Nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới tại công ty chứng khoán ngân hàng ngoại thương việt nam – VCBS

Luận văn tốt nghiệp

-1-

Đồng Phan Thùy Anh

LỜI MỞ ĐẦU
1.

Lý do chọn đề tài

Sự ra đời và đi vào hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam
năm 2000 dường như là một bước ngoặt quan trọng trong quá trình phát triển
kinh tế đất nước. Trong suốt hơn 10 năm hoạt động TTCK Việt nam đã dần
hoàn thiện và chứng tỏ một vị trí quan trọng với tư cách là một kênh đầu tư
hấp dẫn và hiệu quả, cung cấp vốn trực tiếp cho toàn bộ nền kinh tế, cũng như
cung cấp các sản phẩm tài chính đa dạng cho các nhà đầu tư.
Mơi giới chứng khốn là một trong những hoạt động nghiệp vụ đặc
trưng và cơ bản của TTCK, đòi hỏi một chất lượng đặc biệt về kĩ năng, nghiệp
vụ, đạo đức đồng thời địi hỏi một mơi trường hỗ trợ tương đối phức tạp về tổ
chức, pháp luật, cơ sở vật chất, thiết bị, văn hóa, xã hội…TTCK phát triển ở
trình độ cao là tiền đề để nghề MGCK có thể đảm nhận tốt chức năng của
mình. Ngược lại, MGCK đã và đang đóng một vai trị quan trọng trong sự
phát triển của TTCK. Đối với thị trường, MGCK giúp những người bình
thường, khơng am hiểu nhiều về kinh tế, tài chính cũng có thể tiếp cận thị
trường, đáp ứng nhu cầu đầu tư, giao dịch của họ; làm tăng nguồn vốn trực
tiếp vào thị trường chứng khoán, thu hút nhiều nguồn vốn nhàn rỗi trong xã
hội để đầu tư và phát triển. Đối với công ty chứng khốn, MGCK khơng chỉ
tạo ra nguồn thu đều đặn mà còn mở rộng, thắt chặt và củng cố quan hệ với
khách hàng, qua đó có thể làm nền tảng cho các hoạt động khác của cơng ty.
Cơng ty chứng khốn Ngân hàng Ngoại thương là một trong những

công ty ra đời đầu tiên tại Việt nam và cũng là công ty đi đầu trong việc cung
cấp dịch vụ môi giới chứng khoán cho khách hàng trên thị trường lúc bấy giờ.
Với nhiều năm hoạt động, VCBS đã đạt những thành cơng nhất định trong khả
năng kiểm sốt thị trường, tạo dựng vị thế và uy tín của cơng ty. Tuy nhiên,
cũng như nhiều cơng ty chứng khốn khác, VCBS vẫn chưa sử dụng hết
những khả năng nội tại của mình để đạt đến xây dựng một bộ máy hoàn thiện
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-2-

Đồng Phan Thùy Anh

với mơ hình dịch vụ mơi giới chun nghiệp, trình độ cao. Bên cạnh đó, với
số lượng lớn các cơng ty chứzng khốn ra đời như hiện nay thì VCBS phải
đứng trước một cuộc cạnh tranh khá khó khăn để chiếm lĩnh khách hàng và
khả năng điều khiển thị trường. Do vậy, việc tìm ra những giải pháp nâng cao
chất lượng dịch vụ môi giới chứng khốn tại các cơng ty chứng khốn nói
chung và tại VCBS nói riêng là rất quan trọng.
Với những lý do kể trên, em đã chọn đề tài: “Nâng cao hiệu quả hoạt
động môi giới tại công ty chứng khốn Ngân hàng Ngoại thương Việt nam
– VCBS” làm khóa luận tốt nghiệp.
2.

Mục đích nghiên cứu của đề tài :

Khóa luận được nghiên cứu với mục đích:
-

Hệ thống cơ sở lý luận chung về hoạt động MGCK, cũng như

hiệu quả của hoạt động MGCK nói chung.
-

Phân tích, đánh giá về thực trạng MGCK tại cơng ty chứng khốn

Ngân hàng Ngoại thương Việt nam, những tồn tại và nguyên nhân.
-

Đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hồn thiện và nâng cao

hiệu quả của hoạt động MGCK tại công ty chứng khoán Ngân hàng Ngoại
thương Việt nam.
3.

Đối tượng,phạm vi nghiên cứu

Khóa luận lấy hoạt động MGCK tại cơng ty chứng khoán Ngân hàng
Ngoại thương làm đối tượng nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu giới hạn ở một số vấn đề lý luận thực tiễn có liên
quan trực tiếp đến hoạt đơng MGCK nói chung và hoạt động MGCK tại cơng
ty CK Ngoại thương nói riêng.
4.

Kết cấu của khóa luận

Khóa luận có kết cấu như sau : ngoài lời mở đầu và kết luận, khóa luận
được chia ra làm 3 chương :
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-3-

Đồng Phan Thùy Anh

Chương 1 : CÔNG TY CHỨNG KHỐN VÀ NGHIỆP VỤ MƠI GIỚI
CHỨNG KHỐN
Chương 2 : THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG MƠI GIỚI CHỨNG
KHỐN TẠI CƠNG TY CHỨNG KHOÁN NGÂN HÀNG NGOẠI
THƯƠNG VIỆT NAM
Chương 3 : GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ NGHIỆP VỤ MÔI
GIỚI CHỨNG KHỐN TẠI CƠNG TY CHỨNG KHỐN NGÂN HÀNG
NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-4-

Đồng Phan Thùy Anh

CHƯƠNG I
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CƠNG TY CHỨNG KHỐN VÀ HOẠT ĐỘNG
MƠI GIỚI TẠI CƠNG TY CHỨNG KHỐN
1.1 Lý luận chung về cơng ty chứng khoán
1.1.1. Khái niệm
Thị trường chứng khoán (TTCK) là loại thị trường đặc biệt, ở đó thực
hiện trao đổi, mua bán các loại chứng khóa, “tư bản giả”, những hàng hóa
khác với các loại hàng hóa thơng thường.
Thị trường chứng khốn là một bộ phận của Thị trường tài chính, được
coi là “phong vũ biểu”, là “nhiệt kế đo sức khỏe” của một nền kinh tế. Chính
vì vậy, việc đảm bảo tính cơng bằng, liên tục, an tồn và trật tự của Thị trường
chứng khoán là rất quan trọng và một trong những biện pháp hữu hiệu là sự ra
đời của các Cơng ty chứng khốn với vai trị là một định chế trung gian của
TTCK.
Cơng ty chứng khốn là tổ chức hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực
chứng khoán thông qua việc thực hiện một hoặc vài giao dịch chứng khốn
với mục đích tìm kiếm lợi nhuận.
Hiện nay, trên thế giới có 2 mơ hình phổ biến về CTCK:
- Mơ hình cơng ty chun doanh chứng khốn.
Theo mơ hình này, hoạt động kinh doanh chứng khoán sẽ do các CTCK
độc lập, chun mơn hóa trong lĩnh vực chứng khốn đảm nhận, các ngân
hàng không được tham gia vào kinh doanh chứng khốn. Mơ hình này được
áp dụng ở nhiều nước như: Mỹ, Nhật, Hàn quốc, Canada…
Mơ hình này có ưu điểm là hạn chế được rủi ro cho hệ thống Ngân
hàng, tạo điều kiện cho thị trường chứng khoán phát triển. Tuy nhiên khả năng
san bằng rủi ro trong kinh doanh bị hạn chế. Trong thời gian gần đây,

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-5-

Đồng Phan Thùy Anh

các nước áp dụng mơ hình này có xu hướng giảm dần sự hạn chế đối với ngân
hàng thương mại trong nghiệp vụ chứng khốn.
- Mơ hình cơng ty đa năng. Có hai loại công ty đa năng:
+

Công ty đa năng một phần: Ở đây, ngân hàng muốn kinh doanh

chứng khoán phải thành lập công ty con kinh doanh độc lập. Ở Việt nam đang
áp dụng mơ hình này.
+

Cơng ty đa năng hồn tồn: Các ngân hàng thương mại được phép

kinh doanh tổng hợp (chứng khốn, bảo hiểm, tiền tệ).
Mơ hình này có ưu điểm là sự kêt hợp đa năng rất cao nên giảm rủi ro
trong hoạt động kinh doanh chung, có khả năng chịu được các biến động của
thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, nếu thị trường biến động mạnh thì hoạt
động kinh doanh dễ bị ảnh hưởng nếu không tách bạch rõ ràng các nghiệp vụ
kinh doanh. Các nước châu Âu, Anh, Úc… thường áp dụng mơ hình này.

1.1.2. Cơ cấu tổ chức của cơng ty chứng khốn
Cơ cấu của một cơng ty chứng khốn có thể được xây dựng từ đơn giản
đến phức tạp tùy thuộc vào quy mô của thị trường, phương thức của chủ sở
hữu, khách hàng…Khi TTCK chưa phát triển, CTCK có cơ cấu và hoạt động
đơn giản, khi thị trường phát triển thì hoạt động của các CTCK sẽ ngày càng
phức tạp và sôi động.
Cơ cấu tổ chức, quy mô kinh doanh cũng như các nghiệp vụ mà CTCK
được phép hoạt động tùy thuộc vào tính chất sở hữu của công ty.
Cơ quan quyền lực cao nhất của CTCK là hội đồng quản trị. Hội đồng
quản trị bổ nhiệm Ban giảm đốc và giám đốc đièu hành cơng ty. Giúp việc cho
Hội đồng quản trị có Ban kiểm sốt, có nhiệm vụ theo dõi và kiểm sốt tất cả
các giao dịch chứng khốn.
Theo thơng lệ quốc tế, cơ cấu tổ chức của một CTCK gồm các phịng
chủ yếu sau:

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-6-

Đồng Phan Thùy Anh

Phòng giao dịch
Phòng giao dịch thực hiện các giao dịch tại sở giao dịch chứng khốn
và OTC. Chức năng chính của phịng này là nhận và thực hiện giao dịch tại sở
đối với lệnh giao dịch. Thơng thường phịng giao dịch bao gồm 3 bộ phận sau:

+

+

Bộ phận môi giới cho khách hàng.

+

Bộ phận tự doanh.

+

Bộ phận nghiên cứu và phân tích chứng khốn.

-

Phịng kế tốn- Tài chính, gồm 2 bộ phận chủ yếu là:

Bộ phận Kế toán: Xử lý các hợp đồng và tài liệu giao dịch, soạn thảo,

in ấn, gửi cho khách hàng, nhận tài liệu từ khách hàng, lưu trữ các hợp đồng,
chứng từ, lệnh…
+

Bộ phận Tài chính: Quản lý tài chính của cơng ty thơng qua các tài

khoản chứng khốn và tiền, quản lý việc cho khách hàng vay tiền đầu tư vào
chứng khốn…
- Phịng Maketing: quan hệ với khách hàng của cơng ty và nhận lệnh.

- Phịng Quản trị hành chính tổng
hợp. - Phịng lưu ký, đăng ký, lưu trữ.
- Phịng quản lý tài sản.
Nhiều CTCK có trụ sở chính ở một thành phố, chi nhánh ở các thành
phố khác. Các khách hàng có thể chuyển lệnh của mình qua trụ sở chính hoặc
chi nhánh.
Các phịng này đem lại nguồn thu nhập cho CTCK bằng cách đáp ứng
nhu cầu của khách hàng và tạo ra sản phẩm phù hợp với các nhu cầu đó.
1.1.3. Vai trị của cơng ty chứng khốn
Vai trị của cơng ty chứng khốn được thể hiện qua các nghiệp vụ
của cơng ty chứng khốn. Thơng qua các hoạt động này, cơng ty chứng khốn

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-7-

Đồng Phan Thùy Anh

đã thực sự tạo ra ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển của Thị trường chứng
khốn nói riêng và của cả nền kinh tế nói chung. Cơng ty chứng khốn đã trở
thành tác nhân quan trọng khơng thể thiếu trong q trình phát triển của thị
trường chứng khốn.
Vai trị làm cầu nối giữa cung – cầu chứng khốn
Cơng ty chứng khốn là một định chế tài chính trung gian tham gia hầu
hết vào q trình ln chuyển của chứng khốn: từ khâu phát hành trên thị

trường sơ cấp đến khâu giao dịch mua bán trên thị trường thứ cấp.
Trên thị trường sơ cấp: Cơng ty chứng khốn là cầu nối giữa nhà phát
hành và nhà đầu tư, giúp các tổ chức phát hành huy động vốn một cách nhanh
chóng thơng qua nghiệp vụ bảo lãnh phát hành. Một doanh nghiệp khi thực
hiện huy động vốn bằng cách phát hành chứng khoán, thường họ khơng tự
bán chứng khốn của mình mà thơng qua một tổ chức chuyên nghiệp tư vấn
và giúp họ phát hành chứng khốn. Đó là các tổ chức trung gian tài chính như
ngân hàng, cơng ty chứng khốn… Cơng ty chứng khốn với nghiệp vụ
chun mơn, kinh nghiệp nghề nghiệp và bộ máy tổ chức thích hợp, họ thực
hiện tốt vai trị trung gian mơi giới mua bán, phát hành chứng khoán, tư vấn
đầu tư và thực hiện một số dịch vụ khác cho cả người đầu tư và người phát
hành. Với nghiệp vụ này, cơng ty chứng khốn thực hiện vai trò làm cầu nối
và là kênh dẫn vốn từ nơi thừa đến nơi thiếu.
Trên thị trường thứ cấp: Công ty chứng khoán là cầu nối giữa các nhà
đàu tư, là trung gian chuyển các khoản đầu tư thành tiền và ngược lại. Trong
môi trường đầu tư ổn định, các nhà đầu tư ln chuộng những chứng khốn
có tính thanh khoản cao, vì họ ln có nhu cầu chuyển đổi số vốn tạm thời
nhàn rỗi thành các khoản đầu tư và ngược lại. Cơng ty chứng khốn với
nghiệp vụ mơi giới, tư vấn đầu tư đảm nhận tốt vai trò chuyển đổi này, giúp
cho cácnhà đầu tư giảm thiều thiệt hại về giá trị khoản đầu tư của mình.
Vai trị góp phần điều tiết và bình ổn giá trên thị trường

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-8-

Đồng Phan Thùy Anh

Từ sau cuộc khủng hoảng của thị trường chứng khốn thế giới ngày
28/10/1929, chính phủ các nước đã ban hành những luật lệ bổ sung cho hoạt
động của thị trường chứng khốn, trong đó đồi hỏi một sự phối hợp giữa Nhà
nước với các thành viên tham gia Sở giao dịch chứng khoán nhằm ngăn chặn
những cơn khủng hoảng giá chứng khốn có thể xảy ra trên thị trường, vì nếu
thị trường chứng khốn bị khủng hoảng thì khơng những nền kinh tế bị ảnh
hưởng mà ngay cả quyền lợi nhà đầu tư, các cơng ty chứng khốn cùng bị ảnh
hưởng.
Theo quy định của các nước, các cơng ty chứng khốn có nghiệp vụ tự
doanh phải dành ra một tỷ lệ nhất định giao dịch của mình để mua chứng
khốn vào khi giá giảm và bán chứng khoán dự trữ ra khi giá lên q cao
nhàm góp phần điều tiết và bình ổn giá trên thị trường. Tuy nhiên, tại Việt
Nam chưa có quy định này.
Dĩ nhiên, sự can thiệp của các công ty chứng khốn chỉ có hạn, phụ
thuộc vào nguồn vốn tự doanh và quỹ dự trữ chứng khốn. Tuy vậy, nó vẫn có
ý nghĩa nhất định, có tác động đến tâm lý của các nhà đầu tư trên thị trường.
Với vai trị này, các cơng ty chứng khốn góp phần tích cực vào sự tồn tại và
phát triển bền vững của thị trường chứng khốn.
Vai trị cung cấp các dịch vụ cho thị trường chứng khốn:
Cơng ty chứng khốn với các chức năng và nghiệp vụ của mình cung
cấp các dịch vụ cần thiết góp phần cho thị trường chứng khốn hoạt động ổn
định, cụ thể:
Thực hiện tư vấn đầu tư, góp phần giảm chi phí giao dịch cho nhà đầu
tư: thị trường chứng khoán cũng tương tự như tất cả các thị trường khác, để
tiến hành giao dịch, người mua, người bán phải có cơ hội gặp nhau, thẩm định
chất lượng hàng hóa và thỏa thuận giá cả. Tuy nhiên, thị chứng khốn với
những đặc trưng riêng của nó như người mua người bán có thể ở rất xa nhau,

hàng hóa khơng phải là giá trị thực, vì vậy để cung cầu gặp nhau, thẩm định
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-9-

Đồng Phan Thùy Anh

chất lượng, xác định giá cả thì phải mẩt rất nhiều thời gian, cơng sức, tiền bạc
cho một giao dịch dể phục vụ cho việc thu thập, phân tích, xử lý thơng tin…
Cơng ty chứng khốn với lợi thế chun mơn hóa, trình độ kinh nghiệp nghề
nghiệp sẽ thưc hiện tốt vai trò trung gian mua bán chứng khoán, giúp các nhà
đầu tư giảm được chi phí trong từng giao dịch.
Cung cấp cơ chế xác định giá cho các khoản đầu tư: công ty chứng
khốn thơng qua Sở giao dịch và thị trường OTC cung cấp một cơ chế xác
định giá nhằm giúp các nhà đầu tư đánh giá đúng thực tế và chính xác các
khoản đầu tư của mình.
Trên thị trường sơ cấp: khi thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh phát hành
chứng khoán, các cơng ty chứng khốn thực hiện vai trị tạo cơ chế giá chứng
khốn thơng qua việc xác định và tư vấn cho các tổ chức phát hành mức giá
phát hành hợp lý.
Trên thị trường thứ cấp: tất cả các lệnh mua bán thơng qua các cơng ty
chứng khốn được tập trung tại thị trường giao dịch và trên cơ sở đó, giá
chứng khốn được xác định theo quy luật cung cầu.
Ngồi ra, cơng ty chứng khốn cịn cung cấp nhiều dịch vụ khác hỗ trợ
giao dịch chứng khoán. Với các nghiệp vụ đa dạng của mình, cơng ty chứng

khốn giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển của thị trường chứng khốn,
là chất xúc tác khơng thể thiếu cho hoat động của thị trường chứng khoán.
1.1.4. Các nghiệp vụ kinh doanh của cơng ty chứng khốn
CTCK là một định chế tài chính trung gian, thực hiện kinh doanh chứng
khốn thơng qua các nghiệp vụ cơ bản sau:
- Mơi giới (Brokerage Operation).
- Bảo lãnh phát hành (Underwirting).
- Tư vấn đầu tư chứng khoán (Security investment consutancy).
- Tự doanh chứng khốn (Trading operation).

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 10 -

Đồng Phan Thùy Anh

Như vậy, bằng các hoạt động của mình, các CTCK tham gia vào tất cả
các q trình ln chuyển của chứng khốn: từ giai đoạn phát hành chứng
khoán trên thị trường sơ cấp (bảo lãnh phát hành), đến các hoạt động giao dịch
mua bán chứng khốn trên thị trường thứ cấp (mơi giới, tự doanh, tư vấn đầu
tư).
Mơi giới chứng khốn
Mơi giới là hoạt động dịch vụ quan trọng của CTCK, nó đem lại phần
lớn thu nhập (khoảng 30-50% tổng thu nhập) và tạo một cơ sở khách hàng
quan trọng cho các CTCK khi thực hiện phân phối các loại chứng khoán mới

phát hành trong các đợt bảo lãnh phát hành. Các CTCK khi thực hiện hoạt
động môi giới phải tuân thủ ngun tắc minh bạch, cơng khai, vì quyền lợi của
khách hàng. Đồng thời không được đưa ra các ý kiến tư vấn mang tính chất
khẳng định về tiềm năng lợi nhuận hoặc phao tin nhằm thu hút khách hàng
vào các mục đích riêng.
Thơng qua hoạt động mơi giới, CTCK sẽ chuyển đến khách hàng các
sảm phẩm, dịch vụ tư vấn đầu tư và kết nối giữa người mua và người bán
chứng khốn.
Tự doanh chứng khốn
Tự doanh là việc cơng ty chứng khốn mua, bán chứng khốn cho chính
mình. Hoạt động tự doanh của cơng ty chứng khốn được thực hiện qua cơ
chế giao dịch trên Trung tâm giao dịch chứng khoán hoặc thị trường OTC. Tại
một số thị trường vận hành theo cơ chế khớp giá, hoạt động tự doanh của
CTCK thực hiện thông qua hoạt động tạo lập thị trường. Lúc này, CTCK đóng
vai trị là nhà tạo lập thị trường, nắm giữ một số loại chứng khoán nhất định
và thực hiện mua bán với khách hàng để hưởng chênh lệch giá.
Mục đích của hoạt động tự doanh là nhằm thu lợi cho chính cơng ty
thơng qua hành vi mua bán chứng khoán với khách hàng. Nghiệp vụ này hoạt
động song hành với hoạt động môi giới, vừa thực hiện lệnh của khách hàng
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 11 -

Đồng Phan Thùy Anh

đồng thời cũng thực hiện lệnh của chính mình. Vì vậy trong q trình hoạt
động có thể dẫn đến xung đột giữa lợi ích khách hàng và lợi ích bản thân cơng
ty. Do đó, luật chưng khốn quy định phải tách biệt rõ nghiệp vụ môi giới và
nghiệp vụ tự doanh, CTCK phải ưu tiên thực hiện lệnh của khách hàng trước
lệnh tự doanh. CTCK cần phải có nguồn vốn lớn, đội ngũ nhân viên có trình
độ chun mơn, có khả năng phân tích và đưa ra các quyết định đầu tư hợp lý,
đặc biệt khi đóng vai trị làm nhà tạo lập thị trường.
Có hai hình thức trong hoạt động tự doanh là giao dịch trực tiếp và giao
dịch gián tiếp. Giao dịch trực tiếp là giao dịch thỏa thuận trực tiếp giữa khách
hàng và cơng ty chứng khốn, cịn giao dịch gián tiếp là giao dịch đặt lệnh
thông qua trung tâm giao dich chứng khoán.
Bảo lãnh phát hành chứng khoán
Bảo lãnh phát hành là việc CTCK hỗ trợ đơn vị phát hành huy động vốn
bằng cách bán chứng khoán trên thị trường. Sự hỗ trợ đó giúp đơn vị phát
hành nắm chắc khả năng huy động vốn và có kế hoạch sử dụng vốn huy động.
Có 3 hình thức bảo lãnh phát hành mà thế giới thường áp dụng : bảo lãnh với
cam kết chắc chắn, bảo lãnh cam kết cố gắng tối đa, bảo lãnh đảm bảo tất cả
hoặc không. Như vậy, CTCK sẽ thực hiện các thủ tục trước khi chào bán
chứng khốn, mua một phần hay tồn bộ chứng khoán của tổ chức phát hành
để bán lại hoặc mua số chứng khốn cịn lại chưa phân phối hết của tổ chức
phát hành.
Tư vấn đầu tư chứng khoán
Tư vấn đầu tư chứng khoán là việc CTCK cung cấp cho nhà đầu tư kết
quả phân tích, cơng bố báo cáo phân tích và khuyến nghị liên quan đến chứng
khốn.
Trong hoạt động tư vấn đầu tư, cơng ty chứng khốn cung cấp thông
tin, cách thức đầu tư và loại chứng khốn cần đầu tư đối với khách hàng của
mình. Hoạt động này cần đòi hỏi nhiều kiến thức, kĩ năng chun mơn và kinh
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 12 -

Đồng Phan Thùy Anh

nghiệm của CTCK. Ngồi ra thì tính trung thực của CTCK cũng là một đặc
điểm thu hut khách hàng.

Các nghiệp vụ phụ trợ
-

Lưu ký chứng khốn là việc nhận kí gửi, bảo quản, chuyển giao

chứng khoán cho khách hàng, giúp khách hàng thực hiện các quyền liên quan
đến sở hữu chứng khoán.
-

Hoạt động quản lý thu nhập chứng khoán(quản lý cổ tức) :

Nghiệp vụ này của CTCK xuất phát từ nghiệp vụ lưu ký chứng khoán cho
khách hàng. Khi thực hiện nghiệp vụ lưu ký CTCK phải tổ chức theo dõi tình
hình thu lãi chứng khoán khi đến hạn để thu hộ rồi gửi báo cáo cho khách
hàng. Tuy nhiên trên thực tế các CTCK thường không trực tiếp quản lý mà sẽ
lưu ký tại trung tâm lưu ký chứng khoán.
-

Hoạt động hỗ trợ tín dụng cho khách hàng như Repo ( mua bán

chưng khốn có kì hạn), cho vay cầm cố chứng khoán, ứng trước tiền bán
chứng khoán…
+

Repo là giao dich mua bán lại chứng khốn có kỳ hạn được giao dịch

trên thị trường tài chính. Đây là loại giao dịch nhà đầu tư có thể mua và bán
chứng khốn (trái phiếu, cổ phiếu…) của chính mình trong một khoảng thời
gian thỏa thuận nhất định với CTCK. Tức là, khi có nhu cầu về vốn trong một
thời gian nhất định mà khơng muốn bán số chứng khốn của mình, nhà đầu tư
có thể kí hợp đồng Repo trong đó cam kết sẽ mua lại số chứng khoán đã bán
này từ CTCK tại một thời điểm xác định trong tương lai với một mức giá nhất
định xác định trước trong hợp đồng.
+

Cho vay cầm cố chứng khoán là việc thế chấp chứng khoán (thường

là cổ phiếu) để vay tiền của CTCK hoặc ngân hàng trong một thời gian nhất

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 13 -

Đồng Phan Thùy Anh

định, mức vay được tính bằng 20%- 50% thị giá chứng khốn, tùy theo bên
nhận cầm cố, trong thời hạn vay ma thị giá giảm xuống dưới một mức quy
định thì người đi vay phải nộp thêm tiền để đảm bảo an tồn cho bên nhận
cầm cố, nếu khơng bên nhận cầm cố có quyền thanh lý chứng khốn.
+

Ứng trước tiền bán chứng khoán: xuất phát từ ngày thanh toán T + 3

(sau 3 ngày kể từ ngày bán chứng khoán tiền mới về tài khoản của khách
hàng) CTCK thường phối hợp với ngân hàng để cho vay ứng trước tiền bán
chứng khốn, phí cho vay thường được tính theo tỷ lệ %/ngày của khoản ứng
trước (thường từ 0,03%-0,05%/ngày) và quy định mức tối thiểu cho một lần
ứng trước.Dịch vụ này giúp khách hàng tăng vịng quay vốn, nhanh chóng đưa
tiền vào kinh doanh chứng khoán, khắc phục nhược điểm T + 3.
1.2. Nghiệp vụ mơi giới chứng khốn
1.2.1. Khái niệm về mơi giới chứng khốn
Mơi giới chứng khốn là hoạt động trung gian hoặc đại diện mua, bán
chứng khoán cho khách hàng để hưởng hoa hồng. Theo đó, CTCK đại diện
cho khách hàng để tiến hành giao dịch thông qua cơ chế giao dịch tại Sở giao
dịch chứng khoán hoặc thị trường OTC mà chính khách hàng phải chịu trách
nhiệm về quyết định giao dịch của mình.
Theo Luật chứng khốn Việt Nam ( T6/2006), mơi giới chứng khốn là
việc CTCK làm trung gian thực hiện lệnh mua, bán chứng khoán cho khách
hàng. Do vậy :
-

Quyết định mua, bán chứng khoán là do khách hàng đưa ra và CTCK

bắt buộc phải thực hiện lệnh đó.
-

CTCK đại diện cho khách hàng thực hiện các giao dịch theo lệnh của

khách hàng.
-

Việc hạch toán các giao dịch phải được thực hiện trên các tài khoản

thuộc sở hữu của khách hàng.

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-

- 14 -

Đồng Phan Thùy Anh

CTCK chỉ được thu phí dịch vụ theo thỏa thuận trong hợp đồng ủy

thác giao dịch.
Thông qua hoạt động môi giới, CTCK sẽ cung cấp các sản phẩm, dịch
vụ tư vấn cho khách hàng, kết nối giữa các nhà đầu tư.

1.2.2. Phân loại mơi giới chứng khốn
Có nhiều cách để phân loại mơi giới chứng khốn. Nhìn chung mơi
giới chứng khốn thường có một số nhóm sau :
- Mơi giới tồn phần hay cịn gọi là mơi giới dịch vụ đầy đủ (FullService) : là những người mơi giới có thể cung cấp đầy đủ dịch vụ liên quan
đến chứng khoán cho khách hàng, đại diện cho khách hàng để thương lượng
mua bán chứng khoán, thay mặt cho khách hàng giải quyết mọi vấn đề liên
quan đến chứng khoán của khách hàng, như : quản lý chứng khoán, thu cổ tức,
cung cấp tài liệu, tư vấn cho khách hàng. Vì vậy phí môi giới thường cao hơn
môi giới chiết khấu
-

Môi giới bán phần- môi giới chiết khấu (Discount Service) : là

những người chỉ cung cấp một số ít dịch vụ tùy theo ủy thác của khách hàng,
chủ yếu là thương lượng mua bán chứng khốn. Ưu thế của loại hình mơi giới
này so với mơi giới tồn phần là phí dịch vụ thấp hơn nhiều.
Ngồi ra mơi giới chứng khốn cịn được phân loại theo hoạt
động của nhà môi giới, bao gồm :
1.2.2.1. Môi giới ủy nhiệm hay môi giới thừa hành:
Đây là nhân viên của một cơng ty chứng khốn thành viên của một Sở
giao dịch, làm việc hưởng lương của một cơng ty chứng khốn và được bố trí
để thực hiện các lệnh mua bán cho các công ty chứng khốn hay cho khách
hàng của cơng ty trên sàn giao dịch. Vì thế họ có tên chung là mơi giới trên
sàn (Floor Broker). Các lệnh mua bán được chuyển đến cho các nhà mơi giới

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính

Luận văn tốt nghiệp

- 15 -

Đồng Phan Thùy Anh

thừa hành này có thể từ văn phịng cơng ty, cũng có thể từ các môi giới đại
diện (Registered Representative).
1.2.2.2. Nhà môi giới hai đôla :
Nhà môi giới 2 đôla là thành viên của SDGCK nhưng là một nhà
môi giới độc lập, khơng thuộc về một cơng ty nào. Họ có thể sỡ hữu hoặc thuê
chỗ cho mình và thực hiện các lệnh giao dịch cho bất kỳ công ty nào thuê họ.
Khi một nhà mơi giới của CTCK khơng có khả năng thực hiện các lệnh giao
dịch của mình, hoặc vắng mặt trong phịng giao dịch, anh ta có thể chuyển
một số lệnh cho nhà môi giới độc lập. CTCK sẽ trả cho nhà mơi giới độc lập
một khoản phí trên dịch vụ của anh ta, trước đây khoản phí phải trả cho nhà
môi giới độc lập là 2 đôla cho 100 cổ phiếu mua bán hộ công ty. Tuy nhiên
hiện nay khoản phí này thường lớn hơn 2 đơla.
1.2.2.3. Nhà giao dịch chứng khốn có đăng ký :
Một số người mua chỗ trên SDGCK chỉ nhằm mục đích mua bán
chứng khốn cho chính bản thân họ. Những người đó gọi là nhà giao dịch
chứng khốn có đăng ký. Thơng thường anh ta không thuộc về một công ty
nào. Tuy nhiên do sự gia tăng các nguyên tắc và các quy định nên hoạt động
của họ bị hạn chế rất nhiều. Vì thế các nhà giao dịch chứng khốn này hoặc hỗ
trợ cho các nhà môi giới chuyên môn hoặc hoạt động như là một nhà môi giới
2 đôla.
1.2.2.4. Nhà môi giới chun mơn :
Mỗi chứng khốn niêm yết tại SDGCK chỉ được bn bán trên một
vị trí nhất định trong phịng giao dịch. Vị trí này được gọi là “quầy”. Trong
mỗi ‘quầy” có một số nhà mơi giới được gọi là nhà môi giới chuyên môn, họ

chịu trách nhiệm mua bán một loại chứng khốn nhất định. Nhà mơi giới
chun môn đảm nhiểm hai chức năng chủ yếu là thực hiện các lệnh giao dịch
và tạo thị trường.
1.2.3. Nội dung hoạt động mơi giới chứng khốn
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 16 -

Đồng Phan Thùy Anh

Thực hiện nghiệp vụ môi giới, các CTCK không chỉ đảm nhận vai trị
trung gian giao dịch mua bán chứng khốn cho khách hàng, mà còn là nhà tư
vấn hướng dẫn đầu tư, chăm sóc khách hàng bằng các dịch vụ tiện ích và đa
dạng của mình. Nội dung hoạt động mơi giới chứng khoán gồm các hoạt đọng
chủ yếu sau:

- Tư vấn khách hàng
Một trong các yếu tố làm nên thành cơng của q trình đầu tư của nhà
đầu tư là khả năng cập nhật, nắm bắt, thẩm định và phân tích thơng tin. Nhưng
khơng phải nhà đầu tư nào cũng có thời gian, khả năng phân tích, thẩm định
thơng tin và hệ thống thơng tin thị trường dù có được cơng bố một cách minh
bạch đến đâu thì nhà đầu tư, bặc biệt là nhà đầu tư cá nhân khó mà nắm bắt
kịp thời và đầy đủ. Nhờ lợi thế chun mơn hóa, các CTCK sở hữu nguồn
thơng tin phong phú và đáng tin cậy, đã được phân tích và thẩm định bởi các
chuyên gia. Do đó, họ có thể thực hiện tư vấn đầu tư, giúp nhà đầu tư đưa ra

các quyết định đúng đắn.
Trong quá trình tiếp cận khách hàng, tư vấn khách hàng, nhân viên môi
giới vừa đưa ra những ý kiến tư vấn vừa cố gắng nắm bắt các thơng tin về
khách hàng như: tình hình tài chính, thu nhập, khẳ năng chịu dựng rủi ro…từ
đó nhân viên môi giới sẽ đưa ra được những lời tư vấn hiệu quả, phù hợp đối
với từng khách hàng.
- Thực hiện lệnh giao dịch của khách hàng
Khi khách hàng quyết định đặt lệnh, lệnh đó sẽ được chuyển đến bộ
phận mơi giới giao dịch. Khách hàng có thể đặt lênh trực tiếp tại quầy giao
dịch bằng cách ghi vào phiếu lệnh, hoặc đặt lệnh gián tiếp qua điện thoại, fax,
internet. Nhân viên mơi giới có trách nhiệm giải thích cho khách hàng về
nguyên tắc khi đặt lệnh, nguyên tắc khớp lệnh để tránh những sai sót dẫn đến
thiệt hại khơng đáng có cho khách hàng.
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 17 -

Đồng Phan Thùy Anh

Khi nhận lệnh nhân viên mơi giới phải kiểm tra tính chính xác của các
thông số trên lệnh: giá, số lượng, tên khách hàng, mã số tài khoản… và đặc
biệt phải kiểm tra xem khách hàng có đủ số tiền kí quỹ (đối với lệnh mua) và
có đủ số chứng khốn trong tài khoản (đối với lệnh bán).
Các thao tác kiểm tra, nhận lênh, truyền lệnh phải được nhân viên môi
giới thực hiện theo một trình tự quy định để đảm bảo lệnh của khách hàng

được thực hiện chính xác, hạn chế tối đa những sai sót có thể xảy ra. Cuối
cùng nhân viên môi giới sẽ thông báo kết quả giao dịch cho khách hàng.
- Chăm sóc khách hàng
Các CTCK ln quan tâm đến việc duy trì mối quan hệ thân thiết, lâu
dài với khách hàng. Công ty không chỉ đơn thuần thực hiện lệnh của khách
hàng mà còn giúp quản lý tài khoản, thực hiện các quyền và lợi ích liên quan
đến chứng khốn của khách hàng. Cụ thể cơng ty sẽ đảm nhận các công việc
liên quan đến việc nhận gửi, rút chứng khoán, tiền, thực hiện các quyền liên
quan như quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phần mới phát hành…
Nhân viên môi giới thường xuyên giữ liên lạc với khách hàng, tiếp tục
tìm hiểu thơng tin liên quan đến khách hàng. Khi đã trở nên thân thiết và tin
cậy, nhân viên mơi giới cịn là người chia sẻ những lo âu, căng thẳng của
khách hàng khi đầu tư, đưa ra những lời khuyên phù hợp.
1.2.4. Nguyên tắc hoạt động của nghiệp vụ mơi giới chứng khốn
Nhằm bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư và đảm bảo cơng bằng rằng
nhân viên tiến hành giao dịch chứng khốn của mình theo cách thức hợp lý
góp phấn duy trì một thị trường cơng bằng và có trật tự, CTCK phải tuân theo
những nguyên tắc hoạt động nhất định.
Nguyên tắc hoạt động của nghiệp vụ mơi giới chứng khốn bao
gồm:

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

-

- 18 -

Đồng Phan Thùy Anh

Giao dịch trung thực và cơng bằng : trong q trình thực hiện

mua bán chứng khốn cho khách hàng, nhân viên mơi giới cần phải đảm bảo
tính trung thực, cơng khai, và khơng thiên vị. Đối với phí mơi giới nhân viên
mơi giới cũng khơng được phép tính q mức phí được nhà nước cho phép.
-

Kinh doanh có kỹ năng, tận tụy và có tinh thần trách nhiệm :

một nhân viên mơi giới không chỉ là người hội tụ đầy đủ phẩm chất đạo đức
nghề nghiệp mà còn phải nắm vững thành thục các kỹ năng hành nghề cơ bản
như kỹ năng tìm kiếm khách hàng, kỹ năng truyền đạt, khai thác thơng tin, kỹ
năng bán hàng; cịn phải có tinh thần trách nhiệm cao, tận tụy với khách hành,
coi lợi ích của khách hàng cũng chính là lợi ích của mình.
-

Có đội ngũ nhân viên mơi giới có năng lực, đã qua đào tạo và

tuyển chọn : điều tất yếu là nhân viên môi giới phải nắm vững và luôn tuân
thủ các luật lệ, quy chế, quy định hiện hành liên quan đến giao dịch kinh
doanh CK. Trong quá trình giao dịch với khách hàng họ phải thể hiện là nhân
viên có đủ năng lực cần thiết bao gồm cả việc đào tạo hoặc có kinh nghiệm
chun mơn phù hợp để có thể làm việc tốt ở vị trí được giao phó.
-

Ưu tiên thực hiện lệnh của khách hàng trước khi thực hiện

lênh của công ty : Nhân viên phải xử lý các lệnh của khách hàng một cách
công bằng và theo thứ tự thời gian nhận được chúng, và phải đảm bảo rằng
trong mọi trường hợp các lệnh của khách hàng phải được ưu tiên so với các
lệnh của chính công ty.
-

Công khai về thông tin cho khách hàng : nhân viên phải cung

cấp cho khách hàng đầy đủ những thơng tin phải cơng khai của chính cơng ty
mình, của các công ty niêm yết, sàn giao dịch, sở giao dịch, UBCKNN…
Cung cấp cho khách hàng những thông tin về giao dịch của họ….
-

Tuân thủ các quy định về pháp luật : Nhân viên phải thực hiện

và duy trì các biện pháp thích hợp để đảm bảo việc chấp hành pháp luật, các
nguyên tắc của UBCKNN, TTGDCK và yêu cầu của các cơ quan quản lý đối
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 19 -

Đồng Phan Thùy Anh

với mình. Họ phải đảm bảo những khiếu nại của khách hàng về những vấn đề

liên quan tới lĩnh vực hoạt động kinh doanh của công ty đều được điều tra,
giải quyết, xử lý nhanh chóng và phù hợp. Nếu nhân viên nao vi phạm các quy
định pháp luật thì hồn tồn phải chịu trách nhiệm trước những hành vi của
mình và bị xử lý, kỷ luật theo từng mức độ nặng, nhẹ mà mình gây ra.
1.2.5. Vai trị của nghiệp vụ mơi giới chứng khốn
1.2.5.1. Giảm chi phí giao dịch
Cũng như tất cả các thị trường khác, để tiến hàng giao dịch thì người
mua và người bán phải có cơ hội để gặp gỡ nhau, thẩm định chất lượng hàng
hóa, thỏa thuận giá cả. Tuy nhiên trên thị trường chứng khoán, với tư các là thị
trường của những sản phẩm dịch vụ bậc cao, để thẩm địng chất lượng và giá
cả hàng hóa, người ta cần một khoản chi phí khổng lồ để phục vụ cho việc thu
thập, xử lý thông tin, đào tạo kỹ năng phân tích và tiến hành giao dịch trên
một hệ thống thị trường đấu giá tập trung. Những chi phí đó chỉ có các cơng ty
chứng khốn hoạt động chun nghiệp trên quy mơ lớn mới có khả năng trang
trải do được hưởng lợi ích kinh tế từ quy mô. Mặt khác sự hiện diện của một
tổ chức trung gian và cuyên nghiệp như thế làm cầu nối cho các bên mua bán
gặp nhau sẽ làm giảm chi phí đáng kể (chi phí tìm kiếm đối tác, chi phí soạn
thảo và giảm sát thực thi hợp đồng…). Như vậy, vai trị đầu tiên của nghề mơi
giới chứng khốn là tiết kiệm được chi phí giao dịch, xét trong từng giao dịch
cụ thể cũng như trên tổng thị trường, nhờ đó giúp nâng cao tính thanh khoản
của thị trường.
1.2.5.2. Phát triển sản phẩm, dịch vụ trên thị trường
Nhà mơi giới chứng khốn là người thường xun tiếp xúc với
khách hàng, do vậy, họ rất nhạy bén trong việc nắm thông tin từ khách hàng.
Giúp nhà môi giới có thể nhìn ra những thuận lợi và bất lợi trong q trình
giao dịch. Từ đó trong q trình thực hiện nghiệp vụ, nhà mơi giới dần phát
triển và hồn thiện hơn các sản phẩm dịch vụ, tăng tính đa dạng của sản phẩm,
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính

Luận văn tốt nghiệp

- 20 -

Đồng Phan Thùy Anh

đa dạng hóa cơ cấu khách hàng, thu hút ngày càng nhiều nguồn vốn nhàn rỗi
trong xã hội cho đầu tư tăng trưởng.
1.2.5.3 Cải thiện mơi trường kinh doanh
Vai trị cải thiện môi trường kinh doanh được thể hiện trên 3 phương diện:

- Góp phần hình thành nền văn hóa đầu tư :
Cùng với sự phát triển của TTCK, hoạt động của công ty môi giới và
nhân viên MGCK đang thâm nhập sâu rộng vào cộng đồng các doanh nghiệp
và người đầu tư, góp phần quan trọng hình thành nên văn hóa đầu tư với
những đặc trưng sau :
+

Tạo ý thức và thói quen đầu tư trong cộng đồng : Với sự giúp đỡ,

quan tâm,chăm sóc,tư vấn của nhân viên mơi giới, khách hàng thay vì sử dụng
tiền dư thừa một cách lãng phí họ sẽ chọn ưu tiên đầu tư vào tài sản tài chính.
Khi đã trở thành nếp suy nghĩ và cách ứng sử của tồn xã hội thì đó là mầm
mống quan trọng tạo nên nền văn hóa đầu tư.
+

Xây dựng thói quen và kỹ năng sử dụng các dịch vụ đầu tư mà phổ

biến là dịch vụ MGCK : Cùng với thời gian, lịng tin và sự tín nhiệm của
người đầu tư đối với người môi giới dần được hình thành. Họ ý thức được
những lợi ích mà dịch vụ này mang lại : thay vì họ phải bỏ thời gian, tiền bạc
vào việc tìm kiếm thơng tin, phân tích đánh giá thơng tin…họ chỉ cần lựa
chọn việc trả tiền để được hưởng những tiện ích được cung cấp những ý kiến
phân tích, cho lời khuyên về mua bán sản phẩm nào, vào thời gian nào…để có
thời gian cho lĩnh vực chun mơn sâu của mình.
+

Hồn thiện mơi trường pháp lý, nâng cao hiểu biết và tuân thủ pháp

luật cho nhà đầu tư : Công ty môi giới cùng nhân viên môi giới sẽ đưa pháp
luật đến với nhà đầu tư, giúp nhà đầu tư tìm hiểu và tn thủ pháp luật trong
q trình tìm kiếm lợi ích của mình. Đồng thời cơng ty mơi giới cũng kịp thời
phản ánh cho các nhà làm luật chỉnh sửa những bất cập trong các văn bản quy
phạm pháp luật.
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 21 -

Đồng Phan Thùy Anh

-Tăng chất lượng và hiệu quả hoạt động :
Cạnh tranh là yếu tố không thể thiếu trong nền kinh tế thị trường, cái
gì phù hợp với thị trường thì tồn tại nếu khơng thì sẽ bị đào thải. Việc cạnh

tranh giữa các công ty MGCK và giữa các nhân viên MGCK khiến họ không
ngừng nâng cao nghiệp vụ, đạo đức và kỹ năng hành nghề, nghiêm chỉnh chấp
hành pháp luật và những quy định của cơng ty…Chính những yếu tố này đã
nâng cao được chất lượng và hiệu quả hoạt động của nghiệp vụ MGCK.
-

Tạo ra những dịch vụ mới trong nền kinh tế, tạo việc làm và

làm phong phú môi trường đầu tư :
Để hỗ trợ cho việc xây dựng cơ sở khách hàng với hoạt động của mình
MGCK tạo ra những dịch vụ mới trong nền kinh tế như cung cấp danh sách
các khách hàng tiềm năng theo tiêu chí đề ra bởi người mơi giới…
Bên cạnh đó, với phương châm hoạt động là chủ động tìm kiếm khách
hàng, đem đến cho khách hàng những dịch vụ tài chính tốt nhất, CTCK nào
cũng cần có lực lượng nhân viên đơng đảo (nhân viên bán hàng, nhân viên
phân tích, nhân viên tác nghiệp trong hệ thống giao dịch, lưu ký,thanh
toán…). Qua đó tạo ra khơng ít việc làm trong xã hội, thu hút nhiều lao động
có kĩ năng, giải quyết phần nào tình trạng thất nghiệp cho đất nước và làm
phong phú mơi trường kinh doanh.
1.2.6. Quy trình hoạt động của nghiệp vụ môi
giới Bước 1: Mở tài khoản cho khách hàng
Muốn thực hiện mua bán chứng khoán, khách hàng cần phải mở một tài
khoản tại CTCK. Mỗi khách hàng chỉ được phép mở một tài khoản tại một
CTCK. Tài khoản có chức năng như một hồ sơ, trong đó cơng ty ghi lại các
thông tin cần thiết về khách hàng, các giao dịch của khách hàng. Mỗi tài
khoản có một mã số riêng.
Bước 2: Nhận lệnh

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 22 -

Đồng Phan Thùy Anh

Nhân viên mơi giới có nhiệm vụ nhận lệnh từ khách hàng. Khi nhận
lệnh của khách hàng nhân viên môi giới phải kiểm tra tính chính xác của các
thơng số: tên khách hàng, số tài khoản, đối chiếu chữ kí ( mật mã đối với đặt
lệnh từ xa), ngày tháng viết phiếu, giá, số lượng, số tiền ký quỹ (đối với lệnh
mua) và số chứng khoán trong tài khoản (đối với lệnh bán).
Bước 3: Chuyển lệnh tới thị trường phù hợp để thực hiện
Lệnh của khách hàng sau khi đã kiểm tra tính hợp lệ, đầy đủ sẽ được
chuyển tới đại diện của cơng ty tại sàn.Các nhân viên này có trách nhiệm nhập
lệnh vào hệ thống máy chủ của Sở giao dịch. Lệnh được truyền từ CTCK đến
sở giao dịch có thể bằng các hình thức như: fax, điện thoại, qua đường
leasedline…Ngày nay nhờ có ứng dụng cơng nghệ hiện đại, CTCK có thể đổ
lệnh trực tiếp từ cơng ty vào hệ thống của Sở giao dịch mà khơng cần có đại
diện của công ty tại sàn để nhập lệnh (giao dịch không sàn).
Bước 4: Xác nhận cho khách hàng
Sau khi giao dịch được thực hiện, đại diện công ty tại sở sẽ nhận được
bản báo cáo về kết quả giao dịch. Khi đó, họ sẽ phải so sánh giữa báo cáo giao
dịch và lệnh của khách hàng để đảm bảo độ chính xác của q trình. Sau đó
cơng ty gửi cho khách hàng một phiếu xác nhận kết quả giao dịch bao gồm:
giá, số lượng chứng khoán thực hiện, mức phí phải trả, ngày thanh tốn. Xác
nhận này có tính chất pháp lí rất cao, nó đóng vai trị làm hóa đơn giao dịch
giữa cơng ty và khách hàng.

Bước 5: Thanh toán bù trừ
Thanh toán bù trừ giao dịch bao gồm việc đối chiếu giao dịch và bù trừ
các kết quả giao dịch.
Hiện nay ở các nước áp dụng việc đối chiếu cố định: Sở giao dịch
chứng khoán sẽ tiến hành bù trừ trên cơ sở nội dung lện các CTCK chuyển
vào hệ thống, những sai sót của CTCK sẽ do CTCK tự sửa chữa. Phương thức
này giảm thiểu rất nhiều các hoạt độnh đối chiếu, điều chỉnh giao dịch.
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 23 -

Đồng Phan Thùy Anh

Việc bù trừ kết quả giao dịch sẽ kết thúc bằng việc in ra các chứng từ
thanh toán. Các chứng từ này sẽ được gửi cho các CTCK và là hồ sơ đẻ thực
hiện lệnh thanh toán và giao hàng.
Bước 6: Thanh toán và giao hàng
Đến ngày thanh toán, người mua sẽ giao tiền qua ngân hàng chỉ định
thanh toán, người bán sẽ chuyển giao chứng khốn qua hình thức chuyển
khoản tại trung tâm lưu ký. Cơng ty sẽ hạch tốn tiền và chứng khốn thơng
qua tài khoản của khách hàng tại cơng ty.
1.3. Hiệu quả hoạt động mơi giới chứng khốn
1.3.1. Khái niệm về hiệu quả hoạt động môi giới chứng khốn
Hoạt động mơi giới được cho là phát triển và đạt hiệu quả khi mà hoạt
động này mang lại những dịch vụ ngày càng hoàn thiện hơn, chất lượng hơn

và phù hợp với từng nhà đầu tư tham gia trên thị trường chứng khoán; đồng
thời dẫn đến sự phát triển của thị trường chứng khốn nói chung và của cơng
ty chứng khốn nói riêng.
1.3.2. Tiêu chí đo lường hiệu quả của nghiệp vụ mơi giới chứng khốn
1.3.2.1. Các chỉ tiêu định tính
Mức độ thỏa mãn yêu cầu khách hàng
Mức độ thỏa mãn của khách hàng được đánh giá thông qua 2 chi tiêu:
-

Độ tin cậy của khách hàng: nhà môi giới ln phải lấy lợi ích khách

hàng làm mục tiêu trung tâm. Để đạt được sự tin cậy của khách hàng, nhà mơi
giới phải biết “đừng hoạt động vì tiền hoa hồng” , ngăn chặn khách hàng có
những giao dịch khơng cần thiết hoặc cịn đang nghi vấn. Bên cạnh đó, nếu
nhà mơi giới làm mất tiền của khách hàng, cần phải biết thừa nhận 1 cách
thành thật để cùng tìm ra cách giải quyết tốt nhất.Đó chính là cách nhà mơi
giới thể hiện sự trung thực của mình đối với khách hàng, và khi đó nhà mơi

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 24 -

Đồng Phan Thùy Anh

giới mới có cơ hội thành cơng. Vì vậy độ tin cậy của khách hàng là một tiêu

chí quan trọng để đánh giá hoạt động môi giới tại CTCK.
-

Khả năng hiểu và đồng cảm: thiếu đi sự đồng cảm thì sự hợp tác

giữa hai bên không thể đạt đến hiệu quả tốt nhất, khó có thể kéo dài và nhà
mơi giới khơng thể là người làm việc hiệu quả. Thông thường khách hàng khó
có thể diễn đạt chính xác những gì muốn nói nên người mơi giới cần có kỹ
năng để khai thác những thông tin về nhu cầu khách hàng rồi lựa chọn và xác
định nhu cầu lớn nhất. Đó là kỹ năng đặt câu hỏi để khách hàng dễ hiểu và có
thể diễn đạt rõ ràng hơn nhu cầu, mục tiêu cũng như mức độ chấp nhận rủi ro
của họ để từ đó đư râ lời khuyên phù hợp nhất. Hiệu quả công việc sẽ thể hiệ
được khả năng hiểu và đồng cảm với khách hàng.
Chất lượng dịch vụ
Chất lượng dịch vụ nhà MG cung cấp cho khách hàng được thể hiệnvà
đánh giá ở các mặt sau:
Người môi giới phải trao đổi với khách hàng về những ý tưởng đầu tư,
ln có mặt khi khách hàng cần, thơng báo những tin tức quan trọng liên quan
đến khoản đầu tư của khách hàng.
Người môi giới phải biết giải quyết các vấn đề của khách hàng, giảp
đáp thắc mắc cách thỏa đáng.
Thường xuyên kiểm tra tài khoản của khách hàng, gửi cho khách hàng
những bản báo cáo về tình hình đầu tư của khách hàng và những bản tin thích
hợp.
Tóm lại, chất lượng dịch vụ thể hiện hiệu quả công việc ở việc nhầ mơi
giới có thể trở thành nhà tư vấn tài chính, người bạn tin cậy của khách hàng.
Kiến thức về đầu tư
Nhà môi giới phải hiểu lĩnh vực đầu tư. Nếu nhà đầu tư muốn đầu tư
vào một cổ phiếu nào đó thì nhà mơi giới cần phải có kiến thức về xu hướng

Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính


Luận văn tốt nghiệp

- 25 -

Đồng Phan Thùy Anh

của thị trường đối với cổ phiếu đó, nếu nhà đầu tư quan tâm đến trái phiếu thì
nhà mơi giới phải đưa ra ý kiến xác đáng về lãi suất của thị trường trái phiếu.
Đó là phần việc tư vấn tài chính trong hoạt động môi giới chuyên nghiệp và
cũng là chỉ tiêu đánh giá phát trình độ của một nhà mơi giới hay cao hơn nữa
là sự phát triển của hoạt động mơi giới.
Trình độ cơng nghệ, cơ sở vật chất kĩ thuật của CTCK
Được thể hiện thông qua những phương tiện kĩ thuật khách hàng có thể
nhìn thấy như: bảng giao dịch điện tử, máy tính nối mạng tồn hệ thống… hay
những công cụ như mẫu lệnh giao dịch, bảng tin… càng chính xác rõ ràng,
hiện đại bao nhiêu thì càng nâng cao mức độ tín nhiệm và hài lịng của khách
hàng đối với công ty bấy nhiêu. Hệ thống bảng điện tử phải thường xuyên thể
hiện được sự biến động giá, hệ thống mấy tính nối mạng phải đảm bảo truyền
lệnh thơng suốt…ngồi ra cịn có các biểu đồ, hệ thống thơng tin phục vụ cho
q trình tác nghiệp của nhân viên môi giới. Những thiết bị này càng hiện đại,
hoạt động môi giới càng dược thực hiện nhanh chóng và hiệu quả.
1.3.2.2. Các chỉ tiêu định lượng
-

Số lượng tài khoản giao dịch.

Đây là chỉ tiêu đầu tiên khi nói đến hiệu quả của hoạt động MGCK tại
một CTCK. Nếu số lượng tài khoản tăng lên năm sau cao hơn năm trước là
dấu hiệu cho thấy hoạt động môi giới của cơng ty đang phát triển, bởi điều đó
chứng tỏ bộ phận môi giới đã thu hút được ngày càng nhiều khách hàng và
công chúng đầu tư đã tin tưởng cơng ty. Đó là thành cơng bước đầu của cơng
ty. Để đo lường một cách chính xác, người ta thống kê số lượng tài khoản giao
dịc thường xuyên, bởi vì đây chính là những khách hàng mang lại nguồn thu
nhập cho công ty.
- Giá trị doanh số giao dịch
Giá trị doanh số giao dịch là giá trị mua bán của tất cả các khách hàng
của công ty. Đây là cơ sở để tính phí giao dịch, doanh số giao dịch càng cao,
Lớp:K45/17.01

Học viện Tài Chính