Tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa tội phạm cưỡng đoạt tài sản do băng nhóm tội phạm gây ra từ thực tiễn tỉnh Thái Bình

TÌNH HÌNH, NGUN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP PHỊNG NGỪA
TỘI PHẠM CƯỠNG ĐOẠT TÀI SẢN DO BĂNG NHÓM TỘI PHẠM
GÂY RA TỪ THỰC TIỄN TỈNH THÁI BÌNH
...

BÙI THANH BÌNH*
Trong thời gian qua, tình hình tội phạm nói chung và tình hình tội phạm cưỡng đoạt
tài sản (CĐTS) do băng nhóm gây ra nói riêng xảy ra trên địa bàn tỉnh Thái Bình có diễn
biến phức tạp, gây tâm lý hoang mang, lo lắng trong quần chúng nhân dân. Mặc dù các
lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh đã áp dụng nhiều biện pháp khác nhau để đấu tranh
phòng ngừa loại tội phạm này, tuy nhiên hiệu quả vẫn còn nhiều hạn chế. Bài viết phân
tích tình hình tội phạm CĐTS do băng nhóm gây ra, chỉ ra những nguyên nhân và điều
kiện của tình hình tội phạm trên cũng như đề xuất các biện pháp phòng ngừa tội phạm loại
này trên địa bàn tỉnh Thái Bình.
Từ khóa: Phịng ngừa tội phạm, cưỡng đoạt tài sản, cảnh sát hình sự, tỉnh Thái Bình.
Ngày nhận bài: 20/9/2020; Biên tập xong: 22/9/2020; Duyệt đăng: 22/9/2020
Recently, the crime situation generally and the crime of property appropriation caused
by gangs particularly in Thai Binh province having complicated developments that causes
confusion and anxiety for people. Despite different applied measures in fighting against
this type of crime, the effectiveness is still limited. This article analyzes the situation of
the crime of property appropriation caused by gangs; its causes and conditions as well as
proposes measures to prevent this type of crime in Thai Binh province.
Keywords: Crime prevention, property appropriation, criminal polices, Thai Binh province.

1. Tình hình tội phạm cưỡng đoạt tài
sản do băng nhóm tội phạm gây ra trên
địa bàn tỉnh Thái Bình từ tháng 1/2015
đến tháng 6/2020
Trên cơ sở nghiên cứu báo cáo tổng kết
cơng tác hàng năm của Phịng Cảnh sát
hình sự Cơng an tỉnh Thái Bình giai đoạn

từ tháng 01/2015 đến hết tháng 6/2020 (số
liệu thống kê thường xuyên) và 10 hồ sơ vụ
án hình sự được lựa chọn ngẫu nhiên trong
tổng số hồ sơ vụ án hình sự về tội CĐTS,
chúng tôi rút ra được một số đặc điểm về
tình hình tội phạm CĐTS do băng nhóm
gây ra trên địa bàn tỉnh Thái Bình như sau:

Trong đó có 58 vụ/126 bị can phạm tội
CĐTS; 43 vụ/111 bị can CĐTS do băng
nhóm tội phạm gây ra, chiếm 72,41% tổng
số vụ CĐTS xảy ra trên địa bàn tồn tỉnh.
Tính trung bình mỗi năm tồn tỉnh Thái
Bình đã điều tra, khám phá 463,8 vụ/613
bị can; 9,6 vụ/21 bị can phạm tội CĐTS;
trong đó có 7,1 vụ/18,5 bị can phạm tội
CĐTS do băng nhóm gây ra. Như vậy,
nếu so sánh với số vụ/bị can phạm tội
xâm phạm sở hữu bị khởi tố thì mức độ
của tình hình tội CĐTS nói chung và tình
hình tội phạm CĐTS do băng nhóm gây
ra chiếm một tỷ lệ khơng lớn.
1

Về diễn biến của tình hình tội phạm

Lấy số định gốc là năm 2015, tình hình
tội CĐTS do băng nhóm gây ra có diễn
Trong 06 năm, trên địa bàn toàn tỉnh biến như sau:
đã khởi tố 2783 vụ/3678 bị can phạm tội

thuộc nhóm các tội xâm phạm sở hữu. * Khoa Cảnh sát hình sự, Học viện Cảnh sát nhân dân
Về mức độ của tình hình tội phạm

Số chuyên đề 03 - 2020

Khoa học Kiểm sát

59


TÌNH HÌNH, NGUN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP PHỊNG NGỪA...
Bảng 1. Mức độ của tình hình tội CĐTS do băng nhóm gây ra trên địa bàn tỉnh Thái Bình
giai đoạn 2015 – 2020 trong so sánh định gốc
Năm
2015
2016
2017
2018
2019
T6/ 2020

6
10
9
5
5
8

Số vụ
100%

166%( +66%)
150%( + 50%)
83 % (- 16%)
83% (-16)
133% (+ 33%)

Như vậy, xu hướng của tình hình tội
CĐTS do băng nhóm gây ra tăng giảm
không đều trong cả giai đoạn. Cụ thể:
Từ năm 2015 đến năm 2016, số vụ CĐTS
do băng nhóm gây ra có xu hướng tăng
nhanh (tăng 04 vụ và 07 bị can) nhưng
lại giảm trong giai đoạn 2016-2018 (giảm
05 vụ và 12 đối tượng phạm tội). Từ năm
2018 đến năm 2019, số vụ và đối tượng
phạm tội này có xu hướng giảm so với
những giai đoạn trước.
Hiện tượng giảm số lượng CĐTS do
băng nhóm gây ra có thể được lý giải bởi
đây là năm tiếp tục triển khai Kết luận số
86/KL–TW về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số
05 về tăng cường lãnh đạo công tác đảm
bảo an ninh quốc gia trong tình hình mới;
Chỉ thị số 48/CT–TW của Bộ Chính trị về
tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
cơng tác phịng, chống tội phạm trong
tình hình mới. Thực hiện Quyết định số
4170/QĐ-BCA-C41 ngày 14/11/2017 của
Bộ trưởng Bộ Công an phê duyệt Đề án
“Phòng, chống các loại tội phạm có tổ

chức, tội phạm xuyên quốc gia giai đoạn
2017 - 2020”, Ủy ban nhân dân tỉnh Thái
Bình đã ban hành Kế hoạch số 33/KHBCĐ thực hiện đề án phòng, chống các
loại tội phạm có tổ chức, tội phạm xuyên
quốc gia giai đoạn 2018 – 2020, Lãnh đạo
của Công an tỉnh mở nhiều đợt tấn công
trấn áp tội phạm, đảm bảo an ninh trật
60

Khoa học Kiểm sát

18
25
23
13
11
21

Số bị can
100%
138%% ( + 38%)
127 % ( + 27%)
72% ( -28 %)
61% ( - 39 %)
116% (+ 16%)

tự, an toàn xã hội trước, trong và sau khi
kế hoạch được triển khai.
Về cơ cấu của tình hình tội phạm
Đặc trưng cơ bản của các băng nhóm

tội phạm là hình thức phạm tội có tổ
chức, có sự câu kết chặt chẽ giữa những
người thực hiện tội phạm; thể hiện mức
độ phân hóa vai trị, nhiệm vụ cụ thể về
mặt khách quan của người đồng phạm.
Mục đích phạm tội là nhằm chiếm đoạt
tài sản bằng những thủ đoạn đe doạ sẽ
dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác làm cho
người có trách nhiệm về tài sản lo sợ mà
phải giao tài sản cho người phạm tội.
Xuất phát từ những đặc điểm cấu thành
tội phạm tội CĐTS và những đặc điểm
tội phạm học của tội phạm này, chúng ta
sẽ làm rõ cơ cấu của tình hình tội phạm
CĐTS do băng nhóm gây ra, qua đó góp
phần làm sáng tỏ các yếu tố tiêu cực
thuộc nguyên nhân và điều kiện của tình
hình tội CĐTS, sẽ được đề cập ở phần 2.
Về độ tuổi: Cơ cấu độ tuổi của đối
tượng phạm tội CĐTS do băng nhóm
gây ra trên địa bàn tỉnh Thái Bình khơng
đồng đều. Số đối tượng trong nhóm tuổi
từ 18 đến 30 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất
(khoảng 60%); theo sau là số đối tượng
trong nhóm tuổi dưới 18 tuổi (chiếm
khoảng 25%); số đối tượng trong nhóm
tuổi trên 30 tuổi chiếm tỷ lệ thấp nhất
Số chuyên đề 03 - 2020

BÙI THANH BÌNH
(chiếm khoảng 15%). Tuy chiếm tỷ lệ
thấp song số bị can phạm tội CĐTS trong
nhóm dưới 18 tuổi có diễn biến phức tạp,
có nhiều tổ chức tội phạm dưới hình thức
các băng nhóm tội phạm CĐTS tập trung
các đối tượng dưới 18 tuổi để thực hiện
hành vi phạm tội. Thậm chí, trong một số
vụ án, các đối tượng dưới 18 tuổi là đối
tượng chủ mưu, cầm đầu. Các đối tượng
này phần lớn là các đối tượng lười học,
bỏ học, nghiện game online, ham chơi,
đua đòi, bỏ nhà lang thang, khơng có
nghề nghiệp, sau đó cấu kết, móc nối hình
thành băng nhóm tộiphạm nói chung.
3. Hệ thống các biện pháp phòng
ngừa tội phạm cưỡng đoạt tài sản do
Số chuyên đề 03 - 2020


BÙI THANH BÌNH
băng nhóm gây ra trên địa bàn tỉnh Thái những đối tượng có hồn cảnh đặc biệt
Bình trong thời gian tới
khó khăn, những người khơng có nghề
Trong thời gian tới, để nâng cao hiệu nghiệp ổn định…
quả hoạt động phòng ngừa tội phạm
Hai là kịp thời xây dựng các kế hoạch,
CĐTS do băng nhóm gây ra trên địa bàn ban hành các văn bản về công tác đấu
tỉnh Thái Bình, các lực lượng chức năng tranh phịng, chống tội phạm cưỡng đoạt
cần triển khai thực hiện tốt một số giải tài sản do băng nhóm gây ra

pháp sau:
Trước hết, các lực lượng chức năng cần
Một là các biện pháp về kinh tế - xã hội: nghiên cứu, nắm tình hình về cơng tác
Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 17-CT/ bảo vệ an ninh trật tự, công tác quản lý vũ
UBND ngày 16/6/2017 của Ủy ban nhân khí, vật liệu nổ, đặc biệt là tình hình hoạt
dân tỉnh Thái Bình về chương trình mục động của các băng nhóm tội phạm CĐTS
tiêu quốc gia xóa đói giảm nghèo; Đề án một cách có hệ thống. Trên cơ sở đó, tham
đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho mưu cho cấp ủy Đảng, chính quyền ban
lao động trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2015 – hành các văn bản để huy động các lực
2020. Xây dựng kế hoạch phát triển đồng lượng, phương tiện, biện pháp thực hiện
bộ mạng lưới các tổ chức giới thiệu việc công tác phịng ngừa đối với loại tội phạm
làm, các hình thức thông tin thị trường này một cách rộng rãi. Trong nội dung các
lao động trong và ngoài nước đến với mọi văn bản, cần chú trọng việc huy động các
người dân. Tập trung phát triển mạnh lực lượng tham gia. Tránh trường hợp
quy mô và nâng cao chất lượng đào tạo “khốn trắng” cơng tác này cho lực lượng
nghề; đẩy mạnh đào tạo nghề cho thanh Công an.
niên nông thôn và nông dân ở những nơi
chuyển đổi sử dụng đất nơng nghiệp sang
sản xuất cơng nghiệp và dịch vụ. Ngồi
ra, đối với học sinh, sinh viên, cần có định
hướng nghề nghiệp phù hợp cho các em
khi các em bước vào đời.

Lực lượng Cơng an cần chủ động nắm
tình hình hoạt động của tội phạm CĐTS
do băng nhóm gây ra ở các địa bàn lân
cận để chủ động tham mưu cho các cấp ủy
Đảng, chính quyền xây dựng các chương
trình, kế hoạch đấu tranh phịng, chống
Để phịng ngừa tội phạm nói chung tội phạm CĐTS do băng nhóm gây ra một

và tội phạm CĐTS do băng nhóm gây ra cách đồng bộ, rộng rãi.
nói riêng, việc chủ động phát triển kinh
Nghiên cứu, đề xuất, tham mưu cho các
tế - xã hội nhằm nâng cao đời sống vật cấp ủy Đảng, chính quyền xây dựng các
chất, tinh thần cho quần chúng nhân dân chun đề về cơng tác đấu tranh phịng,
là một trong những biện pháp mang tính chống tội phạm CĐTS do băng nhóm gây
chiến lược góp phần xóa bỏ nguyên nhân, ra. Các chuyên đề này phải có Ban chỉ đạo
điều kiện của tội phạm. Việc tập trung của Công an tỉnh để tiến hành và thực
phát triển kinh tế - xã hội sẽ góp phần hiện một cách tồn diện. Thời gian tới,
làm giảm tỷ lệ thất nghiệp, từng bước thu cần có sự chỉ đạo chặt chẽ hơn nữa của Ủy
hẹp khoảng cách giàu nghèo trong xã hội ban nhân dân tỉnh và Giám đốc Công an
và nâng cao đời sống của nhân dân. Chú tỉnh để công tác đấu tranh phòng, chống
trọng đến việc đào tạo nghề, đặc biệt là tội phạm đạt hiệu quả cao hơn.
Số chuyên đề 03 - 2020

Khoa học Kiểm sát

65


TÌNH HÌNH, NGUN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP PHỊNG NGỪA...
Ba là vận động quần chúng nhân dân đối tượng được tuyên truyền sao cho
tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an phù hợp. Trong đó, cần đặc biệt chú ý tới
ninh Tổ quốc, phát hiện, tố giác tội phạm những đối tượng ham chơi, đua đòi, liên
Hoạt động phòng ngừa tội phạm quan đến các tệ nạn xã hội… góp phần
CĐTS do băng nhóm gây ra cần lồng nâng cao nhận thức pháp luật để từng
ghép một cách thường xuyên, có hiệu quả bước xóa bỏ nguyên nhân, điều kiện của
với việc phát huy vai trò và sức mạnh to tội phạm CĐTS do băng nhóm gây ra xuất
lớn của quần chúng nhân dân vào cơng phát từ chính đối tượng phạm tội.
tác phòng ngừa đối với loại tội phạm này.

- Đổi mới hình thức tuyên truyền: Các
Đồng thời, quần chúng nhân dân sẽ có ý cơ quan chức năng cần linh hoạt, sáng tạo
thức tích cực, tự giác trong việc phát hiện trong các hình thức tuyên truyền để phù
tội phạm nói chung, tội phạm CĐTS do hợp với đối tượng được tuyên truyền. Với
băng nhóm gây ra nói riêng và kịp thời sự phát triển mạnh của mạng xã hội, các
thông báo đến các cơ quan chức năng để
cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh Thái
có biện pháp ngăn chặn, điều tra, xử lý.
Bình có thể sử dụng phương tiện này để
Để phát huy được sức mạnh to lớn của
tổ chức các hoạt động tuyên truyền, góp
quần chúng nhân dân, cần phải có sự kết
phần nâng cao hiệu quả hoạt động phòng
hợp chặt chẽ với các ban ngành, đồn thể,
ngừa tội phạm nói chung và tội phạm
các cơ quan, tổ chức như Ủy ban nhân
CĐTS do băng nhóm gây ra nói riêng
dân tỉnh, cơ quan Mặt trận tổ quốc, các tổ
trong thời gian tới.
chức Đoàn thanh niên, các sở ban ngành
- Nội dung tuyên truyền: Cần tập trung
trong việc phối, kết hợp với lực lượng cơ
sở để tổ chức các cuộc họp nhằm thông tuyên truyền các quy định của pháp luật,
báo, tuyên truyền quần chúng nâng cao các chế tài xử phạt đối với tội phạm CĐTS
cảnh giác, phịng ngừa tội phạm, tham do băng nhóm gây ra; phương thức, thủ
gia vào công tác phát hiện, tố giác tội đoạn, quy luật hoạt động của tội phạm
phạm cũng như quản lý giáo dục đối CĐTS do băng nhóm gây ra trên địa bàn
tượng tại cộng đồng, trong đó đặc biệt là tỉnh Thái Bình để quần chúng nhân dân
thủ đoạn hoạt động của tội phạm CĐTS hiểu và chủ động xây dựng các biện pháp
do băng nhóm gây ra.

nhằm phịng ngừa, ngăn chặn tội phạm
Bốn là đổi mới công tác tuyên truyền, phổ trong thời gian tới./.
biến, giáo dục nâng cao hiểu biết pháp luật
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Để nâng cao hiệu quả hoạt động
1. Báo cáo tổng kết năm của Cơng an tỉnh
phịng ngừa, các cơ quan chức năng cần Thái Bình (từ năm 2015 đến hết năm 2019).
chú trọng đến công tác tuyên truyền, phổ
2. Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ
biến, giáo dục pháp luật cho quần chúng
sung năm 2017).
nhân dân, đặc biệt là một số nội dung sau:

3. Giáo trình “Phịng ngừa, điều tra khám

- Lựa chọn đối tượng tuyên truyền:
phá một số tội phạm xâm phạm sở hữu”, Học
Để nâng cao hiệu quả hoạt động phòng
viện Cảnh sát nhân dân, năm 2013.
ngừa tội phạm CĐTS do băng nhóm gây
ra, các cơ quan chức năng cần lựa chọn
66

Khoa học Kiểm sát

Số chuyên đề 03 - 2020