Ai da tim ra tia X va tia xa

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>May mắn xảy ra vào tối ngày 8/11/1895, sau khi rời phịng thí nghiệm một qng, sực nhớ quên </b>
<b>chưa ngắt cầu dao điện cao thế dẫn vào ống tia catod, Wilhelm Conrad Roentgen (1845-1923) </b>
<b>quay lại phòng và nhận thấy một vệt sáng màu xanh lục trên bàn tuy phịng tối om. </b>

Với đầu óc nhạy bén, đầy kinh nghiệm của một nhà vật lý
học, việc này đã lôi cuốn ông và 49 ngày sau ơng liên tục
ở lỳ trong phịng thí nghiệm, cơm nước do bà vợ tiếp tế,
mỗi ngày ông chỉ ngừng cơng việc nghiên cứu ít phút để
ăn uống, vệ sinh và chợp mắt nghỉ ngơi vài giờ. Nhờ thế,
ơng đã tìm ra tính chất của thứ tia bí mật mà ơng tạm đặt
tên là tia X và mang lại cho ông giải Nobel về vật lý đầu
tiên vào năm 1901.

Tương tự, Pierre Curie
(1859-1906) và vợ là Marie Curie
(1867-1934) theo sự gợi ý của
Henri Becquerel (1852-1908)
về việc tìm xem có chất lạ nào
đóng vai trò quan trọng trong
các chất bức xạ, đã tiến hành
đề tài nghiên cứu (luận văn
tiến sĩ của Marie Curie): "Bản
chất và đặc tính của tia xạ"
(tia Becquerel). Và khi đã tìm
ra chất phóng xạ mới: radi, nhưng khi trình bày ở Viện
Hàn lâm khoa học Paris, có ý kiến: "Các vị nói rằng đã tìm
ra một ngun tố mới. Xin đưa nó ra đây cho chúng tơi
xem, lúc đó chúng tơi mới tin các vị nói đúng".Chấp nhận
lời thách thức đó, hai ơng bà Curie đã phải lao động cả trí
óc lẫn chân tay (khn vác, bốc dỡ các bao tải quặng

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Với tỷ lệ quá nhỏ radi có trong quặng: 1/100.000, ơng bà
Curie sau 48 tháng vất vả mới thu được 0,1g radi, lượng
này vừa đủ để nói lên tính phóng xạ của radi, mạnh gấp
một triệu lần urani và xác định được nguyên tử lượng của
nó: 225, đủ để thuyết phục những người cịn nghi ngờ.
Tất nhiên ơng bà Curie và nhà khoa học Becquerel (người
tìm ra tia xạ) đã được tưởng thưởng xứng đáng: Giải

Nobel về vật lý. Số tiền thưởng được chia đã giúp ông bà
Curie giảm bớt khó khăn đang gặp túng thiếu sau những
năm tháng nghiên cứu trên cơ sở tự túc.

<b>Không màng danh lợi, tiền bạc </b>

Sau khi nhà khoa học Roentgen chụp được bàn tay vợ
bằng tia X, khi tráng ảnh đã thấy rất rõ từng đốt xương và
cả chiếc nhẫn cưới trên ngón tay bà. Ảnh này đã được
đưa ra trong hội nghị của Hội vật lý học thành phố

Wurtzbourg (Đức) có sự tham dự đông đảo của các nhà
khoa học nhiều nước nhằm chứng minh khả năng đâm
xuyên của tia X qua cơ thể con người, tiến hành vào ngày
23/11/1896.

Trước thành tựu tuyệt vời đó, chủ tịch hội đã đề nghị gọi
tia X là tia Roentgen và gọi năm 1896 là năm của tia

Roentgen.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3></div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4></div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

(Ảnh: uab.edu)

Ông kiên quyết từ chối không tham gia công việc nhà binh
và việc đăng ký. Ông muốn tia X được dùng vào việc

chăm sóc sức khỏe con người, nó thuộc về tồn thể nhân
loại, còn dùng làm phương tiện phục vụ chiến tranh khơng
bao giờ có trong ý định của ơng. Việc phát minh ra tia X
đã mang lại nguồn thu nhập cho rất nhiều công ty lợi
dụng nhưng vợ chồng Roentgen vẫn sống trong thiếu
thốn và thường phải có sự trợ giúp của họ hàng, bè bạn,
điều này do tính khảng khái và ý chí kiên quyết phản đối
chiến tranh.

Có lẽ, giống như phát minh tia X, sau khi phát hiện ra radi
đã bị những nhà kinh doanh lợi dụng chất này để làm giàu
qua việc bán trên thị trường các sản phẩm có chứa radi từ
nước uống, vòng đeo tay, savon, sữa, ngũ cốc, thức ăn
gia súc với các lời quảng cáo: bổ dưỡng, chữa thấp khớp,
diệt khuẩn... Trong cuộc cạnh tranh đó, nhiều người đã
tìm đến ơng bà Curie khuyên ông bà nên đăng ký phát
minh độc quyền để có thể làm giàu chính đáng vì 1g radi
lúc đó có giá 75 vạn franc. Nhưng cũng như Roentgen,
ông bà Curie đã từ bỏ quyền phát minh của mình để tạo
điều kiện cho ngành cơng nghiệp phóng xạ non trẻ đầy
hứa hẹn phát triển.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

chồng này đã phát hiện ra các chất phóng xạ nhân tạo và
được giải thưởng Nobel vào năm 1935.

<b>Hy sinh vì phóng xạ </b>

Tính đến năm 1936, năm ở Đức có dựng một tượng đài
để tưởng niệm các nhà khoa học đã hy sinh vì tia X và
phóng xạ, con số đã là 110 người (!). Người được coi là
đầu tiên: Antoine Henri Becquerel (Đức), người đã phát
hiện ra tia xạ, qua sự gợi ý của nhà toán học lừng danh
Henri Poincaré.

Trong một buổi lên lớp ở Đại học
Khoa học Paris, ơng bỏ vào trong túi
áo khốc của mình một lọ chứa radi
có đóng gói cẩn thận trong một hộp
giấy nhỏ, nhằm minh họa cho bài
giảng. Ai ngờ, 10 ngày sau trên
ngực, nơi túi áo đựng lọ radi, xuất
hiện một vết đỏ nho nhỏ và nó tiếp tục ran rộng và chỉ
dừng lại khi đạt kích thước vừa đúng bằng cái lọ đựng
radi. Chuyện xảy ra vào tháng 4/1901. Không để ý đến
vết đỏ, ông tiếp tục nghiên cứu nhưng dần dần ông cảm
thấy mệt mỏi, suy nhược, đau đớn ngày càng tăng, da tay
bị nứt nẻ tạo những vết loét rộng. Và đến năm 1908, ở
tuổi 56, ông đã từ giã cõi đời sau những tháng năm mịn
mỏi, suy kiệt, đau đớn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

chính xác khơng? Ơng đã từng buộc vào cánh tay mình
trong 10 giờ một chế phẩm phóng xạ và bỏ một mảnh
radi trong vòng nửa giờ vào túi quần và như Becquerel, ở
tay và ở đùi, ít ngày sau đều có một vết bỏng. Khơng may
ơng mất sớm vì một tai nạn ơ tơ nhưng cũng may là chưa
phải chịu đựng những tác hại toàn thân do chất phóng xạ.

Người thứ ba là Marie Curie (Pháp gốc Ba Lan) người đã
bảo vệ thành công luận án tiến sĩ về bản chất và đặc tính
của tia xạ. Do công tác nghiên cứu, bà thường xuyên phải
tiếp xúc với các chất phóng xạ mà lúc đó chưa có các biện
pháp phịng ngừa vì hiểu biết về phóng xạ còn hạn chế.
Bà thường bỏ trong túi xách một lọ chứa radi và đêm ngủ
thường để ở đầu giường để ngắm ánh dạ quang phát ra
từ chiếc túi.

</div>

<!--links-->