Hoạt động thương mại điện tử trong môi trường thương mại quốc tế tại Việt Nam

Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TRONG MÔI
TRƢỜNG THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ TẠI VIỆT NAM
E-Commerce activities in Internation
trade environment in Việt nam

ThS. Nguyễn Trí Long
Khoa Kinh tế & QTKD, Trường Đại học Hải Phịng.

TĨM TẮT
Cùng với sự phát triển khơng ngừng của internet, các thiết bị số nhƣ
máy tính xách tay, di động thơng minh ngày càng có nhiều sự thay đổi
trong hoạt động thƣơng mại qua các phƣơng tiện điện tử, kết nối với
nhau qua mạng internet, hay nói cách khách chính là thƣơng mại điện
tử. Thực tế đã chứng minh, thƣơng mại điện tử là một phần quan trọng
của thƣơng mại quốc tế. Sự phát triển của thƣơng mại điện tử diễn ra
xuyên biên giới, đã góp phần thúc đẩy hoạt động thƣơng mại quốc tế
đóng góp cho nền kinh tế tồn cầu.
Trong bối cảnh đó, nhận thức đƣợc tiềm năng và vai trị của thƣơng mại
điện tử trong mơi trƣờng thƣơng mại quốc tế, nhiều quốc gia trong đó
có Việt nam đã và đang nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý để điều chỉnh
và làm cơ sở cho hoạt động. Bài viết tập trung vào phân tích sự phát
triển và mối quan hệ của thƣơng mại điện tử trong môi trƣờng thƣơng
mại quốc tại Việt Nam, từ đó đề xuất một số kiến nghị về hành lang
705


International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

pháp lý và cơ chế quản lý cho thƣơng mại điện tự trong giai đoạn
hiện nay.
Từ khóa: Thƣơng mại điện tử, thƣơng mại quốc tế
ABSTRACT
Along with the continuous development of the internet, digital devices
such as laptops, smart mobile phones are increasingly changing in
commercial activities through electronic means, connecting with each
other via the internet, in other words, it is e-commerce. Practically
proven, e-commerce is an important part of international trade. The
development of e-commerce taking place across borders has
contributed to promoting international trade activities to contribute to
the global economy.
In this context, aware of the potential and role of e-commerce in the
international trade environment, many countries, including Vietnam,
have been making efforts to perfect the legal framework to adjust and
act as a mechanism. facility for operation. The paper focuses on
analyzing the development and relationship of e-commerce in the
national trading environment in Vietnam, thereby proposing some
recommendations on the legal corridor and management mechanism for
trade. power itself in the current phase.
Keywords: E-commerce, internation trade Giới thiệu
1. GIỚI THIỆU
Thƣơng mại điện tử là lĩnh vực hoạt động khơng cịn xa lạ với
nhiều quốc gia, với những tính ƣu việt nhƣ: tiết kiệm thời gian, chi phí
cho những giao dịch thƣơng mại. Vì vậy việc áp dụng thƣơng mại
điện tử (TMĐT) trong hoạt động kinh doanh làm một xu thế tất yếu
706

Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

của thời đại. Ngày nay trong quá trình hội nhập quốc tế, việc phát
triển TMĐT biến TMĐT trở thành một phần không thể thiếu đƣợc của
thƣơng mại quốc tế, trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho tiến trình hội
nhập thực sự trở lên vơ cùng cần thiết. Thực tế tiến trình hội nhập
quốc tế của Việt Nam cho thấy phát triển TMĐT luôn đồng hành với
hoạt động thƣơng mại quốc tế, là một động lực quan trọng thúc đẩy
tiến trình hội nhập ở nƣớc ta phát triển. Chính vì vậy, hoạt động
TMĐT chính là một trong những yếu tố quan trọng của thƣơng mại
quốc tế nhằm củng cố vững chắc hơn tiến trình hội nhập của Việt Nam
trong thời gian tới.
2. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA THƢƠNG
MẠI ĐIỆN TỬ
Thƣơng mại điện tử - viết tắt là E-commerce đƣợc biết đến nhƣ một
hoạt động thƣơng mại, mua bán hàng hóa thơng qua việc áp dụng các
cơng nghệ thơng tin trong nền tảng internet.
Thƣơng mại điện tử đƣợc hình thành từ những năm cuối của thập
niên 70 qua việc gửi tài liệu thƣơng mại, các đơn đặt hàng qua email,
tin nhắn trên nền tảng internet. Tuy nhiên với sự phát triển của hệ
thống ngân hàng thƣơng mại, cùng với sự ra đời của hệ thống thanh
toán quốc tế nhƣ hệ thống tín dụng, hệ thống thẻ thanh tốn cũng nhƣ
sự ra đời của ngân hàng điện tử đã giúp cho thƣơng mại điện tử đạt
đƣợc những bƣớc phát triển mới. Đặc biệt năm 1990, khi có hệ thống
mạng internet tồn cầu Word Wide Web (viết tắt là www.) thì thƣơng
mại điện tử đã thực sự bùng nổ và trở thành phƣơng thức giao dịch
thƣơng mai tiên tiến nhất trên thế giới. Các công ty, cá nhân khắp nơi
trên trên thế giới có thể tham gia vào việc mua bán bằng cách truy cập
vào các trang web TMĐT chỉ với máy tính hoặc điện thoại có kết nối

internet để có thể thực hiện các giao dịch mua bán sản phẩm dịch vụ
một cách dễ dàng.

707


International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

Ngày nay, khái niệm TMĐT có thể hiểu là những hoạt động kinh
doanh giữa doanh nghiệp và doanh nghiệp (Business to Business –
B2B), giữa doanh nghiệp với ngƣời tiêu dùng (Business to Consumer
– B2C), giữa các cơng ty và chính phủ (Business to Government –
B2G) và giữa những ngƣời tiêu dùng với nhau (Consumer to consumer – C2C). Phổ biết nhất trên thế giới hiện nay đó chính là hình thức
B2B và B2C. Thị trƣờng B2B có hai thành phần chính đó là cơ hạ
tầng của hệ thống điện tự (e-frastruture) bao gồm thành phần chức
năng của một website thƣơng mại điện tử và các nhà cung cấp các
dịch vụ liên quan nhƣ logistics, thanh toán. Thị trƣờng B2C là hoạt
động giữa các cơng ty và ngƣời tiêu dùng, nó bao gồm các hoạt động
thu thập thơng tin, chƣơng trình marketing, đặt mua hàng hóa, giao
nhận và thanh tốn.
Ngồi việc phân loại các hoạt động TMĐT nhƣ trên, thì hoạt động
TMĐT cịn có nhiều phân loại nhỏ nhƣ việc phân loại website liên
quan đến hoạt động TMĐT, theo nghị định 52/2019/NĐ-CP của
Chính phủ Việt Nam về Thƣơng mại điện tử, theo đó các website sàn
giao dịch thƣơng mại điện tử, website đấu giá trực tuyến, website
khuyến mại trực tuyến, website khác do Bộ công thƣơng quy định.
3.THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ VÀ Q TRÌNH PHÁT TRIỂN
Thƣơng mại quốc tế hình thành khi các quốc gia dƣ thừa hàng hóa
mà đó là thứ các quốc gia khác đang cần hay thiếu. Lý thuyết về kinh

tế cho rằng lợi thế so sánh chính là động cơ để thúc đẩy sự ra đời và
phát triển của thƣơng mại quốc tế. Việc một quốc gia có lợi thế trong
sản xuất ra một sản phẩm với chi phí thấp hơn so với sản phẩm khác,
là cơ sở để các nƣớc giao dịch, buôn bán với nhau và nó chính là tiền
đề để thực hiện phân cơng lao động quốc tế.
Trên phƣơng diện ngôn ngữ, ―quốc tế‖ đƣợc hiểu là những giao
dịch, hoặc các mối quan hệ giữa các quốc gia, còn ―thƣơng mại‖ là
các hoạt động trao đổi, mua bán hàng hóa, dịch vụ…giữa các tổ chức,
cá nhân với tổ chức hoặc cá nhân khác; là hoạt đông xuất khẩu hoặc
708


Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

nhập khẩu…Từ đó có thể hiểu thƣơng mại quốc tế là việc các tổ chức,
cá nhân tại một quốc gia thực hiện hoạt động trao đổi, mua bán hàng
hóa, dịch vụ với tổ chức, cá nhân của quốc gia khác.
Thƣơng mại quốc tế thực tế đã xuất hiện từ rất lâu đời, trải qua các
thời kỳ cổ đại, trung đại, cận đại, hiện đại…và cho đến ngày hôm nay.
Từ những ngƣời thƣơng lái bn bán xun quốc gia phục vụ cho mục
đích cá nhân hoặc một nhóm ngƣời cho đến ngày hơm nay trên thế
giới thƣơng mại quốc tế đã đóng góp một phần lớn vào GDP của các
quốc gia. Theo tổ chức Global Policy Forum đến năm 2030, 60% nền
kinh tế toàn cầu sẽ tham gia vào hoạt động thƣơng mại quốc tế. Dự
đốn này hồn tồn có cơ sở khi hiện nay mỗi quốc gia trên thế giới
đều là thành viên của ít nhất một hiệp ƣớc thƣơng mại thế giới.
4. MỐI QUAN HỆ GIỮ THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VÀ THƢƠNG
MẠI QUỐC TẾ
Kinh tế thế giới càng ngày càng phụ thuộc lớn vào sự phát triển của

công nghệ thông tin, internet, chính điều này đã tạo ra các mơ hình
kinh doanh mới, những phạm trù hoàn toàn mới khác xa với mơ thức
kinh doanh truyền thống. Trong đó TMĐT là một trong những mơ
hình kinh doanh hiện đại tiêu biểu cho cuộc cách mạng cơng nghệ
thơng tin, TMĐT có thể phá bỏ rào cản về không gian, thời gian,
khoảng cách địa lý, tiết kiệm chi phí…thúc đẩy q trình mua bán
diễn ra nhanh chóng. Cùng với sự phát triển của cơ sở hạ tầng internet,
sự phát triển của thiết bị cầm tay cũng nhƣ các nền tảng thanh tốn an
tồn, TMĐT đã tạo điều kiện cho thƣơng mại quốc tế diễn ra một cách
liên tục, nhanh chóng và phát triển khơng ngừng về số lƣợng và chất
lƣợng giao dịch.
Ngày nay, với môi trƣờng internet cùng sự phát triển của thiết bị
điện tử và hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin đã giúp cho các hoạt
động mua bán online trở nên dễ dàng hơn, nhanh hơn và bớt tốn kém
rất nhiều. Việc tìm hiểu, thu thập thơng tin của khách hàng nhằm đƣa
709


International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

ra những chiến lƣợc bán hàng, marketing phù hợp hiệu quả là một
trong những yếu tố sống còn và tốn kém chi phí của các doanh nghiệp
bán hàng, ngồi ra việc lựa chọn nhà cung cấp, xác định chất lƣợng,
thƣơng lƣợng giá cả, vận chuyện, logistics…là những công đoạn quan
trọng và tốn kém. Tuy nhiên với internet, và các thiết bị điện tử, các
ứng dụng, phần mềm hỗ trợ cho TMĐT đã giúp cho các doanh nghiệp
dễ dàng tiếp cận đƣợc khách hàng, việc trao đổi giao dịch không cần
trực tiếp tƣơng tác. Vai trò và tác động của hoạt động TMĐT tới
thƣơng mại quốc tế giống nhƣ việc các quốc gia đƣợc tháo dỡ bớt các

hàng rào thƣơng mại khi giao dịch thƣơng mại với các quốc gia khác.
Sử dụng TMĐT trong thƣơng mại quốc tế thông qua các sàn giao
dịch hàng hóa, các ứng dụng trên thiết bị di dộng cùng với nền tảng
internet cùng hệ thống công nghệ thơng tin an tồn sẽ giúp cho các
bên tiết kiệm đƣợc rất nhiều chi phí và thời gian. Các bên mua và bán
không nhất thiết phải gặp gỡ nhau trực tiếp, họ có thể ngồi ở một chỗ
để thực hiện các giao dịch hoặc xem xét các bƣớc trong quá trình giao
dịch nhƣ xem hàng, đặt hàng, đàm phán, theo dõi vận chuyển....Ở các
quốc gia phát triển trên thế giới, việc kết hợp kinh doanh với TMĐT
đã tạo ra sự cạnh tranh và thu đƣợc lợi thế lớn hơn rất nhiều so với
việc kinh doanh truyền thống, tạo ra đƣợc cơ hội tiếp cận đƣợc các
khách hàng, đối tác ở nƣớc ngoài, tạo ra nguồn thu lớn và đa dạng
hơn.
5.CƠ SỞ PHÁP LÝ CHO HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
Xu hƣớng các giao dịch quốc tế thông qua các sàn thƣơng mại điện
tử ngày càng cao, kéo theo những yêu cầu về kỹ thuật, chất lƣợng dịch
vụ, và độ an tồn trong thanh tốn, vận chuyển cũng khắt khe
hơn…điều này dẫn đến việc cần phải có một hành lang pháp lý đầy
đủ. Chính vì vậy trong những năm qua các tổ chức nhƣng WTO,
OECD, ITC, đặc biệt là Ủy ban Liên Hiệp Quốc về Luật Thƣơng mại
quốc tế (UNCITRAL) đã ban hành và hoàn thiết các quy định, văn
bản pháp luật mẫu có tính thơng nhất chung cho các vấn đề liên quan
710


Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

đến TMĐT trong mơi trƣờng thƣơng mai quốc tế. Trong đó Luật mẫu
về Thƣơng mai điện tử năm 1996 của UNCITRAL là nền tảng, là văn

bản có giá trị pháp lý đầu tiên, có vai trị cực kỳ quan trọng với các
văn bản luật thƣơng mại điện tử sau này. Ngồi ra cịn có nhiều các
văn bản pháp luật quan trọng khác nhƣ Luật về mẫu chữ ký điện tử,
chỉ thị 2000/31/EC về Thƣơng mại điện tử của hội đồng châu Âu. Tại
Việt Nam thì có luật Giao dịch điện tử 2005 dựa trên luật mẫu về
Thƣơng mại điện tử năm 1996 của UNCITRAL, ngồi ra cịn có các
văn bản dƣới luật khác để làm cơ sở pháp lý, cũng nhƣ điều chỉnh
hƣớng dẫn cho hoạt động thƣơng mại điện tử ở Việt Nam nhƣ Nghị
định 52/2013/NĐ-CP về Thƣơng mại điện tử, quy đình về an tồn
trong thanh tốn trực tuyến, xử lý vi phạm, thẩm quyền thanh tra,
giám sát…
Nhƣng trên thực tế, với sự phát triển nhanh chóng của cơng nghệ
thơng tin và các mô thức kinh doanh mới, xã hội liên tục xuất hiện các
hình thức giao dịch, thƣơng mại điện tử mới nhƣ qua các mạng xã hội
Facebook, Zalo…điều này rất khó để quản lý hay xử lý các vụ lừa đảo
vì chúng ta chƣa có đƣợc một văn bản pháp luật quy định cụ thể. Các
văn bản pháp luật không theo kịp sự phát triển của xã hội, và các hoạt
động kinh tế thƣơng mại, nên hầu nhƣ không thể đứa ra những quy
định mang tính định hƣớng cho hoạt động thƣơng mại điện tử trong
môi trƣờng thƣơng mại quốc tế, mà chỉ đƣa ra những vấn đề chung
chung về hợp tác quốc về và thƣơng mại điện tử. Chính điều này đã
gây ảnh hƣởng và cản trở cho việc các doanh nghiệp trong nƣớc muốn
thực hiện các hoạt động thƣơng mại điện tử với cá nhân và tổ chức
nƣớc ngoài, ngƣợc lại các đối tác nƣớc ngoài cũng rất khó khăn và
ngại khi tham gia vào hoạt động Thƣơng mại điện tự tại thị trƣờng
trong nƣớc.

711

International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

6. THỰC TẾ CỦA HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
TRONG MÔI TRƢỜNG THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ TẠI VIỆT
NAM
Trên thế giới, khu vực Bắc Mỹ (gồm Mỹ và Canada) là nơi dẫn đầu
thế giới về việc sử dụng internet, điều này dẫn đến thƣơng mại điện tử
cũng đặc biệt phát triển và đóng góp lớn cho nền kinh tế khu vực này.
Một trong những điển hình đó là nền tảng Thƣơng mại điện tử Ebay
và Amazon đã chứng minh đƣợc sức mạnh và đóng góp vào sự phát
triển chung của thƣơng mại quốc tế.
Bên cạnh thị trƣờng Mỹ và Châu Âu, thì Trung Quốc cũng là khu
vực mà thƣơng mại điện tử thực sự bùng nổ với hàng loạt các nền tảng
mua và ứng dụng hỗ trợ việc giao dịch mua bán online, mà điển hình
là Alibaba và Wechat. Theo thống kế thì có đến hơn 80% dân số
Trung QUốc thực hiện ít nhất 1 giao dịch qua mạng điện tử trong năm
vừa qua.

(Mức độ tăng tƣởng của ngành thƣơng mại điện tử Việt Nam năm 2018)

712


Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

Thƣơng mại điện tử đã tạo ra những thay đổi rất lớn trong việc
quản lý thƣơng mại quốc tế, TMĐT đã tạo ra những cơ chế quản lý
mang tính tƣơng tác với mơi trƣờng kinh doanh, giúp cho thị trƣờng

có đƣợc thơng tin, sản phẩm và dịch vụ cũng nhƣ những thay đổi
mang tính tích cực cho thị trƣờng thƣơng mại quốc tế.
Năm 2018 tại Việt Nam đã chứng kiến sự bùng nổ của thƣơng mại
điện tử với những con số cực kỳ ấn tƣợng. Tổng doanh thu của các
công ty thƣơng mại điện tử ở Việt Nam đạt con số 2,26 tỷ USD tăng
30% so với năm 2017 (theo Statista). Với kết quả đó, Việt Nam đã
vƣơn lên đứng thứ 6 trong top những thị trƣờng thƣơng mại điện tử
lớn nhất thế giới, và chỉ xếp sau Trung Quốc, Mỹ, Anh, Nhật và Đức
Số lƣợng ngƣời tham gia mua sắm trên các sàn thƣơng mại điện tử
của Việt Nam năm 2018 đạt khoảng 48,8 triệu ngƣời – tƣơng đƣơng
gần 50% dân số, và dự kiến con số này sẽ tăng lên 52 triệu ngƣời đến
hết năm 2019. Trong đó xu hƣớng đăng nhập, tìm kiếm và mua sắm
trên thiết bị di động chiếm đến 72% đơn hàng. Thị trƣờng Việt Nam
có đến hơn 50 triệu thuê bao sử dụng smartphone và đa số đều là
ngƣời trẻ tuổi, đây chính là độ tuổi vàng trong mua sắm online. Đây
chính là tín hiệu tốt cho thƣơng mại điện tử trong nƣớc, nhƣng cũng là
thách thức cho các doanh nghiệp trong nƣớc khi phải cạnh tranh với
các tổ chức, doanh nghiệp ở nƣớc ngoài khi phát triển hệ thống
thƣơng mại điện tử để giành lấy thị phần.
Trong những năm vừa qua, đại diện cho sự phát triển của thƣơng
mại điện tử trong môi trƣờng thƣơng mại quốc tế chúng ta phải kể đến
những công ty nhƣ Lazada, Shopee, Tiki,...hay những nền tảng khác
nhƣ Grab, foody..đã khiến cho xu hƣớng mua sắm trực tuyến trở thành
một phần không thể thiếu đƣợc trong hoạt động đời sống kinh tế xã
hội của ngƣời dân Việt Nam. Các nền tảng này đã đầu tƣ rất mạnh về
nền tảng công nghệ, phát triển mạnh ở cả mơ hình B2B và B2C, đầu

713

International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

tƣ kho bãi, và phát triển dịch vụ logistics phù hợp với đặc thù giao
thông tại các thành phố Việt Nam.
Tuy nhiên có một rào cản khơng hề nhỏ đối với TMĐT ở Việt Nam
là hệ thống hành lang pháp lý, văn bản luật điều chỉnh hoạt động này
cịn có những nhƣợc điểm nhƣ: thiếu sự liên kết chặt chẽ giữa các văn
bản với nhau, thiếu đồng bộ giữa chính sách nội địa và chính sách
quốc tế; cơ chế quản lý Nhà nƣớc về thƣơng mại điện tử chƣa thích
hợp và theo kịp sự phát triển của xã hội, thiếu những thơng tin phân
tích về ảnh hƣởng của thƣơng mại điện tử đến thƣơng mại quốc tế nói
riêng và nền kinh tế nói chung.
7.MỘT SỐ KIẾN NGHỊ
Nhƣ đã trình bầy ở trên, hành lang pháp lý là vấn đề quyết định đến
sự thành công của TMĐT trong môi trƣờng thƣơng mại quốc tế.
Chính vì vậy mỗi quốc gia, đặc biệt là Việt Nam cần phải hoàn thiện
một khung pháp lý hoàn chỉnh cho các hoạt động TMĐT. Sau đó sẽ là
việc hoàn thiện và phối hợp thống nhất khung pháp lý cho hoạt động
thƣơng mại điện tử khu vực và toàn cầu.
Trên thực tế có đến 70% ngƣời mua hàng trực tuyến vẫn sử dụng
hình thức thanh tốn dịch vụ thu hộ ngƣời bán (COD), nhƣng tỷ lệ
hoàn trả hàng đặt trực tuyến lên đến 13% là rất cao. Chính phủ nên tập
trung nghiên cứu và xây dựng mơ hình thanh toán TMĐT một cách
thống nhất, đồng bộ đem lại sự tin tƣởng cho ngƣời tham gia.
Theo ƣớc tính Hà Nội và Hồ Chí Minh chiếm tới 70% giao dịch
thƣơng mại điện tử, quy mô thƣơng mại điện tử ở các khu vực khác
đặc biệt là nông thôn, vùng sâu vùng xa rất nhỏ, trong khi đó 70% dân
số vẫn sống ở nơng thơn. Đây chính là thị trƣờng rất tiềm năng, đồng
thời cũng là nơi cung cấp sản phẩm đa dạng, phù hợp với thƣơng mại

điện tử. Vì vậy trong thời gian tới các cơ quan quản lý nhà nƣớc phải
tăng cƣờng hỗ trợ các địa phƣơng có chỉ số thƣơng mại điện tử thấp
nhƣ: đào tạo nâng cao năng lực quản lý về thƣơng mại điện tử, nâng
cao năng lực ứng dụng thƣơng mại điện tử…
714


Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”,
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3

Khẩn trƣơng hoàn thiện và ban hành đầy đủ Luật An ninh mạng để
tạo mội trƣờng thuận lợi, công bằng cho việc kinh doanh trực tuyến và
bảo vệ ngƣời tham gia vào giao dịch mua bán trên mạng internet.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Văn bản pháp luật:
Luật Giao dịch điện tử2005
Nghị định 52/2013/NĐ-CP của Chính phủvềThƣơng mại điện tử
Đạo luật Thƣơng mại điện tửnăm 2000 của Canada
Luật mẫu về Thƣơng mại điện tử của UNCITRAL năm 1996
Hiệp ƣớc Liên Hiệp Quốc về trao đổi thông tin điện tử trong Hợp
đồng quốc tế
Tài liệu tham khảo bằng tiếng Việt:
Nguyễn Xuân Thiên, Bài tham luận ―Lý thuyết lợi thế so sánh và
gợi ý đối với Việt Nam trong bối cảnh phát triển hiện nay‖ tại Hội
thảo quốc gia Các lý thuyết kinh tế trong bối cảnh khủng hoảng kinh
tế toàn cầu và thực tiễn ở Việt Nam.
Báo cáo chỉ số thƣơng mại điện tử năm 2019,
/>3 xu hƣớng thƣơng mại điện tử đáng chú ý năm 2019,
/>Thƣơng mại điện tử: làm sao để chính sách bắt nhịp với thị trƣờng,
/>

715