Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Đánh giá thực hành chăm sóc người bệnh viêm tụy cấp của Điều dưỡng tại khoa tiêu hóa, bệnh viện Bạch Mai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
-------------****--------------

ĐẶNG KIỀU OANH

ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH CHĂM SÓC
NGƯỜI BỆNH VIÊM TỤY CẤP CỦA ĐIỀU DƯỠNG
TẠI KHOA TIÊU HÓA, BỆNH VIỆN BẠCH MAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG

HÀ NỘI - 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
-------------****--------------

ĐẶNG KIỀU OANH
Mã học viên: C01215

ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH CHĂM SÓC
NGƯỜI BỆNH VIÊM TỤY CẤP CỦA ĐIỀU DƯỠNG
TẠI KHOA TIÊU HÓA, BỆNH VIỆN BẠCH MAI
Chuyên ngành : Điều dưỡng
Mã số
: 8.72.03.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS.TRẦN THÚY HẠNH

HÀ NỘI - 2019


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài “Đánh giá thực hành chăm
sóc người bệnh viêm tụy cấp của điều dưỡng tại Khoa Tiêu Hóa, Bệnh
viện Bạch Mai.” tôi đã nhận được sự giúp đỡ, chỉ bảo nhiệt tình của các thầy,
cơ giáo trường Đại học Thăng Long để hồn thành luận văn này.
Với lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc tôi xin chân thành cảm ơn
PGS.TS. Trần Thuý Hạnh và PGS.TS. Lê Thị Bình, những người đã trực tiếp
hướng dẫn, giúp đỡ về kiến thức, tài liệu và phương pháp để tơi hồn thành
đề tài nghiên cứu khoa học này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Đảng ủy, Ban giám đốc Bệnh viện Bạch Mai,
Khoa Tiêu hoá và tập thể cán bộ nhân viên khoa Tiêu hoá Bệnh viện Bạch Mai đã
tạo điều kiện và giúp đỡ tơi trong suốt q trình thực hiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các giảng viên, các chuyên
viên Phòng sau đại trường Đại học Thăng Long đã tạo điều kiện và giúp đỡ
tôi trong suốt q trình thực hiện luận văn này
Tơi xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè đã động viên khuyến
khích và giúp đỡ tơi trong q trình thực hiện luận văn
Đặc biệt tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới bố, mẹ các em và các con
những người thân, nhất là chồng tơi đã khích lệ và tạo mọi điều kiện thuận lợi
nhất cho tôi trong q trình học tập và hồn thành luận văn..
Tơi xin ghi nhận những tình cảm và cơng lao ấy
Hà Nội, ngày 2 tháng 11 năm 2019
Tác giả luận văn
Đặng Kiều Oanh

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Đặng Kiều Oanh, là học viên lớp Cao học khóa 6.2 tại Trường
Đại học Thăng Long chuyên ngành Điều Dưỡng, xin cam đoan:
1. Đây là nghiên cứu của tôi, thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của
PGS.TS. Trần Thuý Hạnh.
2. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn trung thực và
khách quan, do tôi thu thập và thực hiện.
3. Kết quả nghiên cứu của luận văn này chưa được đăng tải trên bất kỳ
một tạp chí hay một cơng trình khoa học nào.

Hà Nội, ngày 2 tháng 11 năm 2019
Tác giả luận văn

Đặng Kiều Oanh


MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU........................................................ 3
1.1. Tổng quan về bệnh viêm tụy cấp ............................................................ 3
1.1.1. Đại cương về viêm tụy cấp ............................................................... 3
1.1.2. Nguyên nhân gây viêm tụy cấp ........................................................ 3
1.1.3. Cơ chế bệnh sinh ............................................................................... 4
1.1.4. Tổn thương giải phẫu bệnh lý ........................................................... 4
1.1.5. Triệu chứng lâm sàng của viêm tụy cấp ........................................... 5
1.1.6. Cận lâm sàng trong bệnh cảnh VTC ................................................. 6
1.1.7. Chẩn đốn hình ảnh .......................................................................... 7

1.1.8. Biến chứng của viêm tụy cấp............................................................ 9
1.1.9. Tiên lượng trong VTC .................................................................... 10
1.1.10. Điều trị viêm tụy cấp ................................................................... 11
1.2. Cơng tác chăm sóc người bệnh ............................................................. 12
1.2.1. Khái niệm về chăm sóc điều dưỡng................................................ 12
1.2.2. Vai trị chăm sóc của điều dưỡng đối với người bệnh .................... 12
1.2.3. Học thuyết điều dưỡng được áp dụng trong nghiên cứu ................ 13
1.2.4. Qui trình chăm sóc người bệnh viêm tuỵ cấp ................................. 15
1.2.5. Q trình chăm sóc và điều trị người bệnh VTC từ trước tới nay.. 19
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......... 25
2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ......................................................... 25
2.2. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 25
2.2.1. Tiêu chuẩn lựa chọn người bệnh .................................................... 25
2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ .......................................................................... 26
2.3. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 26
2.4. Công cụ, các chỉ tiêu đánh giá và kỹ thuật thu thập thông tin .............. 26
2.4.1. Công cụ thu thập số liệu ..................................................................... 26
2.4.2. Các biến sô và chỉ số nghiên cứu.................................................... 28
2.4.3. Quy trình thu thập thơng tin............................................................ 30
2.5. Xử lý và phân tích số liệu ..................................................................... 30


2.6. Đạo đức nghiên cứu .............................................................................. 31
2.7. Sơ đồ nghiên cứu .................................................................................. 32
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 33
3.1. Đặc điểm chung của người bệnh trong nghiên cứu .............................. 33
3.1.1. Đặc điểm nhân khẩu học của người bệnh trong nghiên cứu .......... 33
3.1.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của nghiên cứu ..................... 38
3.1.3. Kết quả chụp CT ............................................................................. 43
3.2. Thực trạng thực hành chăm sóc người bệnh VTC của điều dưỡng ...... 44

3.2.1. Nhận định và phân loại người bệnh ................................................ 44
3.2.2. Theo dõi và đưa ra chẩn đốn điều dưỡng...................................... 44
3.2.3. Thực hiện chăm sóc điều dưỡng hằng ngày ................................... 45
3.2.4. Một số yếu tố ảnh hưởng tới thời gian nằm viện của người bệnh VTC ... 46
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ............................................................................ 47
4.1. Đặc điểm dịch tễ học nhóm người bệnh trong nghiên cứu ................... 47
4.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới của người bệnh trong nghiên cứu........... 47
4.1.2. Đặc điểm về nghề nghiệp................................................................ 48
4.1.3. Đặc điểm về yếu tố thuận lợi và nguyên nhân gây bệnh ................ 48
4.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của người bệnh VTC trong nghiên cứu.. 51
4.2.1. Triệu chứng lâm sàng của người bệnh VTC khi vào viện .............. 51
4.2.2. Các xét nghiệm chẩn đoán bệnh và tiên lượng bệnh trong VTC ... 55
4.2.3. Kết quả CT chẩn đốn bệnh............................................................ 60
4.3. Thực trạng chăm sóc người bệnh tại khoa Tiêu hóa trong nghiên cứu
của chúng tơi ......................................................................................... 61
4.3.1. Phân loại và tiếp đón người bệnh tại khoa...................................... 61
4.3.2. Theo dõi người bệnh trong thời gian điều trị.................................. 62
4.3.3. Thực hiện chăm sóc về dinh dưỡng cho người bệnh ...................... 63
4.3.4. Thực hiện chăm sóc điều dưỡng hằng ngày ................................... 66
4.4. Một số yếu tố có sự khác biệt về thời gian nằm viện ........................... 67
KẾT LUẬN .................................................................................................... 69
KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 71
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
NB

Người bệnh

BYT

Bộ y tế

VTC

Viêm tuỵ cấp

CSNB

Chăm sóc người bệnh

ĐD

Điều dưỡng

ĐTNC

Người bệnh nghiên cứu

BV

Bệnh viện

VTCHT

Viêm tuỵ cấp hoại tử

ERCP

Chụp mật tuỵ ngược dịng

CLVT

Cắt lớp vi tính

CĐHA

Chẩn đốn hình ảnh

NMCT

Nhồi máu cơ tim

CRP

C-reaction Protein: Protein phản ứng viêm

VAS

Visual Analog Scale: Thang điểm đánh giá mức độ đau

HC

Hồng cầu

APACHE

Điểm tiên lượng mức độ nặng và tử vong ở người bệnh VTC

BMI

Body Mass Index: Chỉ số khối cơ thể


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1:
Bảng 3.2.
Bảng 3.3.
Bảng 3.4.
Bảng 3.5.
Bảng 3.6.
Bảng 3.7.
Bảng 3.8.
Bảng 3.9:
Bảng 3.10.
Bảng 3.11:
Bảng 3.12.
Bảng 3.13.
Bảng 3.14.
Bảng 3.15.
Bảng 3.16.
Bảng 3.17.
Bảng 3.18.
Bảng 3.19.
Bảng 3.20.
Bảng 3.21.
Bảng 3.22.
Bảng 3.23.

Bảng 3.24.
Bảng 3.25:
Bảng 3.26:
Bảng 3.27:
Bảng 3.28:
Bảng 3.29:

Phân bố nhóm tuổi trong nghiên cứu ......................................... 33
Phân bố về nghề nghiệp .............................................................. 34
Tiền sử sử dụng rượu của người bệnh trong nghiên cứu ........... 35
Thói quen ăn uống ...................................................................... 35
Tiền sử bệnh lý kèm theo ........................................................... 36
Tiền sử VTC của người bệnh trong nghiên cứu ......................... 37
Nguyên nhân gây VTC của người bệnh trong nghiên cứu......... 37
Triệu chứng lâm sàng theo dõi ngày thứ 3 tại viện .................... 38
Mức độ đau VAS của người bệnh khi vào viện ......................... 38
Tần số mạch khi vào viện ........................................................... 39
Nhiệt độ khi vào viện ................................................................. 39
Huyết áp tối đa khi vào viện:...................................................... 39
Kết quả xét nghiệm Amylase máu ............................................. 40
Kết quả xét nghiệm lipase máu: ................................................. 40
Kết quả xét nghiệm LDH trong nghiên cứu ............................... 40
Kết quả xét nghiệm Số lượng bạch cầu của người: .................... 41
Kết quả xét nghiệm CRP của người bệnh trong nghiên cứu ...... 41
Kết quả xét nghiệm AST ............................................................ 41
Kết quả xét nghiệm đường huyết ............................................... 42
Kết quả xét nghiệm PaO2 ........................................................... 42
Kết quả xét nghiệm Ure máu ...................................................... 42
Kết quả xét nghiệm Hematocrit ở người bệnh VTC .................. 42
Các xét nghiệm theo dõi người bệnh sau 3 ngày tại viện........... 43

Phân loại thể bệnh VTC theo kết quả chụp CT .......................... 43
Phân loại và tiếp đón người bệnh tại khoa ................................. 44
Theo dõi người bệnh trong thời gian điều trị ............................. 44
Thực hiện chăm sóc điều dưỡng hằng ngày ............................... 45
Thực hiện chăm sóc về dinh dưỡng cho người bệnh ................. 45
Các yếu tố có sự khác biệt về thời gian nằm viện trong nghiên cứu ... 46


DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1: Tỷ lệ giới tính của người bệnh trong nghiên cứu ..................... 33
Biểu đồ 3.2. Chỉ số BMI của các trong nghiên cứu ...................................... 34
Biểu đồ 3.3. Tình trạng tăng mỡ máu............................................................ 36


1

ĐẶT VẤN ĐỀ
Viêm tụy cấp là một bệnh tiêu hoá cấp tính thường gặp ở Việt Nam cũng
như trên thế giới. Đây là bệnh lý có liên quan đến lối sống của xã hội ngày
này. Diễn biến, biến chứng nặng của bệnh luôn được coi là cấp cứu ảnh
hưởng tới tình trạng sống của người bệnh. Tỷ lệ mắc bệnh khá cao với tần số
5-73 trường hợp/ 100.000 dân/ năm, trong đó 10 - 30% là VTC nặng. Tỷ lệ tử
vong chung của bệnh từ 10 - 15% và đối với người bệnh VTC nặng tỷ lệ tử
vong có thể đạt 30 - 40% [17], [31].
Ở Việt Nam, chưa có thống kê nào cho biết tần số mắc bệnh trong nhân
dân nhưng qua một số nghiên cứu gần đây cho thấy tỷ lệ mắc bệnh VTC đang
ngày một gia tăng. Trong 2 năm 2006 -2007 tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức
Hà Nội đã có 312 trường hợp viêm tụy cấp. Và tại khoa Tiêu hoá bệnh viện
Bạch mai trong 2 năm 2001- 2002 đã có 242 trường hợp chiếm 7,3% tổng số

NB nằm điều trị nội trú tại khoa.
Viêm tụy cấp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi từ trẻ em cho đến người
trưởng thành. Ở Châu Âu, tuổi trung bình mắc viêm tụy cấp là 54 tuổi, nam
mắc nhiều hơn nữ (nam: 60% và nữ 40%). Nguyên nhân chủ yếu của bệnh là
do sỏi mật và sử dụng rượu [33]. Diễn biến của bệnh thường rất phức tạp, khó
tiên lượng, ở VTC thể nhẹ tụy có thể bị phù nề, khoảng 85% hồi phục hồn
tồn khơng để lại di chứng, thể nặng có thể gây tử vong 5 -15% [41]. Ở Việt
Nam, có ít nghiên cứu theo dõi q trình chăm sóc người bệnh VTC của điều
dưỡng. Vì vậy việc mơ tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của người bệnh
VTC là rất cần thiết giúp bác sĩ và điều dưỡng có thể nắm được tình trạng
bệnh của NB từ đó điều trị và chăm sóc bệnh hiệu quả, giảm bớt biến chứng
cho NB.


2
Hiện nay, ngoài các phương pháp điều trị đã đem lại hiệu quả như điều
trị nội khoa, phẫu thuật, đông y … thì cơng tác chăm sóc của điều dưỡng
đóng góp một phần quan trọng trong q trình theo dõi và điều trị, chăm sóc
người bệnh VTC. Các biện pháp can thiệp của điều dưỡng đúng đắn sẽ giúp
giảm các triệu chứng cũng như tăng hiểu biết của người bệnh, từ đó giúp
người bệnh có thể có cuộc sống bình thường, tăng khả năng lao động và tái
hòa nhập cộng đồng từ đó giúp giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội..
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.

Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng người bệnh viêm tụy
cấp tại Khoa Tiêu Hóa, Bệnh viện Bạch Mai.

2. Đánh giá thực trạng chăm sóc người bệnh của điều dưỡng tại
Khoa Tiêu Hóa, Bệnh viện Bạch Mai.

.