Bài giảng Sinh học 12 bài 19: Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG NGÃI
TRƯỜNG THPT BA GIA

GV: NGUYỄN THỊ XUÂN HỘP



I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
Bước 1: . Xử lí mẫu vật bằng tác nhân gây đột biến.
Bước 2:. Chọn lọc cá thể đột biến có kiểu hình mong muốn
Bước 3:. Tạo dịng thuần chủng
Lưu ý: Cần lựa chọn tác nhân đột biến, liều lượng, thời gian xử lý
thích hợp và phải chọn lọc cá thể đột biến
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Tạo ra nhiều chủng VSV, giống cây trồng có nhiều đặc điểm quý
hiếm.


I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
• Vi sinh vật: Xử lí bào tử
nấm Penicllium bằng tia
phóng xạ chủng
Penicillum có hoạt tính
Peniciline tăng gấp 200 lần
dạng ban đầu.


I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến

1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Giống lúa Mộc tuyền đột
biến bằng tia gama MT1
có nhiều đặc tính quí (chín
sớm nên rút ngắn thời gian
cach tác), thấp và cứng cây,
chịu chua và phèn nên có
thể trồng ở nhiều vùng
khác nhau, năng suất tăng
15-25%.
Giống lúa MT1


I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam

Nho lưỡng bội (trái), nho tứ bội (phải)


Táo Gia Lộc đột biến cho 2 vụ quả/năm

Dưa hấu tam bội không hạt

Cà chua không hạt


I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình

2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam

Bưởi tam bội


I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam

Hàu tam bội


I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào


1. Công nghệ tế bào thực vật
PHIẾU HỌC TẬP
Yêu cầu: (5phút) Hãy quan sát tranh kết hợp nghiên cứu SGK trang 80
hãy thảo luận nhóm để hồn thành bảng sau:
Các phương pháp
trong công nghệ tế
bào thực vật
Nuôi cấy mô tế bào
thực vật
Lai tế bào sinh dưỡng
(TBxơma)
Ni cấy hạt phấn
hoặc nỗn

Tiến hành

Ý nghĩa


Cà chua

Cây lai pomato
Khoai tây

1 CÁCH NUÔI CẤY MÔ Ở CÀ RỐT

2

LAI TẾ BÀO SINH DƯỠNG

TB Mẹ Hạt Phấn
Aa
A

Cây AA

Giảm phân
a

Hạt phấn
đơn bội
(n)

Dịng AA

Mơi trường
nhân tạo

3

Dịng tế bào(a)
Dịng tế bào(A)

NI CẤY HẠT PHẤN

Chọn
lọc

Lưỡng bội hóa
Dịng A


1. Công nghệ tế bào thực vật
Các phương
pháp

Tiến hành

Ý nghĩa

Nuôi
cấy Cho mô (TB) vào môi Nhân nhanh các giống
cây trồng từ một cây có
mơ tế bào

trường ni cấy thích hợp ->
thực vật
kiểu gen q -> quần thể
hình thành cây hồn chỉnh
cây trồng đồng nhất về
kiểu gen
Lai tế bào
sinh dưỡng
(TBxơma)
Ni
cấy
hạt
phấn
hoặc nỗn



Nhân giống hoa đồng tiền bằng nuôi cấy mô


Nhân giống chuối bằng nuôi cấy mô


1. Công nghệ tế bào thực vật
Các phương
pháp

Tiến hành

Ý nghĩa

Nuôi
cấy Cho mô (TB) vào ống Nhân nhanh các giống
mô tế bào
cây quý hiếm từ một cây
nghiệm -> tái sinh thành các
thực vật
có kiểu gen q -> quần
cây hồn chỉnh
thể cây trồng đồng nhất
về kiểu gen
Lai tế bào
sinh dưỡng
(TBxơma)
Ni
cấy
hạt
phấn
hoặc nỗn


Quy trình tạo giống bằng phương pháp lai tế bào xơma

Cho 2 TB trần của
(2n)

2n= 24

hai lồi dung hợp
với nhau

Ni cấy tế bào
lai

Loại bỏ
thành
xenlulozo TB trần
TB lai
72 NST (24+48)
(2n)

2n= 48

Cây lai Pomato
72 NST (24+48)


1. Công nghệ tế bào thực vật
Các phương
pháp

Tiến hành

Ý nghĩa

Nuôi
cấy Cho mô (TB) vào ống Nhân nhanh các giống
mô tế bào
cây quý hiếm từ một cây
nghiệm -> tái sinh thành các

thực vật
có kiểu gen q -> quần
cây hồn chỉnh
thể cây trồng đồng nhất
về kiểu gen
Lai tế bào
Loại bỏ thành TB của 2 Tạo cây lai khác loài
sinh dưỡng
TBSD khác loài. Dung hợp (mang bộ NST của 2 lồi
(TBxơma) 2 TB trần tạo TB lai
khác nhau)
Nuôi cấy TB lai tạo cây lai
Ni
cấy
hạt
phấn
hoặc nỗn



1. Công nghệ tế bào thực vật
Các phương
pháp

Tiến hành

Ý nghĩa

Nuôi
cấy Cho mô (TB) vào ống Nhân nhanh các giống

mô tế bào
cây quý hiếm từ một cây
nghiệm -> tái sinh thành các
thực vật
có kiểu gen q -> quần
cây hồn chỉnh
thể cây trồng đồng nhất
về kiểu gen
Lai tế bào
Loại bỏ thành TB của 2 Tạo cây lai khác loài
sinh dưỡng
TBSD khác loài. Dung hợp (mang bộ NST của 2 lồi
(TBxơma) 2 TB trần tạo TB lai
khác nhau)
Nuôi cấy TB lai tạo cây lai
Ni
cấy
hạt
phấn
hoặc nỗn


Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

1. Công nghệ tế bào thực vật:
Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh:
Cây AA

TB Mẹ Hạt Phấn
Aa

A

Lưỡng
bội hóa

Giảm phân

a

Hạt phấn
đơn bội
(n)

Mơi trường
nhân tạo

Dịng tế bào(A)
Dịng tế bào(a)

Chọn
lọc
Lưỡng
bội hóa

Dịng AA
Dịng A
Dịng a
Dịng aa
Cây aa

1. Công nghệ tế bào thực vật
Các phương
pháp

Tiến hành

Ý nghĩa

Nuôi
cấy Cho mô (TB) vào ống Nhân nhanh các giống
mô tế bào
cây quý hiếm. Từ một
nghiệm -> tái sinh thành các
thực vật
cây có kiểu gen q ->
cây hồn chỉnh
quần thể cây trồng đồng
nhất về kiểu gen
Lai tế bào
Loại bỏ thành TB của 2 Tạo cây lai khác loài
sinh dưỡng
TBSD khác loài. Dung hợp (mang bộ NST của 2 lồi
(TBxơma) 2 TB trần tạo TB lai
khác nhau)
Nuôi cấy TB lai tạo cây lai
Ni
cấy Hạt phấn hoặc nỗn (n) ->
Tạo cây lưỡng bội có

hạt
phấn ống nghiệm -> mơ đơn bội.
kiểu gen đồng hợp tử về
hoặc nỗn
Xử lí lưỡng bộ hóa tạo cây
tất cả các gen
lưỡng bội


II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
1. Công nghệ tế bào thực vật
2. Công nghệ tế bào động vật
a. Nhân bản vơ tính động vật


Cừu Dolly ra đời ngày 5 /
7/1996. Là động vật có vú
đầu tiên được nhân bản vơ
tính trên thế giới. Dolly do
Wilmut, Campbell và các
cộng sự tại viện Roslin ở
Edinburgh, Scotland

Cừu Đôly