Bài soạn TIẾT 90 CHIẾU DỜI ĐÔ

CHIẾU DỜI ĐÔ
(THIÊN ĐÔ CHIẾU)
Lý Công Uẩn
I. Vài nét về tác giả, tác phẩm:
- Lí Công Uẩn (974 - 1028).
- Quê : Từ Sơn - Bắc Ninh.
- Là người thông minh, nhân ái, có chí lớn.
- Là người sáng lập vương triều Lí.
1. Tác giả:
a) Hoàn cảnh ra đời :
- Viết năm 1010.
- Khi có ý định dời đô từ Hoa Lư về Đại La.
b) Thể loại :
-
Chiếu (còn gọi là chiếu thư, chiếu chỉ): Lời ban bố mệnh
lệnh của vua cho thần dân.
-
Chiếu dời đô : Viết bằng văn xuôi chữ Hán có xen câu
văn biền ngẫu.
2. Tác phẩm: Chiếu dời đô
Chiếu
dời đô
Mệnh lệnh (ý muốn chủ quan)
ý kiến (ý tưởng khách quan)
Lí Công Uẩn
(974 - 1028)
Nhà vua ban chiếu
Chiếu dời đô
Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô.
Phải đâu các vua thời Tam Đại theo ý riêng mình mà tự
tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm,

mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên
vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì
thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh.
Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thư
ờng mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu,
cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại
không được lâu bền, số phận ngắn ngủi, trăm họ phải hao
tổn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm rất đau xót về
việc đó, không thể không đổi đời.
Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: ở
vào nơi trung tâm của trời đất, được thế rồng cuộn hổ
ngồi. Đã đúng ngôi Nam, Bắc, Đông, Tây lại tiện hướng
nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng, đất đai cao mà
thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn
vật cũng rất mực phong phú, tốt tươi. Xem khắp nước Việt
ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu
của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất
của đế vương muôn đời.
Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định
chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?
A. 2 phần: - Từ đầu không thể không dời đổi.
- Phần còn lại.
B. 3 phần: - Từ đầu không thể không dời đổi.
- Tiếp đế vương muôn đời.
- Phần còn lại.
C. 4 phần: - Từ đầu phồn thịnh.
- Tiếp không thể không dời đổi.
- Tiếp đế vương muôn đời.
- Phần còn lại.
Chọn cách chia bố cục nào

trong các cách sau đây ?
Chiếu dời đô
Chiếu dời đô
1/ Lý do dời đô cũ
(
Từ đầu không thể không dời đổi
)
1/ Lý do dời đô cũ
(
Từ đầu không thể không dời đổi
)
2/ ý chí định đô mới
(Phần còn lại)
2/ ý chí định đô mới
(Phần còn lại)
Gương
sáng
đời
xưa
Gương
sáng
đời
xưa
Thực tế
triều
Đinh
Lê
Thực tế
triều
Đinh

Lê
Lợi thế
của
Đại
La
Lợi thế
của
Đại
La
Quyết
định
của
nhà vua
Quyết
định
của
nhà vua

Lịch sử từng có những cuộc dời đô.

Việc dời đô làm đất nước vững bền, thịnh vượng.
dời đô.
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Lí do dời đô cũ:
a. Gương sáng đời xưa.
b. Thực tế triều Đinh Lê:
- Nhà Đinh, Lê không dời đô:
+ Triều đại ngắn ngủi.
+ Trăm họ hao tốn.
+ Đất nước không phát triển.

- Lập luận sắc bén :
+ Phần trên làm chỗ dựa, làm tiền đề cho lí lẽ ở phần dưới.
+ Có lí, có tình.

Khẳng định việc dời đô khỏi Hoa Lư là một tất yếu.
Nghệ thuật:
không dời đô.
Đường vào cố đô Hoa Lư
Cố đô Hoa Lư
2. ý chí định đô mới
Câu hỏi: Theo tác giả, địa thế
thành Đại La có những thuận lợi
gì để có thể chọn làm nơi đóng
đô ? (Chú ý vị trí địa lý, hình thế
sông núi, sự thuận tiện trong
giao lưu phát triển.)
0
123456789
10
20
30
40
5060
70
80
90