SKKN: Phương pháp tích hợp bảo vệ môi trường vào giảng dạy môn Vật lí 7

Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến

MỤC LỤC
Nội dung
I Phần mở đầu

Trang

1. Lí do chọn đề tài
2. Mục tiêu nhiệm vụ đề tài
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
5. Phương pháp nghiên cứu
II
Phần nội dung
1. Cơ sở lý luận
2. Thực trạng

3-4
4-5
5
5
5-6

2.1/ Thuận lợi –khó khăn

7-8

2.2/ Thành công – hạn chế

8-9

3.3 / Mặt mạnh – mặt yếu

9

3.4 / Các nguyên nhân, các yếu tố tác động

9

6
7

2.5 / Phân tích đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra
3. Biện pháp, giải pháp

9-10

3.1 / mục tiêu của giải pháp ,biện pháp

10-11

3.2 /Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp ,biện pháp

11-18

3.3 / Điều kiện thực hiện giải pháp ,biện pháp

18

3.4 /Mối quan hệ giữa các giải pháp ,biện pháp

18-19

3.5 /Kết quả khảo nghiệm ,giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
4 / Kết quả thu được qua khảo nghiệm ,giá trị khoa học của vấn đề

19
20

nghiên cứu
III Kết luận và kiến nghị
1. Kết luận
2. Kiến nghị

Trang 1

20-21
22

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến

PHƯƠNG PHÁP TÍCH HỢP BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
VÀO GIẢNG DẠY MÔN VẬT LÝ 7.
I . PHẦN MỞ ĐẦU:
1 / LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Mơi trường là không gian sinh sống của con người và sinh vật, nơi chứa đựng các

tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất, nơi chứa đựng và phân huỷ các chất
thải do con người tạo ra trong đời sống và sản xuất. Mơi trường có vai trị cực kì
quan trọng đối với đời sống con người. Mơi trường đó khơng chỉ là nơi tồn tại, sinh
trưởng và phát triển và còn là nơi lao động và nghỉ ngơi, hưởng thụ và trau dồi những
nét đẹp văn hoá, thẩm mĩ của con người. Việc bảo vệ môi trường hiện là một trong
nhiều những mối quan tâm mang tính tồn cầu, ở nước ta bảo vệ môi trường là vấn
đề được quan tâm sâu sắc.
Mơi trường ở Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung đang bị ảnh hưởng
nặng nề bởi nhiều nguyên nhân như: Khí hậu, nhiệt độ, khói bụi, rác thải cơng
nghiệp,rác thải sinh hoạt, tiếng ồn vv.... Hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của nền
kinh tế nó kéo theo sự phát triển của nhiều loại máy móc, xe cộ khiến cho sự ơ nhiễm
tiếng ồn ngày càng gia tăng đến mức báo động. Không chỉ ở các thành phố lớn, các
khu công nghiệp mà ngay cả những làng quê vốn yên lặng nay cũng trở nên quá ồn
ào do sự phát triển của các phương tiện giao thông, các phương tiện thông tin truyền thông hoạt động một cách thiếu khoa học, các loại máy móc vv..
Trong số các mơn học ở trường THCS thì mơn Vật lí là một trong những mơn
học thực nghiệm, nó cung cấp cho học sinh rất nhiều các kiến thức cơ bản về thế giới
tự nhiên nói chung và về mơi trường xung quanh. Vì thế qua môn học này, mỗi khi
cung cấp một đơn vị kiến thức cơ bản có liên quan đến mơi trường thì giáo viên có
thể tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường vào từng đơn vị kiến thức này hoặc từng bài
giảng của mình. Để việc tính hợp giáo dục bảo vệ môi trường vào trong từng bài
Trang 2

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
giảng có liên quan đến mơi trường đạt được hiệu quả cao nhất thì theo tôi, chúng ta
cần phải làm sao để không những gây được sự hứng thú học tập cho các em về mơn
học này, mà chúng ta cịn có thể lồng ghép kiến thức về môi trường và vấn đề bảo vệ
mơi trường để rồi từ đó xây dựng ý thức bảo vệ môi trường cho các em.

Là một GV dạy bộ mơn vật lí , tơi ln trăn trở về vấn đề làm thế nào vừa dạy
học sinh nắm bắt những kiến thức cơ bản của bộ môn, vừa lồng ghép những đơn vị
kiến thức về bảo vệ môi trường cho học sinh.
Trên cơ sở tìm tịi những tư liệu về bảo vệ môi trường, thu thập thông tin qua báo
đài và internet, đặt biệt là nắm bắt về phương pháp dạy học có tích hợp mơi trường
bộ mơn vật lí, bên cạnh đó dựa vào việc tìm ra những đơn vị kiến thức trong chương
trình Vật lí 7 có liên quan đến việc giáo dục bảo vệ môi trường, cộng với quá trình
dạy thử nghiệm đạt hiệu quả khá tốt.. Tơi quyết định viết hồn chỉnh hơn sáng kiến
về “Phương pháp tích hợp bảo vệ mơi trường vào giảng dạy mơn Vật lí 7” để chia sẽ
với các đồng nghiệp cùng tham khảo và đóng góp thêm ý kiến để đề tài càng hoàn
thiện hơn.
Sáng kiến kinh nghiệm về “ Phương pháp tích hợp bảo vệ mơi trường vào giảng
dạy mơn Vật lí 7” là một sáng kiến khá quan trọng nhằm giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho các em học sinh. Qua đây, chúng ta có thể nhờ các em mang các kiến thức
về bảo vệ mơi trường về tun truyền cho gia đình để mọi người chúng ta sẽ quan
tâm nhiều hơn về môi trường họ đang sống và làm việc.
2/ Mục tiêu nhiệm vụ đề tài:
Đề tài được xây dựng nhằm giúp học sinh nhận thức được những tác hại của
việc ô nhiễm môi trường nói chung và ơ nhiễm tiếng ồn nói riêng, từ đó yêu cầu
học sinh phải có những hành động cụ thể để bảo vệ mơi trường, góp phần cải tạo
mơi trường, tun truyền, vận động người dân tích cực tham giao bảo vệ môi
trường, khắc phục dần sự ô nhiễm môi trường .

Trang 3

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
Hơn thế nữa đề tài được xây dựng nhằm trao đổi kinh nghiệm trong phương

pháp giảng dạy tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường đối với môn Vật lý
trường THCS, đặc biệt là nội dung tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường.
Chính vì thế mà tơi đã đi sâu nghiên cứu tim hiểu về những nguyên nhân nào
dẫn đến ô nhiễm mơi trường, trên cơ sở đó tơi sẽ lồng ghép kiến thức đó vào trong
tiết dạy và dùng phương pháp dạy học có tích hợp mơi trường để làm thế nào vừa
dạy cho học sinh nắm vững các kiến thức cơ bản của bộ môn và vừa lồng ghép các
đơn vị kiến thức về môi trường cho học sinh.
3 /.Đối tượng nghiên cưú:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là các bài học của chương trình vật lý 7 có liên
quan đến giáo dục mơi trường. Từ đó ta có thể giáo dục ý thức bảo vệ mơi trường
đến các em học sinh khối 7 Trường THCS Lê Đình Chinh, xã Quảng Điền, huyện
Krơng Ana, Tỉnh Đak Lak.
4 / Giới hạn Phạm vi nghiên cứu :
- Thực hiện đề tài này thực hiện trong vòng 2 năm.từ năm 2014-2015 lúc đó Học sinh
lớp 6 bắt đầu tiếp xúc với bộ môn vật lý và năm học 2015-2016 hiện nay là học sinh
khối 7 của trường trung học cơ sở Lê Đình Chinh, xã Quảng Điền, huyện Krơng Ana,
Tỉnh Đak Lak.
5/ Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp trực quan: Sử dụng tranh, ảnh, sử dụng băng, đĩa hình.
- Phương pháp thảo luận: Thảo luận nhóm học sinh.
- Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề: Giáo viên đưa ra vấn đề cần
nghiên cứu- học sinh nghiên cứu tài liệu và giải quyết vấn đề.
Tuy nhiên phải căn cứ vào các nội dung cụ thể của từng bài, xác định nội dung
đó thể hiện ở mức độ nào ? (Mức độ toàn phần, mức độ bộ phận hay mức độ liên hệ)
và phụ thuộc vào đối tượng học sinh ở từng địa phương để vận dụng các phương

Trang 4

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016

Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
pháp trên cho phù hợp và có hiệu quả. Ngồi các phương pháp trên còn phải lưu ý
phiếu điều tra, đánh giá học sinh.
Trong q trình dạy học, vai trị của người thầy tổ chức hướng dẫn học sinh.
Còn học sinh là người chủ động thao tác và tìm tịi các kiến thức trên các kênh chữ,
kênh hình, tự rút ra nhận xét, kết luận dưới sự trợ giúp của giáo viên.

II . PHẦN NỘI DUNG
1 / CƠ SỞ LÍ LUẬN:
- Mơi trường bao gồm tất cả các yếu tố vô sinh và hữu sinh có tác động, ảnh

hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sức khỏe, đời sống của con người. Môi trường
cung cấp cho ta không gian để sống, cung cấp nguồn tài nguyên để sản xuất và là nơi
chứa đựng chất thải.
- Bảo vệ mơi trường chính là bảo vệ sự sống của chúng ta. Chính phủ đã ban
hành hàng loạt các văn bản pháp luật về bảo vệ môi trường nhằm xử lý, răn đe những
tổ chức, cá nhân có hành vi làm tổn hại đến môi trường, rồi các công nghệ xử lý rác
thải, phát minh khoa học ra đời nhằm giảm thiểu những tác động đến môi trường.
- Hiện nay, mơi trường là vấn đề nóng của tồn nhân loại. Chúng ta thấy rằng, khí
hậu ngày càng khắc nghiệt và khó dự báo hơn, mưa bão, lũ quét thất thường, suy
thoái đất, nước, suy giảm nguồn tài nguyên rừng, ơ nhiễm mơi trường xảy ra trên
diện rộng,… Đó là các vấn đề về mơi trường mà tồn nhân loại đã và đang phải đối
mặt. Con người đã tác động quá nhiều đến môi trường, khai thác đến mức cạn kiệt
các nguồn tài nguyên, thải nhiều chất độc làm cho mơi trường khơng cịn khả năng tự
phân hủy.
Vấn đề về mơi trường là vấn đề nóng bỏng ảnh hưởng đến sức khỏe ,đến sự sống
còn của con người, thế mà trong thực tế như hiện nay thì việc tiếp cận với môi trường
của học sinh lớp 7 ở trường THCS Lê Đình Chinh lại cịn rất hạn chế, do các em
chưa có ý thức cao về bảo vệ mơi trường đang sống, học sinh lại ít được tiếp cận với

Trang 5

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
thông tin mới để mở mang kiến thức về mọi lĩnh vực, nhất là về tình hình ơ nhiễm
mơi trường đang diễn ra ngày càng trầm trọng như hiện nay.
2 / Thực trạng :
- Trước sự ô nhiễm môi trường như hiện nay, để bảo vệ chính mình và người thân

của mình, thì mỗi con người phải có ý thức bảo vệ mơi trường. Thông qua những
việc làm cụ thể là tất cả học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường đều phải có ý thức
bảo vệ mơi trường đang sống. Vì các em cịn nhỏ nên việc nhận thức về mơi trường
cũng cịn hạn chế, nhưng có nhiều việc làm để các em có thể góp một phần vào
phong trào bảo vệ mơi trường đang được thực hiện ở khắp mọi nơi trên đất nước và
trên toàn thế giới. Để cùng với toàn thế giới trong vấn đề bảo vệ môi trường, Bộ Giáo
Dục và đào tạo nước ta đã và đang phát động các phong trào “Trường học thân thiện,
học sinh tích cực”, “Môi trường xanh – sạch - đẹp”.
Ở trường THCS Lê Đình Chinh việc tích hợp kiến thức về bảo vệ mơi trường
trong mơn học vật lí đã được các giáo viên thực hiện trong qua các tiết học song
điều này chưa mang tính liên tục và chưa có hệ thống, do vậy học sinh còn nắm bắt
vấn đề này một cách chung chung.
Đối với học sinh, mặc dù các em đã được nghe, được biết là phải bảo vệ môi
trường nhưng trên thực tế điều này chưa thực sự tác động đến hành động của các em.
Mối quan hệ giữa việc học kiến thức với thực tiễn đời sống chưa chặt chẽ. Một ví dụ
minh chứng đó là khi lao động các em cịn đốt rác là bao bì ni lon, tạo nên những làn
khói ơ nhiễm gây ảnh hưởng đến nhiều người.
2.1 / Thuận lợi –khó khăn :

* Thuận lợi:
Một là:Trường THCS Lê Đình Chinh ln được sự quan tâm của ủy ban nhân dân
xã Quảng Điền, sự quan tâm của lãnh đạo Phòng giáo dục. Gần đây các hoạt động
dạy và học của nhà trường không ngừng đi lên và đã đạt được một số thành tích đáng
kể. Cơ sở vật chất cơ bản đã được đầu tư đáp ứng cho nhu cầu dạy và học .

Trang 6

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
Hai là: Đội ngũ giáo viên trong nhà trường đa số rất trẻ, khỏe ,tâm huyết và nhiệt
tình.giáo viên đều đã đạt chuẩn và trên chuẩn. Nhiều giáo viên cơng tác lâu năm lại
có nhiều kinh nghiệm .
Ba là: Được sự quan tâm và tạo điều kiện của lãnh đạo phịng nên chúng tơi được
tham gia các lớp tập huấn,được giao lưu học hỏi và có them nhiều kinh nghiệm.
Bốn là:Học sinh của trường đều ngoan ngoãn ,chăm chỉ học tập, lễ phép thầy cơ
giáo ,có ý thức vượt khó vươn lên trong học tập.
* Khó khăn :
Một là: Đời sống kinh tế của của dân cịn khó khăn ,trình độ dân trí cịn thấp,sự
quan tâm của gia đình đối với việc học của con em cịn ít.Mặt khác người dân vẫn
cịn một số hủ tục lạc hậu.
Hai là: Địa bàn của xã thì quá rộng nên cũng đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự
phản hồi thơng tin của gia đình học sinh và nhà trường.
2.2. Thành công và hạn chế
-Vấn đề bảo vệ môi trường đã được tuyên truyền phổ biến trên các kênh thơng tin đại
chúng (ở trường có chương trình phát thanh măng non, ở xã có chương trình phát
thanh Nơng thôn mới, hoặc thông tin qua các trang mạng xã hội) qua đó ít nhiều học
sinh đã nhận thức được vấn đề này.

-Việc học trong nhà trường cũng đã được gắn với thực tiễn. Đối với mơn học Vật lí
cũng đã có nhiều nội dung mà ở đó giáo viên có thể tạo điều kiện và cơ hội cho học
sinh thực hành.
- Hạn chế: Đối với học sinh lớp 7, tuy các em đã có kiến thức cơ bản về mơi trường
nhưng vẫn cịn hạn chế. Trong khi đó, thời gian của mỗi tiết học 45 phút và chỉ có
một tiết trên tuần đối với mơn Vật lý, cịn đồ dùng thí nghiệm thì hư hỏng nhiều,
chưa có máy quay dùng để thu thập tư liệu, tranh ảnh, các tư liệu về mơi trường và
bảo vệ mơi trường cịn hạn chế. Việc tiếp cận với internet của học sinh lớp 7 ở trường
THCS Lê Đình Chinh cịn rất ít do các em chưa có ý thức cao về bảo vệ môi trường

Trang 7

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
đang sống, còn phòng máy của trường không đủ và hư hỏng nhiều không thể tạo điều
kiện để học sinh tiếp cận với thông tin mới để mở mang kiến thức về mọi lĩnh vực,
nhất là về tình hình ơ nhiễm mơi trường đang diễn ra ngày càng trầm trọng như hiện
nay.
2.3. Mặt mạnh, mặt yếu.
-Vấn đề bảo vệ môi trường đã được cộng động quan tâm. Trong nhà trường nội dung
này cũng đã được lồng ghép trong nhiều môn học nhất là môn Giáo dục công dân,
môn Sinh học. Điều này tạo thuận lợi hơn cho giáo viên khi tích hợp nội dung này
trong mơn học Vật lí.
-Học sinh rất hứng thú khi tìm hiểu vấn đề mơi trường trong khi học tập mơn Vật lí
vì đây là mơn học mà kiến thức gắn liền với thực tiễn đời sống.
-Tuy nhiên còn thể hiện mặt yếu đó là đồ dùng dạy học trực quan chưa đáp ứng tốt
cho việc tích hợp bảo vệ mơi trường, trong các tiết học giáo viên tích hợp thường
thơng qua lời giảng, cịn mang nặng tính thuyết giáo do vậy học sinh chỉ biết nghe và

làm thậm chí làm mà khơng hiểu vì sao lại như vậy.
2.4/ Ngun nhân các yếu tố khác
- Cơ sở vật chất chưa đáp ứng tốt cho việc đổi mới phương pháp dạy học.
- Thói quen xả rác của người nơng dân vẫn còn tồn tại phần nào tác động đến ý thức
của các em học sinh.
- Một số em học sinh chưa thực sự tích cực, chưa chủ động trong việc vận dụng kiến
thức học ở trường với thực tiễn.
2.5 / Phân tích đánh giá thực trạng mà đề tài đặt ra:
Một là - Đối với học sinh lớp 7 kiến thức cơ bản về mơi trường vẫn cịn hạn chế.
Hai là- Thời gian của mỗi tiết học 45 phút và chỉ có một tiết trên tuần đối với mơn
Vật lý.
Ba là -Đồ dùng thí nghiệm hư hỏng nhiều, chưa có máy quay dùng để thu thập tư
liệu, tranh ảnh, các tư liệu về mơi trường và bảo vệ mơi trường cịn hạn chế.

Trang 8

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
Bốn là -Việc tiếp cận với internet cịn rất ít, phịng máy của trường không đủ và hư
hỏng nhiều không thể tạo điều kiện để học sinh tiếp cận với thông tin mới để mở
mang kiến thức về mọi lĩnh vực, nhất là về tình hình ơ nhiễm mơi trường đang diễn
ra ngày càng trầm trọng như hiện nay.
3 / GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP CỦA VẤN ĐỀ GIÁO DỤC TÍCH HỢP CHO HỌC SINH VỀ
MÔI TRƯỜNG:

3.1 / Mục tiêu của giải pháp biện pháp:
Từ những ngun nhân trên bản thân tơi cũng đã có nhiều năm trực tiếp giảng
dạy tại trường nên tôi cũng xin được chia sẻ một số kinh nghiệm của mình về“

Phương pháp tích hợp bảo vệ mơi trường vào giảng dạy mơn Vật lí 7” là sáng kiến
nhằm góp phần đưa việc giáo dục học sinh có ý thức tốt hơn đối với mơi trường
sống, bên cạnh đó làm tăng tính hứng thú và thực tế cho mơn học.
Để tích hợp bảo vệ môi trường vào giảng dạy môn vật lý nói chung, mơn vật lí 7
nói riêng có hiệu quả là một việc không phải đơn giản. Giáo viên phải giảng dạy đảm
bảo đủ chuẩn kiến thức, kỹ năng của bộ mơn, cịn phải đưa những kiến thức về giáo
dục môi trường từ cuộc sống thực tế vào bài giảng nhằm giáo dục bảo vệ môi trường
cho học sinh. Bên cạnh đó phải thường xun tìm tư tiệu về bảo vệ mơi trường như
tranh ảnh, số liệu, các thí nghiệm có liên quan để phục vụ cho tiết dạy có giáo dục
bảo vệ mơi trường. Nhưng thời gian của mỗi tiết học chỉ có 45 phút nên giáo viên
khơng thể cung cấp nhiều kiến thức về môi trường cho các em.
Để giảng dạy các tiết có tích hợp bảo vệ môi trường đạt hiệu quả, trước hết giáo
viên phải nắm chắc chắn chuẩn kiến thức, kỹ năng của bài, kết hợp tìm tư liệu có liên
quan như tranh ảnh, video,… đến kiến thức bảo vệ môi trường từng nội dung bài học
qua báo đài, internet…, xác định được mục tiêu khi lồng ghép các kiến thức, những
đơn vị kiến thức phải dễ hiểu, và sự vật, hiện tượng mà giáo viên giới thiệu phải nằm
trong tầm hiểu biết của học sinh lớp 7. Tránh trường hợp, nội dung tích hợp trở thành
kiến thức trừu tượng, khó hình dung, rất dễ gây ra sự nhàm chán cho học sinh.

Trang 9

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
Bằng phương pháp giảng dạy đưa những kiến thức bảo vệ môi trường đơn giản,
cụ thể gắn liền với cuộc sống và địa phương của các em, kết hợp nhắc nhở của giáo
viên sẽ là một trong những yếu tố góp phần cho sự thành cơng cho tiết dạy có tích
hợp bảo vệ mơi trường.
Cần tổ chức những buổi ngoại khóa để học sinh có điều kiện tìm hiểu về vấn đề

mơi trường ở địa phương, để từ đó các em có biện pháp và hành động cụ thể bảo vệ
môi trường. Thường xuyên liên hệ với môi trường ở trường học, ở gia đình, ở địa
phương. Và bản thân người giáo viên phải là một tấm guơng trong vấn đề bảo vệ môi
trường.
3.2 / Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp, giải pháp:

Để cụ thể vấn đề nghiên cứu ở trên, qua tìm hiểu tài liệu và một số đề tài có liên
quan, tơi có xây dựng hệ thống câu hỏi, câu trả lời và phương pháp giảng dạy các
kiến thức cho một số bài có tích hợp bảo vệ mơi trường mơn Vật lí 7.
1.

Bài 1 : NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG – NGUỒN SÁNG VÀ VẬT SÁNG

a. Địa chỉ tích hợp: Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta.
b. Phương pháp tích hợp : sử dụng thí nghiệm để hình thành kiến thức làm thế nào
để nhìn thấy một vật(hình 1.2 a), gv kết hợp đặt ra các câu hỏi.
GV hỏi : Các em có biết vì sao các bạn học sinh ở thành phố bị cận nhiều hơn các
bạn học sinh ở nông thôn không ?
HS nhận thức : ở thành phố, do nhà cao tầng che chắn nên các học sinh thường phải
học tập, làm việc và vui chơi dưới ánh đèn điện (ánh sáng nhân tạo) hoặc ánh sáng
khuếch tán nên mắt thường dể bị cận. Chúng ta ở nông thôn học tập, làm việc và vui
chơi dưới ánh sáng chủ yếu là ánh sáng tự nhiên vì thế mà ít bị cận hơn.
GV: Để khắc phục hiện tượng trên thì các học sinh thành phố cần phải làm gì ?
HS trả lời : Các học sinh thành phố cần có kế hoạch học tập hợp lí, tổ chức vui chơi,
dã ngoại ở những nơi có nhiều ánh sáng tự nhiên.

Trang 10

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016

Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
GV nhấn mạnh : Các học sinh khi học tập phải đảm bảo ánh sáng, hạn chế học tập
dưới ánh sáng nhân tạo.
2.

Bài 3 :

ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG

a. Địa chỉ tích hợp:

Bóng tối nằm phía sau vật cản, khơng nhận được ánh sáng từ

nguồn sáng truyền tới.
b. Phương pháp tích hợp: làm thí nghiệm H3.1, H 3.2 để hình thành kiến thức bống
tối, sau đó kết hợp giáo dục BVMT cho học sinh(có sử dụng hình ảnh minh họa).
GV: Trong sinh hoạt và học tập ta cần làm như thế nào để khơng có bóng tối?
HS trả lời : Trong sinh hoạt và học tập ta cần đảm bảo đủ ánh sáng, khơng có bóng
tối. Vì vậy, cần lắp đặt nhiều bóng đèn nhỏ thay vì lắp đặt một bóng đèn lớn.
GV: Vì sao người ta nói ở các thành phố thường bị ơ nhiễm ánh sáng? (sử dụng
hình ảnh để học sinh quan sát)
Hs trả lời : ở các thành phố thường bị ô
nhiễm ánh sáng là do quá nhiều loại
nguồn sáng có cường độ chiếu sáng
khác nhau.
GV: Sự ơ nhiễm ánh sáng này có gây tác
hại gì cho con người ?
Hs nhận thức : Sự ô nhiễm ánh sáng gây
ra các tác hại cho con người như: Làm

cho con người luôn bị mệt mỏi, ảnh
hưởng đến tâm lí, lãng phí năng lượng,
mất an tồn giao thơng và sinh họat.
Hình ảnh ơ nhiềm ánh sáng ở các đơ thị
GV: Sự ơ nhiễm ánh sáng này có gây tác hại gì cho con người ?

Trang 11

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
Hs nhận thức : Sự ô nhiễm ánh sáng gây ra các tác hại cho con người như: Làm cho
con người luôn bị mệt mỏi, ảnh hưởng đến tâm lí, lãng phí năng lượng, mất an tồn
giao thơng và sinh họat.
GV : Làm thế nào để giảm thiểu ánh sang đô thị ?
HS nhận thức: Để giảm thiểu ánh sáng đô thị cần phải:
+ Sử dụng nguồn sáng vừa đủ với yêu cầu.
+ Tắt đèn khi không cần thiết hoặc sử dụng chế độ hẹn giờ.
+ Cải tiến dụng cụ chiếu sáng phù hợp, có thể tập trung ánh sáng vào nơi cần thiết.
+ Lắp đặt các loại đèn phát ra ánh sáng phù hợp với sự cảm nhận của mắt.
3. Bài 5 :

ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI GƯƠNG PHẲNG

a. Địa chỉ tích hợp:
Gương phẳng là một phần của mặt phẳng phản xạ được ánh sáng.
b. Phương pháp tích hợp: hình thành kiến thức tính chất ảnh tạo bởi gương
phẳng( có sử dụng thí nghiệm H5.2- SGKVL7), cho học sinh nêu ví dụ thực tế, kết
hợp sử dụng hình ảnh vể sự ơ nhiễm của nguồn nước,các hành động để bảo vệ môi

trường nước.
GV : Các mặt nước trong xanh của các dòng sơng, ao, hồ có vai trị gì ?
Hs trả lời : Các mặt nước trong xanh của các dịng sơng, ao, hồ nó khơng những là
những chiếc gương phẳng tự nhiên để tôn lên vẽ đẹp cho quê hương mà nó cịn góp
phần quan trọng vào việc điều hịa khí hậu tạo
ra mơi trường trong lành.
GV giới thiệu hình ảnh về mơi trường nước
chúng ta đang ở tình trạng ơ nhiễm rất nghiêm
trọng
GV: Vậy chúng ta cần phải làm gì để có được
những mặt nước trong xanh này?

Trang 12

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
HS nhận thức: dòng sơng ở địa phương chúng ta đang ở tình trạng ô nhiễm nghiêm
trọng, vì vậy chúng ta không được vứt rác thải xuống sông, nhắc nhở cha mẹ không
được bơm các chất đọc hại từ vuông xuống sông, tuyên truyền cho mọi người xung
quanh ý thức giữ gìn mơi trường.
4. Bài 12 : GƯƠNG CẦU LÕM
a. Địa chỉ tích hợp: Gương cầu lõm có tác dụng biến một chùm tia sáng song song
thành một chùm tia phản xạ hội tụ vào một điểm và ngược lại, biến đổi một chùm tia
tới phân kì thích hợp thành một chùm tia phản xạ song song.
b. Phương pháp tích hợp: làm thí nghiệm( H 8.2 – sgk vl7), kết hợp sử dụnh hình ảnh
về lợi ích của việc dùng gương cầu lõm trong đời sống hằng ngày, đặt các câu hỏi có
liên quan, giáo viên nhấn mạnh kiến thức BVMT.
GV : Các em hãy cho biết chùm sáng của Mặt Trời là chùm sáng hội tụ, song song

hay phân kì?
Hs : Chùm sáng Mặt Trời là chùm sáng song song.
GV: Chùm sáng của Mặt Trời có vai trị gì?
Hs : Chùm sáng của Mặt Trời có một vai trị rất quan trọng cho sự sống trên Trái Đất,
nó là một nguồn năng lượng vơ tận.
GV: Vậy chúng ta có thể sử dụng được nguồn năng lượng này khơng?
HD: Chúng ta vẫn có thể sử dụng được nguồn năng lượng này.
Gv : Việc sử dụng nguồn năng lượng này có mang lại lợi ích gì khơng?
Hs nhận thức: Việc sử dụng nguồn năng lượng này là một yêu cầu cấp thiết nhằm
giảm thiểu việc sử dụng nguồn năng lượng hóa thạch, do đó sẽ tiết kiệm được tài
nguyên đồng thời bảo vệ được môi trường.

Trang 13

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
Ngoài ra guơng cầu lõm còn
nhiều ứng dụng vào trong
cuộc sống( như nấu nướng,
nấu chảy kim loại…)
Gv giới thiệu hình ảnh ( sử
dụng gương cầu lõm để nấu
nướng)
5. Bài 15 : CHỐNG Ô NHIỄM
TIẾNG ỒN

a. Địa chỉ tích hợp:
Ơ nhiễm tiếng ồn xảy ra khi tiếng ồn to, kéo dài, không những gây ảnh hưởng xấu

đến sức khỏe và hoạt động bình thường của con người mà nó cịn ảnh hưởng đến tập
tính cũng như mơi trường sống của một số lồi động vật trên thế giới.
b. Phương pháp tích hợp: sử dụng hình ảnh về ơ nhiễm tiếng ồn, nêu các ví dụ thực
tế ở địa phương, giáo viên nêu các biện pháp để học sinh hiểu rỏ việc chống ô nhiễm
tiếng ồn.

Trang 14

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến

GV : Em hãy nêu các tác
hại của tiếng ồn?

+ Về sinh lý, nó gây mệt mỏi tồn thân, nhức đầu, chống váng, ăn khơng ngon, gầy
yếu. Ngồi ra người ta cịn thấy tiếng ồn quá lớn làm suy giảm thị lực.
+ Về tâm lý, nó gây khó chịu, lo lắng, bực bội, dễ cáu gắt, sợ hãi, ám ảnh, mất tập
trung, dễ nhầm lẫn, thiếu chính xác.
+ Làm ảnh hưởng đến mơi trường sống của một số loài động vật
GV: Chúng ta cần phải làm gì để chống ơ nhiễm tiếng ồn ?
? Em hãy nêu các tác hại của tiếng ồn?
Trang 15

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
à HS trả lời: Các tác hại của tiếng ồn như

+ Về sinh lý, nó gây mệt mỏi tồn thân, nhức đầu, chống váng, ăn khơng ngon,
gầy yếu. Ngồi ra người ta cịn thấy tiếng ồn quá lớn làm suy giảm thị lực.
+ Về tâm lý, nó gây khó chịu, lo lắng, bực bội, dễ cáu gắt, sợ hãi, ám ảnh, mất tập
trung, dễ nhầm lẫn, thiếu chính xác.
? Mỗi người cần phải làm gì để phịng chống ơ nhiễm tiếng ồn?
à HS trả lời: Phịng chống ơ nhiễm tiếng ồn bằng một số phương pháp cơ bản
như sau.
+ Hạn chế tiếp xúc với các nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn: Không đứng gần các máy
móc, thiết bị gây ồn lớn như máy bay phản lực, máy khoan cắt, máy hàn,… Còn khi
cần tiếp xúc với các thiết bị, máy móc đó thì phải sử dụng các thiết bị bảo vệ (mũ
chống ồn) và tuân thủ các quy tắc an toàn.
+ Trồng cây: Xung quanh trường học, bệnh viện, nơi làm việc, trên đường phố và
đường cao tốc nên trồng cây xanh là cách hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễn tiếng ồn.
Xây dựng các trường học, trạm xá, bệnh viện, khu dân cư xa nguồn âm gây ra ô
nhiễm tiếng ồn.
+ Lắp đặt thiết bị giảm âm: Lắp đặt một số thiết bị giảm âm trong phòng làm việc
như rèm nhung, tường phủ dạ, hay thiết bị cách âm để giảm thiểu tiếng ồn từ bên
ngoài truyền vào.
+ Đề ra nguyên tắc: Lập bảng thông báo quy định về việc không gây ồn và cùng
nhau xây dựng ý thức giữ trật tự, văn hóa cho mọi người.
+ Các phương tiện giao thơng cũ, lạc hậu gây ra tiếng ồn to, cần lắp đặt ống xả và
các thiết bị chống ồn trên xe hoặc hạn chế sử dụng.
? Đối với mỗi học sinh, em cần làm gì để chống ơ nhiễm tiếng ồn nơi trường, lớp
học? à HS trả lời: Cần thực hiện các nếp sống văn minh tại trường, lớp học như:
Bước nhẹ nhàng khi lên cầu thang, khơng nói chuyện to trong giờ học, không nô đùa,
mất trật tự trong trường học,…
Trang 16

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016

Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
GV cần nhấn mạnh: Phịng chống ơ nhiễm tiếng ồn bằng một số phương pháp cơ
bản như hạn chế tiếp xúc với các nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn, trồng cây, lắp đặt thiết
bị giảm âm.
Đối với mỗi học sinh, em cần thực hiện các nếp sống văn minh tại trường, lớp học
như bước nhẹ nhàng khi lên cầu thang, khơng nói chuyện to trong giờ học, không nô
đùa, mất trật tự trong trường học,…
3.3 / Điều kiện thực hiện giải pháp :
Tôi thiết nghĩ là một giáo viên giảng dạy ta cần phải thể hiện tinh thần, trách nhiệm
của mình qua từng kiến thức, việc sử dụng phương pháp tích hợp bảo vệ môi trường
trong dạy môn vật lý 7 là rất quan trọng.Vả lại tầm quan trọng của môi trường với sự
tồn tại của chúng ta còn quan trọng hơn nữa. Đây là cơ hội cho tôi khẳng định bản
lĩnh kiến thức trước học sinh, bước đầu tạo sự tin tưởng trong các em và cũng khơi
dậy tình cảm của các em đối với mơn học, hình thành quan niệm, thái độ tích cực đối
với mơn học đó.
Bên cạnh đó, giáo viên cần quan tâm hướng dẫn những học sinh yếu, khích lệ,
động viên các em thường xuyên. Đồng thời, khen ngợi kịp thời những học sinh, có
thái độ tích cực trong học tập, những em có những ý tưởng sáng tạo, ý kiến hay đóng
góp cho từng bài học.
Hiện nay, việc đổi mới phương pháp giảng dạy đã được phổ biến và đưa vào
thực hiện các trường học nhằm phát huy tối đa vai trò của người học, lấy người học
làm trung tâm trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. Điều đó cũng thể hiện vai trị quan
trọng của giáo viên bộ môn - người trực tiếp hướng dẫn, tổ chức các hoạt động trên
lớp
3.4 /Mối quan hệ giữa các giải pháp :
Để có phương pháp giảng dạy tích hợp về bảo vệ mơi trường trong vật lý 7 có hiêu
quả thì mỗi giáo viên bộ mơn khơng những chỉ là giỏi kiến thức về môn học của
Trang 17

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
mình mà ta cần phải hiểu biết nhiều về lĩnh vực đời sống xã hội,và cần quan tâm đến
quá trình phát triển của học sinh về các giá trị đạo đức ,thẩm mỹ và thể chất ,về quá
trình nhận thức của học sinh để từ đó sẽ áp dụng vào việc giảng dạy thành công
nhằm nâng cao sự hiểu biết của các em về mơi trường và tầm quan trọng của nó
trong đời sống và xã hội .
3.5 / Kết quả khảo nghiệm ,giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
Qua thời gian áp dụng phương pháp tích hợp bảo vệ mơi trường trong giảng dạy
môn vật lý 7 tôi đã chứng minh cho tính hiệu quả đề tài bằng các câu hỏi đánh giá
khả năng nhận thức của các em như sau:
Trước khi tích hợp bảo vệ mơi trường trong giảng dạy thì kết quả thu được khi
phát phiếu điều tra của lớp 7A1, 7A2, 7A3, 7A4 năm học 2014 - 2015
Lớp
Số lượng (hs)
Phần trăm (%)
Ghi chú
7A1
8/26
30,7
7A2
12/30
40
7A3
10/26
38,4
7A4
10/26

38,4
Thông qua kết quả giảng dạy khi tích hợp bảo vệ mơi trường trong giảng dạy,
phát phiếu điều tra cũng hai lớp trên, kết quả thu được như sau:
Lớp
Số lượng (hs)
Phần trăm(%)
Ghi chú
7A1
20/26
76,9
7A2
24/30
80
7A3
20/26
76,9
7A4
22/26
84,6
Đây mới chỉ là qua 2 lần điều tra thế nên kết quả chưa được như ý thế nhưng đó
cũng là bước tiến rất tốt cho việc nhận thức của các em về môi trường.
4/ KẾT QUẢ THU ĐƯỢC QUA KHẢO NGHIỆM, GIÁ TRỊ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ
NGHIÊN CỨU :

Qua kết quả thu được từ thực nghiệm tôi nhận thấy rằng nhận thức của học sinh
về môi trường ngày càng được cải thiện, từ việc tổ chức các phong trào bảo vệ môi
trường như: phong trào giữ vệ sinh phòng học, phong trào xanh - sạch - đẹp ở trường
Trang 18

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016

Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
học, thường xuyên dọn dẹp vệ sinh xung quanh trường học, không xã rác nơi cơng
cộng,…….. Ngồi ra các em cịn tổ chức các buổi tọa đàm, thảo luận về vấn đề bảo
vệ môi trường , các em còn là các tuyên truyền viên tích cực cho gia đình và mọi
người xung quanh biết cần phải làm gì để bảo vệ mơi trường sống, bảo vệ mơi trường
chính là bảo vệ cuộc sống của bản thân và gia đình.
Nhận thức của các em về mơn Vật lí khơng cịn đơn giản là mơn thực nghiệm
nữa, mà cịn là mơn học giúp các em gần gủi hơn với mơi trường sống, biết làm gì để
bảo vệ môi trường, bảo vệ trường học, bảo vệ gia đình…, song song đó các em cịn
hăng hái xây dựng bài, nhất là những bài có tích hợp BVMT các em rất hăng hái thảo
luận, đưa ra ý kiến, các nhóm tích cực đưa ra ý kiến về việc BVMT, khiến cho các
buổi học thường đạt hiệu quả cao.
III/ PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
1/ Kết luận
Thơng qua tình hình thực tế, khi tơi tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường vào
trong từng bài học này tôi thấy rằng, tuy thời gian để tơi tích hợp giáo dục bảo vệ
mơi trường trong mỗi đơn vị kiến thức có liên quan đến mơi trường là rất ít nhưng
học sinh có chú ý đến kiến thức về môi trường, và các em cũng có vận dụng những
kiến thức đó vào trong cuộc sống hàng ngày, đơi khi các em cịn đưa ra nhiều ý kiến
rất hay trong vấn đề bảo vệ môi trường . Ngồi ra, tơi cịn nhờ các em cịn là những
tuyên truyền viên rất tích cực về bảo vệ mơi trường tại gia đình và địa phương.
Nhưng do thời gian ngắn nên tôi chưa nghiên cứu sâu mà chỉ có một số bài học
có nội dung tích hợp mơi trường, và do kinh nghiệm giảng dạy còn hạn chế cũng như
các thiết bị dạy học còn thiếu và hư hỏng rất nhiều. Trong khi làm đề tài sẽ không
tránh khỏi sự thiếu sót rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp và các bạn
đọc để sáng kiến kinh nghiệm về “Phương pháp tích hợp bảo vệ môi trường vào

Trang 19

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
giảng dạy môn Vật lí 7” của tơi đạt kết quả cao hơn trong việc dạy học và cả ý thức
về bảo vệ môi trường của học sinh.
2/ Kiến nghị :
* Đối với cấp phòng giáo dục :
Một là : Tổ chức cho giáo viên được tập huấn để có cơ hội trao đổi,chia sẻ, học hỏi
kinh nghiệm ,tháo gỡ những khó khăn trong quá trình giảng dạy.
Hai là: Cho tất cả các sáng kiến kinh nghiệm đã đạt giải trong các cuộc thi viết
sáng kiến kinh nghiệm gửi về các trường để chúng tơi có cơ hội nghiên cứu học hỏi
và vận dụng vào chương trình giảng dạy của mình.
* Đối với cấp trường: tổ chức thường xuyên báo cáo các chuyên đề về phương
pháp giảng dạy để tơi có cơ hội học hỏi và vận dụng vào chương trình giảng dạy của
mình.
Ngồi ra với chuyên đề về giáo dục môi trường muốn sâu sắc và thành cơng
hơn nữa thì:
- Nhà trường cần phải tạo điều kiện để giáo viên bộ môn tổ chức những buổi ngoại
khóa về giáo dục bảo vệ mơi trường cho các em, thơng qua những buổi ngoại khóa
này giáo viên sẽ chỉ ra cho các em những việc làm cụ thể nhằm bảo vệ môi trường.
- Nhà trường cần phải có camera hoặc máy ảnh kĩ thuật số để giáo viên có cơng cụ để
đi thu thập những hình ảnh cụ thể về ơ nhiễm mơi trường đang diễn ra ở địa phương
hoặc ở một khu vực nào đó.
- Cần phải tổ chức những cuộc thi cho học sinh về đề tài bảo vệ môi trường nhân kĩ
niệm các ngày lễ lớn trong năm.
- Cần khuyến khích các giáo viên bộ môn sưu tầm cũng như tự làm các đồ dùng dạy
học có liên quan đến vấn đề tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường.
- Khuyến khích giáo viên nghiên cúu tài liệu trên internet, đăng kí làm thành viên của

các trang giáo dục : violet, tài nguyên vật lí,…để phục vụ tốt hơn cho việc dạy học
nói riêng và tìm phương pháp giảng dạy BVMT cho học sinh đạt hiệu quả cao.

Trang 20

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm của tơi về “Phương pháp tích hợp bảo vệ mơi
trường vào giảng dạy mơn Vật lí 7” Trong khi làm đề tài sẽ không tránh khỏi sự
thiếu sót rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để sáng kiến kinh
nghiệm của tôi đạt kết quả cao hơn trong việc dạy học và cả ý thức về bảo vệ môi
trường của học sinh.
Quảng Điền ,ngày 20 tháng 2 năm 2016
Người viết

Phan Thị Hồng Luyến

Giới thiệu tài liệu tham khảo.
- Tài liệu Giáo dục môi trường vật lý THCS.
- Sách giáo khoa vật lý 7.
Trang 21

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016


Người thực hiện: Phan Thị Hồng Luyến
- Sách giáo viên vật lý 7.
- Luật bảo vệ môi trường.

- Internet.

Trang 22

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2015-2016