Hướng dẫn chọn và chưng mâm ngũ quả 3 miền cho ngày Tết

HƯỚNG DẪN CHỌN VÀ CHƯNG MÂM NGŨ QUẢ 3 MIỀN
CHO NGÀY TẾT
Trên bàn thời gia tiên vào mỗi dịp Tết cổ truyền với gia đình Việt, mâm ngũ quả là một phần
khơng thể thiếu. Nó đã ăn sâu vào phong tục, tập quán của người Việt ta. Mâm ngũ quả mang ý
nghĩa sâu sắc về sự đoàn viên, sung túc cũng như đây là thứ để họ gửi gắm những ước nguyện tốt
đẹp cho suốt một năm nhân dịp đầu năm mới.

1.

Ý nghĩa các loại trái cây trong mâm ngũ quả

Ngày Tết Nguyên Đán của Việt Nam, mỗi gia đình đều bày trí một mâm ngũ quả vừa đẹp mắt,
trang trọng dâng cúng tổ tiên thể hiện lòng hiếu thảo và chứa đựng những điều ước nguyện của
gia chủ mong một năm mới vạn sự như mơ.
Ý nghĩa của mâm ngũ quả tượng trưng cho 5 ước mong: Phú (giàu có, tài lộc) - Q (địa vị, cơng
danh) - Thọ (sống lâu trăm tuổi) - Khang (khỏe mạnh) - Ninh (bình an).
Mỗi loại quả chọn lựa để đặt trên mâm ngũ quả đều có những ý nghĩa riêng thể hiện mong muốn
của gia chủ như:
−
−
−
−
−
−
−

Bưởi: Phúc lộc viên mãn
Thanh long: Rồng mây tụ hội
Dưa hấu: Tốt đẹp, viên mãn, trung thực
Đu đủ: Sự đầy đủ, thịnh vượng
Mãng cầu: Cầu chúc mọi điều như ý

Dứa (Thơm): Thơm tho, đa phúc lộc
Hồng: Hồng hào, tươi tốt, tượng trưng sự thành đạt


−
−
−
−
−
−
−
2.

Lựu: Đa phúc, đa lộc, con đàn cháu đống
Phật thủ: Bàn tay Phật che chở cho con người
Chuối: Bàn tay ngửa bảo bọc, đem sự bình an, đa phúc lộc
Dừa: Có nghĩa là khơng thiếu
Xồi: Cầu mong tiêu xài khơng thiếu thốn
Quất: Sung túc, đa lộc
Đào: Sự thăng tiến

Ý nghĩa, cách bài trí mâm ngũ quả 3 miền

Gọi là ngũ quả nhưng tùy từng địa phương và quan niệm riêng từng vùng miền mà người ta chọn
ra những loại quả khác nhau để bày biện trên mâm ngũ quả.
2.1 Mâm ngũ quả miền Bắc

Các gia đình miền Bắc thường chú trọng Ngũ hành, vì thế mỗi loại trái cây bày lên mâm ngũ quả
đều mang một màu sắc tượng chưng cho Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ riêng.
Cách bày trí mâm ngũ quả truyền thống của miền Bắc là quả chuối sẽ nằm dưới cùng, bao bọc

từng loại quả như bưởi vàng, quýt đỏ, táo xanh hay nho tím.

Tuy nhiên ngày nay, người ta khơng cịn cứng nhắc phải là "ngũ quả" nữa mà phong phú hơn
nhiều, có thể là thập, bát, cửu nhưng nhìn chung vẫn mang ý nghĩa cầu mong sung túc và an
khang.
Các loại quả thường có trên mâm ngũ quả miền Bắc gồm: quả phật thủ/ bưởi, chuối xanh, quả
sung hoặc mây, quất, hồng, lê, dưa lê, nho....
2.2 Mâm ngũ quả miền Trung

Đối với mâm ngũ quả ở các gia đình miền Trung khá đơn giản, với điều kiện thiên nhiên khá bất
tiện cho việc sinh trưởng của cây cối nên người dân ở đây thường khơng câu lệ hình thức, chủ yếu
là cây nhà lá vườn có gì lễ đấy.


Mặt khác, miền Trung chịu sự giao thoa của 2 miền Nam, Bắc nên mâm ngũ quả thường có:
chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài…

2.3 Mâm ngũ quả miền Nam

Người miền Nam không bày mâm ngũ quả theo quan niệm ngũ hành tuy nhiên có nhiều câu nói
có phát âm giống như những loại quả để bày mâm ngũ quả như "Cầu vừa đủ xài", "Cầu
sung/thơm vừa đủ xài",... tương ứng với những loại quả như mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung,
thơm với mong muốn một năm đầy đủ, sung túc khơng lo túng thiếu
Khác với gia đình ở miền Bắc hay Trung, các gia đình ở miền Nam lại kỵ những loại quả do phát
âm không được hay như:
•
•
•

Chuối: Chúi nhủi, làm ăn bình bình, khơng phất lên được.

Cam, quýt: Quýt làm cam chịu.
Lê, bom: Lê lết, khó thành cơng, dễ thất bại.

Mỗi vùng miền đều có những phong tục, tập quán cùng điều kiện tự nhiên riêng nên sự bày trí,
lựa chọn hoa quả bày lên mâm ngũ quả cũng có sự khác nhau. Nhưng xét chung vẫn mang một
nét đẹp văn hóa đặc trưng của người Việt và lịng thành kính với tổ tiên, đất trời với mong muốn
một năm mới an khang, đủ đầy và hạnh phúc.


3.

Cách chọn mua hoa quả chưng mâm ngũ quả đúng cách, tươi lâu

Mâm ngũ quả thường được bày vào sáng hoặc chiều 30 Tết, vì vậy việc mua hoa quả phải tiến
hành từ 28 - 29 Tết. Để tránh trường hợp quả nhanh bị héo, nhũn trước khi hết tết, bạn nên lựa
chọn những loại quả có độ già vừa phải, khơng được chín q, khơng thâm hoặc dập nhất là
chuối, hồng xiêm, mãng cầu...
Hiểu hết ý nghĩa của các loại quả trước khi mua và bày trí trên mâm ngũ quả như: Chuối nằm
phía dưới nâng đỡ được những trái cây khác nên phải còn xanh, cứng cáp. Dưa hấu, bưởi phải
chọn quả căng tròn.
Khi rửa trái cây bạn nên để ráo nước, dùng giấy ăn hoặc khăn thấm hết nước trước khi bày trí để
tránh trường hợp nước còn đọng lại trên trái cây gây hư hỏng.


4.

Tham khảo một số mẫu bày trí mâm ngũ quả đẹp, đơn giản, dễ thực hiện