Nghiên cứu đặc điểm phân bố của bộ cá vược (perciformes) ở sông bà rén, tỉnh quảng nam

IH

IH

NG

M

MINH HU

NGHIÊN C
B

M PHÂN B

C (PERCIFORMES)

C A

SÔNG BÀ RÉN,

T NH QU NG NAM

LU
SINH THÁI H C

8


IH

IH

NG

M

MINH HU

NGHIÊN C
B

M PHÂN B

C (PERCIFORMES)

SÔNG BÀ RÉN,

T NH QU NG NAM

Chuyên ngành : Sinh thái h c
Mã s : 842 01 20

LU

ng d n khoa h c: TS.

2018

C A

M CL C
M

U ....................................................................................................................1
1. Lí do ch

tài .............................................................................................1
tài ................................................................................................2

2. M

3. N i dung nghiên c u ......................................................................................2
c và th c ti n c
5. C u trúc c a lu

tài .......................................................3

.....................................................................................3

. T NG QUAN TÀI LI U ..................................................................5
1.1. L CH S

NGHIÊN C

C NG T VI T NAM ................................5

1.1.1. Th i k

...........................................................................5

1.1.2. Th i k

n nay...............................................................................6

1.1.3. Tình hình nghiên c u cá
MT

t nh Qu ng Nam ............................................9

NHIÊN VÀ XÃ H I C A KHU V C NGHIÊN C U .......11

u ki n t nhiên ..................................................................................11
m kinh t xã h i..........................................................................17
.

NG, TH

NGHIÊN C U.........................................................................................................20
NG NGHIÊN C U ...........................................................................20

2.1.

2.2. TH I GIAN NGHIÊN C U .............................................................................20
M NGHIÊN C U ...............................................................................20

2.3.

2.

N C U......................................................................21
u th

a ..........................................................21

u tra..............................................................................22
c ............................22
2.4.4.

u trong phịng thí nghi m .................................23

2.4.5. S d ng cơng th c trong tính tốn và x lí s li u ................................24


. K T QU VÀ BI N LU N ...........................................................26
3.1. THÀNH PH N LỒI CÁ TRONG B

C

KHU V C SƠNG BÀ

RÉN...........................................................................................................................26
3.1.1. Danh m c thành ph n loài......................................................................26
3.1.2. C u trúc thành ph n loài.........................................................................29
3.1.3. Các loài kinh t .......................................................................................32
3.1.4. Các loài cá nh p n i ...............................................................................34
3.1.5. Các loài cá làm c nh...............................................................................34
3.2. SO SÁNH THÀNH PH N LOÀI TRONG B

C C A SÔNG BÀ

RÉN V I CÁC KHU H CÁ KHÁC ......................................................................34
ng thành ph n loài trong b
loài trong b

c

sông Bà Rén v i các

khu v c khác ......................................................................34

3.2.2. Quan h thành ph n loài trong b
h cá

c

c c a sông Bà Rén v i các khu

Vi t Nam.......................................................................................................35
M PHÂN B C A CÁC LỒI TRONG B

C

SƠNG BÀ

RÉN...........................................................................................................................37
3.3.1. Kh o sát m t s ch

ng

3.3.2. S phân b các loài cá theo n

mu i

3.3.3. S phân b các loài cá theo mùa
ng g p c a các loài cá
3.4. HI N TR

c .............................................37
khu v c nghiên c u.........42

khu v c nghiên c u ........................44
sông Bà Rén.......................................52

XU T CÁC GI I PHÁP B O V NGU N L I CÁ

SƠNG BÀ RÉN, T NH QU NG NAM ...................................................................53
3.4.1. Tình hình khai thác cá ............................................................................53
3.4.2. Nh ng y u t

n ngu n l i cá ............................................54

K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................61
TÀI LI U THAM KH O
PH L C
QUY T

NH GIAO

TÀI (B N SAO)


DANH M C CÁC CH
FAO : T ch
NXB : Nhà xu t b n

VI T T T
a Liên hi p qu c


DANH M C CÁC B NG
S hi u

Tên b ng

b ng
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.

Nhi
S gi n

14

2016

Thi t b

3.4.
3.5.
3.6.

14

2015 và 2016

2.2.

3.3.

13

2016

V trí và t

3.2.

12

2015 và 2016

2.1.

3.1.

Trang

t i khu v c thu m u

21

t s thơng s ch

Thành ph n lồi trong b

cm t

22

c (Perciformes)

26

sơng Bà Rén, t nh Qu ng Nam
S

ng và t l % các gi ng, loài trong b

c

(Perciformes)
Các loài cá kinh t trong b

c

khu v c sơng

Bà Rén
H , lồi thu c b cá

c

m t s khu phân b cá

c a sông Vi t Nam
M i quan h thành ph n lồi b

c c a sơng

Bà Rén v i m t s khu h cá khác
Bi

ng nhi

(toC) theo không gian và th i

gian

29
33
35
36
38

3.7.

Bi

m n (‰) theo không gian và th i gian

39

3.8.

Bi

pH theo không gian và th i gian

40


S hi u

Tên b ng

b ng
3.9.
3.10.
3.11.

Bi

Trang

ng giá tr DO theo khơng gian và th i gian

Phân b các lồi trong b

ct

m

nghiên c
ng g p c a các nhóm lồi trong b cá

M
c

sông Bà Rén

41
45
52


DANH M C CÁC HÌNH
S hi u

Tên hình

hình
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.

1.5.
1.6.
1.7.
2.1.

B

hành chính huy n Duy Xuyên

Nhi
n ng

Ch

13

2016

14

2016

14

2016
Hi n tr ng s d

3.2.
3.3.
3.4.

3.5.

t c a huy n Duy Xuyên

u giá tr s n xu t ngành nông, lâm nghi p và
th y s n
v trí thu m u cá

sơng Bà Rén, t nh Qu ng

Nam
c (Percifomes)
Bi

t l % các gi ng, loài trong các h thu c
c

b

t l % các gi ng trong các h thu c b cá

Bi
c
Bi

t l % các loài trong các h thu c b cá
c

Bi

ng nhi

(toC) theo không gian và th i

gian
Bi

11
12

và 2016

2.2.
3.1.

Trang

pH theo không gian và th i gian

17
18
20
23
30
31
32
38
40

S hi u

Tên hình

hình
3.6.
3.7.
3.8.
3.9.
3.10.
3.11.

Trang

Bi n thiên giá tr DO (mg/l) theo khơng gian và
th i gian
T l % các nhóm cá phân b theo ngu n g c
Phân b c a các nhóm cá vào mùa khơ t i các
m nghiên c u
Phân b c

i các

m nghiên c u
Bi
Bi

ng loài
s

m nghiên c u

ng m

ng g p c a các
c

nhóm lồi trong b

3.12.

Khai thác cá b ng R quay

3.13.

Khai thác cá b

i rê

3.14.

Khai thác cá b

i vây

sông Bà Rén
sông Bà Rén

sông Bà Rén
sông Bà Rén

41
42
50
51
52
53
56
57
58


1

M
1. Lí do ch

U

tài

Vi t Nam là m

ct

al

vùng nhi

i c a bán c u B c. Ph n l n lãnh th

l

u, có m

a châu Á, n m g n trong
c bao ph b

c, phân b r ng kh p trên c

c ta có t i 2.360 con sơng l n nh v i m

Theo th

i núi, n ng

gi a các vùng t

ng h sinh thái th y v c nhi
ng sinh h

c.
n hình

c bi t là khu h cá r

d ng [16].
Theo m t cơng trình có tính ch t t ng k t các k t qu nghiên c u t

n

nay là "Ngu n l i thu s n Vi t Nam" c a B Thu s n (1996), v i s tham gia c a
nhi u nhà khoa h c trong và ngoài ngành Thu s n thì riêng khu h
Vi

n 544 lồi thu c 228 gi ng, 57 h và 18 b

sinh thái th y v

ng sinh h c - ngu n tài

suy thoái m t cách nghiêm tr ng v i nhi u nguyên nhân

nguyên quý giá c

ch n s

yh

t ph n không nh trong vi c

duy trì s s ng và phát tri n c a nhân lo i.
khác nhau. V

c ng t

i c n ph

k p th i n

].

Qu ng Nam n

n, h th ng sơng ngịi trong t nh

khá phát tri n v
300km sông. V i h

o nên s

v t. Trong th y v c, cá là m t m
quan tr

ng phong phú cho khu h sinh

n trong chu

i th

có vai trị

i v i vi c duy trì các chu trình t nhiên, góp ph n cân b ng sinh thái.

Cá cịn là m t ngu n th c ph m có giá tr

ng cao

Tuy nhiên v i s bùng n dân s , vi c khai thác th y s
s ô nhi

i. Vì th , v
c p bách [12].

ng,

gi

nghiên c u b o t

ng sinh h

iv

is

i.
ng cho phép,

n cu c s ng con

ng sinh h c tr nên quan tr ng và


2

n nay, Qu ng N

nhi u cơng trình nghiên c u v cá, tuy nhiên các

nghiên c u ch y u t p trung trên các h

Ninh, Thu B

cl

ng Giang, Tam K …. Các nghiên c u chi ti t các sông

nh t i các huy

a bàn c a t nh cịn ít, và có ph n h n ch [2], [3], [7].

Xu t phát t th c t trên, chúng tôi l a ch
b c ab

c (Perciformes)

b sung ngu

tài “Nghiên c

m phân

sông Bà Rén, t nh Qu ng Nam”

u cho danh m c thành ph n lồi cá sơng

góp ph n

Qu

ng

th i giúp các nhà qu n lý c

ng các xã ven sông Bà Rén tham kh

xây d

p lý, duy trì và phát tri n b n v ng ngu n l

b ot

ng sinh h c v cá.
2. M

tài

-

c thành ph n loài trong b
c loài kinh t hi n có

s phân b c a các lồi

sơng Bà Rén

sơng này.

c khu v c phân b

-

c

m phân b , các y u t

n

sông Bà Rén, t nh Qu ng Nam.

- So sánh thành ph n loài,

ng và m

g

thành ph n lồi

gi a khu h cá sơng Bà Rén v i các sơng lân c n.
- Tìm hi

xu t gi i pháp b o t n, phát tri n b n v ng

ng sinh h c v cá

sông Bà Rén, t nh Qu ng Nam.

3. N i dung nghiên c u
c m c tiêu trên, tôi ti n hành th c hi n các n i dung nghiên c u sau
3.1. Nghiên c u v thành ph n loài
-

nh s

ng loài trong b cá

-L

c
s

sơng Bà Rén.
ng các lồi, gi

các lồi

giá tr kinh t .
3.2. Nghiên c u v
- Phân tích các y u t
t nh Qu ng Nam.

m phân b
n s phân b c a các lồi

sơng Bà Rén,


3

-

nh s phân b

c c a các loài thu c b

c trong khu

v c nghiên c u.
- So sánh thành ph n lồi trong b cá
b

c

m t s sơng lân c

c

sơng Bà Rén v i thành ph n lồi

cho cơng tác b o v và qu n lý.

xu t m t s gi i pháp b o t n và phát tri n b n v
h c v cá

khu v c nghiên c u

- Tình hình khai thác cá và các
-

d ng sinh

th

tc

xu t gi i pháp b o t n, phát tri n b n v

ng sinh h c v cá

sông

Bà Rén, t nh Qu ng Nam.
c và th c ti n c

tài

c: Cung c p d n li u khoa h c v
loài
cá

m phân b ,

ng sinh h c, thành ph n

cho vi c quy ho ch phát tri n b n v ng khu h

sông Bà Rén. Góp ph n cung c

u vào vi c nghiên c u khu h cá sông

t nh Qu ng Nam.

c ti n: Là d n li u giúp các nhà qu n lý tham kh
vi c xây d

cho

p lý, b o v và phát tri n b n v ng ngu n l i

cá c
5. C u trúc c a lu
N i dung c a lu
M

m các ph n sau:

u
: T ng quan tài li u
c s nghiên c u cá
u ki n t nhiên – kinh t xã h i c a vùng nghiên c u
2:

m, th

ng nghiên c u
Th i gian nghiên c u
m nghiên c u
u
Ph n 3: K t qu và th o lu n

u

4

Thành ph n lồi cá trong b

c (Percifomes)

sơng Bà Rén, t nh Qu ng

Nam.
ng và m i quan h thành ph n lồi trong b

c

sơng

Bà Rén v i các sơng lân c n khác.
m phân b c a các loài trong b

c (Percifomes) t i khu v c

nghiên c u.
Tình hình khai thác và b o v ngu n l i cá
K t lu n và ki n ngh
Tài li u tham kh o
Ph l c

sông Bà Rén, t nh Qu ng Nam.

5

1
T NG QUAN TÀI LI U
1.1. L CH S

NGHIÊN C

C NG T VI T NAM

c có n n khoa h c phát tri n mu n, ch m d t th i k phong ki n
lên xã h i Ch

chuy

. Vi t Nam l i ph i tr i qua hai

cu c kháng chi n ch ng Pháp và ch ng M
các nghiên c u khoa h

c l p. Chính vì v y,

i tr i qua nhi

l ch s

n khác nhau g n li n v i

c l p và phát tri n c

c.

1.1.1. Th i k
Vi c nghiên c u phân lo i cá Vi

c th c hi n t khá s m. Tuy nhiên

trong th i k này, các cơng trình nghiên c u ch y

u là các tác gi

, Trung Qu c… th c hi n.

c a H.E. Sauvage

th ng kê 139 loài cá chung cho toàn

2 lồi m i mi n B c Vi t

(1883) cơng b và mơ t 70 lồi cá
3 lồi m i. Trong nh

Hu
ph n loài cá

c

trong t p "Nghiên c u

v khu h cá Á Châu và mô t m t s lồi m i

Nam. S

i

Th a Thiên

p theo, có nhi u công b v thành

các thu v c khác nhau ho c mơ t lồi m
cá B c B

nh lo

N
Châu (1891); 5 lồi m i

Hà

p 6 lồi và mơ t 4 lồi m i

Lai

sơng K Cùng và có 1 lồi m i (1904); J. Pellegrin
uan tr

Hà N i c

c 10 lồi cá

là k t qu phân tích m u thu th p

ng tr c khoa h

m 29 lồi, có 2 m i (1907)

và 33 loài m i (1934); P. Chevey (1930, 1932, 1935, 1936, 1937)
báo b

c Cá Chình nh t (Anguillajaponica) sơng H

cơng trình "Góp ph n nghiên c

c ng t Mi n B c Vi t Nam" c a

i thi u 98 loài cá thu c 71 gi ng, 17 h và 10 b cá mi n
B c Vi
này [9], [16], [17], [18].

n và có giá tr nh t v khu h

c ng t th i k


6

y có th coi th i k này, cơng tác nghiên c u cá ch y u do các tác gi
c ngoài ti n hành. Các nghiên c u

n này m i ch d ng l i

th ng kê thành ph n loài. Các nghiên c u v sinh h c và ngu n l

m c mô t ,
c th c

hi n [16].
1.1.2. Th i k

n nay

Do trong th i k kháng chi n ch ng th c dân Pháp (1945- 1954) công tác
nghiên c u cá b

n. Ph

n t n khi mi n B c hoàn toàn gi i phóng (1954),

cơng tác nghiên c u cá m i l

c ti p t c. Th i k này ch y u do các nhà khoa

h c Vi t Nam ti n hành [18].
Th i k 1955- 1975,
Tr m nghiên c

u tra v cá

mi n B

c ng t thu c T ng C c thu s n, Khoa Sinh v

h c T ng h p Hà N

i h c Th y s n th c hi n.

u tra h u h

i, h ch

n các cơng trình tiêu bi

D n li

quan nghiên c u
c, Tây B c và khu B n

nhi u lo i hình th y v
Ph i k

D n li

m, ao, ru ng….
i sơng Bơi (1959);

i ngịi Thia (1960) c

ngu n l i sinh v t H Tây c

i

u tra

ng Ng

u

tra thành ph n, ngu n g c và phân b c a ch ng qu n cá sông H ng c
Yên (1962); Nguy
Hi p và Nguy

o (1962) d n li u ngu n l i cá h Ba B ; Hoàng Duy
o (1964) k t qu

Hoa và Ph

u tra ngu n l i cá sô
u tra ngu n l i cá sông Mã… [16], [18],

[19], [20], [48].
Trong th i k này,

Mi n Nam các cơng trình nghiên c

nhi u vì mi n Nam cịn chìm trong chi n tranh ch ng
có m t s cơng trình do các cán b khoa h
th c hi

i Vi

c th c hi n

qu c M
c ngoài

Tr n Ng c L i, Nguy n Cháu (1964), Fourmanvir (1965), Yamamura

(1966), Kawamoto, Nguy n Vi

n Tuý Hoa (1972), Taki (1975) [16],

[20].
Cùng v i các cơng trình nghiên c u v khu h cá thì cùng th i k này các công


7

trình v sinh h c và sinh thái h

c nghiên c u, tiêu bi

n,

hình thái, sinh h c, kinh t cá Mịi sơng H ng; Sinh thái
cá Ng nh sơng Lô c a Nguy

c cá Mè tr ng c a

Phan Tr ng H u,

n T i (1963) [161]

u tra ngu n l i và ngh cá th i k này ti n hành ch y u trên sông

H ng c a Tr n Công Tam (1959)

i sông H ng c a

Yên (1963); Ngu n l i cá h Ba B c a Nguy
c a sông L

ng và sông Mã c a Nguy n Anh T o (1964) [16], [19], [48].

Th i k t
Nên

giai

n nay, nh s k th a nh ng thành qu c
n này, công tác nghiên c u cá

c. M
c ng t

H o (1964); Ngu n l i thu s n
c.

c ti n hành trong ph m vi c

n này là nghiên c u c

nh lo i

các t nh mi n B c Vi

qu nghiên c

ng h p các k t

ng kê danh m c, mô t chi ti t, l

m phân b và giá tr kinh t c a 201 loài 27 h và 11 b

nh lo

c ng t mi n B c;

58 loài c a Nguy n H u D c (1982); Khu h cá sông

Thành ph

Lam c a Nguy n Thái T (1983) 175 loài;
thành ph

c

ng (1988)

c ng t Nam B , 255 loài;

Thành ph n và s phân b c

n H u D c (1991):

c ng t các t nh ven bi n Nam Trung B (sơng

Thu B n g m 85 lồi, Trà Khúc 47 lồi, sơng V 34 lồi, sơng Cơn 43 lồi, sơng Ba
48 lồi, sơng Cái 25 lồi);
n, Nguy

nh lo

n, Lê Hoàng Y n, H a B ch Loan và Nguy

(1992) 255 loài
Nam Vi t Nam;

c ng t Nam B c
ng h

nh lo

nh t v khu h

c ng t vùng

Th Khoa và Tr n Th

ng
c ng t mi n

ng b ng sông C u Long c

[14], [15], [16], [19], [21],[24].

c ng t mi

t s công b v cá c a:
m, thành ph n loài khu h

m Châu Trúc (39 loài);

Nguy n H u D c (1982): Thành ph
(1993): D n li

Phú

u v thành ph n loài cá

Th a Thiên Hu (138 loài); Nguy

phá Tam Giang thu c h

m phá

o, Nguy n H u D c (1994): Thành ph n


8

lồi

m t s sơng su i c

Thành ph n

m phá Th a Thiên Hu

cá loài cá

u v thành ph n loài cá

D n li

n Qu c gia B ch Mã t nh Th aThiên Hu (35 loài);

Nguy n Th Thu Hè (1999): Thành ph n loài cá
Nguy n Th Thu Hè (2003): D n li
Ngun, Vi
(67
ph n lồi cá

c

sơng su i Tây Nguyên (138 loài);

u v thành ph n loài cá m t s h Tây
ng (1999): Thành ph

m Trà Ô

ng Khoa (2000): D n li

u v thành

sông Th ch Hãn, t nh Qu ng Tr

n H ng

m khu h
ph n loài cá Tam Giang - C u Hai, t nh Th a Thiên Hu sau tr
loài); C u trúc thành ph n loài cá

ch s 1999 (171

song Nh t L , t nh Qu ng Bình c

Thu Hà và Hoàng Th Thúy Li u (2003) g
ph n loài cá

m Ô Loan c a Võ

ng v thành

n Th Phi Loan và H Th H ng

ng sinh h c v thành ph n loài cá h th

(2003) g

n Yaly (Gia

n Th Thu Hà (2003) v i 96 loài; C u trúc

Lai - Kon Tum) c

thành ph n loài khu h cá m t s c a sông ven bi n mi n Trung c
Nguy n Duy Chinh và H Th H ng (2004) g m 200 loài;
ph n loài cá h

ng sinh h c v thành

nh Th a Thiên Hu c

Qu c Hùng (2005) g m 121 loài; Thành ph n lồi khu h cá sơng Ba, t nh Phú
n Minh Ty (2005) v i 71 loài; Ngu n l i cá Chình

n c
(Anguilla)

các t nh phía B

t Nam (2007) c

t và

… [14], [15], [16], [19], [22], [23], [25], [26], [27], [28], [29], [30],
[31], [32], [45].
V phân lo i h
c uv

c ng t Vi t Nam, t 2001

n nay, các công trình nghiên

c quan tâm và chú tr ng góp ph n vào công tác nghiên c u phát tri n

và b o v ngu n l i th y s n c
Vi t Nam chúng ta không th không nh c t i Nguy
c ng t Vi t Nam” g m ba t p. T p I xu t b

n phân lo

c ng t
t b n công
chi ti t

v h cá Chép (Cipirinidae) v i 11 phân h , 103 gi ng, 315 loài và phân loài; t p II


9

và t p III xu t b

p II ông mô t 331 loài thu c 109 gi ng, 34 h

và 10 b ; t p III g m 378 loài thu c174 gi ng, 63 h và 12 b n m trong 3 t ng b ;
cá d ng mang ch (Batrachoidomorpha), cá d ng Su t (Atherinomorpha) và cá d ng
c (Percomorpha)
ti t nh t

u th k

c xem là b sách phân lo
n nay v

t nh Qu ng Nam

Qu ng Nam các nghiên c u v
c

và chi

c ng t Vi t Nam [16], [17], [18].

1.1.3. Tình hình nghiên c u cá
tiên

c ng

c ng t cịn m i và ít. Nghiên c u

u

n H u D c ti

c u thành ph n lồi cá sơng Thu B n” cơng b 85 loài; ti

n

H u D c v i “Nghiên c u Góp ph n nghiên c u khu h

c ng t Nam Trung B

Vi t Nam” v i 134 loài [15].
thành ph n loài cá
h Phú Ninh t nh Qu ng Nam g m 71 loài 49 gi ng, thu c 19 h c và 9 b . Nghiên
c 10 lồi cá có giá tr kinh t và d n li

c
ph n lồi cá

u v thành

sơng Tam K , t nh Qu ng Nam c

và Nguy n Ng c Hoàng Tân (2005) v i 83 loài 59 gi ng, 34 h thu c 10 b khác
c (Perciformes) chi

v thành ph n h , gi ng và

loài [2], [3].
, Nguy

Thanh H i cơng b thành ph n lồi cá trong h

th ng sông Vu Gia - Thu B n g m 107 loài cá, thu c 31 h , 9 gi
loài n

Vi t nam. Ngồi ra hai tác gi cịn ti

ngu n l i cá c a h th ng, k t qu nghiên c u cho th y ngu n l

c;

10 -

ng s (2008)

u tra tình tr ng
m 50% so v i
u và cơng b thành

ph n lồi cá h Phú Ninh g m: 114 loài cá, n m trong 9 b , 22 h và 72 gi
th

nh 16 loài cá có giá tr kinh t t i khu v c h

5 loài cá quý hi

Vi

c bi

nh

[40].
Phú v i “Nghiên c u khu h cá

th ng sông Vu Gia - Thu B n thu c t nh Qu
gi ng, 48 h , 15 b ,

ng

nh lo i, mô t c a 197 loài cá

h

nh 197 loài thu c 121
ng nh t thu c v


10

c v i 70 loài thu c 38 gi ng và 21 h [4].

b

Nguy n Tu
phân b c a cá

“Nghiên c u thành ph

m

h th ng sông H i An, t nh Qu ng Nam” g m 141 loài, 58 h thu c
c chi

18 b

ng nh t v s h , gi ng và loài [38].
M Di p “Nghiên c u thành ph n

lồi cá

sơng Bàn Th ch, t

c 115 loài thu c 85 gi ng,

47 h , 14 b

c có 21 h , 29 gi ng và 45 lồi. Cùng
n Th Thanh Thu

u v thành ph n loài cá
ng h

u v “D n li u

m, thành ph Tam K , t nh Qu ng Nam”

c 91 loài thu c 66 gi ng, 32 h và 13 b

c chi m

nh t v i 14 h , 23 gi ng và 34 loài [5], [6].
t “Nghiên c u thành ph n
ng Giang, t nh Qu ng Nam” x

loài cá
gi ng, 53 h 16 b

c 118 loài, thu c 87

ng nh t thu c b

c v i 23

h , 39 gi ng và 62 loài, chi m 52,52% [7].
u“
h th y l i huy n Qu

ng loài cá

các su i và

nh Qu ng Nam” và “Thành ph n lồi cá

sơng Bàn

có m t s cơng trình nghiên c u v ngu i l

c

Th ch, t nh Qu ng Nam” [8].
m sinh h c c a m t s loài cá. Bùi Minh Th

u

m sinh h c c a cá S nh gai (Onychosmota latikeps) khu v c h Phú Ninh, t nh
Qu ng Nam”; H Th Nguyên Sa (2008) “Nghiên c

m sinh h c c

(Casassioides cantonensis) h Phú Ninh và vùng ph c n t nh Qu
Phú, Bùi Minh Th ng (2008): “Nghiên c u m t s

m hình thái và sinh h c c a

cá Niên (Onychostoma laticeps) t i h Phú Ninh và vùng ph c n t nh Qu ng Nam”;
Thanh Huy
(Notopterus notopterus)

m sinh h c c a cá Thát lát
h Phú Ninh, t nh Qu ng Nam” [2], [3], [35].

Chúng ta có th th y, nh ng nghiên c u v cá
m t s ít nh ng sơng và h l n

Qu ng Nam ch m i t p trung

n, Vu Gia, h th ng sông H i An

hay h Phú Ninh. Còn l i r t nhi u sông nh n m r i rác trong t nh

c quan


11

sông Bà Rén, là m t phân nhánh c a sơng Thu B n

tâm nghiên c

phía Tây B c c a huy
qua C

ra bi

i. Vì v y vi c nghiên c u là c n thi t

vi c xây d

t

khoa h c cho

p lý, quy ho ch, phát tri n b n v ng và b o t n

ng sinh h c ngu n cá

n vào vi c nghiên c u khu h cá sông

t nh Qu ng Nam.
1.2

MT

NHIÊN VÀ XÃ H I C A KHU V C NGHIÊN C U

1.2.1.

u ki n t nhiên

a. V

a lí

Duy Xuyên là m t huy

ng b ng, ven bi n n m phía b c t nh Qu ng Nam,

cách trung tâm t nh l Tam K 42 km v phía B c, cách thành ph
v phía Nam. Có to

a lý t 150

n 1080

n 150

ng 30 km

B c t 108002’26”

g. T ng di n tích t nhiên tồn huy n là 308,75 km2.

Phía B c

huy

i L c và th xã H i

An; phía nam giáp huy n Qu

phía tây giáp Núi cao, huy n Qu

Hình 1.1. B

i L c [12].

hành chính huy n Duy Xuyên


12

b

m khí h u

- Nhi
nhi

ng t i khu v
0

. Nhi

C, nóng nh t là tháng 6 và tháng 8 v i nhi

n 29,10C và th p nh t là tháng 2, nhi
n ng kéo dài, ít ch u

trung

trung bình tháng

trung bình tháng ch 20,60C. Mùa

ng c

ut

n t n tháng 11 [12].
B ng 1.1. Nhi
Tháng/

I

II

III

IV

V

VI

VII VIII

IX

X

XI

XII

2015

20,6 22,8 25,5 26,3 29,7 29,6 28,9 28,6 28,2 26,0 25,9 23,3

2016

23,1 20,6 23,3 27,5 28,7 29,1 28,8 29,1 27,9 26,6 25,2 22,6

Hình 1.2. Nhi
- Ch

n ng

Trong mùa n ng cịn ch u

ng c a gió mùa Tây Nam, làm cho nhi
gi n ng. Trung bình s gi n

là 1.900, kéo dài nh t vào tháng 7 v i gi n ng trung bình là 258 gi [12].


13

B ng 1.2. S gi n
Tháng/

I

II

VII

VIII

IX

2015

128 157 213 213 264 230 150

250

211 172 157 114

2016

93

220

168 135

77

III

IV

V

VI

149 207 228 236 258

Hình 1.3. Ch

X

XI

99

XII

30

n ng

n.

L
khu v

u: khu v
m

h

a h th ng sông Thu B

a hình cao

phía

t trên di n r ng vào mùa
2].