Bài giảng Bai 20. Chat dan dien va chat cach dien

Giáo án vật lý 7 - Trần Quốc Dũng -Trờng THCS Sơn Trung
Ngày soạn : 6/2/2011
Tiết 22
chất dẫn điện và chất cách điện
dòng điện trong kim loại
I. Mục tiêu
1. Kiến thức :
- Nhận biết trên thực tế vật dẫn điện là vật cho dòng điện đi qua, vật cách điện
là vật không cho dòng điện đi qua.
- Kể tên đợc một số vật dẫn điện ( hoặc vật liệu dẫn điện), vật cách điện (hoặc
vật liệu cách điện) thờng dùng.
- Biết đợc dòng điện trong kim loại là dòng các êlectron tự do địch chuyển có h-
ớng.
2. Kỹ năng :
- Mắc mạch điện đơn giản .
- Làm thí nghiệm xác định vật dẫn điện, vật cách điện.
3. Thái độ : Có thói quen sử dụng điện an toàn.
II. Chuẩn bị của thầy và trò
- Nhóm HS : + 1 bóng đèn có phích cắm ( Bóng thắp sáng trong gia đình)
+ 2 pin, 1 bóng đèn pin nhỏ, 1 khoá, 5 dây dẫn.
+ 1 dây đồng, 1 đoạn dây thép, 1 đoạn vỏ nhựa dây điện, 1 ruột
bút chì.
- GV: +Bảng ghi kết quả thí nghiệm của các nhóm .
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4
Dây đồng
Vỏ nhựa
Dây thép
Ruột bút chì
Đánh dấu + cho vật dẫn điện, 0 cho vật cách điện .
III. Tổ chức hoạt đông dạy và học
Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức

HĐ1: Kiểm tra bài cũ - Tổ chức tình
huống học tập
1.Kiểm tra
GV?
1. Dòng điện là gì ? Điều kiện để có dòng
điện lâu dài trong dây dẫn điện là gì ?
2. Nguồn điện có tác dụng gì? Chỉ ra cực
dơng, cực âm trên pin con thỏ .
Hai HS lên bảng trả lời , HS dới lớp lắng
nghe và nhận xét .
1/Dòng điện là dòng các điện tích
dịch chuyển có hớng. Điều kiện để
có dòng điện lâu dài chạy trong dây
dẫn là phải có nguồn điện mắc với
dấy dẫn điện thành mạch kín.
2. Nguồn điện có tác dụng cung cấp
dòng điện cho các dụng cụ điện hoạt
động.
Năm học 2010 - 2011
Giáo án vật lý 7 - Trần Quốc Dũng -Trờng THCS Sơn Trung
Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức
2. Tổ chức tình huống học tập .
GV? Nếu giữa 2 mỏ kẹp ta nối với một
đoạn dây đồng thì trong mạch điện có
dòng điện không ?
HS: Nêu dự đoán.
GV: Mắc thử mạch điện để kiểm tra.
? Nếu thay đoạn dây đồng bằng vỏ
nhựa bút bi, có dòng điện chạy trong
mạch không?

HS: Dự đoán.
GV: Mắc mạch điện để kiểm tra.
GV thông báo : Dây đồng gọi là vật dẫn
điện, còn vỏ nhựa của bút bi gọi là vật
cách điện.
Vậy vật dẫn điện là gì? Vật cách điện là
gì?
HĐ2 : Xác định chất dẫn điện và chất
cách điện .
GV: Yêu cầu HS đọc thông tin mục I
SGK
? Chất dẫn điện là gì ?
HS: Đọc mục I và trả lời câu hỏi của GV.
GV? Khi nào chất dẫn điện đợc gọi là vật
liệu dẫn điện ?
HS: Khi chất dẫn điện đợc dùng để làm
các vật hay bộ phận dẫn điện.
GV? Chất cách điện là gì ?
GV? Khi nào chất cách điện đợc gọi là
vật liệu cách điện .
HS: Khi đợc dùng để làm các vật hay bộ
phận cách điện .
GV? Trong bộ thí nghiệm (Dây đồng, vỏ
nhựa, ruột bút chì ) vật nào dẫn điện, vật
nào cách điện ?
HS: Dự đoán .
GV? Muốn kiểm tra vỏ bọc nhựa của dây
dẫn là vật dẫn điện hay cách điện ta làm
thế nào ?
HS: Nêu cách kiểm tra ( Mắc vào 2 mỏ

kẹp của dây dẫn trong mạch điện ).
I.Chất dẫn điện và chất cách điện .
* Chất dẫn điện là chất cho dòng
điện đi qua.
* Chất cách điện là chất không cho
dòng điện đi qua
Năm học 2010 - 2011
Giáo án vật lý 7 - Trần Quốc Dũng -Trờng THCS Sơn Trung
Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức
GV? Dấu hiệu nào cho biết vật cần kiểm
tra là vật dẫn điện hay cách điện ?
HS: Nếu đèn sáng thì vật cần kiểm tra là
vật dẫn điện . Đèn không sáng thì vật cần
kiểm tra là vật cách điện .
GV: Yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm
kiểm tra theo nhóm . Nhắc nhở HS đầu
tiên phải chập 2 mỏ kẹp để đèn sáng .
HS: Làm thí nghiệm theo nhóm . Ghi kết
quả vào bảng của nhóm mình.
GV: Yêu cầu HS quan sát bóng đèn có
đui và phích cắm theo nhóm, kết hợp với
hình 20.1 SGK . Tìm hiểu xem bóng đèn
và phích cắm có những bộ phận nào dẫn
điện, bộ phận nào cách điện ?
HS: Quan sát và trả lời câu hỏi C
1
GV? Khi cắm phích điện vào ổ điện thì
tay ta cầm vào phần nào để cắm ?
HS: Vỏ nhựa của chốt cắm .
GV: Lu ý không cắm hay rút phích cắm

bằng cách giật vào dây nối làm đứt lõi
hoặc làm rạn hở lõi dây rất nguy hiểm .
GV? Lấy thêm thí dụ về vật liệu đợc
dùng làm vật dẫn điện, cách điện trong
thực tế ?
HS: Trả lời C
3

GV: ở điều kiện thờng không khí không
dẫn điện nhng ở điều kiện đặc biệt nào đó
thì không khí vẫn có thể dẫn điện : Ví dụ
không khí giữa đám mây nhiễm điện
mạnh và mặt đất .
- Các loại nớc thờng dùng: Nớc máy, n-
ớc ma, nớc ao hồ đều đẫn điện trừ nớc
nguyên chất . Nh vậy , vật dẫn điện hay
cách điện chỉ có tính chất tơng đối , tuỳ
thuộc vào từng điều kiện cụ thể .
HĐ3 :Tìm hiểu dòng điện trong kim
loại
GV? Nêu sơ lợc về cấu tạo nguyên tử ?
HS: Trả lời .
GV? Nếu nguyên tử thiếu 1 êlectrôn thì
phần còn lại của nguyên tử mang điện
tích gì ? Tại sao ?
C
1
:
1- Các bộ phận dẫn điện: Dât tóc,
dây trục, 2 đầu dây đèn, 2 chốt cắm,

lõi dây .
2- Các bộ phận cách điện : Trụ thuỷ
tinh, thuỷ tinh đen, vỏ nhựa của
phích cắm, vỏ dây dẫn .
C
2
:
+ Vật liệu dẫn điện: Các kim loại,
các dung dịch muối, axít, bazơ .
+ Vật liệu cách điện: Nớc nguyên
chất, cao su, thuỷ tinh, không khí
khô sạch....
C
3
:
II. Dòng điện trong kim loại
1. Êlectrôn tự do trong kim loại.
- Trong kim loại có các êlectrôn tự
do
Năm học 2010 - 2011
Giáo án vật lý 7 - Trần Quốc Dũng -Trờng THCS Sơn Trung
Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức
HS: Mang điện tích dơng .
GV Thông báo : Các nhà khoa học đã
khẳng định rằng trong kim loại có các
êlectrôn thoát ra khỏi nguyên tử và
chuyển động tự do trong kim loại . Chúng
đợc gọi là các êlectrôn tự do .
GV: Cho HS quan sát hình 20.3
? Ký hiệu nào biểu diễn các êlectrôn

tự do, ký hiệu nào biểu điễn phần còn lại
của nguyên tử ?
HS: Lên bảng chỉ trên hình trả lời C
5
.
GV: Treo hình 20.4 cho HS quan sát .
Yêu cầu trả lời C
6
.
HS: Trả lời C
6
và thảo luận toàn lớp về
câu trả lời . 1 HS lên vẽ thêm mũi tên cho
mỗi êlectrôn tự do .
GV: Yêu cầu HS hoàn thành kết luận
trang 56 SGK .
HĐ4: Vận dụng củng cố
GV? Chất dẫn điện là gì ? Chất cách điện
là gì ?
HS : Trả lời, HS khác nhận xét.
GV? Định nghĩa dòng điện trong kim
loại.
HS : Trả lời .
GV: Yêu cầu HS vận dụng làm C
7
, C
8
,
C
9

.
HS : Lần lợt trả lời C
7
, C
8
, C
9
và thảo luận
toàn lớp về các câu trả lời
HĐ5 : Hớng dẫn học ở nhà
GV : Hớng dẫn :
- Học bài kết hợp SGK và vở ghi - thuộc
phần ghi nhớ.
- Làm bài tập 20.1 và 20.3 SBT
- Đọc phần có thể em cha biết
- Chuẩn bị bài : Sơ đồ mạch điện -
Chiều dòng điện .
2. Dòng điện trong kim loại.
C
6
: Các êlectrôn tự do bị cực âm đẩy,
cực dơng hút .
* Kết luận : Các êlectrôn tự do
trong kim loại chuyển dịch có hớng
tạo thành dòng điện chạy qua nó.
III. Vận dụng
C
7
: Chọn B
C

8
: Chọn C
C
9
: Chọn C : 1 đoạn dây nhựa.
*Rút kinh nghiệm:
Năm học 2010 - 2011
Giáo án vật lý 7 - Trần Quốc Dũng -Trờng THCS Sơn Trung
Năm học 2010 - 2011