Kiến thức lớp 10 Trích diễm thi tập-tìm hiểu tác phẩm

Kiến thức lớp 10

Trích diễm thi tập-phần 1
Tìm hiểu bài Tựa "Trích diễm thi tập"
I- Tìm hiểu chung
- Lời tựa: sưu tầm, bảo tồn di sản văn hoá tinh thần của tổ tiên
ông cha là một công việc rất quan trọng và cần thiết nhưng cũng
hết sức khó khăn, đặc biệt là những thời kì xa xưa, hoặc sau
chiến tranh. Tiến sĩ Hồng Đức Lương là một trong những trí
thức thời Lê ở thế kỉ XV đã không tiếc công sức, thời gian để làm
cơng việc đó. Sau khi hồn thành Trích diễm thi tập, ơng lại tự
viết một bài tựa đặt ở đầu sách với người đọc.

II. Đọc - hiểu khái quát
+ Giải thích nhan đề và xác định kiểu loại văn bản
+ Đọc văn bản
+ Giải thích từ khó : SGK


III. Hướng dẫn đọc hiểu chi tiết
1. Nguyên nhân khiến cho thơ ca không được lưu truyền hết
ở trên đời
- Phương pháp lập luận: phân tích bằng những luận cứ cụ thể về
các mặt kác nhau để lí giải bản chất của hiện tượng, vấn đề.
+ Sở dĩ tác giả mở đầu bằng luận điểm trên -và đó chính là luận
điểm quan trọng nhất của bài tựa, là bởi ông muốn nhấn mạnh
việc làm sưu tầm, biên soạn cuốn sách là xuất phát từ yêu cấp
thiết của thực tế chứ khơng chỉ từ sở thích cá nhân và đó là một
cv khó khăn vất vả nhưng nhất định phải làm.
+ Liên hệ đến hậu quả của chính sách cai trị đồng hố thâm hiểm
của nhà Minh: tìm mọi biện pháp để huỷ diệt nền văn hoá, văn

học Đại Việt: thu đốt mọi sách vở, trừ kinh phật; đập, xoá các văn
bia…Bởi vậy, trong các triều vua Thái Tổ, Thái Tông, Thánh
Tông… công việc sưu tầm, thu thập, ghi chép, phục dựng các di
sản hoá tinh thần củan gười Việt bị tản mát, sau chiến tranh được
khuyến khích tiến hành.


Theo tác giả, có 4 ngun nhân chính:
+ Chỉ có thi nhân (nhà thơ- người có học vấn) mới thấy được cái
hay, cái đẹp của thơ ca. Cách lập luận : Liên tưởng s2 thơ văn
như khối chá, gấm vóc, sắc đẹp ngoài sắc đẹp, vị ngon ngoài vị
ngon ( vì trừu tượng, khó cảm nhận cụ thể). Từ đó, dấn tới kết
luận => Dùng lối quy nạp.
+ Người có học, người làm quan thì bận việc hoặc khơng quan
tâm đến thơ văn ( còn mải học thi).
+ Người yêu thích sưu tầm thơ văn lại khơng đủ năng lực, trình
độ, tính kiên trì.
+ Nhà nước (triều đình nhà vua) khơng khuyến khích in ấn (khắc
ván), chỉ in kinh Phật.
Đó là 4 nguyên nhân chủ quan và chủ yếu dẫn đến tình hình rất
nhiều thơ văn bị thất truyền.
Cách lập luận chung là phương pháp quy nạp .
Ngồi ra, cịn 2 nguyên nhân khách quan khác:
+ Đó là sức phá huỷ của thời gian đối với sách vở.
+ Đó là chiến tranh, hoả hoạn cũng góp phần thiêu huỷ văn thơ


trong sách vở.
Cách lập luận: dùng hình ảnh và câu hỏi tu từ “tan nát trơi chìm,
rách nát tân tành… làm sao giữ mãi … được mà không…

2. Niềm tự hào và ý thức trách nhiệm của Hoàng Đức Lương
- Tình cảm u q, trân trọng văn thơ của ơng cha, tâm trạng xót
xa, thương tiếc trước di sản quý báu bị tản mát, huỷ hoại đắm
chìm trong quên lãng…của người viết.
- Đức Lương này… đau xót lắm sao.
- Đoạn văn trực tiếp bày tỏ tâm trạng, tâm sự của tác giả trước
thực trạng đau lịng. Khó khăn trong việc khảo cứu thơ văn LíTrần làm tác giả thường thở than, có ý trách lỗi các trí thức
đương thời; lại cảm thấy tự thương xót, tiếc nuối cho nền văn hố
nước mình, dân tộc mình khi sánh với văn hố Trung Hoa.
Rõ ràng yếu biểu cảm - trữ tình đã tham gia vào bài nghị luận làm
cho người đọc cùng cảm thông và bị thuyết phục.
- Tác giả kể lại những việc mình đã làm để hình thành cuốn sách,
sửa lại lỗi cũ với giọng kể giản dị, khiêm nhường: khơng tự lượng
sức mình, tài hèn sức mọn, trách nhiệm nặng nề, tìm quanh hỏi


khắp, lại thu lượm thêm… Gthiệu qua nd và bố cục của sách…

IV- Tổng kết
- Nghệ thuật lập luận chăth chẽ.
- Thể hiện lòng tự hào, sự trân trọng và ý thức bảo tồn di sản văn
hoá, văn học của tác giả.