Bài giảng Bảo hiểm thương mại: Bài 1 - ThS. Nguyễn Thị Lệ Huyền

BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI

Khoa Bảo hiểm
Đại học Kinh tế Quốc dân

v1.0013111228

1


GIỚI THIỆU HỌC PHẦN
I. Mục tiêu
•

Nghiên cứu các nguyên lý chung trong BHTM;

•

Giới thiệu một số nghiệp vụ BHTM quan trọng trong nền kinh tế.

II. Nội dung học phần
Học phần gồm 5 bài
Bài 1: Tổng quan về bảo hiểm thương mại
Bài 2. Bảo hiểm hàng hải
Bài 3. Bảo hiểm xe cơ giới
Bài 4. Bảo hiểm hỏa hoạn
Bài 5: Bảo hiểm con người

v1.0013111228

2

BÀI 1
TỔNG QUAN VỀ
BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI
(Phần 1)
Giảng viên: ThS. Nguyễn Thị Lệ Huyền
Trường ĐH Kinh tế quốc dân

v1.0013111228

3


TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG
Bảo hiểm tình u?
•

Dịch vụ bảo hiểm tình u của Cơng ty Marketting Mặt trời Việt – Sunvico:

•

Điều kiện tham gia: phải có người u

•

Phí: 600.000 đồng - 3 triệu đồng, chỉ đóng một lần và duy nhất vào thời điểm ký
hợp đồng.

•

Người tham gia phải cung cấp đầy đủ các thông tin cơ bản như tên, tuổi, ảnh
(riêng và chung của hai người); địa chỉ, email, điện thoại...

•

Một năm các đơi u nhau sẽ được:
 Thiệp mừng, hoa hồng. Áo đôi cho ngày sinh nhật, chocolate và hoa hồng cho
ngày Valentine, ngày kỷ niệm trong năm;
 Tham gia các bữa tiệc kỷ niệm ngày tình yêu;
 Một chuyến du lịch hàng năm (trong nước hoặc nước ngồi) tương ứng với
giá trị gói hợp đồng...;
 Chấm dứt dịch vụ khi các đơi tình nhân khơng đến nhận quà tại công ty vào
những ngày đặc biệt hoặc đã cưới nhau.

v1.0013111228

4


TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG

Liệu Sunvico có thể kinh doanh bảo hiểm tình u như trên hay
khơng? Tại sao?

v1.0013111228

5

MỤC TIÊU
•

Hiểu được rủi ro và các biện pháp xử lý rủi ro;

•

Hiểu được khái niệm và bản chất của bảo hiểm và bảo hiểm thương mại;

•

Hiểu và biết vận dụng các nguyên tắc cơ bản của bảo hiểm thương mại;

•

Hiểu rõ các loại bảo hiểm thương mại;

•

Hiểu biết về ngành kinh doanh bảo hiểm và quản lý nhà nước về hoạt động
kinh doanh bảo hiểm.

v1.0013111228

6


NỘI DUNG
Nguồn gốc của bảo hiểm thương mại

Các nguyên tắc chung của bảo hiểm thương mại

Phân loại bảo hiểm thương mại
Ngành kinh doanh bảo hiểm

v1.0013111228

7


NỘI DUNG (tiếp theo)
Bài 1 (phần 1) gồm 2 nội dung:

Nguồn gốc của bảo hiểm thương mại

Các nguyên tắc chung của bảo hiểm thương mại

v1.0013111228

8


1. NGUỒN GỐC CỦA BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI
1.1. Rủi ro và biện pháp xử lý rủi ro
1.2. Bản chất và vai trò của bảo hiểm thương mại

v1.0013111228

9

1.1. RỦI RO VÀ BIỆN PHÁP XỬ LÝ
1.1.1. Khái niệm và phân loại rủi ro
1.1.2. Các biện pháp xử lý rủi ro

v1.0013111228

10


1.1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI RỦI RO
•

Rủi ro là …
 … khả năng xảy ra tổn thất;
 … là một giá trị dự tính về một kết cục;
 … là sự kết hợp các nguy cơ; hay
 … là sự biến động xảy ra quanh một giá trị đã
dự tính.
 …

•

Có 2 quan điểm về rủi ro;

•

Các yếu tố của rủi ro;

•

Thuật ngữ phân biệt.

v1.0013111228

11


1.1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI RỦI RO
Các quan điểm về rủi ro

Là sự cố không may bất ngờ xảy ra gây thiệt hại
về người hoặc tài sản

v1.0013111228

12


1.1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI RỦI RO (tiếp theo)
Đặc điểm chung
Sự khơng chắc chắn (tính bất định)
 liệu sự kiện sẽ xảy ra hay khơng?
 (nếu xảy ra thì) xảy ra khi nào?
 (nếu xảy ra thì) kết cục sẽ là gì?
Mức độ của rủi ro: tần suất và tính khốc liệt.

v1.0013111228

13

1.1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI RỦI RO (tiếp theo)
Sự kết hợp giữa tần suất và tính khốc liệt của rủi ro

x

A

x C
x

v1.0013111228

B

14


1.1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI RỦI RO (tiếp theo)
Rủi ro – hiểm họa – nguy cơ

v1.0013111228

15


1.1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI RỦI RO (tiếp theo)

Các loại rủi ro

•

Rủi ro thuần với Rủi ro đầu cơ;

•

Rủi ro tài chính với Rủi ro phi tài chính;

•

Rủi ro cơ bản với Rủi ro riêng biệt.

v1.0013111228

16


1.1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI RỦI RO (tiếp theo)
Rủi ro – hậu quả

v1.0013111228

17


1.1.2. BIỆN PHÁP XỬ LÝ RỦI RO
•

Tránh né rủi ro: Khơng tham gia vào các hoạt
động có thể gặp rủi ro.

•

Đề phịng hạn chế tổn thất:
 Phịng ngừa rủi ro  làm giảm tần suất xảy
ra rủi ro;
 Giảm thiểu tổn thất  Làm giảm mức độ thiệt
hại có thể phải gánh chịu.

v1.0013111228

18


1.1.2. BIỆN PHÁP XỬ LÝ RỦI RO (tiếp theo)
•

Chấp nhận rủi ro:
 Thụ động;
 Chủ động.

•

Chuyển giao rủi ro khơng qua bảo hiểm:
Công cụ phái sinh:
 Hợp đồng giao sau;
 Hoán đổi;
 Quyền chọn.

v1.0013111228

19


1.1.2. BIỆN PHÁP XỬ LÝ RỦI RO (tiếp theo)
Bảo hiểm:
•

Là biện pháp xử lý rủi ro dựa vào qui luật số
đơng bù số ít và lý thuyết phân tán rủi ro;

•

Là biện pháp hữu hiệu nhất vì lợi ích “hai trong
một”;

•

Bảo hiểm: phân biệt BHXH và BHTM.

v1.0013111228

20


1.2. BẢN CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI
Khái niệm và bản chất của bảo hiểm thương mại
•

Bảo hiểm thương mại là hoạt động theo nguyên tắc số đơng bù số ít qua đó người

bảo hiểm cam kết bồi thường/chi trả bảo hiểm cho bên được bảo hiểm khi có sự kiện
được bảo hiểm xảy ra với điều kiện bên được bảo hiểm cam kết trả một khoản tiền
gọi là phí bảo hiểm.
 Bên bảo hiểm: DNBH, Hội tương hỗ bảo hiểm;
 Bên được bảo hiểm: Người tham gia bảo hiểm/ Người được bảo hiểm/ Người thụ
hưởng (quyền lợi) bảo hiểm.

•

Bản chất kinh tế: là q trình phân phối lại thu nhập:
 Giữa những người tham gia bảo hiểm;
 Đáp ứng nhu cầu tài chính phát sinh khi rủi ro xảy ra;
 Vừa mang tính bồi hồn vừa mang tính khơng bồi hồn.

v1.0013111228

21


1.2. BẢN CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI (tiếp theo)
Vai trị của bảo hiểm thương mại
•

Góp phần ổn định tài chính cho bên tham gia
bảo hiểm;

•

Góp phần đề phòng, hạn chế tổn thất cho các
cá nhân, tổ chức và tồn xã hội;

•

Góp phần ổn định chi tiêu của NSNN, tăng tích
luỹ/ tiết kiệm chi;

•

Góp phần phát triển thị trường tài chính và nền
kinh tế;

•

Góp phần giảm bớt tình trạng thất nghiệp.

v1.0013111228

22


2. CÁC NGUYÊN TẮC CHUNG TRONG BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI
2.1. Ngun tắc Số đơng bù số ít
2.2. Ngun tắc Lựa chọn rủi ro
2.3. Nguyên tắc Phân tán rủi ro
2.4. Nguyên tắc Trung thực tuyệt đối
2.5. Nguyên tắc Quyền lợi có thể được bảo hiểm
2.6. Nguyên tắc Nguyên nhân gần

v1.0013111228

23


2.1. NGUN TẮC SỐ ĐƠNG BÙ SỐ ÍT

Hậu quả của rủi ro xảy ra đối với một/một vài người được bù đắp bằng tiền huy động
được của số đông người có khả năng cùng gặp rủi ro như vậy.

v1.0013111228

24


2.2. NGUYÊN TẮC LỰA CHỌN RỦI RO
•

Các rủi ro đã xảy ra, chắc chắn hoặc gần như chắc
chắn sẽ xảy ra thì sẽ bị từ chối bảo hiểm.

•

Rủi ro có thể được bảo hiểm thường có đặc điểm:
 Bất ngờ, khơng lường trước được;
 Phải có ngun nhân khách quan, không chủ ý;
 Gây ra tổn thất vật chất tài chính;
 Phải tính được xác suất;
 Thuần nhất.

v1.0013111228

25