Định hướng chiến lược và một số giải pháp nhằm phát triển du lịch tỉnh Bình Định từ nay đến năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CƠNG NGHỆ TP. HCM

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI

H

ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NHẰM PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH ĐỊNH

Quản trị du lịch nhà hàng và khách sạn

U

Ngành:

TE

C

TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020

H

Chuyên ngành: Quản trị du lịch và dịch vụ lữ hành

Giảng viên hướng dẫn : ThS. Nguyễn Hịang Long
Sinh viên thực hiện
MSSV: 0854050278

: Nguyễn Cơng Trường
Lớp: 08DQLH

TP. Hồ Chí Minh, 2012


i

LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan: Bản luận văn tốt nghiệp này là cơng trình nghiên cứu thực sự
của cá nhân, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, khảo sát tình hình thực tiễn
và dưới sự hướng dẫn của Thạc sĩ: Nguyễn Hoàng Long.
Các số liệu và những kết quả trong luận văn là trung thực, các chiến lược được
đưa ra xuất phát từ thực tiễn và kinh nghiệm, chưa từng được công bố dưới bất kỳ hình
thức nào trước khi trình, bảo vệ và cơng nhận trước “Hội đồng đánh giá luận văn tốt
nghiệp”

H

Một lần nữa em xin khẳng định về sự trung thực của những lời cam kết trên

H

U
TE

C

Người cam đoan

Nguyễn Công Trường


ii

LỜI CẢM ƠN
Xin cảm ơn ban giám hiệu, lãnh đạo khoa quản trị kinh doanh trường Đại học Kỹ
thuật - Công Nghệ TP.HCM đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để em thực hiện tốt luận
văn này.
Xin chân thành cảm ơn Thạc sĩ: Nguyễn Hịang Long đã tận tình hướng dẫn và
quý thầy cô khoa quản trị kinh doanh đã truyền dạy những kiến thức quý báu trong

H

U
TE

C

H

chương trình cử nhân và giúp đỡ kinh nghiệm cho luận văn hòan thành được thuận lợi.


iii

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

H

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

C

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

U
TE

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

H

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................


iv

MỤC LỤC
Trang
Lời mở đầu ..................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN DU LỊCH
1.1. Cơ sở lý luận về du lịch.................................................................................... 4
1.1.1. Khái niệm du lịch ...................................................................................... 4
1.1.2. Sản phẩm du lịch ....................................................................................... 5
1.1.3. Điều kiện phát triển du lịch ....................................................................... 6
1.1.4. Lợi ích của việc phát triển du lịch trong nền kinh tế .............................. 10
1.2. Vận dụng lý thuyết quản trị chiến lược vào trường hợp định hướng phát

H

triển du lịch ...................................................................................................... 10
1.2.1. Khái niệm và vai trò của chiến lược ....................................................... 11

C

1.2.2. Chiến lược phát triển ngành du lịch ........................................................ 12
1.2.3. Quy trình hoạch định chiến lược ............................................................. 13

U
TE

1.3. Một số bài học kinh nghiệm phát triển ngành du lịch ............................... 18
Kết luận chương 1 ......................................................................................................... 20
CHƯƠNG 2: TIỀM NĂNG VÀ THỰC TRẠNG DU LỊCH TỈNH BÌNH ĐỊNH
2.1. Tổng quan về tỉnh Bình Định........................................................................ 21
2.1.1. Vị trí địa lý .............................................................................................. 21

H

2.1.2. Kinh tế - văn hóa - xã hội ........................................................................ 21
2.1.3. Khí hậu .................................................................................................... 23
2.1.4. Giao thông vận tải ................................................................................... 24

2.2. Tiềm năng phát triển du lịch tỉnh Bình Định .............................................. 24
2.2.1 Tài nguyên tự nhiên ................................................................................ 24
2.2.2 Tài nguyên nhân văn ............................................................................... 26
2.3. Thực trạng du lịch tỉnh Bình Định ............................................................... 28
2.3.1 Khách du lịch .......................................................................................... 28
2.3.2 Kết quả kinh doanh du lịch ..................................................................... 29
2.3.3 Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch .............................................. 31
2.3.4 Cơ sở lưu trú du lịch ............................................................................... 31

v

2.3.5 Cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch ................................................................. 31
2.3.6 Các dịch vụ hỗ trợ ................................................................................... 33
2.3.7 Đầu tư cho ngành du lịch của tỉnh Bình Định ........................................ 33
2.3.8 Nguồn nhân lưc phục vụ du lịch ............................................................. 34
2.4. Đánh giá những đểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của du lịch
Bình Định ....................................................................................................... 35
2.4.1 Những điểm mạnh (S) ............................................................................. 36
2.4.2 Những điểm yếu (W) .............................................................................. 38
2.4.3 Những cơ hội (O) ................................................................................... 39
2.4.4 Những thách thức (T) .............................................................................. 40

H

Kết luận chương 2 ........................................................................................................ 40
CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM

C

PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH ĐỊNH TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020
3.1. Cơ sở cho việc đề xuất giải pháp .................................................................. 41

U
TE

3.1.1. Các căn cứ pháp lý cho việc đề xuất các giải pháp ................................. 41
3.1.2. Mục tiêu, định hướng phát triển du lịch tỉnh Bình Định
đến năm 2020 ..................................................................................................... 41

3.2. Xây dựng chiến lược phát triển du lịch tỉnh Bình Định ............................ 43
3.2.1. Ma trận đánh giá yếu tố bên ngòai .......................................................... 43

H

3.2.2. Ma trận đánh giá yếu tố bên trong .......................................................... 43

3.2.3. Ma trận SWOT ........................................................................................ 44

3.3. Lựa chọn chiến lược phát triển du lịch tỉnh Bình Định ............................. 45
3.3.1. Chiến lược xâm nhập thị trường ............................................................. 46
3.3.2. Chiến lược tăng trưởng tập trung ............................................................ 46
3.3.3. Chiến lược liên doanh, liên kết phát triển du lịch ................................... 47
3.3.4. Chiến lược giữ gìn, tôn tạo và phát triển tài nguyên du lịch................... 48
3.4. Một số giải pháp chủ yếu để thực hiện chiến lược ...................................... 48
3.4.1. Giải pháp về đầu tư ................................................................................. 48
3.4.2. Giải pháp về vốn ..................................................................................... 49
3.4.3. Giải pháp đa dạng hóa sản phẩm du lịch ................................................ 50


vi

3.4.4. Giải pháp về thị trường ........................................................................... 51
3.4.5. Giải pháp đào tạo nguồn nhân lực .......................................................... 51
3.4.6. Giải pháp ổn định trật tự an tòan xã hội, an tòan cho khách................... 53
3.4.7. Giải pháp phát triển du lịch bền vững ..................................................... 54
3.5. Kiến nghị ........................................................................................................ 56
3.5.1. Kiến nghị Trung ương ............................................................................. 56
3.5.2. Kiến nghị địa phương.............................................................................. 57
Kết luận chương 3.................................................................................................... 58

Kết luận................................................................................................................... 59
Phụ lục .................................................................................................................... 61

H

U
TE

C

H

Tài liệu tham khảo ................................................................................................. 65


vii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU
1. WB: Ngân hàng thế giới
2. WTO: Tổ chức thương mại thế giới
3. UNWTO: Tổ chức Du lịch Thế giới
4. WTTC: Hiệp hội Lữ hành Thế giới
5. KT - XH: Kinh tế xã hội
6. GDP: Tổng sản phẩm quốc nội
7. SWOT: Ma trận điểm mạnh - yếu - cơ hội - nguy cơ
9. IFE: Ma trận các yếu tố bên trong

H

8. EFE: Ma trận các yếu tố bên ngòai

10. TP.Quy Nhơn: Thành phố Quy Nhơn

C

11. TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh
12. TNHH: Trách nhiệm hữu hạn

U
TE

13. Famtrip tour: Tour khảo sát du lịch

14. Sở VH, TT&DL Bình Định: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Định
15. UBND: Ủy ban nhân dân
16. TDTT: Thể dục thể thao
17. CSDL: Cảnh sát du lịch

H

18. VSATTP: Vệ sinh an tòan thực phẩm
19. NXB: Nhà xuất bản
20. PGS. TS: Phó Giáo sư. Tiến sĩ
21. Ths: Thạc sĩ


viii

DANH SÁCH CÁC BẢNG SỬ DỤNG
Trang
Bảng 1.1: Ví dụ về ma trận các yếu tố bên ngoài của trường đại học X ..................... 15

Bảng 1.2: Ví dụ về ma trận các yếu tố bên trong của trường đại học X ...................... 16
Bảng 1.3: Ví dụ về ma trận SWOT của công ty xi măng A ........................................ 18
Bảng 2.1: Tổng lượng khách du lịch đến Bình Định 2001 - 2010 ............................... 28
Bảng 2.2: Tổng doanh thu du lịch Bình Định giai đoạn 2001 - 2010 .......................... 29

H

Bảng 2.3: Cơ cấu GDP theo ngành tỉnh Bình Định giai đọan 2001 - 2010 ................. 30
Bảng 3.1: Ma trận EFE của ngành du lịch Bình Định ................................................. 43

C

Bảng 3.2: Ma trận IFE của ngành du lịch Bình Định .................................................. 44

H

U
TE

Bảng 3.3: Phân tích ma trận SWOT ngành du lịch tỉnh Bình Định ............................. 45


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, những quốc gia có lợi thế về điều kiện tự nhiên, lịch sử, văn hóa…rất
chú trọng về phát triển du lịch. Việt Nam chúng ta cũng thế, với những điều kiện ưu đãi
về tự nhiên địa lý, với bề dày lịch sử xây dựng nước và chống ngọai xâm, với nền văn
hố đa dạng…Chúng ta có thể trở thành một cường quốc du lịch trong khu vực cũng

như thế giới trong tương lai.
Trong những năm gần đây ngành du lịch của chúng ta phát triển với tốc độ khá
cao và từng bước khẳng định là điểm đến lý tưởng của nhiều khách du lịch. Nhu cầu đi

H

du lịch của người dân trong nước cũng tỷ lệ với tốc độ phát triển kinh tế của đất nứơc.
Nhu cầu đi du lịch không còn là đơn thuần là đi nghỉ dưỡng mà còn có thêm nhu cầu
mãn nhu cầu về mặt tinh thần.

C

thưởng ngọan, khám phá, học hỏi, nghiên cứu…nhằm tăng thêm vốn kiến thức và thỏa

U
TE

Với những đòi hỏi khắt khe hơn về du lịch, chúng ta cần thiết phải có những chiến
lược phù hợp với điều kiện sẵn có của mình. Sự lớn mạnh của ngành du lịch Việt Nam
trong tương lai luôn phải gắn chặt với sự lớn mạnh du lịch tại nhiều địa phương trong
cả nước. Trong xu hướng phát triển đó, ngành du lịch tỉnh Bình Định cũng cần phải có
những chiến lược cụ thể phù hợp với những đặc thù và tiềm năng sẵn có của địa

H

phương mình.

Với nguyện vọng đóng góp một ít kiến thức mà em đã được đào tạo nhằm giải

quyết khó khăn của ngành du lịch tỉnh nhà, tạo tiền đề cho sự phát triển ngành du lịch

của tỉnh trong tương lai. Đó là lý do mà em xin chọn đề tài: “ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN
LƯỢC VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH
ĐỊNH TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020” làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của đề tài là phân tích tiềm năng và thực trạng ngành du lịch của tỉnh
Bình Định, đánh giá những điểm mạnh, điểm yếu, đánh giá những cơ hội, thách thức từ
đó định hướng chiến lược phát triển cho ngành du lịch của tỉnh. Bên cạnh đó, luận văn
cũng đưa ra các giải pháp, những kiến nghị để thực hiện các chiến lược.


2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu họat động của ngành du lịch tỉnh Bình Định, có xem xét các
mối quan hệ phát triển của ngành trong phạm vi của tỉnh nhà và của cả nước. Đề tài
khơng đi sâu phân tích những vấn đề mang tính chun mơn mà chỉ phân tích những
vấn đề tổng quát phục vụ cho việc xây dựng và lựa chọn chiến lược phát triển ngành du
lịch của tỉnh Bình Định.
4. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tài liệu
Phương pháp nghiên cứu
Kế thừa các sách du lịch, những tài liệu học tập trên lớp. Em đã sử dụng phương

H

pháp kết hợp để nghiên cứu đề tài. Đồng thời, em cũng sử dụng phương pháp nghiên
Nguồn tài liệu

C

cứu liên ngành như tổng hợp, phân tích, so sánh đề làm rõ vấn đề cần nghiên cứu.

Nguồn tài liệu được khai thác và sử dụng trong luận văn này như sau:
Các tác phẩm, các giáo trình du lịch do tập thể Kh oa Du lịch và khách sạn

U
TE

•

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân biên sọan.
•

Một số tài liệu du lịch do giảng viên Trường Đại học Kỹ thuật - Cơng nghệ

TP.HCM biên sọan.
•

Một số tài liệu, báo cáo thu thập được từ cổng thơng tin điện tử tỉnh Bình

H

Định, website Sở Văn hóa, Thể dục và Du lịch tỉnh Bình Định và Thư viện của Tỉnh
5. Bố cục của luận văn tốt nghiệp
Ngoài phần mở đầu, mục lục, phụ lục, tài liệu tham khảo, luận văn cịn có những

nội dung chính sau:
Chương 1: Cơ sở khoa học của việc phát triển du lịch
Ở chương này, đề tài đưa ra một số khái niệm về chiến lược và trình bày những
vấn đề cơ bản liên quan đến phát triển du lịch.
Chương 2: Tiềm năng và thực trạng du lịch tỉnh Bình Định
Ở chương này, đề tài tập trung phân tích tiềm năng cũng như đánh giá thực trạng

ngành du lịch của tỉnh Bình Định.


3

Chương 3: Định hướng chiến lược và một số giải pháp nhằm phát triển du lịch
tỉnh Bình Định từ nay đến năm 2020
Ở chương này, đề tài đưa ra cơ sở và một giải pháp nhằm giúp định hướng phát
triển ngành du lịch của tỉnh, cũng như đưa ra một số kiến nghị để thực hiện các giải

H

U
TE

C

H

pháp đó.


4

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN DU LỊCH
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DU LỊCH
1.1.1. Khái niệm du lịch
Cùng với sự phát triển không ngừng của xã hội, du lịch đã dần trở thành một họat
động quen thuộc trong đời sống của con người và càng phát triển phong phú cả về chiều
rộng lẫn chiều sâu. Mặc dù họat động đã có nguồn gốc hình thành từ rất lâu và phát

triển với tốc độ nhanh như vậy, song cho đến nay khái niệm “du lịch” được hiểu rất
khác nhau tại các quốc gia khác nhau và từ nhiều góc độ khác nhau.

H

Định nghĩa trong từ điển Bách khoa về Du lịch (Viện hàn lâm)
“Du lịch là tập hợp các họat động tích cực của con người nhằm thực hiện một

C

dạng hành trình, là một cơng nghiệp liên kết nhằm thỏa mãn các nhu cầu của khách du
lịch… Du lịch là cuộc hành trình mà một bên là người khởi hành với mục đích đã được

U
TE

chọn trước và một bên là những công cụ làm thỏa mãn các nhu cầu của họ”.
Theo định nghĩa của tổ chức du lịch Thế giới
Du lịch bao gồm tất cả các họat động của một cá nhân đi đến và lưu trú tại những
điểm ngòai nơi ở thường xuyên của họ trong thời gian khơng dài hơn một năm với mục

H

đích nghỉ ngơi, cơng vụ và mục đích khác”.

Ở Việt Nam, khái niệm du lịch được nêu trong Pháp lệnh du lịch như sau:
“Du lịch là nơi cư trú của con người ngịai nơi cư trú thường xun c ủa mình

nhằm thỏa mãn nhu cầu tham quan, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khỏang thời gian
nhất định”.

Từ các định nghĩa trên cho ta thấy du lịch là một họat động liên quan đến một cá
nhân, một nhóm hay một tổ chức đi ra khỏi nơi cư trú thường xuyên của họ bằng các
cuộc hành trình ngắn ngày hoặc dài ngày ở một nơi khác với mục đích chủ yếu là khơng
phải kiếm lời. Quá trình đi du lịch của họ được gắn với các họat động kinh tế, các mối
quan hệ ở nơi họ đến.


5

1.1.2. Sản phẩm du lịch
1.1.2.1. Khái niệm về sản phẩm du lịch
Có rất nhiều khái niệm liên quan đến sản phẩm du lịch
“Sản phẩm du lịch là một tổng thể phức tạp bao gồm nhiều thành phần không
đồng nhất cấu tạo thành, đó là tài nguyên tự nhiên, tài nguyên nhân văn, cơ sở vật chất
kỹ thuật, cơ sở hạ tầng dịch vụ du lịch và đội ngũ cán bộ nhân viên du lịch”.
Theo tiến sĩ Thu Trang Công Thị Nghĩa, Tiến sĩ sử học, ủy viên đòan chủ tịch hội
người Việt Nam tại Pháp: “Sản phẩm du lịch là một lọai sản phẩm tiêu dùng đáp ứng
cho nhu cầu của du khách, nó bao gồm di chuyển, ăn ở và giải trí”.

H

Theo các nhà du lịch Trung Quốc, sản phẩm du lịch bao gồm 2 mặt chính:

C

Xuất phát từ đích tới du lịch, sản phẩm du lịch là chỉ tòan bộ dịch vụ của nhà kinh
doanh dựa vào vật thu hút du lịch, cung cấp cho du khách để thỏa mãn nhu cầu họat

U
TE

động du lịch.

Xuất phát từ góc độ người du lịch là chỉ quá trình du lịch một lần do du khách bỏ
thời gian, chi phí, sức lực nhất định để đổi được.
Từ các định nghĩa trên có thể đưa ra một định nghĩ a bao quát và ngắn gọn hơn:
“Sản phẩm du lịch là sự kết hợp hàng hóa và dịch vụ trên cơ sở khai thác hợp lý tài

H

nguyên du lịch nhằm đáp ứng một nhu cầu cho du khách trong họat động du lịch”.
1.1.2.2. Cơ cấu của sản phẩm du lịch
Nội dung cơ cấu của sản phẩm du lịch rất phong phú, đa dạng, liên quan tới rất
nhiều ngành nghề và có thể phân ra các thành phần chủ yếu sau :
Những thành phần tạo lực hút (lực hấp dẫn đối với du khách)
Bao gồm các điểm du lịch, các tuyến du lịch để thỏa mãn cho nhu cầu tham quan,
thưởng ngọan của du khách, đó là những cảnh quan thiên nhiên đẹp nổi tiếng, các kỳ
quan, các di sản văn hóa thế giới, các di tích lịch sử mang đậm nét đặc sắc văn hóa của
các quốc gia, các vùng…
Cơ sở du lịch (Điều kiện vật chất để phát triển ngành du lịch)


6

Cơ sở du lịch bao gồm mạng lưới cơ sở lưu trú như khách sạn, làng du lịch để
phục vụ nhu cầu lưu trú của du khách, cửa hàng phục vụ ăn uống, cơ sở kỹ thuật phục
vụ cho vui chơi, giải trí của du khách, hệ thống các phương tiện vận chuyển nhằm phục
vụ cho việc đi lại của du khách.
Dịch vụ du lịch
Bộ phận này được xem là hạt nhân của sản phẩm du lịch, việc thực hiện nhu cầu

chi tiêu du lịch của du khách không tách rời các lọai dịch vụ mà nhà kinh doanh cung
cấp.
Sản phẩm du lịch mà nhà kinh doanh du lịch cung cấp cho du khách ngòai một số

H

sản phẩm vật chất hữu hình như: ăn, uống, phần nhiều thể hiện bằng các loại dịch vụ.
Dịch vụ du lịch là một quy trình hịan chỉnh, là sự liên kết hợp lý các dịch vụ đơn

C

lẻ tạo nên, do vậy phải tạo ra sự phối hợp hài hòa, đồng bộ trong tòan bộ chỉnh thể để
tạo ra sự đánh giá tốt của du khách về sản phẩm du lịch hòan chỉnh.

U
TE

1.1.3. Điều kiện phát triển du lịch
1.1.3.1. Tài nguyên du lịch

Trong nhiều yếu tố tạo điều kiện để phát triển du lịch c ủa một quốc gia thì tài
nguyên du lịch lại là yếu tố đóng vai trị quan trọng nhất. Tài ngun du lịch có thể do

H

thiên nhiên tạo ra, có thể do con người tạo ra. Vì vậy, chúng ta phân tài nguyên du lịch
làm hai nhóm: tài nguên thiên nhiên và tài nguyên nhân văn.
Tài nguyên thiên nhiên
Các điều kiện về mơi trường tự nhiên đóng vai trị là những tài nguyên thiên nhiên
về du lịch là địa hình đa dạng; khí hậu ơn hịa, động thực vật phong phú, giàu nguồn tài

nguyên nước và vị trí địa lý thuận lợi.
Địa hình là nơi thường chế định cảnh đẹp và sự đa dạng của phong cảnh ở nơi đó.
Đối với du lịch, điều kiện quan trọng nhất là địa phương phải có địa hình đa dạng và có
những địa điểm tự nhiên như: biển, rừng, sông, hồ, núi…Khách du lịch thường ưa thích


7

những nơi nhiều rừng, đồi, núi, biển, đảo…thường khơng thích những nơi địa hình và
phong cảnh đơn điệu mà họ cho là tẻ nhạt với du lịch.
Những nơi có khí hậu điều hịa thường được khách du lịch ưa thích. Nhiều cuộc
thăm dò đã cho kết quả là khách du lịch thường tránh những nơi quá lạnh, quá ẩm hoặc
quá nóng, q khơ. Những nơi có nhiều gió cũng khơng thích hợp cho sự phát triển của
du lịch.
Thực vật đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của du lịch chủ yếu nhờ sự đa
dạng và số lượng nhiều rừng, nhiều hoa…Rừng là nhà máy sản xuất oxy, là nơi yên
tĩnh và trật tự. Nếu thực vật phong phú và quý hiếm thì sẽ thu hút được cả khách du lịch
văn hóa với lịng ham tìm tịi, nghiên cứu thiên nhiên. Đối với khách du lịch, những lọai

H

thực vật khơng có ở đất nước của họ thường có sức hấp dẫn mạnh. Ví dụ, khách Châu

C

Âu thường đến nơi có rừng rậm nhiệt đới, nhiều cây leo, cây to vả cao…
Động vật cũng là một trong những nhân tố có thể góp phần thu hút khách du lịch,

U
TE

nhiều lọai động vật có thể là đối tượng cho săn bắn du lịch. Có những vật quý hiếm là
đối tượng để nghiên cứu và để lập vườn bách thú.
Bên cạnh các tài nguyên trên thì tài nguyên nước mặt như: ao, hồ, sơng ngịi,
đầm…vừa tạo điều kiện để điều hịa khơng khí, phát triển mạng lưới giao thơng vận tải
nói chung, vừa tạo điều kiện để phát t riển các lọai hình du lịch nói riêng. Các nguồn

H

nước khóang là tiền đề không thể thiếu được đối với việc phát triển du lịch chữa bệnh.
Tài nguyên nhân văn
Giá trị văn hóa, lịch sử, các thành tựu chính trị và kinh tế có ý nghĩa đặc trưng cho
sự phát triển của du lịch ở một địa điểm, một vùng hoặc một đất nước. Chúng có sức
hấp dẫn đặc biệt với số đơng khách du lịch với nhiều nhu cầu và mục đích khác nhau
của chuyến du lịch.
1.1.3.2. Cơ sở vật chất kỹ thật phục vụ du lịch
Các điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật ảnh hưởng đến sự sẵn sàng đón tiếp khách
du lịch trước tiên là cơ sở vật chất du lịch (của một cơ sở, một vùng hay một đất nước)
và sau đó là cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng xã hội.


8

Cơ sở vật chất du lịch
Cơ sở vật chất kỹ thuật của tổ chức du lịch bao gồm tòan bộ nhà cửa và phương
tiện kỹ thuật giúp cho việc phục vụ để thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch như: khách
sạn, nhà hàng, phương tiện giao thông vận tải, các khu nhà giải trí, cửa hàng, cơng viên,
đường sá, hệ thống thóat nước, mạng lưới điện trong khu vực của cơ sở du lịch. Thuộc
về cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch cịn bao gồm những cơng trình mà tổ chức du lịch xây
dựng bằng vốn đầu tư của mình (rạp chiếu phim, sân thể thao…). Cơ sở vật chất du lịch

đóng vai trị quan trọng trong q trình sản xu ất và tiêu thụ sản phẩm du lịch. Sự tận
dụng hiệu quả các tài nguyên du lịch và việc thỏa mãn các nhu cầu của du khách phụ
thuộc một phần lớn vào cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch.

H

Cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng xã hội

C

Cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng xã hội là phương tiện vật chất không phải là do các
tổ chức du lịch xây dựng lên mà là của tịan xã hội. Đó là hệ thống đường sá, nhà ga,

U
TE

sân bay, bến cảng, đường sắt, cơng viên tịan dân, mạng lưới thương nghiệp của khu
dân cư, hệ thống thông tin viễn thông, nhà hát, viện bảo tàng…
Cơ sở hạ tầng xã hội là đòn bẩy thúc đẩy mọi họat động kinh tế - xã hội của một
đất nước. Đối với ngành du lịch thì cơ sở hạ tầng kỹ thuật xã hội là yếu tố cơ bản nhằm
khai thác tiềm năng du lịch và nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch. Mặt khác, phát

H

triển du lịch cũng là một yếu tố tích cực thúc đẩy, nâng cao và mở rộng cơ sở hạ tầng
kỹ thuật của một vùng hay một quốc gia.
1.1.3.3. Các điều kiện khác
Điều kiện về chế độ chính trị xã hội ổn định
Du lịch chỉ có thể phát triển được trong hịa bình, hữu nghị giữa các quốc gia và
dân tộc.

Ở những nước và những vùng có chế độ chính trị ổn định, tình hinhà trật tự an
tòan xã hội đảm bảo tạo lực hút rất lớn lượng du khách đến tham quan du lịch.
Ngược lại ở những nước, những vùng có sự bất ổn về chính trị, xung đột, chiến
tranh sẽ gây ảnh hưởng rất xấu hoặc dẫn tới ngừng trệ các họat động du lịch. Các hiện


9

tượng thiên tai như bão, lũ lụt, động đất hoặc các lọai bệnh dịch cũng gây ảnh hưởng
xấu đến phát triển du lịch.
Điều kiện kinh tế
Ngành du lịch của một quốc gia hay một vùng phát triển tỷ lệ thuận với trình độ
phát triển kinh tế của quốc gia hay vùng đó. Thu nhập bình qn trên đầu người là chỉ
số tác động trực tiếp đến lượng nhu cầu trong du lịch.
Các nhà kinh tế đã thống kê rằng ở những nước có nền kinh tế phát triển, nếu thu
nhập tăng lên 1% thì chi phí của nhân dân dành cho nhu cầu du lịch tăng lên 1,5%.
Mức thu nhập là nhân tố kinh tế quan trọng nhất ảnh hưởng đến nhu cầu du lịch,

H

có số liệu thống kê cho rằng, khi thu nhập bình quân đầu người đạt 800 - 1.000 USD thì
cư dân thường nảy sinh động cơ đi du lịch trong nước, khi đạt tới 4000 - 10.000 USD sẽ
đi du lịch vượt châu lục.

U
TE

Chính sách phát triển du lịch

C

nảy sinh động cơ đi du lịch nước ngoài, khi vượt quá 10.000 USD sẽ nảy sinh động cơ

Chiến lựơc và chính sách phát triển du lịch của một quốc gia, vùng có ý nghĩa cực
kỳ quan trọng, nó tạo động lực thúc đẩy sự phát triển du lịch.
Chiến lược phát triển du lịch xác định những phương hướng phát triển du lịch dài

H

hạn, đề cập đến những vấn đề tổng thể của phát triển du lịch như chiến lược sản phẩm
du lịch, chiến lược nâng cấp các dịch vụ du lịch, chiến lược giữ gìn tơn tạo và phát triển
tài nguyên du ịlch, môi trường, chiến lược đầu tư du lịch, chiến lược giáo dục và đào
tạo du lịch, chiến lược thị trường du lịch.
Thời gian nhàn rỗi
Các chuyến đi du lịch (nghỉ mát, tham quan…) điều được thực thực hiện trong
thời gian nhàn rỗi của con người (ngày nghỉ cuối tuần, kỳ nghỉ phép, thời gian nghỉ lễ,
thời gian rỗi trước và sau khi thực hiện cơng vụ)
Mặc dù có khả năng chi tiêu, có nhu cầu, con người cũng không đi du lịch được
nếu không có thời gian rỗi. Giảm thời gian làm việc tăng thời gian rỗi là xu thế phổ biến


10

của các nước phát triển. Chẳng hạn, ở các nước công nghiệp phát triển vào năm 2000, 1
tuần làm việc 4 ngày, mỗi ngày làm việc 5 giờ. Ở Việt Nam vào đầu năm 2000, thực
hiện chế độ 1 tuần làm việc 5 ngày, mỗi ngày làm việc 8 tiếng.
1.1.4. Lợi ích của phát triển du lịch trong nền kinh tế
Du lịch góp phần làm tăng thu nhập quốc dân và tạo nguồn thu ngọai tệ đáng kể
cho quốc gia và cho vùng. Chẳng hạn ở Việt Nam, tỷ trọng của ngành du lịch trong
GDP năm 2010 chiếm 5% tổng thu nhập cả nước. Công nghệ du lịch của thế giới chiếm

9% tổng thu nhập thế giới vào năm 2010.
Du lịch góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành ngọai thương. Xuất khẩu bằng

H

con đường du lịch đa số gọi là xuất khẩu tại chỗ như các mặt hàng lưu niệm, ăn uống,
hoa quả…Việc xuất khẩu bằng du lịch quốc tế có lợi trên nhiều mặt:
Tạo được doanh thu và lợi nhuận lớn hơn nhiều nếu cùng hàng hóa đó đem

C

•

•

U
TE

xuất khẩu theo con đường ngọai thương.

Hàng hóa du lịch được xuất với giá bá n lẻ có giá cao hơn giá xuất theo con

đường ngọai thương là giá bán bn.
•

Tiết kiệm được chi phí đóng gói, bảo quản và chi phí vận chuyển quốc tế.

Du lịch tạo cơ hội giải quyết việc làm: Quan sát bất cứ một khu du lịch , khách

H

sạn, nhà hàng, cửa hàng lưu niệm…thì rõ ràng du lịch đã tạo ra những cơng việc này.
Ngành du lịch không những tạo việc trực tiếp cho nhhững người tham gia vào ngành
mà nó cịn gián tiếp tạo công việc cho mọi người thông qua các ngành khác như: Giám
đốc marketing, người lái xe taxi, quán ăn của cư dân địa phương hay nhân viên của các
nhà hàng, khách sạn…
Du lịch góp phần thúc đẩy sự phát triển các doanh nghiệp nhỏ. Nhiều doanh
nghiệp có qui mơ nhỏ hay do gia đình là chủ, như dịch vụ thuê xe, dịch vụ t axi, cửa
hàng đồ lưu niệm hay cửa hàng nhỏ sẽ ra đời ở những địa phương hay vùng có du lịch
phát triển.
1.2. VẬN DỤNG LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC VÀO TRƯỜNG HỢP
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH


11

1.2.1. Khái niệm và vai trò của chiến lược
1.2.1.1. Khái niệm chiến lược và quản trị chiến lược
Khái niệm chiến lược
Hiện tại có nhiều định nghĩa khác nhau về chiến lược, nguyên nhân cơ bản có sự
khác nhau này là do có các hệ thống quan niệm khác nhau về tổ chức nói chung và các
phương pháp tiếp cận khác nhau về chiến lược của tổ chức nói riêng.
Theo Johnson và Scholes, chiến lược được định nghĩa như sau: “Chiến lược là
việc xác định các định hướng và phạm vi hoạt động của một tổ chức trong dài hạn, ở đó
tổ chức phải giành được lợi thế thơng qua việc kết hợp các nguồn lực trong một môi

H

trường nhiều thử thách, nhằm thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của thị trường và đáp ứng
mong muốn của các tác nhân có liên quan đến tổ chức”.

C

Theo Michael Porter (1996), “Chiến lược là việc tạo ra một sự hài hòa giữa các
hoạt động của một công ty. Sự thành công của chiến lược chủ yếu dựa vào việc tiến

U
TE

hành tốt nhiều việc và kết hợp chúng với nhau. Cốt lõi của chiến lược là “lựa chọn cái
chưa được làm”.

Khái niệm quản trị chiến lược

Cũng giống như định nghĩa chiến lược, định nghĩa về quản trị chiến lược cũng có

H

nhiều kiểu khác nhau, tuy nhiên đã có một khái niệm thống nhất như sau:
“Quản trị chiến lược là quá trình nghiên cứu các môi trường hiện tại cũng như

tương lai, họach định c ác mục tiêu của tổ chức; đề ra, thực hiện và kiểm tra việc thực
hiện các quyết định để đạt được các mục tiêu đó trong mơi trường hiện tại cũng như
trong tương lai nhằm tăng thế lực cho doanh nghiệp”.
1.2.1.2. Vai trị của chiến lược
Q trình quản trị chiến lược giúp tổ chức thấy rõ mục đích và hướng đi của mình.
Nó khiến cho nhà quản trị phải xem xét và xác định tổ chức đi theo hướng đi nào và khi
nào đạt được vị trí nhất định. Việc nhận thức kết quả mong muốn và mục tiêu trong
tương lai giúp cho nhà quản trị cũng như nhân viên nắ m vững được việc gì cần làm để

12

đạt được thành cơng. Như vậy sẽ khuyến khích cả hai đối tượng trên đạt những thành
tích ngắn hạn, nhằm cải thiện tốt hơn lợi ích lâu dài của tổ chức.
Điều kiện môi trường mà tổ chức gặp phải luôn biến đổi. Những biến đổi nhanh
thường tạo ra các cơ hội và nguy cơ bất ngờ. Dùng quản trị chiến lược giúp nhà quản trị
nhằm vào các cơ hội và nguy cơ trong tương lai. Mặc dù quá trình kế họach hóa khơng
lọai trừ việc các nhà quản trị dự kiến hoặc dự báo trước các điều kiện môi trường trong
tương lai gần cũng như trong tương lai xa. Nhờ đó thấy rõ mơi trường tương lai mà nhà
quản trị có khả năng nắm bắt tốt các cơ hội, tận dụng hết các cơ hội và giảm bớt nguy
cơ liên quan đến điều kiện mơi trường.
Nhờ có q trình quản trị chiến lược, doanh nghiệp sẽ gắn liền với các quyết định

H

đề ra với điều kiện môi trường liên quan. Do sự biến động và tính chất phức tạp của
mơi trường ngày càng gia tăng, doanh nghiệp ngày càng cố gắng chiếm được thế chủ

C

động tấn công. Quyết định là sự cố gắng dự đóan điều kiện mơi trường trong tương lai

U
TE

và thông qua biện pháp hành động nhằm tối ưu hóa vị thế của doanh nghiệp trong mơi
trường đó bằng cách tránh những vấn đề đã thấy trước và chuẩn bị tốt hơn để thực hiện
bằng được cơ hội tiềm tàng.

Phần lớn các cơng trình nghiên cứu cho thấy các cơng ty nào vận dụng quản trị
chiến lược thì đạt được kết quả tốt hơn nhiều so với công ty nào không sử dụng quản trị

H

chiến lược. Quản trị chiến lược còn giúp cho doanh nghiệp gặp phải những vấn đề trầm
trọng và tăng khả năng của công ty trong việc tranh thủ các cơ hội trong môi trường khi
chúng xuất hiện.

1.2.2. Chiến lược phát triển ngành du lịch
Ngày nay du lịch đang được chú trọng phát triển do nhiều lợi ích mà nó mang lại
cho nền kinh tế. Một số quốc gia cố gắng đưa ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi
nhọn của nước mình. Ngành cơng nghiệp khơng khói này đang trở thành tâm điểm khai
thác của nhiều quốc gia nên nó có sự cạnh tranh quyết liệt giữa các vùng, các nước, các
khu vực…Do vậy để khai thác tốt thì chúng ta cần phải có chíến lược phát triển ngành
du lịch.


13

“Chiến lược phát triển ngành du lịch là việc đề ra các mục tiêu cơ bản, dài hạn cho
sự phát triển ngành du lịch, sau đó tìm kiếm các phương t hức hoặc tiến trình họat động
để lựa chọn và phân bổ các nguồn lực du lịch cần thiết để đạt được các mục tiêu dài hạn
và ngắn hạn mà chúng ta mong muốn đạt được”.
Trong xu hướng hội nhập, hợp tác, cạnh tranh và tăng cường những ứng dụng của
khoa học cơng nghệ, c

có

H

.

.

U
TE

1.2.3.1. Xác định mục tiêu

C

1.2.3. Quy trình họach định chiến lược

Những từ ngữ mục tiêu chỉ định những đối tượng riêng biệt hay những kết quả
kinh doanh mà doanh nghi
ệp muốn đạt tớ i. Mặc dù những mục tiêu xuất phát từ sứ
mạng nhưng chúng phải được riêng biệt và cụ thể hơn.
Có hai lọai mục tiêu cần nghiên cứu là: mục tiêu ngắn hạn và mục tiêu dài hạn. Ta

H

phải làm rõ chúng trước khi nghiên cứu chi tiết từng lọai. Đôi khi người ta cịn sử dụng
mục tiêu trung hạn mà khn khổ thời gian từ một đến năm năm.
Các mục tiêu cần được xác định một cách cụ thể trên các phương diện về số
lượng, các điều kiện cụ thể, các dữ kiện có thể đo lường được và được thể hiện bằng
văn bản mang tính bắt buộc đ ể thực hiện trong một thời gian nhất định. Nói các khác,
các mục tiêu thể hiện sự cam kết để hịan thành một cơng việc cụ thể ở mức độ và thời
gian đó.
1.2.3.2. Phân tích mơi trường họat động

Các yếu tố mơi trường có một sự tác động to lớn vì chúng ảnh hưởng đến tịan bộ
các bước tiếp theo của q trình quản trị chiến lược. Vậy mơi trường là gì: “Đó là


14

những yếu tố, những lực lượng, những thể chế…nằm bên ngịai của doanh nghiệp mà
nhà quản trị khơng thể kiểm sóat được nhưng chúng lại ảnh hưởng đến họat động và kết
quả họat động của doanh nghiệp”.
Phân tích mơi trường họat động là phải xác định và hiểu rõ cá c yếu tố của mơi
trường nào có khả năng làm ảnh hưởng đến các quyết định của các tổ chức. Mơi trường
có thể chia thành hai mức độ: mơi trường vĩ mô và môi trường vi mô.
Môi trường vĩ mô
Việc phân tích mơi trường vĩ mơ giúp tổ chức trả lời cho câu hỏi: Tổ chức đang
trực diện với những gì? Các nhà quản trị chiến lược của các tổ chức thường chọn các

H

yếu tố chủ yếu sau đây của môi trường vĩ mô để nghiên cứu: Các yếu tố kinh tế, yếu tố
chính phủ và chính trị , yếu tố xã hội, yếu tố công nghệ. Mỗi yếu tố của môi trường vĩ
các yếu tố khác.

U
TE

Môi trường vi mô

C

mô nói trên có thể ảnh hưởng đến tổ chức một cách độc lập hoặc trong mối liên kết với

Môi trường vi mô bao gồm các yếu tố trong ngành và các yếu tố ngọai cảnh đối
với tổ chức, quyết định tính chất và mức độ cạnh tranh trong ngành. Có năm yếu tố cơ
bản là: đối thủ cạnh tranh, người mua, người cung cấp, các đối thủ tiềm ẩn và sản phẩm

H

thay thế.

Ảnh hưởng chung của các yếu tố này thường là một thực sự phải chấp nhận đối

với các tổ chức, để đề ra một chiến lược thành công thì phải phân tích các yếu tố chủ
yếu đó. Sự hiểu biết các yếu tố này giúp cho tổ chức nhận ra các mặt mạnh và mặt yếu
của mình liên quan đến cơ hội và nguy cơ mà ngành kinh doanh đó phải gặp.
1.2.3.3. Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE)
Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngịai cho phép các nhà chiến lược tóm tắt và
đánh giá các thông tin kinh ế,
t xã hội văn hóa, nhân khẩu, địa lý, chính trị, ch ính phủ,
luật pháp cơng nghệ và cạnh tranh. Có năm bước xây dựng một ma trận đánh giá các
yếu tố bên ngoài:


15

Bước 1: Lập danh mục các yếu tố cơ hội và nguy cơ có ảnh hưởng quan trọng đến
sự thành cơng của tồn ngành và của tổ chức, thường từ 10 - 20 yếu tố.
Bước 2: Phân loại tầm quan trọng cho mỗi yếu tố. Từ 0,0 (không quan trọng) đến
1,0 (rất quan trọng). Mức độ quan trọng dựa trên mức độ ảnh hưởng của các cơ hội hay
các nguy cơ đối với ngành của tổ chức. Tổng số các mức phân loại bằng 1,0.
Bước 3: Phân loại từ 1 đến 4 cho mỗi yếu tố. Trong đó 4 là phản ứng tốt, 3 là

phản ứng trên trung bình, 2 là phản ứng trung bình, 1 là phản ứng ít. Các mức này dựa
trên hiệu quả của chiến lược ở tổ chức.
Bước 4: Nhân tầm quan trọng của mỗi biến số với loại của nó để xác định số điểm

H

về tầm quan trọng.

điểm quan trọng cho tổ chức.

Các yếu tố bên ngòai

U
TE

TT

C

Bước 5: Cộng số điểm về tầm quan trọng cho mỗi biến số để xác định tổng số

Mức độ
quan trọng

Phân lọai

Số điểm
quan
trọng

Tiếp cận được quốc tế nhờ hội nhập

0,40

1

0,40

2

Thu nhập quốc dân tăng tạo điều kiện
người dân tham gia học tập

0,10

3

0,30

3

TP.HCM thu hút tòan quốc về học

0,05

4

0,2

Nhiều đối thủ tiềm ẩn

0,15

2

0,3

Nhiều đối thủ cạnh tranh

0,30

2

0,6

Tổng số

1,00

4
5

H

1

1,8

Bảng 1.1: Ví dụ về ma trận các yếu tố bên ngoài của trường đại học X
1.2.3.4. Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong

Cơng cụ hình thành chiến lược này tóm tắt và đánh giá những mặt mạnh và các
yếu tố quan trọng của các bộ phận kinh doanh chức năng và nó cũng cung cấp cơ sở để
xác định và đánh giá mối quan hệ giữa các bộ phận này. Tương tự như ma trận EFE, ma
trận IFE có thể phát triển theo năm bước.


16

Bước 1: Lập danh mục các điểm mạnh và điểm yếu có vai trị quyết định đối với
sự thành cơng của toàn ngành và của tổ chức. Thường từ 10 đến 20 yếu tố.
Bước 2: Phân loại tầm quan trọng cho mỗi yếu tố. Từ 0,0 (không quan trọng) đến
1,0 (rất quan trọng). Mức độ quan trọng dựa trên mức độ ảnh hưởng đến thành công của
các điểm mạnh và điểm yếu đối với ngành của tổ chức.
Bước 3: Phân loại từ 1 đến 4 cho mỗi yếu tố. Trong đó: 4 là điểm mạnh lớn nhất, 3
là điểm mạnh nhỏ nhất, 2 là điểm yếu nhỏ nhất, 1 là điểm yếu lớn nhất. Các mức này
dựa trên hiệu quả của hoạt động ở tổ chức.
Bước 4: Nhân tầm quan trọng của mỗi yếu tố với loại của nó để xác định số điểm

H

về tầm quan trọng cho mỗi yếu tố.

điểm quan trọng cho tổ chức.

Các yếu tố bên trong

U
TE

TT

C

Bước 5: Cộng số điểm về tầm quan trọng cho mỗi biến số để xác định tổng số

Mức độ
quan trọng

Phân lọai

Số điểm
quan
trọng

Là trường đại học đa ngành

0,10

3

0,3

2

Học phí thấp

0,40

4

1,6

3

Đội ngũ giảng viên trẻ, nhiệt tình

0,10

3

0,3

4

Cơ sở vật chất cũ và thiếu

0,20

1

0,2

Chậm đổi mới phương pháp giảng dạy

0,20

2

0,4

Tổng cộng

1,00

5

H

1

2,80

Bảng 1.2: Ví dụ về ma trận các yếu tố bên trong của trường đại học X
1.2.3.5. Ma trận SWOT
Mơ hình phân tích SWOT là m
ột công cụ rất hữu dụng cho việc nắm bắt và ra
quyết định trong mọi tình huống đối với bất cứ tổ chức kinh doanh nào. Viết tắt của 4
chữ Strengths (điểm mạnh), Weaknesses (điểm yếu), Opportunities (cơ hội) và Threats
(nguy cơ), SWOT cung cấp một công cụ phân tích chiến lược, rà sốt và đánh giá vị trí,
định hướng của một công ty hay của một đề án kinh doanh. SWOT phù hợp với làm