Bài giảng Dấu ngoặc kép - Ngữ văn 8

Kiểm tra bài cũ

1-Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm
Cho ví du.ï
Dấu ngoặc
đơn

Dấu
hai chấm

Đánh dấu phần chú thích
(giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm)

Đánh dấu (báo trước)phần giải thích, thuyết
minh, cho một phần trước đó;
Đánh dấu (báo trước)lời dẫn trực tiếp(dùng
với dấu ngoặc kép)haylời đối thoại(dùng
với dấu gạch ngang)


2.Trong câu: Cấm hút thuốc … phạt nặng những
người vi phạm (ở Bỉ, từ năm 1987 vi phạm
lần thứ nhất phạt 40 USD, tái phạm 500USD)
Trong dấu ngoặc đơn có ý nghĩa gì?
A.chú thích ý nghĩa của từ vi phạm
B.chú thích ý nghĩa của việc cấm hút thuốc
C.chú thích ý nghĩa của cụm từ phạt nặng những người vi phạm
D.chú thích nội dung cho tồn bộ phần đứng trước
3.Dấu hai chấm trong câu: Thưở ấy chỉ có một điều tơi chưa
hề nghĩ đến đó là: người đã trồng hai cây phong trên đồi này?

có tác dụng gì?
A.Đánh dấu phần giải thích cho phần đứng trước
B.Đánh dấu phần bổ sung ý nghĩa cho phần đứng trước
C.Đánh dấu lời dẫn trực tiếp
D.Đánh dấu lời đối thoại.


I.Cơng dụng

1.Ví dụ :
Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?
• a, Thánh Găng-đi có một phương châm : “Chinh phục được mọi
người ai cũng cho là khó , nhưng tạo được tình thương , lịng nhân
đạo, sự thơng cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn ”.
( Theo Lâm Ngữ Đường , Tinh hoa xử thế )
• b, Nhìn từ xa , cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang
sông Hồng , nhưng thực ra “ dải lụa” ấy nặng tói 17 nghìn tấn!
( Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử)
• c, Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “ văn minh” ,
“khai hóa” của thực dân cũng khơng làm ra được tấc sắt. Tre vẫn
phải còn vất vả mãi với người.
( Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
• d, Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà” , “Giác ngộ”, “Bên kia
sông Đuống”,...ra đợi.


Tiết 53 : Dấu ngoặc kép

a,Thánh Găng-đi có một phương châm :
“Chinh phục được mọi người ai cũng cho

là khó, nhưng tạo được tình thương, lịng
nhân đạo, sự thơng cảm giữa con người
với con người lại càng khó hơn ”.
( Theo Lâm Ngữ Đường , Tinh hoa xử thế )

đánh dấu lời dẫn trực tiếp


Tiết 53 : Dấu ngoặc kép

b.

Nhìn từ xa , cầu Long Biên như một dải lụa
uốn lượn vắt ngang sông Hồng , nhưng thực
ra “ dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn!
( Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử)

đánh dấu những từ ngữ được hiểu theo
nghĩa đặc biệt


Tiết 53 : Dấu ngoặc kép

c,Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một
thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân
cũng không làm ra được tấc sắt. Tre vẫn phải
còn vất vả mãi với người.
( Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
đánh dấu những từ ngữ được hiểu theo
hàm ý mỉa mai.

Tiết 53 : Dấu ngoặc kép

d, Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,
“Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,...ra đời.
(Ngữ văn 7, tập hai )

đánh dấu tên gọi của các vở kịch


Tiết 53 : Dấu ngoặc kép

=>Dấu ngoặc kép được dùng để:
+Đánh dấu tửứ ngửừ, cãu ủoán dẫn trực tiếp.
+ Đánh dấu những từ ngữ được hiểu theo nghĩa
đặc biệt hay coự haứm yự mổa mai.
+ Đánh dấu tên taực phaồm, tụứ baựo, taọp san
ủửụùc daón.


Tiết 53 : Dấu ngoặc kép

Ghi nhớ: SGK/142.


Công dụng
của dấu
ngoặc kép

Đánh dấu
từ ngữ,
câu, Đoạn
dẫn trực
tiếp

Đánh dấu
từ ngữ
đợc hiểu
theo nghĩa
đặc biệt
hay có hàm ý
mỉa mai

Đánh dấu tên
tác phẩm
tờ báo ,
tập san ...
đợc dẫn


Tiết 53 : Dấu ngoặc kép
II. Luyện tập
Bài 1: Giải thích cơng dụng của dấu ngoặc kép trong những
đoạn trích sau:
a, Nó cứ làm in như nó trách tơi; nó kêu ư ử; nhìn tơi, như muốn
bảo tơi rằng: “A ! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế
mà lão đối xử với tôi như thế này à?
( Nam Cao, Lão Hạc)

b, Kết cục , anh chàng “hầu cận ơng lí” yếu hơn chị chàng con
mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra
thềm
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

c, Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân thật dài ra, thật rõ, quả
nhiên đã xoắn lấy tâm can tôi theo ý cô tôi muốn.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)


a, Đánh dấu câu nói được dẫn trực tiếp. Đây là những câu
nói mà lão Hạc tưởng như là con chó vàng nói với mình.
b,Đánh dấu từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai: một anh
chàng được coi là “ hầu cận ơng lí”mà bị một người đàn bà
đang ni con mọn túm tóc lẳng ngã nhào ra thềm.
c, Đánh dấu từ ngữ được dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của người
khác.
d,Tửứ ngửừ ủửụùc daón trửùc tieỏp. “Maởt saột” “ngãy vỡ
tỡnh”ủửụùc dn tửứ hai cãu thụ cuỷa Nguyn Du.


Tiết53 :Dấu ngoặc kép
II.Luyện tập
Bài 2: Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều
chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong những đoạn sau
và giải thích lí do.
a, Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo :
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là
“cá tươi?”
Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tửụi

“ ” đi.
(Theo Treo biển)
b, Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê :cháu
“ hãy vẽ cái gì thân thuộc
nhất với cháu.
”
( Theo Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
c, Lão Hạc ơi! Lão hãy n lịng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho
cái vườn của lão. Tơi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi
sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn :“ đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh
ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi
một sào...
(Theo Nam Cao, Lão Hạc)

”


Tiết53 :Dấu ngoặc kép
II.Luyện tập
Bài 3: Vì sao hai câu sau đây có ý nghĩa giống nhau mà dùng
các dấu câu khác nhau?
a, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tơi chỉ có một sự ham muốn,
ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn
độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do , đồng bào ta ai cũng
có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.”
b, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn ,
ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn
độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng
có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
05/02/21

15


a, Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép
đánh dấu lời dẫn trực tiếp, vỡ daón
nguyên văn lời Chủ tịch Hồ Chí Minh.
b, Khơng dùng dấu hai chấm và dấu
ngoặc kép như ở trên vì câu nói khơng
được dẫn ngun văn ( lời dẫn gián
tiếp )


Tiết53 :Dấu ngoặc kép

II..
Luyện
Bài
tập tập
4: Viết

một đoạn văn
thuyết minh có sử dụng dấu ngoặc đơn,
dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải
thích cơng dụng của nó:


Đoạn văn tham khảo:
Con trâu là người bạn gần gũi và thân thiết của người
nông dân. Con trâu giúp người nông dân trong công việc

đồng áng. Trâu kéo cày bừa, trục lúa, chở xe...Người nông
dân coi “ Con trâu là đầu cơ nghiệp”, là tài sản to lớn trong
mỗi gia đình. Cũng vì thế người nơng dân đối với con trâu
như với người bạn thân :
“ Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta...” (Ca dao)
Ngày nay cuộc sống có nhiều thay đổi, nhưng con trâu vẫn
mãi mãi là hình ảnh của mỗi làng quê Việt Nam.
-Công dụng:-dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
-dấu hai chấm dùng để báo trước lời dẫn trực tiếp.
-dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu tên tác phẩm
được dẫn.


Đoạn văn tham khảo 2:

Trần Tuấn Khải (1896-1983)bút hiệu Á Nam, quê ở
làng Quang Xán, xã Mỹ Hà, huyện Mỹ Lộc, tỉnh
Nam Định. Trong thơ văn, ông thường mượn các đề
tài lịch sử hoặc những biểu tượng nghệ thuật để bộc
lộ lòng yêu nước của đồng bào và khát vọng độc lập
tự do của mình.Tác phẩm chính của Trần Tuấn Khải
bao gồm các tập thơ: “Duyên nợ phù sinh I, II” “Bút
quan hoài I, II” “Với sơn hà I, II”


Tiết học đã kết thúc chúc quý
thầy cô và các em mạnh khỏe.