Luận văn nghiên cứu tình hình thực thi chính sách miễn thủy lợi phí nông nghiệp tại hai huyện kim bôi và lạc thủy, tỉnh hòa bình

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
-------------***---------------

CÙ VI T HƯNG

NGHIÊN C U TÌNH HÌNH TH C THI
CHÍNH SÁCH MI N THU L I PHÍ NƠNG NGHI P
T I HAI HUY N KIM BÔI VÀ L C TH Y T NH HỊA BÌNH

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Chun ngành

: KINH T NÔNG NGHI P

Mã s

: 60.31.10

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. NGUY N VĂN SONG

HÀ N I - 2011


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan r ng, n i dung, s li u và k t qu nghiên c u trong
lu n văn là trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.

Tôi cũng xin cam k t ch c ch n r ng, m i s giúp ñ cho vi c th c
hi n lu n văn đã đư c c m ơn, các thơng tin trích d n trong lu n văn đ u
đư c ch rõ ngu n g c, b n lu n văn này là n l c, k t qu làm vi c c a
cá nhân tơi (ngồi ph n đã trích d n).

Tác gi lu n văn

Cù Vi t Hưng

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

i


L I C M ƠN
Trong quá trình th c hi n đ tài này, tơi đã nh n đư c s hư ng d n,
ch b o và giúp ñ t n tình c a các th y cơ giáo trong Khoa Kinh t và PTNT,
các th y cô trong Trư ng. Nhân d p này cho phép tơi đư c bày t lòng bi t ơn
chân thành và sâu s c đ n cơ giáo PGS.TS Nguy n Văn Song ñã tr c ti p
hư ng d n, ch b o và giúp đ tơi th c hi n ñ tài này.
Tôi xin chân thành c m ơn t p th cán b , giáo viên b môn Kinh t tài
ngun và tồn th các th y cơ giáo trong Khoa Kinh t và PTNT- Trư ng
ð i h c Nông Nghi p Hà N i.
Tôi xin bày t lịng bi t ơn đ n các th y cơ giáo đã tr c ti p gi ng d y
tơi trong quá trình h c t p t i Trư ng và các th y cô giáo Khoa Sau ð i H cTrư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i.
Tôi xin chân thành c m ơn Cơng ty TNHH M t thành viên Khai
thác cơng trình th y l i t nh Hịa Bình đã giúp đ tơi trong q trình thu
th p s li u.
Cu i cùng, tơi xin c m ơn gia đình, b n bè nh ng ngư i đã ln giúp
đ , ñ ng viên tôi trong su t th i gian nghiên c u và vi t lu n văn này.

Tôi xin trân tr ng c m ơn!
Hà N i, ngày tháng năm 2011
Tác gi

Cù Vi t Hưng

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

ii


M CL C
Trang
L I CAM ðOAN .............................................................................................. i
L I C M ƠN ................................................................................................... ii
M C L C........................................................................................................ iii
DANH M C CÁC CH

VI T T T .............................................................. vi

DANH M C B NG....................................................................................... vii
DANH M C HÌNH, SƠ ð ........................................................................... ix
1. M ð U....................................................................................................... 1
1.1. Tính c p thi t c a ñ tài ........................................................................ 1
1.2. M c tiêu nghiên c u ............................................................................. 3
1.2.1. M c tiêu nghiên c u chung ............................................................ 3
1.2.2. M c tiêu nghiên c u c th ............................................................. 3
1.3. ð i tư ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u...................................... 3
1.3.1. ð i tư ng nghiên c u ..................................................................... 3
1.3.2. Ph m vi nghiên c u ........................................................................ 4

2. T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U ................................................... 5
2.1. Cơ s lý lu n c a ñ tài......................................................................... 5
2.1.1. Nư c ñ i v i s n xu t nơng nghi p và đ c đi m c a các
cơng trình th y l i........................................................................... 5
2.1.2. Th y l i phí và ý nghĩa kinh t - xã h i c a chính sách mi n
thu l i phí ...................................................................................... 7
2.1.3. Mơ hình tr giá đ u vào cho nơng dân và mơ hình qui lu t
cung- c u, th ng dư ngư i s n xu t, th ng dư ngư i tiêu dùng......... 9
2.1.4. M t s nghiên c u liên quan ñ n chính sách mi n, gi m
th y l i phí .................................................................................... 12
2.2. Cơ s th c ti n c a đ tài..................................................................... 15

Trư ng ð i h c Nơng Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

iii


2.2.1. Q trình hình thành, phát tri n chính sách thu l i phí
Vi t Nam....................................................................................... 15
2.2.2. H th ng cơng trình thu nơng và th c tr ng cơng tác thu,
s d ng thu l i phí

Vi t Nam .................................................. 19

2.2.3. Kinh nghi m c a các nư c v chính sách thu l i phí và bài
h c ñ i v i Vi t Nam [4]. ............................................................. 31
3. ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ................. 35
3.1. ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u............................................................... 35
3.1.1. ð c ñi m t nhiên......................................................................... 35
3.1.2. ði u ki n kinh t , xã h i.............................................................. 37

3.2. Phương pháp nghiên c u...................................................................... 46
3.2.1. Khung phân tích............................................................................ 46
3.2.2. Ch n đi m nghiên c u .................................................................. 47
3.2.3. Phương pháp thu th p thông tin.................................................... 48
3.2.4. Phương pháp phân tích s li u...................................................... 50
4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .......................................... 53
4.1. H th ng và b máy t ch c qu n lý các cơng trình thu l i trên
ñ a bàn huy n L c Th y và Kim Bơi – T nh Hịa Bình...................... 53
4.1.1. H th ng các cơng trình th y l i trên đ a bàn............................... 53
4.1.2. B máy t ch c qu n lý các cơng trình th y l i trên đ a bàn ....... 55
4.2. Tình hình thu và s d ng th y l i phí trên đ a bàn huy n L c
Th y và Kim Bôi trư c khi th c hi n chính sách mi n th y l i
phí nơng nghi p................................................................................... 59
4.3. Tình hình th c hi n chính sách mi n th y l i phí nơng nghi p
trên đ a bàn huy n L c Th y và Kim Bơi- T nh Hịa Bình ................ 62
4.3.1. Cơ ch th c hi n chính sách mi n th y l i phí nơng nghi p
trên ñ a bàn huy n L c Th y và Kim Bôi..................................... 62

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

iv


4.3.2. Tình hình th c hi n chính sách mi n thu l i phí nơng
nghi p trên đ a bàn huy n L c Th y và Kim Bôi......................... 66
4.3.3. ðánh giá chung v tình hình th c thi chính sách mi n thu l i
phí nơng nghi p huy n L c Th y và Kim Bôi t nh Hịa Bình...... 98
4.4. M t s đ xu t nh m hồn thi n chính sách mi n th y l i phí ......... 101
4.4.1. ð i v i UBND t nh Hịa bình và các S , ban, ngành liên quan .... 102
4.4.2. ð i v i cơ quan qu n lý và khai thác cơng trình thu l i .......... 104

4.4.3. ð i v i h p tác xã d ch v nông nghi p ..................................... 106
4.4.4. ð i v i ngư i nông dân .............................................................. 108
PH N V: K T LU N VÀ KHUY N NGH .............................................. 110
5.1. K t lu n .............................................................................................. 110
5.2. Khuy n ngh ....................................................................................... 115
5.2.1. ð i v i các cơ quan ch c năng................................................... 115
5.2.2. ð i v i cơ quan qu n lý và khai thác cơng trình thu l i .......... 117
TÀI LI U THAM KH O............................................................................. 119

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

v


DANH M C CÁC CH

VI T T T

ðVT

ðơn v tính

HTX

H p tác xã

KTCTTL

Khai thác cơng trình th y l i

MTV

M t thành viên

NN

Nông nghi p

SL

S lư ng

TM-DV

Thương m i - d ch v

TNHH

Trách nhi m h u h n

TLP

Th y l i phí

PTNT

Phát tri n nơng thơn

UBND

y ban nhân dân

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

vi


DANH M C B NG
STT

Tên b ng

Trang

B ng 2.1:

Doanh nghi p Nhà nư c KTCTTL........................................... 22

B ng 2.2:

T ng h p k t qu thu thu l i phí c a c nư c ........................ 24

B ng 3.1:

Tình hình s d ng ñ t ñai c a huy n L c Th y và Kim
Bơi giai đo n 2008- 2010 ......................................................... 38

B ng 3.2:

Tình hình dân s và lao đ ng c a huy n L c Th y và

Kim Bơi giai đo n 2008- 2010 ................................................. 40

B ng 3.3:

Cơ c u kinh t c a huy n L c Th y và Kim Bơi giai đo n
2008- 2010 ................................................................................ 45

B ng 4.1:

H th ng cơng trình thu l i t nh Hịa Bình năm 2010 ............ 54

B ng 4.2

T ng h p s ti n n ñ ng thu l i phí c a t nh Hịa Bình
đ n năm 2007............................................................................ 59

B ng 4.3a:

T ng h p s ti n n đ ng thu l i phí c a các HTX d ch
v NN trên ñ a bàn huy n L c Th y ñ n năm 2007................. 60

B ng 4.3b:

T ng h p s ti n n ñ ng thu l i phí c a các HTX d ch
v NN trên đ a bàn huy n Kim Bơi ñ n năm 2007 .................. 60

B ng 4.4:

M c thu thu l i phí theo Ngh đ nh 115/2008/Nð- CP.......... 64

B ng 4.5a:

So sánh di n tích tư i tiêu c a xí nghi p KTCTTL L c
Th y trư c và sau khi th c hi n chính sách ............................. 69

B ng 4.5b:

So sánh di n tích tư i tiêu c a xí nghi p KTCTTL Kim
Bơi trư c và sau khi th c hi n chính sách................................ 70

B ng 4.6:

K t qu tư i tiêu c a các Xí nghi p KTCTTL v i các h dân ....... 73

B ng 4.7a:

K t qu s n xu t kinh doanh c a XNKTCTTL L c Th y ....... 75

B ng 4.7b:

K t qu s n xu t kinh doanh c a XNKTCTTL Kim Bôi......... 76

B ng 4.8:

K t qu s n xu t kinh doanh c a m t s HTX DVNN
trên ñ a bàn huy n L c Th y và Kim Bôi năm 2009-2010 ...... 83

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

vii

B ng 4.9:

K t qu ho t ñ ng c a HTX d ch v nông nghi p Nam
Thư ng trư c và sau khi có chính sách mi n TLP cho
nơng nghi p............................................................................... 85

B ng 4.10a: Chi phí thu l i c a các h tr ng lúa trư c và sau khi
có chính sách mi n thu l i phí ............................................... 89
B ng 4.10b: Chi phí thu

l i v

mùa c a 2 lo i nhóm cây màu

s d ng ít nư c và nhi u nư c.................................................. 90
B ng 4.11a: Chi phí s n xu t lúa v Mùa năm 2010 .................................... 92
B ng 4.11b: B ng t ng h p chi phí, giá thành s n ph m lúa v mùa
năm 2010................................................................................... 94
B ng 4.12:

nh hư ng c a chính sách mi n TLP t i di n tích tr ng
lúa c a các h dân đi u tra........................................................ 95

B ng 4.13:

nh hư ng c a chính sách mi n TLP t i di n tích tr ng
màu và cây v đơng c a các h dân ñi u tra ............................ 96

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

viii


DANH M C HÌNH, SƠ ð
TT

Tên hình, sơ đ

Trang

Hình 2.1: Tác đ ng c a chính sách tr giá đ u vào đ n cung và c u........... 10
Hình 2.2: Mi n th y l i phí nh hư ng t i chi phí; lư ng cung c a
trang tr i, h nông dân và th trư ng nông s n [17]. .................... 12

Sơ đ 3.1: Khung phân tích............................................................................. 47
Sơ đ 4.1: Mơ hình t ch c và qu n lý các cơng trình thu l i...................... 57

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

ix


1. M

ð U

1.1. Tính c p thi t c a ñ tài
B o ñ m ñ lương th c cho con ngư i và chăn nuôi gia súc, gia c m

ñang là m t v n ñ căng th ng, nóng b ng đ i v i các nư c trên th gi i, ñ c
bi t là t i các nư c ñang phát tri n. Cu c kh ng ho ng lương th c trên ph m
vi toàn c u b t ñ u t tháng 2 năm 2008 ñã m t l n n a c nh báo các nư c
trên th gi i c n ñ cao vai trị nơng nghi p hơn n a trong q trình phát tri n
đ t nư c.
Vi t Nam, nơng nghi p ln gi m t v trí quan tr ng trong phát
tri n kinh t ñ t nư c. ð i v i s n xu t nông nghi p, nư c t các cơng trình
th y l i là y u t ñ u vào h t s c quan tr ng ñ i v i quá trình s n xu t c a
nhi u lo i s n ph m nơng nghi p có tư i. Chi phí s d ng y u t s n xu t này
s

nh hư ng tr c ti p ñ n thu nh p c a ngư i nông dân, là l c lư ng v n

ñang chi m trên 70% dân s nư c ta. M t khác, theo quan ni m c truy n v
k thu t tr ng lúa nư c thì nư c là y u t ñư c ñ t lên hàng ñ u trong 4 y u
t chính: nư c, phân, c n, gi ng. S ñúc rút kinh nghi m này cho ñ n nay đã
tr thành câu nói ''c a mi ng'' c a nh ng ngư i nơng dân, đó là: ''Nh t nư c,
nhì phân, tam c n, t gi ng''. ði u này ch ng t : thu l i phí chi m m t ph n
quan tr ng trong chi phí s n xu t m t s s n ph m nơng nghi p, đây là m t
ph m trù khá nh y c m, có th ñem l i nh ng tác ñ ng tích c c ho c tiêu c c
ñ i v i n n kinh t nơng nghi p. Vì v y, s d ng ngu n tài nguyên nư c như
th nào ñ ñ t hi u qu cao nh t: ti t ki m nhưng v n ñáp ng ñư c nhu c u
k thu t; phân ph i m t cách h p lý, đúng m c đích… là v n ñ c n ñư c
quan tâm xem xét.
V i tư cách là thành viên c a t ch c thương m i th gi i WTO, hi n
nay lĩnh v c s n xu t nông nghi p c a Vi t Nam g p r t nhi u khó khăn do
ph i c nh tranh kh c li t v i các s n ph m nông nghi p c a các nư c trên th
gi i trong khi ñi u ki n cơ s h t ng cho nơng nghi p c a Vi t Nam cịn l c
h u. Bên c nh đó, thu nh p và m c s ng nông dân Vi t Nam còn r t th p và

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

1


tăng ch m so v i m t b ng chung c a c nư c, nhưng ph i đóng góp nhi u
kho n cho các cơ quan, hi p h i, t ch c. Theo báo cáo c a B NN & PTNT
năm 2008, trung bình m t h nơng thơn ph i đóng góp 28 kho n v i m c t
250.000 ñ ng ñ n 800.000 ñ ng, cá bi t có đ a phương đóng góp ñ n 2 tri u
ñ ng/h /năm, 20% các kho n đóng góp c a h đ tr cho phí d ch v c a
HTX (Trong các kho n đóng góp cho HTX thì thu l i phí chi m 56%, phí
d ch v thu l i n i đ ng 24%).
Nh m gi m b t chi phí s n xu t c a ngư i nông dân, tăng s c c nh
tranh c a nông s n, h tr đ u vào cho s n ph m nơng nghi p; t o đi u ki n
đ nơng dân có thêm ngu n v n đ đ u tư s n xu t nâng cao ñ i s ng Chính
ph đã ban hành nhi u chính sách mi n, gi m th y l i phí cho nơng dân.
Th c hi n các qui đ nh c a Chính ph , Hịa Bình b t đ u áp d ng
mi n thu l i phí trên ph m vi tồn t nh, đã t o ra s ph n kh i và đư c s
ng h nhi t tình c a đơng đ o nhân dân. L c Th y và Kim Bôi là hai
huy n l n, mang nh ng nét ñ c trưng cơ b n v ñi u ki n t nhiên (ñ ng
b ng xen l n v i núi th p) và kinh t - xã h i c a T nh Hịa Bình. Trong
nh ng năm qua, s thu th y l i phí c a huy n L c th y và Kim Bôi chi m
t tr ng cao trong t ng thu th y l i phí c a t nh Hịa Bình. Vì v y, vi c
mi n th y l i phí có tác đ ng r t l n t i các cơ quan qu n lý và khai thác
các cơng trình th y l i và các h nơng dân trên đ a bàn. Trong q trình
th c hi n Ngh đ nh c a Chính ph v mi n th y l i phí, bên c nh nh ng
thu n l i thì các cơ quan qu n lý và khai thác các cơng trình th y l i, các
h nơng dân trên đ a bàn huy n L c Th y và Kim Bôi cũng g p r t nhi u
vư ng m c, b p c p c n gi i quy t. ðó là, đ các cơng trình th y l i có th
v n hành thì NSNN ph i c p bù mi n th y l i phí cho các cơ quan qu n lý

và KTCTTL trong khi ngu n kinh phí Ngân sách Nhà nư c

các đ a

phương cịn r t h n h p. M t khác, mi n thu l i phí- ngư i s d ng d ch
v thu l i khơng ph i tr phí cho ngư i cung c p d ch v - d n ñ n m i
quan h gi a h tr nên l ng l o, vi c cung ng d ch v không g n li n v i

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

2


trách nhi m c a ngư i th hư ng d ch v có th làm gi m hi u qu c a
vi c cung ng d ch v . V y có nên duy trì chính sách mi n th y l i phí
nơng nghi p? Chính sách mi n th y l i phí có tác đ ng như th nào ñ n
các ñ i tư ng liên quan? …ðây là nh ng câu h i ñ t ra cho các cơ quan
qu n lý. Xu t phát t v n ñ lý lu n và th c t trên, tơi ti n hành nghiên
c u đ tài: "Nghiên c u tình hình th c thi chính sách mi n thu l i phí
nơng nghi p t i hai huy n Kim Bôi và L c Th y t nh Hịa Bình''
1.2. M c tiêu nghiên c u
1.2.1. M c tiêu nghiên c u chung
Trên cơ s nghiên c u tình hình th c thi chính sách mi n thu l i phí,
phân tích nh ng thu n l i và khó khăn trong q trình th c thi chính sách
mi n thu l i phí nơng nghi p, t đó góp ph n hồn thi n q trình th c thi
và khuy n ngh c i ti n chính sách cho phù h p.
1.2.2. M c tiêu nghiên c u c th
- H th ng hoá cơ s lý lu n v chính sách thu l i phí nơng nghi p và
ch trương mi n thu l i phí c a Nhà nư c.
- Nghiên c u, phân tích q trình th c thi chính sách mi n th y l i phí

thơng qua cơ quan qu n lý Nhà nư c, ñơn v cung c p d ch v th y l i, h
nông dân trên ñ a bàn t nh.
- Tìm hi u nh ng thu n l i và khó khăn trong q trình th c thi
chính sách mi n thu l i phí nông nghi p
- ð xu t m t s gi i pháp đ kh c ph c khó khăn trong q trình
th c thi chính sách mi n thu

l i phí và khuy n ngh hồn thi n hơn

chính sách.
1.3. ð i tư ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u
1.3.1. ð i tư ng nghiên c u
T p trung vào các v n ñ lý lu n và th c ti n liên quan ñ n q trình
th c thi chính sách mi n thu l i phí nơng nghi p (trư c và sau khi có chính
sách mi n thu l i phí nơng nghi p) ñ th y ñư c thu n l i và khó khăn, m t

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

3


ñư c và m t m t c a h nơng dân, đơn v cung c p d ch v thu l i, cơ quan
qu n lý Nhà nư c sau khi th c thi chính sách mi n thu l i phí. V i các ch
th nghiên c u g m:
- Các h nông dân s n xu t nông nghi p t i hai huy n Kim Bôi và L c
Th y t nh Hịa Bình
- H p tác xã d ch v nông nghi p, t thu nông
- Công ty TNHHNN 1 thành viên khai thác công trình thu l i
- Chi c c thu l i t nh Hịa Bình
- S NN và PTNT, s TC t nh Hịa Bình.

- UBND huy n, phịng NN&PTNT, phịng Tài chính- K ho ch các
huy n Kim Bơi và L c Th y.
1.3.2. Ph m vi nghiên c u
- Ph m vi v n i dung: ð tài t p trung đi sâu nghiên c u tình hình
th c thi chính sách mi n thu l i phí nơng nghi p t i hai huy n Kim Bôi và
L c Th y t nh Hịa Bình. Thơng qua các ch tiêu v chi phí thu l i phí, chi
phí s n xu t, thu nh p ñ ti n hành t ng k t, so sánh và ch ra nh ng thu n l i
và khó khăn, tính ưu vi t và t n t i khi th c thi chính sách mi n thu l i phí
nơng nghi p, t đó đ xu t m t s gi i pháp nh m kh c ph c khó khăn trong
q trình th c thi chính sách mi n thu l i phí và khuy n ngh hồn thi n hơn
chính sách.
- Ph m vi v khơng gian: Ph m vi khơng gian c a đ tài đư c nghiên
c u trên đ a bàn hai huy n Kim Bơi và L c Th y t nh Hịa Bình
- Ph m vi v th i gian: ð tài nghiên c u t tháng 8/2010 ñ n tháng
3/2011. S li u thu th p ñư c t các tài li u ñã công b và s li u ñi u tra
trong kho ng th i gian năm 2008 – 2010.

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

4


2. T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U
2.1. Cơ s lý lu n c a ñ tài
2.1.1. Nư c đ i v i s n xu t nơng nghi p và ñ c ñi m c a các cơng trình
th y l i
2.1.1.1. Nư c đ i v i s n xu t nông nghi p
Qu c h i nư c C ng hoà xã h i ch nghĩa Vi t Nam ñã kh ng ñ nh: Nư c
là tài nguyên ñ c bi t quan tr ng, là thành ph n thi t y u c a s s ng và mơi
trư ng, quy t đ nh s t n t i, phát tri n b n v ng c a ñ t nư c và các t ch c cá

nhân ñư c quy n khai thác, s d ng tài nguyên nư c cho ñ i s ng và s n xu t,
ñ ng th i có trách nhi m b o v tài nguyên nư c.
Di n ñàn nư c Th gi i l n th 2 t ch c t i Nh t B n năm 2003, trong
tuyên b ñã ñ c p: Nư c là nhân t thi t y u cho s n xu t nông nghi p và
phát tri n nông thôn nh m c i thi n an ninh lương th c và xoá nghèo. Nư c
ti p t c gi nhi u vai trò quan tr ng trong s n xu t lương th c, tăng trư ng
kinh t và đ m b o b n v ng mơi trư ng.
Theo chun viên nơng h c Sandria Postele thì: trong hơn th p niên qua,
vi c tăng cư ng hi u su t tư i nư c là m t trong nh ng y u t căn b n ñem ñ n
lư ng nông ph m d i dào.

Vi t Nam, nh có nư c tư i, di n tích gieo tr ng

hàng năm đư c tăng lên, h s s d ng ñ t tăng t 1,3 lên 2,2; đ c bi t đã có nơi
tăng t 2,4 ñ n 2,7; ñã góp ph n ñưa s n lương th c tăng t 16 tri u t n (1986) và
34 tri u t n (1999) và 39,341 tri u t n (năm 2005) [20].
ð ñ m b o an ninh lương th c trong nh ng th p k t i ngư i ta v n
trong ch vào nh ng vùng ñ t ñư c tư i. Ti n s Martin Snicth nghiên c u
s phát tri n c a h th ng tư i ñã ch ra r ng: t l phát tri n các h th ng
tư i

Châu Á ch ñ t m c 3% trong nh ng năm 1970 và hi n t i t l này

Châu Á ch đ t 1,4% và có th gi m xu ng 1% trong nh ng năm 2010,
đó là do khơng có ngu n đ t thích h p, thi u ngu n nư c ñ ng th i giá
thành ñ u tư cao. Trong khung c nh ñó, ñ tho mãn nhu c u lương th c

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

5

ngày càng tăng, ngoài xây d ng các h th ng m i thì nay chuy n sang bi n
pháp hư ng vào qu n lý hi u qu tư i, nh n m nh khơng ch vào khía c nh
k thu t c a tư i mà cịn

khía c nh t ch c, kinh t , xã h i và các y u t

môi trư ng trong tư i tiêu.
2.1.1.2. Th y l i và ñ c ñi m h th ng cơng trình thu l i
Th y l i là s t ng h p các bi n pháp khai thác, s d ng, b o v ngu n
nư c trên m t ñ t và nư c ng m, đ u tranh phịng ch ng các thi t h i do nư c
gây ra v i n n kinh t qu c dân và dân sinh, ñ ng th i làm t t công tác b o v
môi trư ng [20].
H th ng thu l i (công trình thu l i) có nh ng đ c đi m chung sau:
- Các h th ng thu l i ñ u ph c v ña m c tiêu (ít nh t là 2 m c tiêu
tr lên), trong đó có tư i, tiêu, c p nư c sinh ho t, thu s n, s n xu t công
nghi p, phát đi n, giao thơng, du l ch, ch ng lũ, ngăn m n, c i t o ñ t ñai,
môi trư ng sinh thái.
- V n ñ u tư xây d ng cơng trình thu l i thư ng r t l n. Tuỳ theo
ñi u ki n c th

t ng vùng, đ có cơng trình khép kín trên 1 ha đư c tư i thì

bình qn ph i ñ u tư th p nh t 30 - 50 tri u ñ ng cao nh t 100 - 200 tri u
đ ng [18].
- Cơng trình thu l i mu n phát huy hi u qu cao ph i ñư c xây d ng
đ ng b , khép kín t ñ u m i (ph n do Nhà nư c ñ u tư) ñ n t n ru ng (ph n
do dân t xây d ng).
- M i cơng trình, h th ng cơng trình thu l i ph c v cho m t vùng nh t

ñ nh theo thi t k , không th di chuy n t vùng ñang th a nư c ñ n vùng thi u
nư c theo yêu c u th i v . M i cơng trình, h th ng cơng trình thu l i đ u ph i
có m t t ch c c a Nhà nư c, t p th hay cá nhân tr c ti p qu n lý, v n hành theo
yêu c u c a các h s d ng nư c.
- H th ng cơng trình thu l i n m r i rác ngoài tr i, tr i trên di n
r ng, có khi qua các khu dân cư, nên ngồi tác đ ng c a thiên nhiên, cịn ch u
tác đ ng tr c ti p c a con ngư i (ngư i dân).

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

6


- Hi u qu c a cơng trình thu l i h t s c l n và ña d ng, có lo i có th
xác đ nh đư c b ng ti n ho c b ng kh i lư ng v t ch t c th , nhưng có lo i
khơng th xác đ nh đư c. Riêng v lĩnh v c tư i tiêu thì hi u qu th hi n
m c ñ tư i h t di n tích, t o kh năng tăng v , c p nư c k p th i v , ñ m
b o yêu c u dùng nư c c a m i lo i cây tr ng, chi phí qu n lý th p, tăng năng
su t và s n lư ng cây tr ng… góp ph n t o vi c làm, tăng thu nh p cho nông
dân

nông thơn.
T nh ng đ c đi m trên cho th y: Cơng trình thu l i khơng đơn

thu n mang tính kinh t , k thu t mà cịn mang tính chính tr , xã h i. Vi c
đ u tư xây d ng và qu n lý, b o v , khai thác cơng trình thu l i địi h i
ph i có ngu n kinh phí r t l n, do đó c n có s đ u tư l n c a nhà nư c
ñ i v i các cơng trình này. Tuy nhiên, đ có ngu n kinh phí cho vi c duy
tu, b o dư ng, khai thác cơng trình th y l i ho t đ ng có hi u qu c n
ph i có s

chia s , tham gia c a ngư i dân (PIM) thông qua vi c th c

hi n ch trương ''Nhà nư c và nhân dân cùng làm''. Chính sách c a nhà
nư c nh m g n k t s

tham gia c a ngư i dân trong vi c duy trì ho t

đ ng hi u qu c a các cơng trình th y l i đư c th hi n thơng qua chính
sách thu th y l i phí đ i v i ngư i th hư ng các l i ích do các cơng
trình th y l i đem l i.
2.1.2. Th y l i phí và ý nghĩa kinh t - xã h i c a chính sách mi n thu l i phí
Cho đ n nay,

Vi t Nam v n còn nhi u cách hi u khác nhau v thu l i

phí. S khác nhau đó t p trung ch y u

hai khía c nh: th y l i phí là chi phí

s n xu t hay th y l i phí là kho n thu c a nhà nư c ñ i v i nông dân trong vi c
s d ng nư c.
Theo Ngh ñ nh s 66-CP ngày 5 tháng 6 năm 1962 c a H i đ ng
Chính ph (nay là Chính ph ) thì “phí t n v qu n lý và tu s a c a các h
th ng nông giang” mà ngư i dùng nư c ph i tr ñư c g i là "th y l i phí”.
Theo Pháp l nh Khai thác và B o v

cơng trình th y l i (s

32/2001/PL-UBTVQH10) thì thu l i phí “là phí d ch v thu t t ch c, cá

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

7


nhân s d ng nư c ho c làm d ch v t cơng trình th y l i cho m c đích s n
xu t nơng nghi p đ góp ph n chi phí cho vi c qu n lý, duy tu, b o dư ng và
b o v cơng trình th y l i và "ti n nư c” là giá ti n trong h p ñ ng d ch v
v nư c thu t t ch c, cá nhân s d ng nư c ho c làm d ch v t cơng trình
th y l i ngồi m c đích s n xu t nơng nghi p”.
Như v y, “th y l i phí” th c ch t là “ti n nư c" (nói đúng hơn là giá
nư c) qui ñ nh ñ i v i s n xu t nơng nghi p, trong đó nhà nư c đã bao c p
trên 50% giá thành. Hay nói cách khác, thu l i phí là m t trong nh ng chi
phí đ u vào (tương t như chi phí ti n đi n, phân, gi ng...) c a s n xu t s n
ph m nông nghi p có tư i mà ngư i s n xu t ph i tr [20].
Tuy nhiên, trong quá trình áp d ng th y l i phí, đ ph c v cho nh ng
m c tiêu kinh t - xã h i nh t ñ nh ho c tr giúp cho ngư i s n xu t nông
nghi p khi h g p khó khăn trong s n xu t kinh doanh, nhà nư c có th đưa
ra chính sách mi n, gi m th y l i phí. Mi n, gi m th y l i phí là vi c Nhà
nư c tr giá toàn b (mi n) ho c m t ph n (gi m) chi phí v thu l i cho s n
xu t nơng nghi p đ ngư i nơng dân có th gi m b t chi phí s n xu t nơng
nghi p, t o đi u ki n cho ngư i nơng dân có ñi u ki n ñ u tư s n xu t và c i
thi n m t bư c thu nh p c a nơng dân.
Chính sách mi n thu l i phí đ i v i s n xu t nông nghi p là m t b
ph n c a chính sách kinh t c a nhà nư c nh m h tr đ u vào cho nơng dân
s n xu t nông nghi p. Vi c ban hành chính sách này nh m th c hi n hai m c
tiêu chính sau:
- Gi m b t chi phí s n xu t nông nghi p c a ngư i nơng dân, t o đi u
ki n cho h và c i thi n và nâng cao ñ i s ng.

Trong nh ng năm qua chính sách đ u tư cho nơng nghi p, thu l i
đã góp ph n quan tr ng t o ra m t h th ng cơng trình thu l i tương đ i
đ ng b , cơ b n ñã ch ñ ng tư i tiêu ph c v s n xu t nơng nghi p, đ i
phó đư c v i h n hán, lũ l t nâng cao năng su t cây tr ng v t nuôi. Tuy
nhiên, do cơ s v t ch t ñ u tư cho s n xu t nông nghi p c a Vi t Nam

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

8


v n còn l c h u so v i các nư c trong khu v c và trên th gi i nên hi u
qu c a s n xu t nơng nghi p c a Vi t Nam cịn th p, đ i s ng ngư i
nơng dân cịn g p khó khăn. ð c bi t khi Vi t Nam tham gia WTO thì
c nh tranh trong lĩnh v c nông nghi p càng tr nên kh c li t, s n ph m
nông nghi p c a Vi t Nam g p r t nhi u khó khăn trong c nh tranh do
chi phí đ u vào cao. Vì v y, chính sách mi n thu l i phí cho s n xu t
nơng nghi p đã góp ph n gi m b t chi phí s n xu t cho các h nơng dân,
t đó góp ph n thúc đ y s nghi p cơng nghi p hố, hi n đ i hố nơng
nghi p nơng thơn, nâng cao đ i s ng nhân dân g n v i s nghi p xố đói
gi m nghèo.
- ð m b o năng l c tư i, tiêu c a h th ng cơng trình thu l i, ch ng
xu ng c p cơng trình.
ði cùng v i vi c mi n th y l i phí, Ngân sách nhà nư c s c p bù
kinh phí cho các đơn v qu n lý, khai thác các cơng trình th y l i tương
ng v i s th y l i phí đư c mi n. Vi c Ngân sách Nhà nư c ñ m nh n h
tr ñ u vào cho nông dân, ñ m b o kinh phí đ y đ cho ho t đ ng cho đơn
v qu n lý và khai thác các cơng trình th y l i s giúp các đơn v này nâng
cao năng l c qu n lý khai thác cơng trình thu l i trên cơ s c ng c , nâng
cao phương th c qu n lý, phân c p qu n lý h th ng cơng trình thu l i rõ

ràng, h p lý.
2.1.3. Mơ hình tr giá đ u vào cho nơng dân và mơ hình qui lu t cungc u, th ng dư ngư i s n xu t, th ng dư ngư i tiêu dùng
2.1.3.1. Mơ hình tr giá đ u vào cho nơng dân
N u coi thu l i phí cũng là m t trong nh ng chi phí s n xu t ñ u
vào như phân, gi ng, thu c b o v th c v t…thì chính sách mi n thu l i
phí cũng là m t chính sách tr giá ñ u vào trong s n xu t nông nghi p. Tác
ñ ng c a vi c tr giá ñ u vào ñ i v i s n xu t nơng nghi p đư c th hi n
qua đ th 2.1 (Tác đ ng c a chính sách tr giá ñ u vào ñ n cung và c u).

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

9


S1

P

S2
P1
a

P2
b

d

c

e

Q1

Q

Q2

Hình 2.1: Tác đ ng c a chính sách tr giá ñ u vào ñ n cung và c u
Khi chưa có tr giá đ u cho s n xu t nông nghi p, cung và c u s n xu t
nông nghi p cân b ng t i m c s n lư ng Q1 và m c giá P1. Khi có tr giá
đ u vào cho s n xu t nơng nghi p, đư ng cung s d ch chuy n t S1 sang S2,
cung và c u s cân b ng t i m c s n lư ng Q2 và m c giá P2. Như v y, khi
tr giá ñ u vào cho s n xu t nơng nghi p thì:
- Giá gi m: ∆P = P1 – P2
- S n lư ng tăng: ∆Q = Q2 – Q1
- Th ng dư ngư i s n xu t thay ñ i: ∆Ps = d +c – a
N u d + c >a th ng dư ngư i s n xu t tăng, n u d + c < a th ng dư
ngư i s n xu t gi m.
2.1.3.2. Mơ hình quy lu t cung c u, th ng dư ngư i s n xu t, th ng dư ngư i
tiêu dùng
Nhà nư c ban hành chính sách mi n thu l i phí s

nh hư ng t i

cung c a trang tr i, h nông dân và tồn ngành nơng nghi p. Khi thu l i
phí đư c tính vào giá thành s n xu t c a s n ph m nông nghi p, lư ng
cung s n ph m c a trang tr i, h nông dân là q v i m c giá là P, ñ ng
th i lư ng cung c a ngành nơng nghi p là Q, đi m cân b ng cung c u c a

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

10


ngành nơng nghi p t i E. Khi có mi n thu l i phí, chi phí đ u vào c a
các trang tr i, h nông dân gi m, vì v y lư ng cung c a các trang tr i, h
nơng dân tăng lên. Cung c a tồn ngành nông nghi p d ch chuy n t S
sang Ss làm cho lư ng cung c a ngành nông nghi p tăng t Q t i Qs giá các
s n ph m s gi m xu ng t P ñ n Ps. ði m cân b ng m i t i F thay cho ñi m E
trư c khi mi n thu l i phí. Như v y, m t tích c c c a Chính sách mi n thu
l i phí là s n ph m nơng s n s ñư c cung nhi u hơn, xét dư i góc đ an tồn
lương th c s đư c ñ m bao hơn; Phân ph i l i th ng dư c a xã h i: Ngư i
nông dân ñư c l i do ñư c tr c p ñ u vào, ngư i tiêu dùng ñư c l i do s n
ph m nông nghi p bán ra v i giá r hơn; T l th t nghi p

nơng thơn s đư c

gi m b t do lư ng cung tăng (xem hình 2.2).
Tuy nhiên, chính sách mi n thu l i phí th hi n m t s h n ch như:
- Làm m t cân b ng th trư ng nông s n: phân b ngu n l c trong s n
xu t nông nghi p b bóp méo do m t s lư ng nơng dân làm ăn không hi u
qu (S n xu t lư ng s n ph m t Q ñ n Qs) v n t n t i do mi n th y l i phí,
vì n u khơng có mi n thu l i phí (giá tr tư i tiêu nư c b ng 0) thì s lư ng
nơng dân làm ăn khơng hi u qu này đã b “Phá s n sáng t o” và vi c này
ñem l i hi u qu hơn cho n n kinh t .
- S d ng tài nguyên nư c không hi u qu : Tuy mi n th y l i phí
nhưng h th ng th y nơng v n ph i ho t đ ng bình thư ng th m chí cịn cao
hơn so v i trư c khi mi n gi m th y l i phí do ý th c ti t ki m kém c a nông
dân (s d ng d ch v mà không ph i tr ti n). Vì v y, gây lãng phí ngu n
nư c, c n ki t ngu n tài nguyên, ô nhi m môi trư ng nư c… M t khác, ý

th c b o qu n duy tu thu nơng cũng khơng đư c coi tr ng nên các cơng trình
th y l i xu ng c p nhanh hơn.
- T o ra tác ñ ng tiêu c c t i cân ñ i Ngân sách Nhà nư c: do mi n
th y l i phí cho nơng dân nên tồn b chi phí c a h th ng thu nông do
Ngân sách Nhà nư c chi tr , mà ngân sách ch y u thu t thu nên t o ra
phúc l i xã h i âm.

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

11


MC

MC

S
D

ATC
ATC

P

E

P
Ps

Q

Trang tr i, h nông dân
trư c khi mi n thu l i phí

Ss

F

Qs
Trang tr i, h nơng dân
sau khi mi n thu l i phí

Q Qs
Cung, c u t h trư ng sau
khi mi n thu l i phí

Hình 2.2: Mi n th y l i phí nh hư ng t i chi phí; lư ng cung c a trang
tr i, h nông dân và th trư ng nông s n [17].
2.1.4. M t s nghiên c u liên quan đ n chính sách mi n, gi m th y l i phí
- Báo cáo tham lu n t i h i ngh tri n khai th c hi n ngh ñ nh s
154/2007Nð-CP. 2007. Gi i pháp th c hi n chính sách mi n thu l i phí trên
đ a bàn thành ph H Chí Minh. Website:
Báo cáo ñưa ra m t s gi i pháp liên quan t i th c hi n chính sách
mi n thu l i phí:
+ ð u tư xây d ng h t ng nông thôn- thu l i ph c v đa m c tiêu
theo hư ng cơng nghi p hố-hi n đ i hố nơng nghi p- nơng thôn b n v ng.
+ Nâng cao hi u qu qu n lý ngu n nư c.
+ Tăng cư ng th ch pháp lý.
+ ð y m nh d ch v c p nư c sinh ho t, công nghi p.
+ Th c hi n phương án khoán.
- C c thu l i (b NN & PTNT). 2007. V n đ thu l i phí: Q trình

th c hi n

nư c ta, kinh nghi m m t s nư c khác và ki n ngh gi i pháp.

Website:

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

12


Bài vi t phân tích m t s t n t i và h n ch c a các công trình thu l i
như: Các cơng trình m i đ m b o tư i, tiêu n ñ nh trong nh ng năm th i ti t
bình thư ng, t n su t tư i thi t k m i đ t 75%; Nhi u cơng trình, h th ng
cơng trình thu l i đư c xây d ng đưa vào khai thác ñã lâu, yêu c u ngu n
kinh phí l n đ kiên c , nâng c p s a ch a; H th ng kênh mương tư i, tiêu
hi n nay ch y u v n chưa ñư c gia c kiên c nên hi u su t d n nư c chưa
cao, gây t n kém kinh phí qu n lý khai thác, lãng phí nư c; Kh năng d báo
còn h n ch , vi c qu n lý, đi u hành các cơng trình thu l i đ i phó k p v i
bi n ñ ng gay g t c a th i ti t là vi c làm r t khó khăn, ph c t p...
T đó, bài vi t kh ng ñ nh tính t t y u khách quan c a vi c thu thu l i
phí nh m: Bù ñ p m t ph n kinh phí, gi m nh gánh n ng bao c p Ngân sách
nhà nư c; Nâng cao trách nhi m c a ngư i hư ng l i v nư c t cơng trình
thu l i, có thêm kinh phí ph c v cho qu n lý, duy tu, v n hành; Tháo g
khó khăn v tài chính cho các Doanh nghi p KTCTTL...
Bài vi t cũng ñã ch ra các nguyên nhân gây n đ ng thu l i phí. ðó
là: Các h th ng cơng trình th y l i thư ng n m trên ñ a bàn r ng, liên t nh,
liên huy n, liên xã, ph c v cho nhi u lĩnh v c nhi u ngành khác nhau nên
nhi u nơi chưa có s ph i h p v n hành th ng nh ; ð i tư ng thu thu l i phí
tương đ i đa d ng, phân b

nhi u ñ a phương khác nhau trong khi l c lư ng

thu thu l i phí m ng, l i chưa sát v i ñ i tư ng thu c di n n p thu l i phí,
gây th t thu l n; Q trình đơ th hóa ngày càng nhanh ñã tác ñ ng ñ n m t
s h nơng dân có tư tư ng s n xu t c m ch ng, d n ñ n ý th c ñ i v i vi c
chi tr thu l i phí khơng sịng ph ng; Ngư i dân cịn mang n ng tính bao
c p,

l i nhà nư c, tr thu l i phí khơng đúng h p đ ng và h p đ ng khơng

h t di n tích tư i, khơng tr ti n thu l i phí, n n n kéo dài, khơng có kh
năng chi tr ho c c tình dây dưa ch Nhà nư c mi n gi m.
- Nguy n Văn Song.2007. Cơ s kinh t c a chính sách mi n thu nông
nghi p và mi n thu l i phí, nh ng m t tích c c và h n ch . T p chí nghiên
c u kinh t s 3/2007.

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

13


Bài vi t này ñã làm rõ cơ s kinh t c a chính sách mi n gi m thu l i phí,
nh ng ưu, như c đi m c a chính sách dư i góc đ c a n n kinh t và toàn xã h i.
- Nguy n Xuân Ti p. 2007. Thu l i phí- mi n gi m như th nào? T p
chí qu n lý kinh t s 3/2007.
Bài vi t ñã nh n m nh s c n thi t c a vi c mi n, gi m th y l i phí
nh m khuy n khích và nâng cao trách nhi m c a c ngư i dân và ñơn v qu n
lý. Tuy nhiên, không nên gi m th y l i phí b ng cách tăng ph n c p bù t
Ngân sách Nhà nư c cho chi phí qu n lý, b i vì m c khung th y l i phí đư c

Ngh đ nh 143/Nð-CP qui đ nh ñã ñư c Nhà nư c bao c p trên 60% “giá
thành”. M c thu th y l i phí ñư c gi m theo qui ñ nh ch ñ i v i “đ a bàn có
đi u ki n kinh t - xã h i khó khăn” (ði u 19 Ngh đ nh 143/Nð- CP)
Bên c nh đó, bài vi t kh ng ñ nh: mi n th y l i phí khơng đ ng nghĩa
v i b th y l i phí vì n u b th y l i phí, vơ hình trung nhà nư c l i ph i ñ u
tư l i cho nh ng vùng ñã ñư c nhà nư c ñ u tư. ði u đó v a khơng khuy n
khích s n xu t, nâng cao trách nhi m c a ngư i dùng nư c trong vi c qu n lý,
b o v , khai thác cơng trình th y l i ngay trên ñ a bàn c a h ; v a nh hư ng
tr c ti p ñ n thu nh p c a ngư i dân do công trình b hư h ng, chi phí qu n lý
tăng lên, ph c v kém hi u qu .
Trên cơ s các phân tích trên, bài vi t đã ki n ngh : c n mi n, gi m
thu l i phí như th nào đ v a gi m ñư c bao c p c a Nhà nư c, v a gi m
đư c m c đóng góp c a ngư i dân ñ ng th i ñ m b o qu n lý, khai thác t t
cơng trình th y l i hi n có, góp ph n tăng năng su t, tăng s n lư ng cây
tr ng, gi m giá thành s n ph m, t o vi c làm do tăng v , tăng thu nh p cho
ngư i dân.
- Nguy n Xuân Ti p.2007.Tri n khai th c hi n ngh ñ nh 154/2007/NðCP v mi n thu l i phí cho nơng dân.. Website:
Bài vi t ñưa ra bàn lu n m t s v n ñ liên quan mi n gi m thu l i phí:
+ Mi n hồn tồn hay là ch mi n m t ph n th y l i phí;
+ M c mi n thu th y l i phí;

Trư ng ð i h c Nơng Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

14


+ Cơ ch c p ti n mi n th y l i phí; C p ti n mi n th y l i phí đ i v i
cơng trình nhà nư c giao cho dân qu n lý;
+ Các gi i pháp ñ ng b ñ th c hi n Ngh ñ nh 154/2007/Nð-CP.
2.2. Cơ s th c ti n c a đ tài

2.2.1. Q trình hình thành, phát tri n chính sách thu l i phí

Vi t Nam

Trên cơ s truy n th ng, yêu c u phát tri n nông nghi p, nông thôn c a
Vi t Nam, Chính ph đã ban hành nhi u văn b n như s c l nh, Pháp l nh, Ngh
ñ nh, Thông tư … v thu l i. N i dung c th đư c th hi n thơng qua các văn
b n sau:
* S c l nh s 68 - SL: Sau cách m ng thành công, ngày 18/6/1949 Nhà
nư c ñã ban hành S c l nh s 68 - SL, v vi c '' n hành k ho ch th c hành
các công tác thu nông và th l b o v cơng trình thu nơng'', nh m huy
ñ ng s tham gia c a ngư i dân ''b ng cách giúp đ i cơng và c a vào vi c xây
d ng, tu b và khai thác cơng trình thu nơng…''.
* Ngh đ nh 1028 - TTg: Sau khi mi n B c hoàn toàn gi i phóng, ngày
29 tháng 8 năm 1956, Th tư ng Chính Ph đã ký, ban hành Ngh đ nh 1028 TTg, ''ban hành ñi u l t m th i v thuy n bè đi trên nơng giang'' (thu l i phí
đ i v i giao thơng, v n t i) quy đ nh thu v n t i phí theo lo i thuy n, sà lan,
bè, tr ng t i, m2 … (thuy n và sà lan t 3 - 10 t n thu 150,00ñ; 61 t n tr lên
thu 550,00ñ, bè g 1m2 thu 8,00ñ…)
* Ngh ñ nh 66- CP ngày 5 tháng 6 năm 1962: ''v vi c ban hành đi u
l thu thu l i phí'', nh m m c đích làm cho vi c đóng góp c a nhân dân đư c
cơng b ng, h p lý, thúc ñ y vi c ti t ki m nư c, h giá thành qu n lý ñ ph c
v t t s n xu t nông nghi p. T t c các nông giang do Nhà nư c ñ u tư v n
ph c h i ho c xây d ng m i và s n lư ng c a ru ng ñư c tư i hay tiêu nư c
ñã tăng lên, ñ u do nhân dân, h p tác xã… có ru ng đ t đư c hư ng nư c
ch u phí t n v qu n lý và tu s a- Phí t n này g i là thu l i phí. M c thu
thu l i phí căn c vào l i ích hư ng nư c c a ru ng ñ t và chi phí v qu n
lý và tu s a c a h th ng nông giang tuỳ theo t ng lo i… quy ñ nh m c thu
thu l i phí ch đ i v i lúa: t i ña 180kg/ha/năm, t i thi u 60kg/ha/năm.

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t …………………………….

15