chuong 4 Di truyen NST va co che xac dinh gioi tinhthuc vat

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Chương 4</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>4.1. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VÀ TRAO ĐỔI </b>

<b>CHÉO</b>

<b>4.1.1. Liên kết hoàn toàn và nhóm gen liên kết</b>

Khi các gen trên một nhiễm sắc thể được di truyền
như một đơn vị, tạo nên sự liên kết hoàn toàn

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

- Các gen trên một NST liên kết hoàn tồn với nhau
trong q trình di truyền tạo thành nhóm gen liên kết
- Số nhóm gen liên kết nhỏ hơn hoặc bằng số cặp

nhiễm sắc thể tương đồng

- Sự di truyền tuân theo học thuyết của Morgan

VD: Thân xám, cánh dài x thân đen cánh ngắn

F

₁

: Thân xám, cánh dài

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

P:

(TX, CD) BV x bv (TĐ, CN)

BV bv

F

1

: BV

bv (thân xám, cánh dài)

GT: BV, bv BV, bv

F

2

: 1 BV : 2 BV : 1 bv

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

+ Các gen liên kết hồn tồn thì đi theo nhiễm sắc thể

trong quá trình di truyền

+ Phân ly ở F2 thu được tỷ lệ 3 : 1

<b>Ý nghĩa của liên kết gen</b>

 _{Các gen trên cùng NST tạo nên nhóm liên kết, di truyền ổn}

định qua các thế hệ

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>4.1.2. Trao đổi chéo nhiễm sắc thể và hiện </b>

<b>tượng liên kết khơng hồn tồn</b>

 _{Xảy ra ở kỳ đầu lần phân bào I của quá trình giảm phân}

 _{Kết quả sự phân ly ở F}_b_{và F}₂_{phụ thuộc vào khoảng cách}

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

• Kiểu dị hợp tử theo hai gen liên kết có hai trạng thái
sắp xếp các gen trên đôi nhiễm sắc thể tương đồng
• Trạng thái liên kết

P AB x ab F1 AB

AB ab ab

Các giao tử F1

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

• Trạng thái đẩy

P Ab x aB F1 aB

Ab aB Ab

Các giao tử F1

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Ví dụ: Thí nghiệm của Morgan khi lai phân tích đối với

ruồi dấm

thân xám, cánh dài x thân đen, cánh ngắn
Fb thu được :

- Thân xám, cánh dài: 41,5%

- Thân đen, cánh ngắn: 41,5%

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

- Tần số kiểu tái tổ hợp luôn luôn nhỏ hơn tần số các
kiểu liên kết (< 50%)

- Xác định phương thức của tính trạng di truyền dựa
vào Fb và F2

* Ví dụ 1: Lai phân tích kiểu dị hợp tử AB/ab x ab/ab

thu được kết quả như sau:

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

- Kết quả thực nghiệm sai khác rất rõ so với giả thiết di
truyền độc lập => các gen A, B di truyền liên kết

+ Hai kiểu liên kết AB và ab có tần số lơn hơn (84,37%)

+ Hai kiểu tái tổ hợp có tần số nhỏ hơn (16,63%)

* Ví dụ 2: Kết quả phân ly ở F2 cho ta số liệu sau

K. hình AB Ab aB ab TS
S.L t/n 187 35 37 31 290

Gt các 163,125 54,375 54,375 18,125 290
gen di truyền độc lập (9: 3: 3: 1)

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>4.1.3. Xác định tần số trao đổi chéo</b>

• Dựa vào kết quả lai phân tích

KH ở F

b

AB Ab aB ab TS

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

- Trường hợp dị hợp tử F₁ thuộc trạng thái liên kết
(AB/ab)

a2 + a3

rf = x 100

n

- Trường hợp F₁ thuộc trạng thái đẩy
a₁ + a₄

rf = x 100

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

Hoặc tần số trao đổi chéo được tính theo cơng thức
chung như sau:

Số cá thể mang gen TĐC

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

• Dựa vào phân ly ở F₂

Trạng thái

F₁ _ABTần số của các kiểu giao tử_Ab _aB _ab T. Số
Trạng thái

liên kết 1/2 (1 - r_f) _{1/2 r}_f _{1/2 r}_f 1/2 (1 - r_f)

1
Trạng thái

đẩy 1/2 r_f 1/2 (1 - rf) 1/2 (1 - rf) 1/2 r_f

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

 _{1% TĐC = 1 đơn vị Morganit hoặc 1 centi Morgan(CM)}

 _{TSTĐC thể hiện lực liên kết giữa các gen trên NST và khoảng}

cách tương đối giữa các gen trên NST

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

• Các yếu tố ảnh hưởng đến R_f

 Giới tính: U = r_f ♀/r_f ♂

 _{Kiểu nhân}

 _{Khoảng cách giữa các gen}
 _{Đột biến}

 _{Tuổi sinh lý}

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

• Ý nghĩa của hiện tượng trao đổi chéo

 _{Làm tăng biến dị tổ hợp}

 _{Các gen quý hiếm, có lợi trên các NST tương đồng}

có nguồn gốc khác nhau có điều kiện tổ hợp và tạo
nên nhóm liên kết mới

 Dựa vào tần số trao đổi chéo ở F_b, F₂ ta có thể xác

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<b>4.1.4. Bản đồ di truyền</b>

 _{Là sơ đồ sắp xếp một cách tương đối về vị trí, khoảng cách}

theo trật tự đường thẳng của các gen trên nhiễm sắc thể của
tế bào.

 _{Các nhóm gen liên kết được đánh số theo thứ tự phát hiện}

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<b>4.2. PHÂN LY GIỚI TÍNH Ở SINH VẬT VÀ SỰ </b>

<b>DI TRUYỀN CÁC TÍNH TRẠNG LIÊN KẾT </b>

<b>GIỚI TÍNH</b>

<b>4.2.1. Sự phân ly giới tính ở sinh vật</b>



_{Tỷ lệ phân ly đực cái của sinh vật trong tự nhiên}

tương đương 1 : 1

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

+

Giới tính có 2 NST giống nhau (XX): Giới tính đồng
giao tử

+ Giới có 2 NST khác nhau (XY): Giới tính dị GT
+ XX ♀, XY ♂: Người, ĐV có vú, CT...
+ XX ♂, XY ♀ : Chim, bướm, tằm...

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

 _{Giới tính phụ thuộc vào bộ nhiễm sắc thể (2n) hay (n)}

như ở ong và kiến.

VD: ong 2n = 32, nhưng ong đực có bộ NST đơn bội n
= 16

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

 _{Các dạng phân ly giới tính ở thực vật}

• Cây có hoa dạng lưỡng tính:
• Hoa đơn tính cùng một cây

• Cây đực và cây cái riêng, chiếm tỷ lệ ít (5%)

 _{Ngun nhân:}

• Do nhiễm sắc thể giới tính quy định

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

<b>4.2.2. Sự di truyền các tính trạng liên kết với </b>

<b>giới tính </b>

-

Khái niệm: Tính trạng di truyền liên kết với giới tính là
những tính trạng mà gen quy định chúng nằm trên
NST giới tính

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

<b>Vùng đặc trưng của X Vùng đặc trưng Y</b>

<b> Vùng Tương đồng </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

 _{Gen nằm trên phần đặc trưng của X, không có tương}

đồng ở bên Y

 _{Gen nằm ở phần đặc trưng của Y, khơng có tương}

đồng ở bên X

 _{Gen nằm trên phần tương đồng có mặt trên cả 2}

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27></div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

• Trường hợp 1 (Ông truyền cho một nửa cháu trai)
P: XAXA x XaYa

Bình thường có lơng
GT: XA Xa, Ya

F1: XA Xa : XA Ya (BT)

F2: 1 XAXA:1 XA Xa: 1 XA Ya: 1 XaYa

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

• Trường hợp 2: (Bà truyền cho một nửa cháu gái)
P: XaXa x XAYA

(có lơng) (Bình thường)
GT: Xa : XA, YA

F1: XAXa (BT) : XaYA (BT)

F₂: 1 XaXa : 1 XAXa : 1 XAYA : 1XaYA

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

<b>- Ý nghĩa di truyền các tính trạng LK giới tính</b>

 _{Chọn cá thể đực cái theo mục đích, khi ta liên kết}

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

<b>4.2.4.Tính trạng di truyền hạn chế bởi giới tính</b>

- Khái niệm:

Là những tính trạng chỉ được thể hiện ra ở một giới
tính nhất định mà khơng biểu hiện ra giới tính kia.

VD: gen quy định hình thành sữa ở bị, có râu ở người
- Ngun nhân: do chúng bị ức chế bởi hoạt động của

</div>

<!--links-->