Cùng bộc lộ nỗi nhớ về Tây Bắc, trong bài "Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!... Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn”. Cảm nhận của anh (chị) về hai đoạn thơ trên

Đề bài: Cùng bộc lộ nỗi nhớ về Tây Bắc, trong bài "Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!... Khi
ta đi, đất đã hóa tâm hồn”. Cảm nhận của anh (chị) về hai đoạn thơ trên
Bài làm
Tây Bấc - mảnh đất xa xôi đã khiến cho rất nhiều thi sĩ phải hạ bút viết về nó. Có lẽ, mảnh đất
miền Bắc địa đầu Tổ quốc ấy có một sức hút kì lạ cho nên bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ
Quang Dũng và “Tiếng hát con tàu” của Chế Lan Viên đã ra đời. Cùng bộc lộ nỗi nhớ về Tây
Bắc nhưng mỗi nhà thơ lại có những cách thể hiện khác nhau. Chính sự khác nhau ấy đã tạo
nên sự độc đáo khác lạ giữa hai bài thơ.
Khởi nguồn cảm hứng từ một thời gian khổ và oanh liệt của lịch sự đất nước nhưng Tây tiến
đã được thể hiện theo một cách rất riêng qua ngòi bút Quang Dũng, với một tâm trạng cụ thể nỗi nhớ đồng đội trong đoàn quân Tây Tiến và rộng hơn là nỗi nhớ Tây Bắc. Đặc biệt là khổ
thơ
“Sông Mã xa rồi Tây tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
Sài Khao sượng lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm khơi”
Khổ thơ nằm ở đầu bài thơ, là nỗi nhớ da diết, bâng khng khó tả:
“Sơng Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi”'
Văn thơ Việt Nam có khơng ít những câu hay nói về nỗi nhớ, nhưng nỗi nhớ “chơi vơi” thì rất
có thể Quang Dũng là người đầu tiên. Nỗi nhớ ấy như có dáng hình, bồng bềnh, bồng bềnh
trong khơng gian, trong thời gian, bâng khuâng, không dễ tả.
Người đọc như lạc vào chốn Tây Bắc hiểm trở và hùng tráng được dàn trải trong không gian
nhớ mênh mông. Rồi cứ thế, nỗi nhớ đồng đội dần dần lan tỏa, thấm đượm trong từng câu


thơ, khổ thơ. Có thể thấy, bài thơ được xây dựng trên cảm hứng thương nhớ triền miên, với
bao cảm giáo ào ạt xơ tới:
“Sài Khao sương lấp đồn qn mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm khơi”
Nỗi nhớ của Quang Dũng cứ thu hẹp dần, hẹp dần. Những địa danh miền Tây, Sài Khao,
Mường Lát và những địa danh khác có thật khác gợi lên cái âm u, mịt mù của miền đất lạ, nơi

ấy có đồn qn mệt mỏi đang đi trong sương, lại vừa có vẻ lãng mạn, huyền thoại.
“Mường Lát hoa về trong đêm hơi”
Câu thơ quả là độc đáo, “hoa về” mà không phải “hoa nở”, “đêm hơi” mà không phải là “đêm
sương”. Hoa hiện ra mờ mờ ảo ảo trong màn sương, câu thơ đẹp, lung linh, huyền ảo. Đọc
đến đây, cái mỏi của đoàn quân dường như tan biến hết. Quang Dũng đã viết về nỗi nhớ rất
đặc biệt đó là nỗi nhớ về mảnh đất Tây Bắc, nhớ về những địa danh cụ thể nơi mà binh đoàn
Tây Tiến đi qua.
Nếu nỗi nhớ Tây Bắc là nỗi nhớ về Sài Khao, Mường Lát, nhớ sơng Mã..mà Quang Dũng đã
viết thì nỗi nhớ của Chế Lan Viên lại khác hồn tồn. Đó là nỗi nhớ quê hương, nỗi nhớ của
một người con trai dành cho một người con gái. Chế Lan Viên đã nhớ Tây Bắc như vậy:
“Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ
Nơi nao qua lòng lại chẳng yêu thương”
Câu thơ như một chân lí. Những bản làng, những núi đèo ẩn hiện qua sương mờ và mây phủ
đã gợi lên trong lòng bạn đọc biết bao miền đất trong đời đã từng đi qua làm sống dậy vô vàn
kỷ niệm. Và chính những miền đất, những kỷ niệm ấy đã ni dưỡng, bồi đắp và làm phong
phú lòng yêu quê hương đất nước Việt Nam.
Nói đến tình u trong nỗi nhớ, câu thơ Chế Lan Viên lấp lánh, rực rỡ những sắc màu, bồi
hồi, xôn xao những xúc động. Chế Lan Viên đã diễn tả thật hóm hỉnh, độc đáo và sâu sắc mối
quan hệ khăng khít, sự gắn bó chặt chẽ giữa những kẻ đang yêu:


“Anh bỗng nhớ em như đơng về nhớ rét
Tình u ta như cánh kiến hoa vàng
Như xuân đến chim rừng lơng trở biếc
Tình u làm đất lạ hóa q hương”
Tình u ở đây khơng chỉ giới hạn ở tình u đơi lứa của anh và em mà cịn là sự kết tinh của
những tình cảm sâu nặng đối với quê hương, đất nước với mảnh đất miền Tây. Nhà thơ đã
khẳng định sức mạnh của tình u, chính tình q hương ta đã hóa thành máu thịt tâm hồn ta.
“Khi ta ở chỉ là nơi đất ở / Khi ta đi đất đã hóa tâm hồn”. “Tình u làm đất lạ hóa q
hương”. Những câu thơ cơ đúc như một châm ngôn chứa đựng những phát hiện sâu sẩc về

quy luật của tình cảm này khơng xuất phát, khơng lấy điểm tựa từ trí tuệ sắc sảo mà chủ yếu
được Chế Lan Viên biến tạo trên cái nền của những xúc động của chính tâm hồn mình, lắng
nghe tiếng lịng của chính mình mà châm nghiệm ra một chân lí phổ quát của đời sống tình
cảm con người.
Hai đoạn thơ trên cùng bộc lộ nỗi nhớ về Tây Bắc, cùng bộc lộ tình yêu quê hương, đất nước.
Nhưng điều đặc biệt không nằm ở nỗi nhớ mà là trạng thái cảm xúc của từng tác giả, là đối
tượng mà hai tác giả nhớ đến. Hai đoạn thơ đã mở ra trước mắt người đọc một mảnh đất Tây
Bắc, một mảnh đất miền Tây xa xơi nhưng tình cảm giữa người với người thì sâu nặng vơ
cùng.