Bac Ho voi Do Phu va

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Chủ tịch Hồ Chí Minh, thi hào</b>

<b>Nguyễn Du với nhà thơ Đỗ Phủ</b>

Đinh Quang Tốn

Trong các nhà thơ nổi tiếng của lịch sử văn hóa Trung Hoa, tên tuổi nhà thơ Đỗ Phủ được nhân dân
Việt Nam biết đến nhiều hơn cả. Đặc biệt người Việt Nam càng thêm yêu mến Đỗ Phủ khi ông
được Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc đến trong đoạn mở đầu của Di chúc...

“Ông Đỗ Phủ là người làm thơ rất nổi tiếng ở Trung Quốc đời nhà Đường, có câu rằng “nhân sinh
thất thập cổ lai hy”, nghĩa là “người thọ 70 xưa nay hiếm”. Năm nay, tôi vừa 79 tuổi, đã là “lớp
người xưa nay hiếm” nhưng tinh thần, đầu óc vẫn rất sáng suốt, tuy sức khỏe có kém so với vài năm
trước đây. Khi người ta đã ngồi 70 tuổi, thì tuổi tác càng cao, sức khỏe càng thấp. Điều đó cũng
khơng có gì lạ”.

Thực ra, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc đến Đỗ Phủ với một câu thơ của ông chỉ để làm cớ dẫn dắt lý
do viết bản Di chúc. Nhưng đối với một vĩ nhân, việc nhắc đến ai trong giờ phút quan trọng thường
là có duyên cớ đặc biệt ở bên trong với một sự lơgic sâu sắc mà phải có những cơng trình nghiên
cứu thật khoa học mới có thể lý giải hết.

Khi nghiên cứu về Chủ tịch Hồ Chí Minh tơi đặc biệt chú ý đến hai chi tiết, cũng có thể gọi là hai
sự kiện, ấy là việc Người nhắc đến ông Đỗ Phủ trong Di chúc và việc Người nhắc đến bản Tuyên
ngôn độc lập của nước Mỹ để mở đầu trong bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam
Dân chủ cộng hòa ngày 2/9/1945.

Việc Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc tới ơng Đỗ Phủ trong một văn bản quan trọng thể hiện sự kính
trọng đối với ơng, thể hiện sự ngưỡng mộ và hiểu biết sâu sắc của Người đối với nền thơ Đường,
nền văn hóa Trung Hoa; nhưng cũng thể hiện sự tương đồng sâu sắc giữa tâm hồn hai nhà thơ.
Những giá trị hiện thực của tập thơ “Nhật ký trong tù” của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà nhà thơ lớn
Trung Quốc Quách Mạt Nhược đã ví như “những bài Đường thi tuyệt tác” rất gần gũi với thơ Đỗ
Phủ ở giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo.

Nhà thơ Đỗ Phủ sinh năm 712 ở huyện Củng, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Đỗ Phủ lớn lên khi xã hội
phong kiến đời Đường đạt tới sự phồn thịnh. Tuy sống trong gia đình quan lại sa sút nhưng ông
thông minh học giỏi, mười lăm tuổi đã nổi tiếng về văn chương.

Hai mươi tuổi ông bắt đầu vừa giao du vừa làm thơ qua nhiều vùng đất. Mười năm trời sống ở
Trường An ông đã chứng kiến bao sự nhiễu nhương, thối nát của xã hội phong kiến và mới nhận
được một chức quan nhỏ “hữu vệ soái phủ vị tào tham quân” tức là chức quan quản lý kho quân
giới.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Rồi giặc giã nổi lên, nhà thơ phải chạy loạn qua nhiều vùng đất, chứng kiến cuộc sống khổ cực của
nhân dân. Bản thân nhà thơ cũng đói rét khổ cực, bệnh tật và mất trong nghèo khó vào năm 770 ở
đất khách quê người.

Nhưng đó cũng là những năm tháng cho nhà thơ viết được nhiều bài thơ có giá trị hiện thực và nhân
đạo lớn nhất của ơng. Ơng được người đời tơn là “Thi thánh”.

Câu thơ “Nhân sinh thất thập cổ lai hy” mà Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc đến trong Di chúc nằm
trong bài thơ “Khúc giang II”, được Đỗ Phủ viết năm 757 ở Tràng An.

<b>Khúc giang II</b>

<i>Triều hồi nhật nhật điển xuân y</i>
<i>Mỗi nhật giang đầu tận túy quy</i>
<i>Hữu trái tầm thường hành xứ hữu</i>
<i>Nhân sinh thất thập cổ lai hy</i>

<i>Xuyên hoa giáp điệp thâm thâm hiện</i>
<i>Điểm thủy thanh đình khoản khoản phi</i>
<i>Truyền ngữ phong quang cộng lưu chuyển</i>
<i>Tạm thời tương thưởng, mạc tương vi.</i>

<i><b>Dịch thơ</b></i>

<b>Bên sông II</b>

<i>Khỏi bệ vua ra, cố áo hồi</i>
<i>Bến sơng say khướt, tối lần mai</i>
<i>Nợ tiền mua rượu đâu không thế?</i>
<i>Sống bảy mươi năm đã mấy người?</i>
<i>Bươm bướm luồn hoa phơ phất lượn</i>
<i>Chuồn chuồn giỡn nước lửng lơ chơi</i>
<i>Nhắn cho quang cảnh thường thay đổi</i>
<i>Tạm chút chơi xuân kẻo nữa hoài</i>
(Tản Đà dịch)

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3></div>

<!--links-->