Bài giảng Kỹ năng phản hồi - Trì Thị Minh Thúy

Kỹ Năng Phản Hồi
Reflecting skills
Theo Motivational Interviewing


• Phản hồi là gì?




Phản hồi là gì?
• “Phản hồi là nói lại bằng từ ngữ của mình hoặc
nhắc lại lời của thân chủ một cách cô động hay
làm sáng tỏ điều thân chủ cảm thấy và đạt
được sự tán thành của thân chủ” (Minh Đức,
2012, p.309).


Phản hồi cần gì?
• Để có thể phản hồi chính xác, TVV cần có kỹ năng
quan sát tốt.
• Lưu ý đến những từ từ Khóa mà thân chủ dùng.
• Lập lại những từ khóa này.
• Và diễn giải lại nội dung thân chủ nói bằng từ ngữ
của TVV.
• Điều quan trọng là phản hồi được cái nhìn của thân
chủ về thế giới, sự việc, chứ khơng phải là cái nhìn
của TVV.


Phản hồi cịn là?

• Phản hồi cịn có nghĩa là đưa ra một sự ước
đoán/ phỏng đoán về ý nghĩa điều TC nói.
• Trong một câu nói có thể có nhiều ý nghĩa.
• TC: “Ước gì tơi dễ hịa đồng hơn.”


• “Ước gì tơi dễ hịa đồng hơn.”
– “Tơi cảm thấy cơ đơn và tơi mong muốn có thêm
bạn.”
– “Tơi rất hồi hộp khi tơi nói chuyện với người lạ.”
– “Tơi khơng biết nói gì khi gặp gỡ người khác.”
– “Tơi muốn được người khác u thích.”


Các mức độ phản hồi
1. Phản hồi đơn giản
•Lặp lại một từ hoặc một cụm từ mà TC nói (cịn
được gọi là khích lệ/ cổ vũ TC nói tiếp).
•Nói lại ý của TC bằng ngơn ngữ của mình.
•Hai hình thức phản hồi đơn giản này hữu ích
nhưng sẽ làm chậm tiến trình tham vấn/trị liệu.


Các mức độ phản hồi
2. Phản hồi phức hợp
•Thêm vào một ý nghĩa nào đó
•Nhấn mạnh điều TC vừa nói
•Phỏng đốn nội dung khơng được nói ra
•Lưu ý: - đừng đốn q xa ý nghĩa điều TC nói
•

- việc phỏng đốn sẽ dễ hơn nếu có
được thơng tin và lịch sử về TC.


Các mức độ phản hồi
Phản hồi đơn giản giống như phần của tảng
băng nổi trên mặt nước, còn phản hồi phức hợp
giống như thử đốn điều gì phía dưới mặt nước.


“Hơm nay, tơi cảm thấy buồn.”
• Chị cảm thấy buồn.
• Chị cảm thấy xuống tinh thần.
• “Cảm thấy buồn.”
• Có điều gì đó đã xảy với chị ra trong tuần vừa qua.
• Tâm trạng của chị lúc lên lúc xuống trong những tuần
qua.
• Chị thấy mình gần như khơng cịn năng lượng.


TC: “Gần đây tôi thấy rất chán nản. Tôi cố gắng
làm nhiều thứ khác để vượt qua sự buồn chán
này, nhưng dường như khơng có việc nào mang
lại kết quả gì, ngồi việc uống rượu.”
• PH đơn giản: Anh đã cố gắng tìm những cách
khác để đối phó với sự chán nản nhưng không
thành công.


TC: “Gần đây tôi thấy rất chán nản. Tôi cố gắng

làm nhiều thứ khác hơn là uống rượu để vượt
qua sự buồn chán này, nhưng dường như khơng
có việc nào mang lại kết quả gì, ngồi việc uống
rượu.”
• PH nhấn mạnh/ phóng đại:
– Uống rượu là cách duy nhất để giải quyết sự chán
nản.


TC: “Gần đây tôi thấy rất chán nản. Tôi cố gắng
làm nhiều thứ khác hơn là uống rượu để vượt
qua sự buồn chán này, nhưng dường như khơng
có việc nào mang lại kết quả gì, ngồi việc uống
rượu.”
• PH cảm xúc:
– Anh thấy nản lịng vì khơng thành cơng dù rằng
anh đã cố gắng nhiều.


Overshooting or Undershooting
• Khi phản hồi cảm xúc, nếu khơng chắc thì nên
phản hồi cảm xúc ở mức độ nhẹ hơn là ở mức
độ mạnh.
• Phản hồi cảm xúc ở mức độ mạnh sẽ làm cho
TC chối bỏ, giảm thiểu hoặc rút lời lại.
• Phản hồi cảm xúc ở mức độ nhẹ, TC sẽ tiếp tục
khám phá và nói cho bạn nghe về cảm xúc đó.


Overshooting or Undershooting

• TC: Tơi khơng thích việc mẹ tơi hay ý kiến về
cách ni dạy con cái của tơi.
• NTV: Chị đang rất giận dữ với mẹ chị.
• TC: Khơng đâu. Tơi khơng hề giận dữ. Dù sao
đó cũng là mẹ tôi mà.


Overshooting or Undershooting
• TC: Tơi khơng thích cách mẹ tơi ý kiến về cách
tơi ni dạy con cái.
• NTV: Chị hơi khó chịu với mẹ chị.
• TC: Đúng rồi. Điều đó là cho tơi bực tức lắm vì
mẹ tơi ln càm ràm và chỉ trích tơi.


Độ dài của lời phản hồi
• Câu phản hồi khơng nên dài hơn câu nói của
TC.
• Câu phản hồi càng ngắn càng tốt (tuy có vài
ngoại lệ).
• Nếu phần phản hồi dài, TC sẽ đáp lại câu cuối
của phần phản hồi.
• Muốn nhận mạnh điều gì và muốn TC nói tiếp
về điều đó thì đặt nó ở cuối phần phản hồi.


Lưu ý
• Kỹ năng phản hồi là kỹ năng khó hơn kỹ năng
đặt câu hỏi, do đó NTV thường đặt câu hỏi
nhiều hơn.

• Đặt câu hỏi q nhiều sẽ có thể đưa đến sự
phịng vệ nơi TC.
• Sau một câu hỏi mở nên có ít nhất 2 hoặc 3
câu phản hồi.