Bài giảng Quản trị kinh doanh: Chương 8 - TS. Ngô Thị Việt Nga

CẤU TRÚC TỔ CHỨC
KINH DOANH

Giáo án điện tử môn Quản trị kinh doanh, D3


NỘI DUNG
1. Khái lược về cấu trúc tổ chức
2. Các hệ thống tổ chức doanh nghiệp
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tổ chức doanh nghiệp
4. Quy trình hình thành và hồn thiện cấu trúc tổ chức doanh nghiệp


1. KHÁI LƯỢC VỀ CƠ CẤU TỔ CHỨC




Tổ chức chính thức và tổ chức phi chính thức

Cơ cấu tổ chức chính thức



Vai trị của cấu trúc tổ chức chính thức


TỔ CHỨC CHÍNH THỨC VÀ TỔ CHỨC PHI CHÍNH THỨC
TỔ CHỨC CHÍNH THỨC

TỔ CHỨC PHI CHÍNH THỨC



Là tổ chức được xây dựng có ý thức theo các mục tiêu



Hình thành ngoài ý muốn của bộ máy quản trị.

nhằm hoàn thành các nhiệm vụ của tổ chức.



Mang tính chất khách quan:





Là tổng hợp các bộ phận khác nhau của mối liên hệ và
quan hệ phụ thuộc lẫn nhau, được chuyên môn hóa, được

Do sự tương hợp nhau về tính tình, cách cư xử, thói
quen sinh hoạt;

giao trách nhiệm và quyền hạn nhất định, và được bố trí



Sự giống nhau về quyền lợi;

theo mơ hình thích hợp nhằm thực hiện các chức năng



Bầu khơng khí của doanh nghiệp.

quản trị doanh nghiệp.



Có vai trị thúc đẩy hoặc kìm hãm đối với cơ cấu tổ chức
chính thức.


CƠ CẤU TỔ CHỨC CHÍNH THỨC
- Là cơ cấu do các NQT doanh nghiệp tạo ra theo mục đích, nhằm hoàn thành
các nhiệm vụ nhất định. Gọi là cơ cấu tổ chức hay bộ máy quản trị doanh nghiệp

-

Là tổng hợp các bộ phận khác nhau có mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau,
được chun mơn hóa ở trình độ nhất định, được trao các trách nhiệm
quyền hạn cụ thể và được bố trí theo mơ hình quản trị thích hợp nhằm thực
hiện nhiệm vụ quản trị với hao phí nguồn lực ít nhất


VAI TRỊ CỦA CƠ CẤU TỔ CHỨC CHÍNH THỨC

2

1

Có mục đích và ln
hướng theo các mục tiêu đã
xác định

Cơ cấu tổ chức tác động
đến hành vi của nhóm và
cá nhân


2. CÁC HỆ THỐNG TỔ CHỨC DOANH NGHIỆP



Hệ thống tổ chức kiểu trực tuyến



Hệ thống tổ chức kiểu chức năng




Hệ thống tổ chức kiểu trực tuyến tư vấn
Hệ thống tổ chức kiểu trực tuyến-chức năng



Hệ thống tổ chức kiểu ma trận



Hệ thống tổ chức theo nhóm


HỆ THỐNG TỔ CHỨC KIỂU TRỰC TUYẾN


HỆ THỐNG TỔ CHỨC KIỂU CHỨC NĂNG


HỆ THỐNG TỔ CHỨC KIỂU TRỰC TUYẾN TƯ VẤN


HỆ THỐNG TỔ CHỨC KIỂU TRỰC TUYẾN CHỨC NĂNG


HỆ THỐNG TỔ CHỨC KIỂU MA TRẬN


HỆ THỐNG TỔ CHỨC THEO NHÓM


3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CƠ CẤU TỔ CHỨC DOANH NGHIỆP

Hình thức pháp lý của doanh nghiệp

Nhiệm vụ kinh doanh

Trình độ đội ngũ lao động

Nhân
Nhân tố
tố
Cơng nghệ, thiết bị

Điều chỉnh chung và cá biệt

Đặc điểm môi trường


4. QUY TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ HỒN THIỆN
CƠ CẤU TỔ CHỨC DOANH NGHIỆP



Khái lược



Các yêu cầu chủ yếu



Nguyên tắc tổ chức hoạt động



Hình thành/thiết kế lại các nơi làm việc




Xác định quyền hạn, quyền lực và trách nhiệm

Xây dựng và hoàn thiện nội quy, quy chế


KHÁI LƯỢC

Làm như thế nào để chia nhiệm vụ chung
thành các cơng việc nhỏ hơn một cách

Quy mơ nhóm thích hợp để báo cáo lên cấp
trên

thàng công

4 VẤN ĐỀ QUYẾT ĐỊNH

Nền tảng để nhóm các cơng việc riêng lẻ

Phân chia quyền lực giữa các bộ phận, cá
nhân


KHÁI LƯỢC


Cơ cấu tổ chức biến đổi phụ thuộc vào các lựa chọn mà
NQT tạo ra



Cơ cấu tổ chức có xu hướng theo một thái cực này hay một
thái cực khác trên từng đoạn


CÁC YÊU CẦU CHỦ YẾU

Phải đảm bảo tính linh hoạt cần thiết

Phải đảm bảo tính chun mơn hóa cao nhất
có thể

Yêu
Yêu cầu
cầu

Các vấn đề khoa học cần phải đảm bảo
sự phối hợp nhịp nhàng giữa các giữa
các bộ phận, cá nhân

Phải đảm bảo tiêu chuẩn hóa lao động
thực hiện nhiệm vụ

Phải đảm bảo tính thống nhất quyền lực

CÁC NGUYÊN TẮC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG

Thống nhất

NGUYÊN TẮC

Hiệu quả

Kiểm soát được


NGUYÊN TẮC THỐNG NHẤT





Đòi hỏi mọi hoạt động quản trị phải thống nhất;
Là yêu cầu bắt buộc cao nhất trong tổ chức;

Biểu hiện: Các doanh nghiệp phải đảm bảo sự thống nhất. Trong mối
quan hệ giữa tổ chức Đảng, bộ máy quản trị và tổ chức Cơng đồn;
giữa chủ sở hữu và bộ máy quản trị, giữa hội đồng quản trị và tổng
giám đốc;



Tính thống nhất phải được luật hóa và hoàn thiện bằng pháp luật

NGUYÊN TẮC HIỆU QUẢ


Hiệu quả là điều kiện để doanh nghiệp tồn tại và phát triển  hoạt
động quản trị phải có hiệu quả.



Phải:



Chọn mơ hình đơn giản nhất, gọn nhẹ, tiết kiệm nhân lực
nhất;




Điều chỉnh chung lớn nhất có thể;
Đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ quản trị với chí phí kinh
doanh thấp nhất


NGUN TẮC KIỂM SỐT ĐƯỢC


Ngun tắc này địi hỏi phải tính tốn kỹ càng khi phân cơng nhiệm vụ cho
từng chức danh để đảm bảo mỗi chức danh quá trình kiểm sốt được tồn
bộ nhiệm vụ của mình:

Mọi hoạt động phải được kiểm soát  Phải kiểm soát được mọi hoạt động quản tr



Biểu hiện:



Người phục trách lĩnh vực công tác phải kiểm soát được hoạt động
của lĩnh vực;



Thủ trưởng phải kiểm soát được hoạt động của mọi nhân viên dưới
quyền;



Người được giao nhiệm vụ phải kiểm soát được mọi hoạt động
liên quan đến nhiệm vụ.


HÌNH THÀNH/ THIẾT KẾ LẠI CÁC NƠI LÀM VIỆC

1

2

Lựa chọn ngun tắc thiết kế cơng việc, nhiệm vụ

Phân tích và tổng hợp nhiệm vụ


LỰA CHỌN NGUYÊN TẮC CÔNG VIỆC, NHIỆM VỤ

1

2

3

4

Nguyên tắc

Nguyên tắc

Nguyên tắc

Ngun tắc

tập trung hay

chun mơn

thống nhất

về quyền lực-

phi tập trung

hóa hay đảm

hay đa dạng

trách nhiệm và

hóa

bảo tính

nghề nghiệp

ngun tắc

thống nhất
q trình

chuỗi


PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP NHIỆM VỤ



Phân tích nhiệm vụ là sự chia nhỏ công việc thành các nhiệm
vụ cụ thể hơn và đến cấp độ cuối cùng là các hành động cụ thể.



Tổng hợp nhiệm vụ là sự liên kết các nhiệm vụ cụ thể đã phân
tích vào một NLV theo các nguyên tắc nhất định.