Bai 18 Van chuyen cac chat qua mang sinh chat

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (979.2 KB, 32 trang )

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Kiểm tra bài cũ

Dựa vào hình vẽ em hãy nêu các thành phần cấu

tạo của màng sinh chất và cho biết một số chức

năng cơ bản của màng sinh chất?

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Cấu trúc màng sinh chất

1
4

6 Photpholipit

GlicôPrôtêin

Côlestêrôn

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Chức năng cơ bản của màng sinh

chất

• Trao đổi chất có chọn lọc

• Vận chuyển các chất

• Tiếp nhận và truyền thơng tin

• Là nơi định vị nhiều loại enzim

• Nhận biết các tế bào cùng cơ thể và tế bào lạ

nhờ “Dấu chuẩn” là glicôPrôtêin….

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>Tinh thể đồng sunphat</b>

<b>Quan sát nhận xét về </b>

<b>màu nước trước và sau </b>

<b>khi thí nghiệm </b>



<b> giải </b>

<b>thích?</b>



Các tinh thể

CuSO

bên A đi

qua màng thấm

chọn lọc sang bên

B. Còn các tinh thể

KI bên B đi qua

màng thấm chọn

lọc sang bên A.

<b>Khuếch tán các chất tan từ </b>

<b>nơi có nồng độ cao đến nơi </b>

<b>có nồng độ thấp</b>



<b>thẩm </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>Phân tử đường</b>

<b>Dung dịch đường 11%</b>

<b>Dung dịch đường 5%</b>

<b>Phân tử nước tự do</b>

<b>Hãy mơ tả thí nghiệm và </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>Nước nhánh A </b>

<b>cao hơn nhánh B</b>

<b>-Nồng độ chất tan </b>

<b>nhánh A lớn hơn </b>

<b>nhánh B</b>

<b>-Nước tự do nhánh </b>

<b>B nhiều hơn nhánh </b>

<b>A </b>



<b> nước di </b>

<b>chuyển từ B </b>



<b> A</b>

Nước được vận

chuyển qua màng

từ nơi có thế

nước cao đến nơi

có thế nước thấp

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG</b>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

<b>1/ THÍ NGHIỆM</b>



Khuếch tán là hiện tượng:

-Vận chuyển các chất từ nơi có nồng độ cao đến nơi

có nồng độ thấp

-Không tiêu tốn năng lượng.



Sự vận chuyển nước qua màng



thẩm thấu



Sự vận chuyển của các chất tan qua màng



thẩm tách

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG</b>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,

NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ XUẤT BÀO
1/ NHẬP BÀO

<b>1/ THÍ NGHIỆM</b>

<b>A</b>

<b><sub>B</sub></b>

<b><sub>C</sub></b>

Hồng cầu

<sub>Hồng cầu</sub>

Ưu trương

<sub>Đẳng trương</sub>

<sub>Nhược trương</sub>

Nếu ngâm một tế bào vào một dung dịch bất kì

thì có những trường hợp nào xảy ra?

NaCl 0,9%

NaCl 0,6%

NaCl 0,3%

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ KẾT LUẬN



<sub>Phương thức vận chuyển thụ động là quá trình </sub>

khuếch tán các chất qua màng sinh chất.

Vận chuyển thụ động

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Một số hình thức vận chuyển các chất qua màng

theo phương thức thụ động

<b>Có những </b>

<b>con đường </b>

<b>vận chuyển </b>

<b>thụ động </b>

<b>nào?</b>

<b>Ngồi tế bào</b>

<b>Tế bào chất</b>

<b>Prơtêin màng</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,

NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ KẾT LUẬN



Các con đường vận chuyển thụ động :

+

Khuếch tán trực tiếp

qua lớp phôtpholipit kép.

+Khuếch tán qua kênh Prơtêin xun màng

mang tính chọn lọc.

Cơ chế khuếch

tán và tốc độ vận

chuyển?



<sub>Cơ chế khuếch tán: các chất vận chuyển từ </sub>

nơi có nồng độ cao



nồng độ thấp (do sự

chênh lệch nồng độ giữa các chất trong và

ngoài màng).



Tốc độ vận chuyển tỉ lệ thuận với diện tích

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

II. VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ XUẤT BÀO
1/ NHẬP BÀO

<b>1/HIỆN TƯỢNG</b>

+ Ở một số loài tảo biển,

nồng độ iôt trong tế

bào tảo cao gấp 1000 lần nồng độ iôt trong nước

biển

. Nhưng iôt vẫn được vận chuyển từ nước

biển qua màng vào tế bào tảo.

+ Tại ống thận,

nồng độ Glucôzơ trong nước

tiểu thấp hơn trong máu

. Nhưng Glucôzơ

vẫn được thu hồi trở về máu.

Giải thích như thế nào về các hiện tượng này?

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

ATP

ADP ATP <sub>ADP</sub> ATP <sub>ADP</sub>

Cơ chất

Prôtêin màng

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ XUẤT BÀO
1/ NHẬP BÀO

II. VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG

2/ KẾT LUẬN



Tế bào cần tiêu tốn năng lượng để

vận chuyển nó ngược chiều građien

nồng độ.

Vận chuyển chủ động

khác với thụ động như

thế nào?



<sub>Vận chuyển chủ động là phương </sub>

thức vận chuyển các chất qua màng:

-Từ nơi nồng độ chất tan thấp



nồng

độ chất tan cao (ngược chiều građien

nồng độ)

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

Một số con đường vận chuyển chủ động

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18></div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

II. VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ KẾT LUẬN



<sub>Vận chuyển chủ động được thực hiện </sub>

qua các kênh prôtêin xuyên màng.



<sub> Mỗi kênh prôtêin chỉ đặc hiệu vận </sub>

chuyển một chất nhất định.



<sub> Có sự tham gia cung cấp năng lượng </sub>

của ATP.

Vận chuyển chủ

động thực hiện được

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ XUẤT BÀO
1/ NHẬP BÀO

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21></div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM

2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ XUẤT BÀO
1/ NHẬP BÀO

Có những vật chất kích thước lớn,

khơng phù hợp với vận chuyển thụ

không phù hợp với vận chuyển thụ

động và chủ động thì sẽ được vận

chuyển qua màng bằng cách nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN

THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

III. XUẤT BÀO, NHẬP BÀO

1/ NHẬP BÀO

<i>Giọt thức ăn</i>

<i>Tế bào chất</i>

<i>Bóng nhập bào</i>

<b>Vậy nhập bào là gì? Có mấy hình thức </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ XUẤT BÀO
1/ NHẬP BÀO

III. XUẤT BÀO, NHẬP BÀO

1/ NHẬP BÀO

+Thực bào:

chất

vận chuyển ở

dạng rắn

+Ẩm bào:

chất

vận chuyển ở

dạng lỏng

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

III. XUẤT BÀO, NHẬP BÀO

2/ XUẤT BÀO

<i>Chất tiết</i>

<i>Tế bào chất</i>

<i>Bóng xuất bào</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ XUẤT BÀO
1/ NHẬP BÀO

III. XUẤT BÀO, NHẬP BÀO

2/ XUẤT BÀO



Xuất bào là phương thức tế bào đưa các chất ra

ngoài bằng cách biến dạng màng sinh chất (ngược

lại với nhập bào).

Cơ chế xuất và nhập bào có gì khác so

với vận chuyển qua màng?



Xuất bào và nhập bào dựa trên cơ sở sự biến

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

<b>CỦNG CỐ - VỀ NHÀ</b>

( 3 )
( 2 )

( 1 )

Ghép 1 , 2 , 3 , cho thích hợp?

A. Vận chuyển các chất nhờ kênh chuyên hóa.

B. Vận chuyển Gluco qua kênh màng (cần có năng lượng).

B <sub>C</sub>

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN

THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ XUẤT BÀO
1/ NHẬP BÀO

<b>CỦNG CỐ - VỀ NHÀ</b>

<b> </b>

<b>Câu 2: Điều kiện xảy ra cơ chế vận chuyển </b>

<b>thụ động khơng có tính chọn lọc:</b>

A. Có ATP, protein kênh vận chuyển đặc hiệu.

B. Có sự thẩm thấu hoặc khuếch tán.

C. Kích thước của chất vận chuyển nhỏ hơn đường

kính lỗ màng, có protein đặc hiệu.

D. Kích thước của chất vận chuyển nhỏ hơn đường

kính lỗ màng, có sự chênh lệch về nồng độ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN

CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

<b>CỦNG CỐ - VỀ NHÀ</b>

<b>Câu 3: Điều kiện xảy ra cơ chế vận chuyển thụ động có </b>

<b>tính chọn lọc:</b>

• A. Có ATP, protein kênh vận chuyển đặc hiệu.

• B. Có sự thẩm thấu hoặc khuếch tán.

• C. Kích thước của chất vận chuyển nhỏ hơn đường kính lỗ

màng, có protein đặc hiệu.

• D. Kích thước của chất vận chuyển nhỏ hơn đường kính

lỗ màng, có sự chênh lệch về nồng độ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

2/ XUẤT BÀO
1/ NHẬP BÀO

<b>CỦNG CỐ - VỀ NHÀ</b>

So sánh cơ chế vận chuyển thụ động và vận chuyển

chủ động?

Vận chuyển thụ động

Vận chuyển chủ động

Không tiêu hao năng lượng Tiêu hao năng lượng

Tn theo ngun lí

khuếch tán

Khơng tn theo ngun lí

khuếch tán

Từ nơi có nồng độ cao

đến nơi có nồng độ thấp

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

<b>TIẾT 16: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA </b>

<b>MÀNG SINH CHẤT</b>

NỘI DUNG

I. VẬN CHUYỂN
THỤ ĐỘNG

II. VẬN CHUYỂN
CHỦ ĐỘNG

III. XUẤT BÀO,
NHẬP BÀO

1/ THÍ NGHIỆM
2/ KẾT LUẬN

1/ HIỆN TƯỢNG
2/ KẾT LUẬN

<b>CỦNG CỐ - VỀ NHÀ</b>

Về nhà học bài, trả lời các

câu hỏi ở cuối bài. Ôn lại

kiến thức chương II tiết sau

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32></div>