Xây dựng và hướng dẫn giải hệ thống bài tập chương “Dòng điện không đổi” chương trình vật lí 11 nâng cao nhằm phát huy tính tích cực của người học
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (312.58 KB, 13 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
<b>TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC </b>
<b>NGÔ QUÝ CẨN </b>
<b>XÂY DƢ̣NG VÀ HƢỚNG DẪN GIẢI HỆ THỐNG BÀI TẬP </b>
<b> CHƢƠNG “DÒNG ĐIÊ</b>
<b>̣N KHƠNG ĐỞI” </b>
<b>CHƢƠNG TRÌNH VẬT LÍ 11 NÂNG CAO </b>
<b>NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CƢ̣C CỦA NGƢỜI HỌC </b>
<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM VẬT LÍ</b>
<b> </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
<b>TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC </b>
<b>NGÔ QUÝ CẨN </b>
<b> XÂY DƢ̣NG VÀ HƢỚNG DẪN GIẢI HỆ THỐNG BÀI TẬP </b>
<b> CHƢƠNG “DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI” </b>
<b>CHƢƠNG TRÌNH VẬT LÍ 11 NÂNG CAO </b>
<b>NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CƢ̣C CỦA NGƢỜI HỌC</b>
<b> LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM VẬT LÍ </b>
<b>CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC </b>
<b>(BỢ MƠN VẬT LÍ) </b>
<b>Mã số: 60 14 01 11 </b>
<b>Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI VĂN LOÁT </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
<b>MỤC LỤC </b>
<i><b>Tran</b></i>
<i><b>g </b></i>
Lời cảm ơn ...
Danh mục các ký hiệu, các chư<sub>̃ viết tắt... </sub>
Danh mu ̣c các bảng ...
Danh mu ̣c các đồ thi ̣ ...
.
i
ii
iii
iii
<b>MỞ ĐẦU </b>
1. Lí do chọn đề tài ...
2. Mục đích nghiên cứu ...
3. Nhiệm vu ̣ nghiên cứu ...
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ...
5. Vấn đề nghiên cư<sub>́ u ... </sub>
6. Giả thuyết khoa học ...
7. Giơ<sub>́ i ha ̣n và pha ̣m vi nghiên cứu ... </sub>
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...
9. Phương pha<sub>́p nghiên cứu ... </sub>
10. Cấu tru<sub>́ c luâ ̣n văn ... </sub>
<b>CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BÀI TẬP VẬT LÍ VÀ GIẢI </b>
<b>PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH TRONG </b>
<b>HỌC TẬP VẬT LÍ </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
1.2.1. Bài tập vật lí giúp cho học sinh đào sâu , mở rô ̣ng kiến
thức...
1.2.2. Bài tập vật lí có thể là điểm khởi đầu để dẫn dắt tới kiến thức
mới...
1.2.3. Bài tập vật lí giúp rèn kỹ năng, kỹ xảo vận dụng lý thuyết vào
thực tiễn...
1.2.4. Bài tập vật lí là một trong những hình thức làm việc tự lực cao
của học sinh...
1.2.5. Bài tập vật lí góp phần làm phát triển tư duy của học
sinh...
1.2.6. Bài tập vật lí giúp kiểm tra, đánh giá độ nắm vững kiến thức của
học sinh...
1.2.7. Bài tập vật lí gây hứng thú và góp phần phát huy tính tích cực
học sinh...
1.3. Quan điểm về tính tích cực và phương pháp dạy học tích
cực...
1.3.1. Tính tích cực...
1.3.2. Phương pháp dạy học tích cực...
1.3.3. Một số phương pháp dạy học tích cực...
1.4. Phân tích thực trạng về tính tích cực của học sinh THPT giai đoạn
gần đây...
1.4.1. Hiện trạng về tính tích cực của học sinh Việt Nam sau năm
2000...
1.4.2. Nhiệm vụ đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực
của học sinh...
1.5. Phương pháp phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập vật
lý...
1.5.1. Thông qua đổi mới phương pháp dạy học...
</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>
1.5.2.Thông qua đổi mới nội dung bài tập...
<b>CHƢƠNG 2. XÂY DỰNG VÀ HƢỚNG DẪN GIẢI HỆ THỐNG </b>
<b>BÀI TẬP NÂNG CAO NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC </b>
<b>CỦA HỌC SINH KHI HỌC CHƢƠNG “DÒNG ĐIỆN KHƠNG </b>
<b>ĐỔI” VẬT LÍ LỚP 11 </b>
2.1. Cấu trúc nội dung và vị trí chương “Dịng điện khơng đổi” trong
chương trình vật lí lớp 11 nâng cao...
2.1.1. Sơ đồ cấu trúc nội dung...
2.1.2. Vị trí vai trị của chương “Dịng điện khơng đổi” trong chương
trình vật lí lớp 11 nâng cao...
2.2. Mục tiêu kiến thức, kĩ năng cần đạt qua việc giảng dạy chương
“Dịng điện khơng đổi”...
2.2.1. Nội dung kiến thức học sinh cần đạt được sau khi học chương
“Dịng điện khơng đổi”...
2.2.2. Nội dung kỹ năng học sinh cần đạt được sau khi học chương
“Dòng điê ̣n không đổi” ...
2.3. Xây dựng va<sub>̀ hướng dẫn giải hệ thống bài tập chương “Dòng điện </sub>
khơng đổi” thuộc chương trình Vật lý 11 nâng cao...
2.3.1. Bài tập về định nghĩa dòng điện, cường độ dịng điện...
2.3.2. Bài tập về định luật Ơm và điện trở tương đương...
2.3.3. Bài tập về công của dòng điện và nguồn điện...
2.3.4. Bài tập về định luật Ôm cho toàn mạch...
2.3.5. Bài tập về định luật Ôm cho các loại đoạn mạch, ghép nguồn
thành bộ...
<b>CHƢƠNG 3.THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM </b>
3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm...
3.1.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm (TNSP)...
3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm...
</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>
3.2. Đối tượng và nội dung thực nghiệm sư phạm...
3.3. Thơ<sub>̀ i gian thực nghiê ̣m ... </sub>
3.4. Như<sub>̃ng thuâ ̣n lợi khó khăn gă ̣p phải và cách khắc phu ̣c khi làm </sub>
thực nghiê ̣m sư pha ̣m ...
3.5. Phương pháp tiến hành thực nghiệm sư phạm ...
3.6. Các bước tiến hành thực nghiệm...
3.7. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm...
3.7.1. Xây dựng tiêu chí để đánh giá...
3.7.2. Phân ti<sub>́ch kết quả thực nghiê ̣m về mă ̣t đi ̣nh tính... </sub>
3.7.3. Phân ti<sub>́ch kết quả về mă ̣t đi ̣nh lượng... </sub>
<b>KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ </b>
1. Kết luận...
2. Khuyến nghị...
<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO</b>...
<b>PHỤ LỤC</b>...
.
76
77
77
77
78
79
79
80
82
89
89
91
94
</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>
<b>MỞ ĐẦU </b>
<b>1. Lý do chọn đề tài </b>
Hiện nay nền kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, hội nhập kinh tế
ngày càng mở rộng đòi hỏi nền giáo dục Việt Nam không ngừng cải tiến, đổi
mới phù hợp với xu hướng của thế giới và các quốc gia trong khu vực. Nhận
định tình hình này Đảng ta đã sớm có chủ trương đổi mới căn bản và toàn
diện giáo dục. Trong Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI, Đảng đã chỉ ra:
“Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức
sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với
hành; lý luận gắn với thực tiễn;...” và chỉ ra mục tiêu cho giáo dục phổ thông:
“Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành
phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định
hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện,
chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại
ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực
tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời...”.
Như vậy vấn đề thực hành và vận dụng kiến thức vào thực tiễn phải được đặt
ở vị trí quan trọng của quá trình dạy và học.
Trên thực tế nghiên cứu chương trình vật lí lớp 11 nâng cao, đặc biệt là
chương II – Dòng điện không đổi, tác giả nhận thấy: trong sách giáo khoa có
tất cả 19 bài tập (6 câu hỏi trắc nghiệm, 13 bài tập tự luận); trong sách bài tập
vật lí có 71 bài tập (19 câu hỏi trắc nghiệm, 52 bài tập tự luận); phần lớn các
bài tập đều ở dạng áp dụng, luyện tập lý thuyết; số bài tập thực tiễn không
nhiều.
</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>
tích cực của mình. Nhiều giờ học vật lí có kịch bản nhàm chán do HS không
tham gia vào các hoạt động mà giáo viên đề ra; các em thiếu quan tâm.
Có nhiều giải pháp đã được các nhà giáo dục học đề ra trong đó xây
dựng hệ thống bài tập mở, phát huy được tính tích cực của học sinh là một
giải pháp. Đã có những nghiên cứu khoa học sư phạm thực hiện theo hướng
giải quyết này và cho kết quả khá tốt, học sinh có hứng thú với các bài tập
thực tiễn và thể hiện tính tích cực không chỉ trong giờ học mà còn cả thời gian
ở nhà.
Xuất phát từ thực tế trên và điều kiện nghiên cứu của bản thân, tác giả
chọn đề tài: <i><b>“ Xây dựng và hướng dẫn giải hệ thống bài tập chương “Dịng </b></i>
<i><b>điện khơng đổi” chương trình vật lí 11 nâng cao nhằm phát huy tính tích </b></i>
<i><b>cực của người học” </b></i>làm luận văn thạc sy<sub>̃. </sub>
<b>2. Mục đích nghiên cứu </b>
Phân tích thực trạng học vật lí của học sinh THPT đặc biệt là học sinh
lớp 11, từ đó đề xuất giải pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong
học tập mơn vật lí.
<b>3. Nhiệm vụ nghiên cứu </b>
<i><b>Thứ nhất:</b></i> <sub>Hê ̣ thống hóa cơ sở lý luâ ̣n về bài tập và giải pháp phát huy </sub>
tính tích cực của học sinh trong học tập môn vật lí tại các trường THPT.
<i> </i> <i><b>Thứ hai:</b></i> Đề xuất các gia<sub>̉i pháp phát huy tính tích cực của học sinh </sub>
thông qua hệ thống bài tập mở phù hợp với chương trình vật lí 11 nâng cao.
<b> </b><i><b>Thứ ba:</b></i>Thực nghiệm sư phạm.
<b>4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu </b>
<i><b>4.1. Đối tượng nghiên cứu </b></i>
Hoạt động dạy và học nội dung kiến thức chương “Dịng điện khơng
đổi” chương trình vật lí 11 nâng cao.
<i><b>4.2. Khách thể nghiên cứu </b></i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>
<b>5. Vấn đề nghiên cứu </b>
Luận văn giải quyết các vấn đề sau:
- Xây dựng hệ thống bài tập chương “Dịng điện khơng đổi” chương
trình vật lí 11 nâng cao như thế nào để thúc đẩy được sự tích cực của học
sinh?
- Những phương pháp giải bài tập nào gây được hứng thu cho học sinh?
<b>6. Giả thuyết khoa học </b>
Nếu áp dụng các bài tập có nội dung phù hợp vào trong quá trình giảng
dạy và luyện tập cho học sinh THPT thì sẽ phát huy được tính tích cực của
các em trong học tập vật lí.
<b>7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu </b>
Các nghiên cứu khảo sát được tiến hành trên phạm vi các trường THPT
trên địa bàn Hải Phịng mà tác giả có thể cộng tác.
Số liệu sử dụng để nghiên cứu đề tài này được thu thập trong khoảng
thời gian từ năm 2012 đến năm 2014, những số liệu khảo sát mới được điều
tra trong năm 2015.
<b>8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài </b>
<i><b>8.1. Ý nghĩa lý luận của đề tài: </b></i>
Cung cấp một cách rõ ràng và hệ thống cơ sở lý luận về bài tập và
những vấn đề cơ bản để phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập
chương “Dịng điện khơng đổi” vật lí 11 nâng cao
<i><b>8.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài: </b></i>
Giải pháp sử dụng bài tập có nội dung đổi mới để phát huy tính tích cực
của người học có thể được áp du ̣ng rô ̣ng rãi với các trường THPT trong cả
nước và đáp ứng được yêu cầu đ ổi mới phương pháp dạy vật l í trong giai
đoạn hiê ̣n nay.
<b>9. Phƣơng pháp nghiên cứu </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Nhóm phương pháp xử lý thông tin
<b>10. Cấu trúc luận văn </b>
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận văn được trình bày theo 3 chương:
<b>Chƣơng 1</b>: Cơ sở lý luận về bài tập và giải pháp phát huy tính tích cực
của học sinh trong học tập vật lí
<b>Chƣơng 2</b>: Xây dựng và hướng dẫn giải hệ thống bài tập nâng cao
nhằm phát huy tính tích cực của học sinh khi học chương “Dịng điện khơng
đổi” vật lí lớp 11
</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>
<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO </b>
<b>1. Dƣơng Trọng Bái, Vũ Thanh Khiết (2003), </b><i>Tài liệu giáo khoa chuyên vật </i>
<i>lí-Vật lí 11.</i> Nhà xuất bản giáo dục.
<b>2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2005), </b><i>Luật Giáo dục. </i>NXB Tư pháp.
<b>3.</b> <b>Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007), </b><i>Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện </i>
<i>chương trình, sách giáo khoa lớp 11. </i>NXB Giáo dục.
<b>4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007), </b><i>Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục </i>
<i>trung học phổ thơng mơn Vật lí.</i> NXB Giáo dục.
<b>5. Bernd Meier, Nguyễn Văn Cƣờng (2009),</b><i> Lí luận dạy học hiện đại – Một </i>
<i>số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy học.</i> Tài liệu học tập, Potsdam – Hà
Nội.
<b>6. Nguyễn Lăng Bình, Nguyễn Phƣơng Hồng, Cao Thị Thặng, Đỗ Hƣơng </b>
<b>Trà (2010),</b> <i>Dạy và học tích cực một số phương pháp và kỹ thuật dạy học.</i>
Nhà xuất bản Đại học sư phạm.
<b>7. Đặng Hữu Cảnh (2012), </b><i>Xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập trong dạy </i>
<i>học chương “Dao động và sóng điện từ” vật lý lớp 12 nhằm bồi dưỡng học </i>
<i>sinh</i>. Luận văn ThS trường Trường Đại học Giáo dục.
<b>8. David Halliday, Robert Resnick, Jearl Walker - Lê Khắc Bình, Đàm </b>
<b>Trung Đồn, Hồng Hữu Thƣ dịch (2008), </b><i>Cơ sở Vật lí, tập bốn – Điện học.</i>
NXB Giáo dục.
<b>9. Donald R. Woods (1995),</b> <i>Problem-based learning: resources to gain the </i>
<i>most from PBL</i>. Donald R. Woods.
<b>10. Dự án Việt – Bỉ (2006),</b><i>Tài liệu tập huấn Dạy và học tích cực và sử dụng </i>
<i>thiết bị dạy học. </i>Tài liệu tập huấn.
<b>11. Dự án Việt – Bỉ (2007),</b> <i>Tài liệu tập huấn về 3 phương pháp dạy và học </i>
<i>tích cực (Học theo hợp đồng, theo góc và theo dự án).</i> Tài liệu tập huấn.
<b>12. Vũ Cao Đàm (2009),</b><i> Phương pháp luận nghiên cứu khoa học. </i>NXB Giáo
</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>
<b>13. Lƣơng Tất Đạt, Vũ Thị Mai Lan, Ngô Diệu Nga, Bùi Gia Thịnh, Đỗ </b>
<b>Hƣơng Trà (2008), </b><i>Thiết kế bài giảng Vật lí 11 theo hướng tích cực hóa hoạt </i>
<i>động nhận thức của học sinh. </i>NXB Giáo dục, 2008.
<b>14. Nguyễn Ngọc Hƣng, Nguyễn Thế Khôi, Vũ Thanh Khiết, Phạm Xuân </b>
<b>Quế, Phạm Đình Thiết, Nguyễn Phúc Thuần, Nguyễn Trần Trác (2007), </b>
<i>Vật lí 11 nâng cao. </i>NXB Giáo dục.
<b>15. Nguyễn Ngọc Hƣng, Phạm Xuân Quế, Nguyễn Đức Thâm (chủ biên) </b>
<b>(2002), </b><i>Phương pháp dạy học Vật lí ở trường phổ thơng. </i>NXB Đại học sư
phạm.
<b>16.</b> <b>Nguyễn Ngọc Hƣng, Nguyễn Đức Thâm (1999), </b><i>Tổ chức hoạt động </i>
<i>nhận thức cho học sinh trong dạy học Vật lí.</i> NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
<b>17. Leonchiev, A.N (1989),</b> <i>Hoạt động - Ý thức- Nhân cách</i>. NXB Giáo
dục, Hà Nội.
<b>18. Ngô Diệu Nga (2003), </b><i>Bài giảng chuyên đề phương pháp nghiên cứu </i>
<i>khoa học dạy học Vật lí. </i>Bài giảng chuyên đề Cao học.
<b>19. Nguyễn Thành Nhân (2013). </b><i>Tính tích cực học tập của sinh viên từ góc </i>
<i>nhìn quản lý.</i> Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM.
<b>20. Nguyễn Xuân Phƣơng (2007), </b><i>Xây dựng hệ thống bài tập chương “Các </i>
<i>định luật bảo toàn” lớp 10 THPT nhằm phát triển năng lực tư duy độc lập và </i>
<i>nâng cao hiệu quả tự học của học sinh. </i>Luận văn thạc sỹ, Trường ĐH Sư
phạm TP. Hồ Chí Minh.
<b>21. Đinh Thị Kim Thoa (2009), </b><i>Tâm lý học dạy học.</i> Tài liệu giảng dạy
chương trình Thạc sỹ LL và PPDH.
<b>22. Phạm Hữu Tòng (2009),</b> <i>Bài giảng chuyên đề tổ chức hoạt động nhận </i>
<i>thức trong dạy học Vật lí.</i> Bài giảng chuyên đề Cao học, 2009.
<b>23. Phạm Hữu Tịng (2001), </b><i>Lí luận dạy học Vật lí ở trường trung học.</i> NXB
Giáo dục.
</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>
<b>25. Nguyễn Thị Thùy Trang (2009). </b><i>Phát huy tính tích cực, tự lực của học </i>
<i>sinh trong dạy học các chủ đề Vật lí tự chọn thơng qua hoạt động nhóm.</i> Luận
văn thạc sỹ, trường ĐH Sư phạm TP. Hồ Chí Minh.
<b>26. Đỗ Hƣơng Trà (2009), </b><i>Phát triển năng lực học tập Vật lí cho học sinh.</i>
Tập bài giảng chuyên đề Tổ chức hoạt động nhận thức 2 cho học viên Cao
học.
<b>27. Đỗ Hƣơng Trà (2011),</b> <i>Các kiểu tổ chức dạy học hiện đại trong dạy học </i>
<i>Vật lí ở trường phổ thơng.</i>NXB Đại học sư phạm.
<b>28. Các trang web </b>
- />
-
/>
- />
-
/>
- />
- />
- />
-
- />
-
</div>
<!--links-->
<a href=' /><a href=' /><a href=' />
