Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Chăm sóc người bệnh sau nội soi điều trị sỏi tiết niệu tại Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec Times City

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG

NGUYỄN THỊ HÀ

CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH SAU NỘI SOI
ĐIỀU TRỊ SỎI TIẾT NIỆU TẠI BỆNH VIỆN
ĐA KHOA QUỐC TẾ VINMEC TIMES CITY

LUẬN VĂN THẠC SỸ ĐIỀU DƯỠNG

HÀ NỘI - 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG

NGUYỄN THỊ HÀ
Mã học viên: C01205

CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH SAU NỘI SOI
ĐIỀU TRỊ SỎI TIẾT NIỆU TẠI BỆNH VIỆN
ĐA KHOA QUỐC TẾ VINMEC TIMES CITY
Chuyên ngành : Điều dưỡng
Mã số

: 8.72.03.01

LUẬN VĂN THẠC SỸ ĐIỀU DƯỠNG
Người hướng dẫn khoa học
GS.TS. Nguyễn Đức Trọng

HÀ NỘI - 2019


LỜI CẢM ƠN
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành đến Quý Thầy Cô trong Ban
Giám hiệu, Ban đào tạo sau đại học, Khoa Điều dưỡng, Phòng đào tạo sau đại
học - Trường Đại học Thăng Long về sự quan tâm và giúp đỡ tận tình cho tơi
trong thời gian học tập và hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến Giáo sư, Tiến sỹ
Nguyễn Đức Trọng đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ cho tơi để luận văn này
được hồn thành.
Tơi xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc, phịng Kế hoạch tổng hợp,
Khoa Ngoại và phòng Điều dưỡng - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec
Times City đã chia sẻ kinh nghiệm và giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu
để hồn thiện luận văn này.
Tơi xin được cảm ơn tất cả các người bệnh và người nhà người bệnh đã
đồng ý hợp tác trong quá trình thực hiện luận văn này.
Cuối cùng tôi vô cùng biết ơn đến những người thân trong gia đình, bạn
bè và đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ và chia sẻ những khó khăn trong q
trình học tập, nghiên cứu để có thể hoàn thành luận văn này.
Hà Nội, ngày 20 tháng 09 năm 2019
Tác giả

Nguyễn Thị Hà


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi,
do chính bản thân tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của GS.TS Nguyễn Đức

Trọng, tất cả số liệu trong luận văn này là trung thực, khách quan và chưa
từng được công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm về những cam kết này.
Hà Nội, ngày 20 tháng 09 năm 2019
Người cam đoan

Nguyễn Thị Hà


MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN............................................................................. 3
1.1. Giải phẫu hệ tiết niệu liên quan sỏi tiết niệu ............................................. 3
1.1.1. Thận................................................................................................... 3
1.1.2. Niệu quản .......................................................................................... 4
1.1.3. Bàng quang ....................................................................................... 4
1.1.4. Niệu đạo ............................................................................................ 5
1.2. Sỏi tiết niệu và các phương pháp điều trị .................................................. 5
1.2.1. Dịch tễ học sỏi tiết niệu .................................................................... 5
1.2.2. Cơ chế hình thành và sinh lý bệnh sỏi tiết niệu. ............................... 6
1.2.3. Phân loại sỏi tiết niệu ........................................................................ 8
1.2.4. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của sỏi tiết niệu ....................... 9
1.2.5. Các phương pháp nội soi điều trị sỏi tiết niệu ................................ 11
1.2.6. Các biến chứng sau phẫu thuật ....................................................... 13
1.3. Theo dõi chăm sóc sau phẫu thuật nội soi điều trị sỏi tiết niệu .............. 13
1.3.1. Theo dõi toàn trạng ......................................................................... 14
1.3.2. Thực hiện y lệnh ............................................................................. 14
1.3.3. Kiểm soát đau.................................................................................. 14
1.3.4. Tình trạng vết mổ ............................................................................ 14
1.3.5. Chăm sóc, theo dõi các ống dẫn lưu ............................................... 14

1.3.6. Chăm sóc về dinh dưỡng................................................................. 16
1.3.7. Vận động sau mổ............................................................................. 16
1.3.8. Theo dõi một số biến chứng sau phẫu thuật ................................... 16
1.3.9. Tư vấn, giáo dục sức khỏe cho người bệnh .................................... 17
1.4. Các mơ hình học thuyết điều dưỡng thường được áp dụng vào trong
thực hành điều dưỡng ...................................................................................... 18
1.4.1. Học thuyết Virginia Henderson ...................................................... 18
1.4.2. Học thuyết Newman........................................................................ 19


1.5. Các nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam về điều trị và chăm sóc
người bệnh sỏi tiết niệu ................................................................................... 20
1.5.1. Các nghiên cứu trên Thế giới về điều trị và chăm sóc người
bệnhsỏi tiết niệu ............................................................................. 20
1.5.2. Các nghiên cứu tại Việt Nam về điều trị và chăm sóc người bệnh
sỏi tiết niệu ..................................................................................... 21
1.6. Giới thiệu tóm tắt về địa bàn nghiên cứu ................................................ 25
1.6.1. Giới thiệu về Bệnh viện đa khoa Quốc Tế Vinmec Times City ..... 25
1.6.2. Giới thiệu khoa ngoại chung và khu phẫu thuật. ............................ 25
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............. 26
2.1. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................. 26
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ........................................................... 27
2.3. Thiết kế và phương pháp thu thập thông tin ........................................... 27
2.4. Phương pháp thu thập số liệu .................................................................. 28
2.5. Các biến số nghiên cứu............................................................................ 29
2.6. Tiêu chuẩn, thang đo ............................................................................... 34
2.7. Phương pháp phân tích số liệu ................................................................ 36
2.8. Đạo đức của nghiên cứu .......................................................................... 37
2.9. Hạn chế của nghiên cứu .......................................................................... 37
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ....................................................... 39

3.1. Một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của người bệnh nội soi
điều trị sỏi tiết niệu .................................................................................. 39
3.2. Một số yếu tố liên quan đến công tác chăm sóc người bệnh................... 51
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN .............................................................................. 56
4.1. Một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của người bệnh phẫu thuật
nội soi điều trị sỏi tiết niệu tại khoa Ngoại bệnh viện Đa khoa Quốc tế
Vinmec Times City ................................................................................ 56


4.2. Một số yếu tố liên quan đến chăm sóc điều dưỡng của đối tượng
nghiên cứu .............................................................................................. 67
4.2.1. Thực trạng cơng tác chăm sóc người bệnh phẫu thuật nội soi điều
trị sỏi tiết niệu của điều dưỡng tại Bệnh viện Quốc tế Vinmec
Times City ...................................................................................... 67
4.2.2. Một số yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh phẫu thuật nội
soi điều trị sỏi tiết niệu của điều dưỡng tại Bệnh viện Quốc tế
Vinmec Times City ........................................................................ 69
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 73
KIẾN NGHỊ .................................................................................................... 75
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BVĐKQT

: Bệnh viện đa khoa quốc tế

BMI

: Body mass Index (chỉ số khối cơ thể)

NB

: Người bệnh

GDSK

: Giáo dục sức khỏe

HA

: Huyết áp

NC

: Nghiên cứu

NVYT

: Nhân viên y tế

TST

: Tán sỏi thận

NS

: Nội soi

NSNQ

: Nội soi niệu quản

PT

: Phẫu thuật

TSNCT

: Tán sỏi ngoài cơ thể

XQ

: Chụp X-quang


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1.

Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu ................................ 39

Bảng 3.2.

Phân bố tỷ lệ người bệnh theo thời gian phát hiện sỏi ................ 41

Bảng 3.3.

Chỉ số khối cơ thể BMI của người bệnh trước phẫu thuật .......... 42

Bảng 3.4.

Đặc điểm toàn trạng, DHST của người bệnh trước phẫu thuật.. 42

Bảng 3.5.

Vị trí sỏi của người bệnh ............................................................. 43

Bảng 3.6.

Tình trạng đau của người bệnh trước phẫu thuật ........................ 43

Bảng 3.7.

Chỉ số Creatinin của người bệnh trước phẫu thuật ..................... 44

Bảng 3.8.

Số lượng Bạch cầu của người bệnh trước phẫu thuật ................. 44

Bảng 3.9.

Xét nghiệm tế bào trong nước tiểu của người bệnh .................... 45

Bảng 3.10. Kích thước sỏi tiết niệu ............................................................... 45
Bảng 3.11. Thời gian phẫu thuật, cách thức phẫu thuật, thời gian nằm viện
của người bệnh ............................................................................ 46
Bảng 3.12. Các loại dẫn lưu của người bệnh ................................................ 47
Bảng 3.13. Biến chứng của người bệnh ........................................................ 48
Bảng 3.14. Tình trạng da, niêm mạc, dấu hiêu sinh tồn của người bệnh trong

72 giờ đầu sau phẫu thuật ............................................................ 48
Bảng 3.15. Tình trạng của người bệnh sau phẫu thuật .................................. 49
Bảng 3.16. Tình trạng người bệnh lúc ra viện ............................................... 50
Bảng 3.17. Các loại thuốc dùng cho người bệnh ........................................... 51
Bảng 3.18. Thực trạng cơng tác chăm sóc của điều dưỡng ........................... 51
Bảng 3.19. Mức độ hài lòng của người bệnh với cơng tác chăm sóc của điểu
dưỡng ........................................................................................... 52
Bảng 3.20. Môt số yếu tố liên quan đến mức độ đau của người bệnh .......... 53
Bảng 3.21. Một số yếu tố liên quan đến thời gian lưu sonde tiểu của người bệnh ... 53
Bảng 3.22. Môt số yếu tố liên quan đến tình trạng lo âu của người bệnh ..... 54
Bảng 3.23. Một số yếu tố liên quan đến tần suất theo dõi dấu hiệu sinh tồn
của điều dưỡng ............................................................................ 55


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biều đồ 3.1. Tỷ lệ người bệnh có tiền sử mổ sỏi tiết niệu ............................ 40
Biều đồ 3.2. Tỷ lệ người bệnh có các bệnh lý mạn tính kèm theo................ 40
Biều đồ 3.3. Lý do vào viện của người bệnh sỏi tiết niệu............................. 41
Biều đồ 3.4. Thời gian lưu sonde tiểu sau nội soi ......................................... 47
Biều đồ 3.5. Tình trạng vết mổ...................................................................... 50


1

ĐẶT VẤN ĐỀ
Trên thế giới, sỏi tiết niệu nói chung là một bệnh lý rất phổ biến, chiếm
tỷ lệ từ 2% -14% dân số. Tỷ lệ sỏi tiết niệu thấp gặp ở người dân da đen châu
Mỹ, nhưng lại cao ở các nước châu Á điển hình là Thái Lan, Ấn Độ [12],
[17], [36]. Việt Nam là một nước nằm trong khu vực “vành đai sỏi” của thế
giới nên tỷ lệ sỏi tiết niệu cao, tỷ lệ người bệnh sỏi tiết niệu chiếm khoảng

40% - 60% bệnh lý tiết niệu nói chung, là bệnh lý hay gặp nhất trong chuyên
khoa tiết niệu [12], [17]. Cho đến ngày nay, sỏi thận luôn là vấn đề lớn đối
với y học bởi sự tác động của chúng đến sức khoẻ con người. Menon và Koul
thấy rằng khoảng 20 số người bệnh sỏi thận cần can thiệp phẫu thuật do biến
chứng tắc nghẽn, nhiễm khuẩn và suy thận [36].
Ở Việt Nam, điều trị sỏi thận bằng phương pháp mổ mở vẫn chiếm tỷ lệ
lớn từ 30% - 60% phẫu thuật sỏi tiết niệu, đặc biệt đối với trường hợp sỏi có
kích thước lớn. Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật các phương pháp điều
trị ít xâm lấn như lấy sỏi qua da, tán sỏi nội soi qua đường tự nhiên, tán sỏi
ngoài cơ thể, chỉ định mổ mở trong điều trị sỏi thận đã thu hẹp dần [39].
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City, phẫu thuật nội soi
nội soi điều trị sỏi tiết niệu được thực hiện thường quy góp phần nâng cao
chất lượng điều trị, giảm thiểu thời gian nằm viện. Kết quả phẫu thuật không
chỉ phụ thuộc nhiều vào trình độ, kinh nghiệm của phẫu thuật viên, ngồi ra
cịn phụ thuộc vào vai trị của điều dưỡng trong cơng tác theo dõi, chăm sóc
sau mổ. Để nâng cao chất lượng chăm sóc thì việc chăm sóc thực hành dựa
vào bằng chứng là một trong những nguyên tắc cơ bản trong việc điều trị cho
người bệnh. Vậy vấn đề đặt ra ở đây là các biểu hiện, triệu chứng của người
bệnh được điều trị sỏi tiết niệu bằng phương pháp phẫu thuật nội soi tại khoa
Ngoại - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City cần điều dưỡng theo


2

dõi, chăm sóc ở đây là gì ? Cơng tác chăm sóc của điều dưỡng hiện nay như
thế nào ? Có yếu tố nào ảnh hưởng tới chất lượng chăm sóc người bệnh, cho
tới nay chưa có đề tài nghiên cứu nào về vai trò của điều dưỡng trong việc
chăm sóc sau phẫu thuật nội soi điều trị sỏi tiết niệu.
Để trả lời cho các câu hỏi trên chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Chăm sóc người bệnh sau nội soi điều trị sỏi tiết niệu tại Bệnh viện Đa

khoa Quốc tế Vinmec Times City” nhằm hai mục tiêu sau:
1 Mô tả một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của người bệnh phẫu
thuật nội soi điều trị sỏi tiết niệu tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa
Quốc tế Vinmec Times City.
2 Phân tích một số yếu tố liên quan đến chăm sóc điều dưỡng của đối
tượng nghiên cứu.