân vật
tôi kể về kỉ niệm ngày đầu đến trờng theo
trình tự nào ?
? Từ đó em hãy cho biết bố cục của văn bản
?
? Đoạn nào của văn bản gợi cho em cảm
xúc thân thuộc nhất trong em ?
- Hs tự bộc lộ, gv nhận xét và định hớng
cảm xúc.
? Nhân vật chính trong truyện là ai ?
A. Ngời mẹ ; B. Thầy giáo ; C. Tôi
II/ Đọc - hiểu văn bản
1/ Đọc- chú thích .
Giọng phải rõ, chậm, trầm có tính liên t-
ởng .
2. Bố cuc.
- Trình tự sự việc trong đoạn trích : từ thời
gian và không khí ngày khai trờng ở thời điểm
hiện tại, nhân vật tôi hồi tởng về kỉ niệm ngày

đầu tiên đi học.
* Bố cục: 3 phần
P1: Từ đầu ... ngọn núi > cảm nhận của
tôi trên đờng tới trờng.
P2: Tiếp ... đợc nghỉ cả ngày nữa > Cảm
nhận của tôi lúc ở sân trờng.
P3: Còn lại > Cảm nhận của tôi trong lớp
học.

Đáp án: C. - B
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
2
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
? Truyện ngắn thuộc kiểu ptbđ nào ?
A.Tự sự ; B.Tự sự + m. tả + Biểu cảm
C.Miêu tả D. Biểu cảm
- Gv gọi hs đọc đoạn 1 của văn bản .
- Gv hỏi:
? Kỉ niệm ngày đầu tiên đến trờng của nhân
vật tôi gắn với không gian và thời gian
nào ?
- H/s trả lời .
? Tại sao không gian và thời gian đó lại trở
thành kỉ niệm khó quên đối với tác giả ?
? t/g đã sử dụng nghệ thuật đặc sắc nào ?
- Học sinh thảo luận - trả lời.
- Gv liên tởng: hầu hết mỗi cá nhân con
ngời đều có những kỉ niệm riêng về thời

gian và không gian trong buổi đầu đến tr-
ờng.
- H/s lắng nghe .
- Gv yêu cầu hs nêu những kỉ niệm của
riêng bản thân mình.
- Gv hỏi:
? Tại sao tác giả lại có cảm giác lạ trong
khung cảnh quen ?
? Tại sao giờ đây tôi lại không tham gia các
trò chơi nh trớc ?
- h/s trả lời .
? Trên con đờng tới trờng, cậu trò nhỏ có
những hành động và suy nghĩ gì ?

Qua đó giúp ta hiểu gì về con ngời cậu ?
? Tất cả những nội dung trên đã bộc lộ
phẩm chất tốt đẹp gì của cậu trò nhỏ ?
- H/s suy nghĩ - trả lời dựa trên những
điều vừa học .
? Câu cuối của đoạn tác giả đã sử dụng
nghệ thuật gì ? Hãy tìm và phân tích giá
trị ?
3/ Phân tích .
a/ Cảm nhận của tôi trên con đ ờng tới
tr ờng.
- Thời gian: buổi sáng cuối thu đầy sơng
thu và gió lạnh.
- Không gian: trên con đờng làng dài và
hẹp.
+ Thiên nhiên: Lá rụng, mây bàng bạc.

- Không gian, thời gian quen thuộc, gần gũi,
gắn liền, rất quan trọng đánh dấu lần đầu trong
cuộc đời đợc cắp sách đến trờng của tác giả.
- Miêu tả chân thực, tinh tế tâm trạng háo hức,
bâng khuâng của nhân vật tôi .
-> Gợi nhớ về kỉ niệm của buổi tựu trờng
đầu tiên đẹp và trong sáng vào buổi sáng cuối
thu .
- Khung cảnh đánh dấu sự thay đổi trong nhận
thức và tình cảm của một cậu bé. Sự đổi thay
của giai đoạn trởng thành lên một bậc của cậu
bé lần đầu đi học.
- Tôi thấy mình đã lớn, tự thấy mình cần
phải nghiêm túc trong học tập.
- Hành động: ghì chặt hai quyển vở trên tay.
- Suy nghĩ: muốn thử sức mình tự cầm sách
mà không cần mẹ giúp.
-> Cậu bé thật chững chạc, tự tin vào bản
thân, muốn tự khẳng định xem bản thân mình
sẽ làm tốt việc học, cậu không hề muốn mình
bị thua kém bạn bè.
=>Tôi là cậu bé rất sâu sắc, tự tin vào bản thân
mình, muốn học tập tốt, biết yêu bạn bè và
mái trờng.
-> Nghệ thuật so sánh để nhấn mạnh và đề cao
sự học của con ngời.
Hoat động 4 : Tiểu kết
- Mục tiêu :H/s khái quát kiến thức về giá trị nội dung, nghệ thuật của phần đầu văn bản.
- Phơng pháp :Khái quát hoá - tổng hợp .
- Thời gian : 5 phút .

---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
3
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
? Phần đầu của VB đã cho em những cảm
nhận gì về nội dung ?
? Tác giả đã sử dụng nt gì đắc sắc ?
- H/s suy nghĩ - trả lời .
- G/v bổ sung .
- H/s lắng nghe - ghi nhớ .
* Nội dung :
- Tâm trạng bâng khuâng, hồi hộp, náo nức
cảm xúc bỡ ngỡ, hồn nhiên, ngây thơ, vui s-
ớng của n/v tôi trong buổi đầu đi học .
* Nghệ thuật :
- Miêu tả chân thực, sinh động cảnh sắc
thiên nhiên gắn liền với sự thay đổi diễn
biến tâm trạng của nhân vật .
- Hình ảnh so sánh đặc sắc .
Hoat động 5 : Liên hệ thực tế, thực hành trên cơ sở những kiến thức vừa tìm
hiểu
- Mục tiêu :H/s vận dụng đợc kiến thức vào thực tiễn .
- Phơng pháp : so sánh, đối chiếu .
- Thời gian : 5 phút .
? Trong buổi đầu tiên đi học trên con đờng
từ nhà đến trờng em có những cảm xúc và
tâm trạng nh thế nào ?
? Em thấy tâm trang và cảm xúc của mình
có giống với nhân vật tôi trong văn bản trên

không ?
- H/s suy nghĩ - trả lời .
? Một số bạn trong lớp đã vẽ đợc những bức
tranh đẹp về buổi tựu trờng( mẹ dắt tay đến
trờng) . Mời 1số bạn giới thiệu tác phẩm
của mình .
- H/s trình bày - lớp theo dõi .
? Viết đoạn văn ngắn ghi lại cảm xúc của
em ngày đầu tiên đi học ?
G/v Chốt : Khẳng định vai trò, ý nghĩa của
văn bản tự sự k/hợp với miêu tả và biểu cảm
. - H/s lắng nghe - ghi nhớ .
- Tâm trạng bâng khuâng, hồi hộp, náo nức
cảm xúc bỡ ngỡ, vui sớng, hồn nhiên, ngây
thơ của n/v tôi trong buổi đầu đi học cũng là
tâm trạng, cảm xúc chung của các thế hệ h/s
.
Hoat động 6 : H ớng dẫn h/s học bài ở nhà
- Mục tiêu :H/s nắm chắc kiến thức .
- Phơng pháp :nêu vấn đề , gợi mở .
- Thời gian : 2 phút .
- Về nhà học nội dung, nghệ thuật của bài.
- Tiếp tục phân tích phần còn lại để giờ sau tìm hiểu tiếp.
- Viết một đoạn văn ghi lại cảm xúc của em trong lần đầu đến trờng, vẽ tranh .
- Soạn bài : Tôi đi học ( tiếp)
*****************************************

Tuần 1 Ngày soạn 18/ 8/2010
Tiết 2
Văn bản

:

tôi đi học
( Thanh Tịnh )
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
4
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
A. Mục tiêu cần đạt .
1. Kiến thức:
- Hs cảm nhận đợc tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trờng đầu tiên trong
một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp câc yếu tố miêu tả và biểu cảm.
- Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trờng trong một văn bản tự sự qua ngòi bút
Thanh Tinh .
2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm .
- Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân .
3.Thái độ : - Học sinh biết trân trọng những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ với tình yêu thơng của
ngời mẹ .
- Tình cảm thân thiết về mái trờng, bạn bè, tuổi thơ.
B. Chuẩn bị :
1/ Gv : - Tìm hiểu kĩ văn bản, chuẩn bị kiến thức.
- thiết kế bài giảng, tài liệu tk. Tranh vẽ: cảnh tựu trờng SGK.
2/ Hs : - Soạn bài theo câu hỏi sgk .
- su tầm văn thơ về ngày khai trờng .
- Vẽ tranh về ngày tựu trờng .
C.Ph ơng pháp :- Đàm thoại, nêu vấn đề, thảo luận, bình giảng, khai thác kênh hình .
D.Tiến trình các hoạt động dạy- học .
1.Tổ chức - ổn định lớp : 8ABC

- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
:
- Hãy phân tích diến biến tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật tôi
khi đi trên con đờng đến trờng trong buổi đầu đến trờng ?
3. Bài mới
Hoạt động của thầy - trò Nội dung cần đạt
Hoat động 1 : Giới thiệu bài
- Mục tiêu : Tạo tâm thế, định hớng sự
chú ý cho học sinh .
- Phơng pháp : Thuyết trình .
- Thời gian : 1phút
- ở tiết trớc chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu
diễn biến tâm trang, cảm xúc của n/v tôi trên
đờng tới trờng trong buổi tựu trờng đầu tiên .
Tiết này chúng ta lại tiếp tục tìm hiểu cảm xúc
đó ở trớc sân trờng và trong lớp học .
Hoat động 3 : H ớng dẫn học sinh tìm hiểu chi tiết văn bản
- Mục tiêu :H/s nắm đợc giá trị nội dung, nghệ thuật, liên hệ thực tiễn từ vấn đề của văn bản.
- Phơng pháp : vấn đáp, tái hiện, nêu và giả quyết vấn đề, so sánh đối chiếu, thuyết giảng .
- Thời gian : 32 phút .
- Gv yêu cầu hs quan sát vào đoạn 2 của
văn bản ?
- Gv hỏi :
? Cảnh sân trờng làng Mỹ Lý có đặc điểm
gì nổi bật ?
- H/s trả lời .
? Cảnh nhộn nhịp và long trọng của sân tr-
ờng gợi cho em suy nghĩ gì về thái độ của
dân ta đối với việc học ?

II/ Đọc - hiểu văn bản
3/ Phân tích .(tiếp)
b/ Cảm nhận của tôi lúc ở sân tr ờng.
- Sân trờng làng Mỹ lý rất đông ngời và ng-
ời nào cũng đẹp.
-> Cảnh sân trờng đã phần nào phản ánh
đợc không khí đông vui, nhộn nhịp, long
trọng, nghiêm trang của ngày khai trờng th-
ờng thấy ở nớc ta.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
5
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Học sinh liên hệ .
? Ngôi trờng làng Mỹ Lý đợc miêu tả qua
cái nhìn của tôi có đặc điểm gì ?
? Tại sao ngôi trờng lại có đặc điểm khác
nhau trong cảm nhận của tôi nh vậy ?
- H/s suy nghĩ trả lời .
? Những cậu trò nhỏ đợc tác giả miêu tả ntn
?
? Hãy phân tích hình ảnh đó để thấy đợc
diễn biến tâm trạng rất phù hợp của các cậu
trò nhỏ trong lần đầu đến trờng ?
- h/s phân tích .
- G/v giảng - h/s nghe và ghi lại .
? Hình ảnh ông đốc đợc miêu tả ntn ?
? Hình ảnh ông đốc gợi cho em liên tởng
đến ai ?

- H/s liên tởng .
? Qua nội dung đã phân tích giúp em hiểu
gì về nhân vật tôi ?

- Gv gọi hs đọc phần cuối của văn bản .
? Vì sao khi xếp hàng vào lớp tôi lại thấy xa
mẹ nhất ? Cảm xúc gì của tôi ?
- H/s suy nghĩ trả lời - G/v bổ sung .
? Khi bớc vào lớp học tôi cảm nhận thấy
điều gì ? Tại sao cậu lại có cảm nhận ấy ?
- Lạ vì đây là lần đầu cậu đợc vào lớp
học, làm quen với môi trờng học tập ngay
ngắn. Quen vì cậu đã ý thức đợc những đồ
dùng trong lớp sẽ gắn bó với mình trong
quá trình học tập sau này.
? Đoạn cuối văn bản có hai chi tiết đối lập
nhau trong hành động và nhận thức của tôi,
=> Qua đó thể hiện đợc tinh thần hiếu học,
tôn trọng việc học của toàn dân ta.
- Trờng làng Mỹ Lý:
Trớc khi tôi đi học: cao ráo và sạch sẽ.
Khi tôi đi học: xinh xắn, oai nghiêm nh
cái đình làng Hoà ấp.
- Trờng có đặc điểm khác nhau qua cái nhìn
của tôi là do xuất phát từ trong tâm trạng
của tôi. Khi đi học, biết về bản chất cao quý
của việc đi học đã thấy ngôi trờng làng trở
lên oai nghiêm, xinh xắn.
- Hình ảnh các cậu trò nhỏ: nh chim non
đứng bên bờ tổ, nhìn trời rộng muốn bay

nhng còn ngập ngừng , e sợ.
-> Tác giả miêu tả rất sinh động và hợp lý
tâm trạng của các em nhỏ lần đầu đến tr-
ờng: muốn hoà mình vào ngôi trờng rộng
lớn, muốn học ngay để thể hiện năng lực
của mình nhng còn lạ lẫm, bỡ ngỡ. =>Tâm
trạng đó thể hiện sức hấp dẫn của nhà trờng
và khát vọng học tập của học sinh.
- Hình ảnh ông đốc: khuyên trò cố gắng
học, có ánh nhìn hiền từ, cảm động, rất tơi
cời và nhẫn nại.
-> Ông đốc chính là hiện thân cho hình ảnh
ngời thầy hiền từ, bao dung để học trò quý
trọng, tin tởng, biết ơn.
=> Tôi là cậu bé rất yêu trờng lớp, thầy cô,
đặc biệt là cậu đã trởng thành nhiều trong
nhận thức mặc dù mới đi học.
c/ Cảm nhận của tôi khi ở trong lớp học.
- Vì đây là lần đầu tiên tôi đợc độc lập
trong thể giới riêng của mình : khi đi học
mà không có mẹ ở bên.
-> Sợ sệt, yêu thơng và rất nhớ mẹ .
- Tôi thấy mùi hơng lạ, hình treo lạ và
hay, lạm nhận bàn ghế là của mình, làm
quen với bạn mới.
-> Nhận thấy sự lạ lẫm và ý thức về việc
học tập ở môi trờng mới .
- Chi tiết đối lập: thèm thuồng nhình cánh
chim và chăm chú tập viết.
-> Cậu trò nhỏ rất nuối tiếc tuổi thơ song lại

rất nghiêm túc, tự giác trong học tập.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
6
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
em hãy tìm và phân tích ?
- Học sinh suy nghĩ nhóm - đại diện trả lời.
- G/v nhận xét - bổ sung .
Hoat động 4 : tổng kết bài học
- Mục tiêu :H/s khái quát kiến thức về giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.
- Phơng pháp :Khái quát hoá - tổng hợp .
- Thời gian : 5 phút .
? Trong văn bản tác giả đã sử dụng những
phơng thức biểu đạt nào ?
? Những nghệ thuật đặc sắc gì đợc sử dụng
trong bài thơ?
? Phơng thức đó giúp em hiểu gì về nội
dung và ý nghĩa của văn bản ?
- H/s khái quát .
- G/v chốt :
- H/s nghe và ghi nhớ .
4. Tổng kết.
* Nghệ thuật:
- Phơng thức tự sự xen miêu tả và biểu cảm.
Trong đó nổi bật là phơng thức biểu cảm.
Giọng điệu trữ tình trong sáng .
- Hình ảnh so sánh sinh động, đặc sắc.
- Miêu tả chân thực, tinh tế diễn biến tâm
trạng, cảm xúc; dòng liên tởng, hồi tởng của

nhân vật .
* Nội dung:
- Tâm trạng bâng khuâng, hồi hộp, náo nức
cảm xúc bỡ ngỡ, hồn nhiên, ngây thơ, vui s-
ớng của n/v tôi trong buổi đầu đi học .
- Kỉ niệm buổi đầu đi học thật ấn tợng, sâu
sắc, khó phai trong cuộc đời cậu trò nhỏ.
Hoat động 5 : Liên hệ thực tế, thực hành trên cơ sở những kiến thức vừa tìm
hiểu
- Mục tiêu :H/s vận dụng đợc kiến thức vào thực tiễn .
- Phơng pháp : so sánh, đối chiếu .
- Thời gian : 5 phút .
? Trong buổi đầu tiên đi học trên con đờng
từ nhà đến trờng em có những cảm xúc và
tâm trạng nh thế nào ?
? Em thấy tâm trang và cảm xúc của mình
có giống với nhân vật tôi trong văn bản trên
không ?
- H/s suy nghĩ - trả lời .
? Một số bạn trong lớp đã vẽ đợc những bức
tranh đẹp về buổi tựu trờng( mẹ dắt tay đến
trờng) . Mời 1số bạn giới thiệu tác phẩm
của mình .
- H/s trình bày - lớp theo dõi .
? Viết đoạn văn ngắn về ấn tợng, cảm xúc
của em ngày đầu tiên đi học ?
- H/s viết - đọc .
G/v Chốt : Khẳng định vai trò, ý nghĩa của
văn bản tự sự k/hợp với miêu tả và biểu cảm
- Tâm trạng bâng khuâng, hồi hộp, náo nức

cảm xúc bỡ ngỡ, vui sớng, hồn nhiên, ngây
thơ của n/v tôi trong buổi đầu đi học cũng là
tâm trạng, cảm xúc chung của các thế hệ h/s
.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
7
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
.
- H/s lắng nghe - ghi nhớ .
Hoat động 6 : H ớng dẫn h/s học bài ở nhà
- Mục tiêu :H/s nắm chắc kiến thức .
- Phơng pháp :nêu vấn đề , gợi mở .
- Thời gian : 2 phút .
+Về nhà học nội dung, nghệ thuật của bài.Đọc lại các vb về c/ đề gia đình và nhà trờng.
+ Ghi lại những ấn tợng, cảm xúc của bản thân về 1 ngày tựu trờng mà em nhớ nhất .
+ Tìm hiểu trớc bài Cấp độ khái quát nghĩa của từ .
-----------------------------------------------------------
Tuần 1 Ngày soạn 19/ 8/2010
Tiết 3
Tiếng Việt
:

cấp độ khái quát của nghĩa
từ ngữ .
A. Mục tiêu cần đạt .
1. Kiến thức: Hs hiểu các cấp độ khái quát về nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái
quát của nghĩa từ ngữ.
2.Kĩ năng: - Thực hành so sánh, phân tích các cấp độ khái quát về nghĩa từ ngữ .

- Rèn t duy trong nhận thức giữa mối quan hệ trong cái chung và riêng.
3.Thái độ: H/s có ý thức dùng từ ngữ đúng nghĩa, yêu thích tiếng Việt .
B. Chuẩn bị của thầy và trò.
1/ Gv : Tìm hiểu kĩ bài, chuẩn kiến thức, tài liệu tk.
thiết kế bài giảng, Bảng phụ ghi ví dụ.
2/ Hs : Đọc trớc bài trong sgk.Tìm các ví dụ .
C.Ph ơng pháp :- Đàm thoại, nêu vấn đề, thảo luận, phân tích, tổng hợp .
D.Tiến trình các hoạt động dạy- học .
1.Tổ chức - ổn định lớp : 8ABC
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ (3)
:
Thế nào là nghĩa của từ ? cho ví dụ ?
3. Bài mới
Hoạt động của thầy - trò Nội dung cần đạt
Hoat động 1 : Giới thiệu bài
- Mục tiêu : Tạo tâm thế, định hớng sự chú ý
cho học sinh .
- Phơng pháp : Thuyết trình
- Thời gian :1 phút
Hoat động 2 : Hình thành khái niệm về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.
- Mục tiêu : H/s nắm đợc khái niệm về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ..
- Phơng pháp : vấn đáp, minh hoạ, tổng - phân hợp .
- Thời gian : 20 phút

I/ Từ có nghĩa rộng, từ có nghĩa
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
8
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Gv cung cấp bảng phụ ghi ví dụ sgk.
- Hs đọc và quan sát kĩ ví dụ để trả lời câu
hỏi nhận xét.
? Nghĩa của từ động vật rộng hay hẹp hơn
nghĩa của từ thú, chim, cá ? Vì sao ?
? Nghĩa của từ thú rộng hay hẹp hơn nghĩa
của từ voi, hơu ?
? Nghĩa của từ chim rộng hay hẹp hơn nghĩa
của từ tu hú, sáo ?
? Nghĩa của từ cá rộng hay hẹp hơn nghĩa
của từ cá thu, cá rô ?
? Nghĩa của từ thú, chim, cá rộng và hẹp
hơn nghĩa của những từ nào ?
- H/s suy nghĩ, so sánh, phân tích - trả lời .
? Từ những so sánh đó em hãy rút ra những
kết luận về từ có nghĩa rộng, từ có nghĩa hẹp?
- H/s khái quát - rút ra khái niệm .
* Gv chốt : Đó là cấp độ khái quát nghĩa của
từ.
- H/s nghe - ghi nhớ .

- Hs đọc ghi nhớ sgk .
hẹp.
1/ Ví dụ.
2/ Nhận xét.
- Nghĩa của từ động vật bao hàm nghĩa của
các từ thú, chim, cá. Vì thú, chim, cá đều là
động vật.
- Nghĩa của từ:

Thú rộng hơn nghĩa của từ voi, hơu.
Chim rộng hơn nghĩa của từ Tu hú, Sáo.
Cá rộng hơn nghĩa của từ cá thu, cá rô.
- Các từ thú, chim, cá hẹp hơn nghĩa của từ
động vật nhng lại rộng hơn nghĩa của từ voi,
hơu, sáo, tu hú, cá thu, cá rô.
* Kết luận.
- Từ có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của
từ đó bao hàm nghĩa của 1số từ ngữ khác.
- Từ có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của
ttừ đó bị bao hàm bởi nghĩa của 1 từ khác.
- Một từ vừa có nghĩa rộng với 1số từ ngữ
này nhng lại vừa có nghĩa hẹp với 1 từ ngữ
khác.
3. Ghi nhớ: Nghĩa của một từ ngữ có thể
rộng hơn (k/quát hơn) hoặc hẹp hơn(ít k/q
hơn) nghĩa của từ ngữ khác .
Hoat động 3 : Luyện tập .
- Mục tiêu : H/s vận dụng kiến thức vào bài tập thực hành để khắc sâu kiến thức .
- Phơng pháp : vấn đáp giải thích .
- Thời gian : 15 phút.
- Hs đọc các yêu cầu bài tập.
(Phân nhóm h/s - thủ pháp khăn phủ bàn)
- Hs vận dụng kiến thức lý thuyết vừa học
đề làm bài.
- Hs có thể tham gia thảo luận với bạn bè
để tìm cách giải.
- Hs lên bảng chữa bài.
- Gv nhận xét chữa bài và cho điểm.
II/ Luyện tập.

Bài 1. Sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của
nghĩa từ ngữ.
Y phục
Quần áo
quần đùi áo dài
quần dài áo sơ mi
Bài 2. Từ có nghĩa rộng so với nghĩa của
các từ ngữ ở các nhóm.
Chất đốt: xăng, dầu, than, củi.
Nghệ thuật: hội hoạ, văn hoc, điêu khắc.
Bài 3. Các từ có nghĩa bao hàm.
Xe cộ: xe đạp, xe máy, ô tô.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
9
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- H/s đọc kĩ đoạn văn - tự tìm .
- G/v nhận xét - bổ sung .
Mang: xách, khiêng, gánh.
Bài 4. Những từ sau không thuộc phạm vi
nghĩa của nhóm :
a. Thuốc lào b. Thủ quỹ
c. Bút điện d. hoa tai
Bài 5.
- ĐT có nghĩa rộng : Khóc .
- ĐT có nghĩa hẹp : Nức nở, sụt sùi .
Hoat động 4 : củng cố bài học .
- Mục tiêu : H/s khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học .
- Phơng pháp :Khái quát hoá bằng sơ đồ .

- Thời gian : 3 phút.
+ Thế nào là cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ ? Ví dụ ?
+ Khi nào thì dùng các cấp độ khái quát nghĩa ?
+ Gv nhấn mạnh trọng tâm bài.
Hoat động 5 : H ớng dẫn h/s học bài ở nhà
- Mục tiêu :H/s nắm chắc kiến thức .
- Phơng pháp :nêu vấn đề , gợi mở .
- Thời gian : 2 phút
+ Về nhà học thuộc lòng ghi nhớ.
+ Làm hoàn thành các bài tập sgk.
+ Tìm hiểu trớc bài: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản.
*****************************************
Tuần 1 Ngày soạn 20/8/2010
Tiết 4
Tập làm văn
: tính thống nhất
về chủ đề của văn bản .
A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: - Hs nắm đợc chủ đề của văn bản và tính thống nhất về chủ đề của văn bản.
- Những thể hiện của chủ đề trong một văn bản .
2.Kĩ năng: - Đọc - hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ văn bản .
- Biết tạo lập, trình bày một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề: xác định và duy trì
đối tợng trình bày, chọn lựa, sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bật ý kiến, cảm
xúc của mình.
3. Thái độ: H/s có ý thức tạo lập văn bản, trình bày vấn đề có tính thống nhất.
B.Chuẩn bị của thầy và trò .
1/ Gv : thiết kế bài giảng, tài liệu tk. Bảng phụ ghi ví dụ.
2/ Hs : Đọc trớc bài .
C.Ph ơng pháp :-Vấn đáp, nêu - giải quyết vấn đề, phân tích mẫu, tổng - phân hợp .
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Năm học 2010- 2011
10
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
D.Tiến trình các hoạt động dạy- học .
1.Tổ chức - ổn định lớp : 8ABC
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ (3)
:
Thế nào là văn bản? Chủ đề của văn bản là gì ?.
3. Bài mới
Hoạt động của thầy - trò Nội dung cần đạt
Hoat động 1 : Giới thiệu bài
- Mục tiêu : Tạo tâm thế, định hớng sự chú ý
cho học sinh .
- Phơng pháp : Thuyết trình
- Thời gian :1 phút
Hoat động 2 : Hình thành khái niệm về chủ đề và tính thống nhất về chủ đề
của văn bản .
- Mục tiêu : H/s nắm đợc khái niệm về chủ đề và tính thống nhất về chủ đề của văn bản .
- Phơng pháp : vấn đáp, minh hoạ, tổng - phân hợp .
- Thời gian : 20 phút
- Hs đọc và quan sát kĩ ví dụ để trả lời câu
hỏi - nhận xét.
? Đối tợng đợc nhắc đến nhiều nhất trong văn
bản là gì ?
? Thông qua đối tợng ấy tác giả muốn nêu
lên vấn đề gì ?
* Gv nhấn mạnh: Đó là chủ đề cuả văn bản.
? Vậy em hiểu ntn là chủ đề của văn bản?

- H/s khái quát .
- G/v chốt lại .
I/ Chủ đề của văn bản.
a/ Ví dụ.
VB Tôi đi học của Thanh Tịnh
b/ Nhận xét.
- Đối tợng: kỉ niệm về buổi tựu trờng đầu
tiên của nhân vật tôi.
- Vấn đề: tình cảm trân trọng, nâng niu kỉ
niệm trong sáng của tuổi học trò trong cuộc
đời mỗi con ngời.
* Chủ đề là đối tợng và vấn đề mà văn bản
biểu đạt.
- Hs đọc và quan sát kĩ ví dụ để trả lời câu
hỏi - nhận xét.
? Nhan đề của văn bản giúp em hiểu gì về
chủ đề cuả văn bản?
? Những từ ngữ câu văn nào giúp em hiểu rõ
thêm về đối tợng của văn bản ?
- H/s tìm - đọc trớc lớp .
II/ Tính thống nhất về chủ đề cảu
văn bản.
a/ Ví dụ: Văn bản Tôi đi học .
b/ Nhận xét.
Nhan đề: dự đoán và định hớng nội dung
đề cập về chủ đề của văn bản: Tôi đi học.
Ví dụ:
Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đ-
ờng ... đến trờng.
Trên con đờng làng dài và hẹp ....

Hôm nay tôi đi học.
- Các câu văn, từ ngữ đều tập trung nhắc
đến kỉ niệm của buổi đi học đầu tiên của
nhân vật tôi.
- Bố cục: giúp nhận biết tâm trạng nhân vật
một cách khái quát, rõ ràng theo định hớng
của đối tợng ( trên con đờng làng, trên sân
trờng, trong lớp học)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
11
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
? Muốn thể hiện chủ đề của văn bản phải có
những yếu tố nào ?
- H/s suy nghĩ trả lời .
* Gv nhấn mạnh: đó là tính thống nhất về
chủ đề của văn bản.
? Vậy thế nào là tính thống nhất về chủ đề
cuả văn bản ?
? Các phơng diện để biểu hiện của chủ đề là
gì ?
- H/s khái quát kiến thức. G/v bổ sung .
- Hs đọc ghi nhớ sgk .
- Chủ đề muốn thể hiện phải có các yếu tố
góp sức nh nhan đề, bố cục, từ ngữ, câu văn.
- Chủ đề đợc biểu đạt đã xác định không xa
dời hay lạc sang chủ đề khác.
- Phơng diện giúp thể hiện chủ đề là nhan
đề, bố cục, từ ngữ, câu văn.

* Ghi nhớ.
Hoat động 3 : Luyện tập .
- Mục tiêu : H/s vận dụng kiến thức vào bài tập thực hành để khắc sâu kiến thức .
- Phơng pháp : vấn đáp giải thích .
- Thời gian : 15 phút.
- Hs đọc các yêu cầu bài tập.
- Hs vận dụng kiến thức lý thuyết vừa học
đề làm bài.
- Hs có thể tham gia thảo luận với bạn bè
để tìm cách giải.
- Hs lên bảng chữa bài.
- Gv nhận xét chữa bài và cho điểm.
- Đọc yêu cầu bài tập .
- H/s thảo luận nhóm - làm vào phiếu .
- Gọi đại diện trình bày .
- G/v nhận xét- bổ sung .
- G/v gợi ý h/s làm bt .
Có ý lạc chủ đề : c,g
Có nhiều ý cách diễn đạt cha tốt nên thiếu
tập trung vào chủ đề b, e .
III/ Luyện tập.
Bài 1.
* Chủ đề của văn bản Rừng cọ quê tôi.
- Đối tợng: rừng cọ quê tôi.
- Vấn đề: ca ngợi, trân trọng cây cọ để
thể hiện sự gắn bó của cây cọ đối với tôi và
ngời sông Thao.
* Tính thống nhất về chủ đề của văn bản.
- Nhan đề: dự đoán và định hớng về đối t-
ợng và vấn đề là cây cọ.

Câu văn, từ ngữ: Hs tìm, gv nhận xét.
- Bố cục: 3 phần
+ Giới thiệu cây cọ.
+ Miêu tả đặc điểm rừng cọ và sự gắn bó
của tôi cũng nh ngời dân s. Thao đối với
chúng.
+Khẳng định cảm xúc của tôi.
Bài 2.
- ý b và d không đảm bảo tính thống nhất về
chủ đề của VB.
Bài 3.
a. Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy cá em nhỏ
núp dới nón mẹ... lòng lại náo nức , rộn rá,
xốn xang.
b. Cảm thấy con đờng .... tự nhiên thấy lạ,
nhiều cảnh vật thay đổi ,
c. Muốn thử sự cố gắng tự mang sách vở nh 1
học trò thực sự .
d. Cảm thấy ngôi trờng cũng có nhiều biến
đổi .
e. Cảm thấy gần gũi, thân thơng với lớp học,
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
12
Trờng THCS Hợp Tiến Ngữ văn 8
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
với những ngời bạn mới .
Hoat động 4 : củng cố bài học .
- Mục tiêu : H/s khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học .
- Phơng pháp :Khái quát hoá bằng sơ đồ .

- Thời gian : 3 phút.
+ Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản ?
+ Tìm chủ đề của văn bản Sài Gòn tôi yêu
+ Gv nhấn mạnh trọng tâm bài.
Hoat động 5 : H ớng dẫn h/s học bài ở nhà
- Mục tiêu :H/s nắm chắc kiến thức .
- Phơng pháp :nêu vấn đề , gợi mở .
- Thời gian : 2 phút
+ Về nhà học thuộc lòng ghi nhớ.
+ Làm hoàn thành các bài tập sgk vào vở.
+ Soạn bài: Trong lòng mẹ..
***************************************************************

Tuần 2 Ngày soạn 24/82010
Tiết 5
Bài 2
Văn bản
:

trong lòng mẹ .
( Nguyên Hồng )
A.Mục tiêu cần đạt.
1. Kiến thức: HS hiểu đợc khái niệm thể loại hồi kí. Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn
trích Trong lòng mẹ.
- Thấy đợc đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng : thấm đợm chất trữ tình,
lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc.
- Thấy đợc tình cảnh đáng thơng và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận đ-
ợc niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của Hồng ..
2. Kĩ năng: - Bớc đầu biết đọc - hiểu một văn bản hồi kí .
- Vận dụng kiến thức và sự kết hợp các phơng thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích

tác phẩm truyện .
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Năm học 2010- 2011
13